Irving Fisher – Urodzony w Nowym Jorku. Amerykański ekonomista. Jego ojciec był nauczycielem, który wychowywał młodego Irvinga w wierze, że musi być użytecznym członkiem społeczeństwa. Będąc jeszcze dzieckiem wykazywał ponadprzeciętne zdolności matematyczne i kreatywność. Jako pierwszy zdobył wyższe wykształcenie z wyróżnieniem na uniwersytecie w Yale w 1888 r. Trzy lata później otrzymał tytuł Doktora w ekonomii (Ph. D.). Potem studiowal jeszcze w Paryżu oraz Berlinie, doskonaląc swoją wiedzę o ekonomii. W 1898 wrócił na Yale aby uczyć ekonomii. Został także wybrany na przewodniczącego amerykańskiego stowarzyszenia ekonomicznego w 1918. Zmarł w Nowym Jorku w 1947 w wieku 80 lat.

Hipoteza Fsh

W krajach, w których występuje wysoka inflacja, występują również wysokie stopy procentowe. Dlatego, gdy stopa inflacji jest wyższa o 1 punkt procentowy to stopa procentowa wzrasta również niemal o 1 punkt procentowy. Po raz pierwszy takie stwierdzenie sformułował Irving Fisher.

Wyższemu tempu inflacji towarzyszą:

• szybszy wzrost nominalnej podaży pieniądza,

• podwyżki nominalnych stóp procentowych.

Podwyżki nominalnych stóp procentowych zmniejszają realny popyt na pieniądz. Jego spadek wywołuje z kolei pojawienie się różnicy tempa wzrostu ilości pieniądza i cen. Będzie się utrzymywać tak długo, aż realna podaż pieniądza dostosuje się do tej zmiany realnego popytu na pieniądz.

Inflacja

W praktyce inflacja na rynku konsumpcyjnym jest inna niż inflacja na rynku zaopatrzeniowym i nieco inaczej wpływa na kondycję gospodarki. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja.

Przyczyny inflacji:

- nadmierna emisja pieniądza

- niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych)

- niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)

Inflacja w Polsce 2011 4,3% max hiperinflacja 1989 639,6%

Węgry

Inflacja na świecie hiperinflacja na Węgrzech zaraz po II WŚ gdzie w 1946 roku największym nominałem był banknot 100 000 000 000 000 000 000 (100 trylionów, gdzie trylion to jedynka z 18 zerami). Gdy w sierpniu 1946 roku wprowadzono tam forinta, przyjęto przelicznik 1:400 000 000 000 000 000 000 000 000 000, co oznacza, iż jeden forint otrzymał wartość czterystu tysięcy kwadrylionów (gdzie kwadrylion to jedynka z 24 zerami) pengő.

Jugosławia

Podczas wojny towarzyszącej rozpadowi byłej Jugosławii w pierwszej połowie lat 90. inflacja sięgała 100% dziennie^[4][5]. Dinar jugosłowiański praktycznie nie był używany (posługiwano się powszechnie niemieckimi markami lub dolarami USA), niemniej jednak formalnie był jednostką monetarną tego kraju. W samym styczniu 1994 dokonano tam dwóch denominacji, najpierw 1 stycznia w proporcji 1:1 000 000 000, a następnie drugi raz 24 stycznia, decydując się na emisję nowego dinara jugosłowiańskiego, zrównując go z marką niemiecką, a co oznaczało de facto denominację w proporcji około 1:10 000 000 – 1:13 000 000 (taka była tego dnia wartość rynkowa marki)^[4]. Pozostałością tych hiperinflacyjnych zaburzeń w byłej Jugosławii jest fakt, że walutą Bośni i Hercegowiny jest tak zwana marka transferowa (związana sztywno z euro poprzez przelicznik marki na euro z chwili zmiany waluty w Niemczech), natomiast Czarnogóra oraz Kosowo nie posiadają własnej waluty i – pomimo, że nie są członkami Wspólnoty Europejskiej – posługują się euro.

Zimbabwe

W 2006 roku przeprowadzono denominację o trzy rzędy wielkości (1000 do 1)

Ze względu na hiperinflację (w 2008 wynoszącą kilka milionów procent w skali rocznej) kolejne nominały banknotów tracą swoją jakąkolwiek wartość i są zastępowane nominałami wyższymi, np. w połowie maja 2008 r. 1 dolar amerykański wart był 250 000 000 dolarów Zimbabwe, a do obiegu wprowadzono banknot o nominale 500 000 000 dolarów, pod koniec czerwca wg kursu banku centralnego 1 dolar amerykański wart był ponad 10 000 000 000 dolarów Zimbabwe, a wg kursu rynkowego 40 000 000 000 dolarów Zimbabwe (ówczesny banknot o najwyższym nominale wart był ok. 3 polskich groszy); pod koniec lipca do obiegu wszedł banknot 100 miliardów dolarów Zimbabwe (31 lipca wg kursu oficjalnego za dolara amerykańskiego płacono niemal 70 mld dolarów Zimbabwe, a wg kursu rynkowego 510 mld)^[2].

1 sierpnia 2008 przeprowadzono denominację w stosunku 10 000 000 000:1 (dziesięć miliardów do jednego), aby ograniczyć skutki hiperinflacji osiągającej w tym czasie 2,2 mln % rocznie^[7].

Realna stopa %

Podaż oszczędności w gospodarce uzależniona jest od tego w jakim stopniu ludzie są skłonni poświęcać dzisiejszą konsumpcję na rzecz przyszłej konsumpcji. Popyt na oszczędności uzależniony jest od efektywności produktywnego wykorzystania zasobów rzeczowych zaangażowanych w działalność gospodarczą.

Objaśnienie

Teoria Fishera mówi o tym, że gdy zmienia się inflacja to tak samo musi zmieniać się wartość nominalnych stóp procentowych. Czyli żeby nie być w „plecy” trzeba wraz z podnoszącą się inflacją podnieść stopy procentowe, inaczej można doprowadzić do zachwiania wskaźnika realnej stopy procentowej.