Żeby poprawnie obliczyć cenę za usługę budowlaną (wykonać kosztorys) konieczne jest
poprawne nazwanie poszczególnych robót,
poprawne obliczenie ilości
poprawne ustalenie poniesionych nakładów na materiały, robociznę i sprzęt.
Tych zadań nie wykonuje się w sposób dowolny ale według zasad określonych normami. Żeby było możliwe sprawne posługiwanie się obowiązującymi normami trzeba je poznać.
Norma
to dokument przyjęty i zatwierdzony przez upoważnione jednostki określający jednoznacznie sposób produkcji określonych wyrobów i ich parametry jakościowe
Jednostkami upoważnionymi do wydawania norm są państwowe instytucje naukowe np. Polski Komitet Normalizacyjny, Instytut Techniki Budowlanej. Istnieją też nie państwowe instytucje p. spółka ORGBUD powstała z nieistniejącego już Instytutu Organizacji, Zarządzania i Ekonomiki Budownictwa.
Proces wprowadzania w życie norm jakościowych nazywa się normalizacją
Projektowanie i wprowadzanie w życie norm ilościowych nazywa się normowaniem.
Normy jakościowe podział (normalizacja):
Czynnościowe-określają metody kontroli jakości wyrobów
Przedmiotowe-określają cechy i wymagania techniczne dla wyrobów
normy znaczeniowe-określające poprawne nazewnictwo, definicje pojęć
aprobata techniczna -Europejska aprobata techniczna (ETA) certyfikat potwierdzający przydatność do stosowania wyrobu w budownictwie, wydawany przez Instytut Techniki Budowlanej, który jest przedstawicielem Europejskiej Organizacji do Spraw Aprobat(EOTA).
Normy ilościowe podział (normowanie):
materiałowe -określające ilości potrzebnych materiałów
pracy maszyn -określające rodzaj i czas pracy maszyn budowlanych
Pracy-określające nakłady czasu na wykonanie roboty lub usługi budowlanej
Zastosowanie norm ilościowych
do kalkulacji kosztów
do projektowania organizacji i technologii robót
do kontrolowania przebiegu pracy
Normy czasu Nc
określają nakład pracy w roboczogodzinach potrzebny do wykonania jednej jednostki określonego zadania, w przeciętnych warunkach, według ustalonej metody
Normy wydajności (Nw=1/Nc)
określają liczbę jednostek produkcji wykonanych w jednostce czasu
Pracochłonność Tw=Nc*ilość jednostek do wykonania
określa w r-g czas na wykonanie zadania Tw=Nc*ilość jednostek do wykonania
Normowanie czasu pracy
W celu ustalenia norm pracy konieczne jest wielokrotne obserwowanie, mierzenie i analizowanie procesu roboczego wykonanego przez różnych robotników w różnych robotników w różnych warunkach. Normy pracy podane w KNR opracowane są dla prostych procesów i operacji. Istnieją też normy scalone dotyczące złożonych procesów lub normatywy opisujące proste czynności.
Metody ustalania norm pracy :
Sumaryczne -określają łączny czas potrzebny na wykonanie operacji bez podziału na czynności. Metody sumaryczne stosuje się przy ustalaniu norm pracy dla czynności które da się łatwo porównać z opisanymi w katalogach.
Analityczne -określają łączny czas na wykonanie operacji roboczej przez określanie czasu na poszczególne czynności . Analizują ten czas w zależności od różnych czynników (możliwości maszyn , organizacji pracy itp.) Są stosowane przy wprowadzaniu nowych technologii. Doświadczalnie bada się czas na wykonanie poszczególnych czynności, przy zastosowaniu różnych metod pracy. Do ustalenia normy czasu wybiera się metodę najefektywniejszą.
Metody ustalania norm pracy :
Chronometraż: polega na ustaleniu potrzebnego czasu na podstawie określonej liczby pomiarów. Normę czasu oblicza się jako średnią arytmetyczną dzieląc sumę wszystkich pomierzonych czasów przez ilość pomiarów. Ten sposób normowania stosuje się do powtarzalnych czynności. Nie uwzględnia się czasu na inne czynności niż podstawowe. Normę czasu oblicza się jako średnią arytmetyczną dzieląc sumę zmierzonych czasów przez liczbę pomiarów.
Fotografia dnia pracy: służy do ustalenia wykorzystania czasu pracy, polega na obserwacji ciągłej robotnika lub zespołu podczas całego dnia roboczego a nie podczas jednego procesu.
Metoda obserwacji migawkowych: służy do ustalenia wykorzystania czasu pracy, polega na obserwacji wyrywkowej robotnika lub zespołu podczas całego dnia roboczego a nie podczas jednego procesu. Do ustalenia faktycznego wykorzystania czasu pracy stosuje się teorię prawdopodobieństwa
Normy materiałów określają rodzaj i ilość materiałów potrzebnych do wykonania jednej jednostki produkcji.(normy zużycia, normy odzysku, normy wielokrotnego użycia)
Normowanie zużycia materiałów
Metoda statystyczna- ustala ilość potrzebnych materiałów na podstawie danych o rzeczywistym zużyciu wynikających z obserwacji.
Metoda doświadczalno-produkcyjna polega na dokładnej rejestracji ilości wydanych materiałów i ilości wykonanych produktów.
Metoda analityczno obliczeniowa-oblicza się ilość wbudowanych materiałów.
Metoda doświadczalno laboratoryjna – naukowo określa się ilość materiałów np. na podstawie projektu technicznego i parametrów wbudowanych materiałów
Normowanie zużycia materiałów
Metoda statystyczna- ustala ilość potrzebnych materiałów na podstawie danych o rzeczywistym zużyciu wynikających z obserwacji.
Metoda doświadczalno-produkcyjna polega na dokładnej rejestracji ilości wydanych materiałów i ilości wykonanych produktów.
Metoda analityczno obliczeniowa-oblicza się ilość wbudowanych materiałów.
Metoda doświadczalno laboratoryjna – naukowo określa się ilość materiałów np. na podstawie projektu technicznego i parametrów wbudowanych materiałów