Kinezjologia wykład 14.03.2012 RUCHOMOŚĆ KRĘGOSŁUPA
Funkcje kręgosłupa
Konstrukcyjnie kręgosłup jest narządem osiowym organizmu człowieka
Kręgosłup pełni szereg funkcji a najważniejsze z nich to:
Utrzymuje ciężar i zapewnia równowagę
Stanowi rusztowanie dla głowy, obręczy barkowej i biodrowej ciała ludzkiego
Amortyzuje wstrząsy
Stanowi ochronę rdzenia kręgowego oraz nerwów rdzeniowych
Więzadła kręgosłupa
WIĘZADŁA KRÓTKIE: rozciagajace się między dwoma sąsiednimi kręgami więzadła międzyłukowe i więzadła międzykolcowe
WIĘZADŁA DŁUGIE(biegnące wzdłuż całego kręgosłupa):
Więzadło nadkolcowe- biegnące od 7 kregu karkowego az do kości krzyżowej po obu stronach ………..
Stawy
Punkty kluczowe ruchomości kręgosłupa
Połączenia Co-C1 ruch zginania, prostowania, zgięcia bocznego i rotacji
Poł. C-Th-ruchy jw. Tylko w większym zakresie
Poł. Th-L- ruchy zginania, prostowania, zgięcia bocznego i rotacji
Poł. L-S- ruchy zginania, przeprostu i zgięcia bocznego
Zasady opisywania ruchu między kręgami:
Opisywanie ruchu przemieszczenia kręgu wyższego względem kręgu znajdującego się nizej
Ruch określa się analizując przemieszczenie przedniej części trzonu kręgowego
Rotacja kęgu opisywana jest jako kierunek przemieszczenia przedniej części kręgu
Ruch kręgosłupa w warunkach klinicznych opisywany jest w standardowych płaszczyznach anatomicznych osi ciała
Oś kręgu przemieszcza się wzdłuż jednej z głównych płaszczyzn ciała
RUCHY KRĘGU
Ruchy kątowe kręgu
Zginanie-prostowanie
Rotacja w prawo-w lewo
Zgięcie boczne w prawo-w lewo
Ruchy przemieszczenia (styczne do pow. Stawowych) w kierunku:
Przednio-tylnym
Boczno-bocznym
W górę i w dół
Zwyczajowo opisuje się ruch górnego kręgu względem dolnego
Ruchy w stawach międzywyrostkowych:
Ruch zginania –ślizg ku górze –obustronny doglowowy ślizg obu powierzchni stawowych stawów miedzywyroskowych
Ruch wyprostu- odgłowowy obustronny ślizg ku dołowi
Ruch zgięcia bocznego- po jednej stronie ślizg ku górze a po drugiej ku dołowi
Ruch rotacji- zbliżanie się powierzchni stawowych po jednej stronie a oddalanie się powierzchni stawowych przeciwnego stawu
A-pozycja neutralna;powierzchnie międzywyrostkowe ściśle do siebie przylegają
B-ułożenie kręgów przy zgięciu kręgosłupa
C-ułożenie kręgów przy zgięciu bocznym kręgosłupa w lewo (ślizg ku górze w prawym stawie międzywyrostkowym o większym zakresie niż w ruchu zginania)
D-ułożenie kręgów w rotacji w prawo(oddalenie się pow. Stawowych w prawym stawie z jednoczesnym pojawieniem się nieznacznego slizgu przedniego oraz pochylenia kręgu w kierunku zgięcia bocznego w lewo)
Ruchy sprzężone
„Zjawisko stałego powiązania jednego ruchu(translacji lub rotacji) wokół danej osi z innym ruchem zachodzącym w innej osi”-Whit i Panjabi
„ruchy występujące w niezamierzonym lub nieoczekiwanym kierunku podczas wykonania ruchu zamierzonego”-Bogduk i Twomey
„Ruch pierwotny(zamierzony) powoduje przemieszczenie stawu w innych kierunkach”-Stokes i wsp.
Prawa Frayette’a
Prawo 1. Skłon boczny wykonany w pozycji neutralnej wywołuje rotację w stronę przeciwną. (kręgi wykonując skłon boczny rotują w stronę wklęsła skłonu bocznego) Maksymalna rotacja występuje na szycie skłonu bocznego
Prawo 2. Rotacja wykonana w ustawieniu poza pozycją neutralną ( kręgi znajdują się w pozycji zgięcia lub wyprostu) powoduje skłon boczny skierowany w tę samą stronę , a poszczególne stawy wykonują ruchy w tym samym czasie
Prawo 3. Wykonanie ruchu w połączeniu międzykręgowym w jednej z płaszczyzn automatycznie zmniejsza możliwości ruchowe w pozostałych dwóch płaszczyznach
Rodzaje ruchów sprzężonych oparte na sprzężeniu ruchów skłonu bocznego i rotacji
TYP 1 RUCHU(negatywny)- skłon boczny i rotacja następuje w przeciwnych kierunkach
TYP 2RUCHU(pozytywny)- skłon boczny i rotacja następuje w tych samych kierunkach
Ruch rotacji kręgosłupa zależy od osi obciążenia(p.Lovett’a)
Przeciążenie tylnej kolumny powoduje rotację zgodną
Przeciążenie kolumny powoduje rotację przeciwną
Ruchy sprzężone-podsumowanie
Występują we wszystkich odcinkach kręgosłupa
Są niezależne od aktywności mięśniowej, niemniej napięcie mięśni może wpływać na kierunek i zakres ruchów sprzężonych
Połączone ze sobą ruchy skłonu bocznego i rotacji w piersiowym i lędźwiowym odcinku kręgosłupa są zmienne pod względem zakresu i kierunku
Na stopień i kierunek sprzężeń wpływa wiele zmiennych: objawy bólowe, poziom segmentu kręgosłupa, jego ustawienie oraz różnice w ukształtowaniu stawów międzywyrostkowych
Nie wydaje się by w rejonie kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego występowały jakieś proste i stałe powiązania między kierunkiem rotacji a poziomem analizowanego segmentu ruchowego
Zakres i kierunek ruchów w stawach kręgosłupa
Jest zależny od rodzaju stawu
Jest określany przy rozluźnionych mięśniach
Kierunek ruchu w stawie międzykręgowym określony jest kształtem i ustawieniem wyrostków stawowych ( jest on różny w poszczególnych odcinkach kręgosłupa)
Ruchomość odcinka szyjnego kręgosłupa (*-stopnie)
Znaczna ruchomość ( ryzyko niestabilności)
Zakresy ruchomości czynnej w grupie mężczyzn 20-29 lat
Zgięcie : 54* (42-68)
Wyprost: 77* ( 60-108)
Zgięcie boczne: 42* ( 30-58)
Rotacja: 69* ( 52-83)
Stawy międzywyrostkowe ustawione pod kątem 45*
Rotacja i zgięcie boczne w środkowej i dolnej części ( w segmentach C2-Th1) są ze sobą sprzężone ( zachodzą w tę samą stronę)
Mięśnie wykonujące ruch zgięcia szyi:
Mm. Pochyłe; przedni, środkowy, tylny
M. prostu przedni głowy
M. długi głowy
M. długi szyi
M. mostkowo-sutkowo-obojczykowy
Mięśnie wykonujące wyprost szyi:
M. najdłuższy (część głowowa i szyjna)
M. czworoboczny( część górna)
M. dźwigacz łopatki
M. biodrowo- zebrowy szyi
M. kolcowy ( część głowowa i szyjna)
M. półkolcowy ( cześć głowowa i szyjna)
M. wielodzielny
M. płatowaty głowy
M. płatowaty szyi
Mm. Skręcające długie odcinka szyjnego
Mm. Międzykolcowe ( część przednia)
M. prosty boczny głowy
M. skośny górny głowy
Mm. Skręcające krótkie odcinka szyjnego
Mm. Prosty tylny głowy większy i mniejszy
Mięśnie wykonujące zgięcie boczne szyi
Mm. Międzypoprzeczne
M. najdłuższy ( część głowowa i szyjna)
M. biodrowo-zebrowy szyi
M. czworoboczny szyi ( część górna)
M. dźwigacz łopatki
M. kolcowy głowy i szyi
M. mostkowo0sutkowo-obojczykowy
Mm. Pochyłe: przedni, środkowy, tylny
M. prosty przedni glowy
M. długi głowy
M. długi szyi
M. półkolcowy( cześć głowowa i
Mięśnie wykonujące ruchy rotacujne szyi:
M wielodzielny( część szyjna)
M. mostkowo-sutkowo-obojczykowy
M. długi szyi
M. płatowaty głowy
M. płatowaty szyi
M. półkolcowy głowy
M. półkolcowy szyi
Mm. Skręcające krótkie i długie odc, szyjnego
Mm proste tylne głowy większy i mniejszy
Mm. Skośne górny i dolny głowy
Ruchomość odcinka piersiowego kręgosłupa
Kyfotyczne ustawienie kręgów piersiowych pod kątem 3,8*, kąt kifozy piersiowej 45*
Część górna ( Th1-Th4)
Część środkowa( Th5-Th9)
Część dolna( Th10-Th12)
Stawy międzywyrostkowe odchylone w płaszczyźnie czołowej 0-30*
Zakresy ruchomości zwiększają się w kierunku kaudalnym:
Zgięcie 30-40*
Wyprost 20-25*
Rotacja osi kręgosłupa 30* w każdą stronę ( zmniejsza się w kierunku kaudalnym)
Zgięcie boczne 25*( ograniczają żebra)
Kinematyka odcinka lędźwiowego kręgosłupa;
Zakres ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa:
Zgięcie: 60*
Wyprost 25*
Zgięcie boczne w lewo i w prawo 25*
Ruch rotacji w lewo i w prawo 30*
Ruch kompleksu lędźwiowo- miednicznego jest skoordynowany z ruchem bioder, wywołując rytm lędźwiowo- miedniczny podczas ruchu zgięcia i wyprostu
Prawidłowy rytm lędźwiowo- miedniczny: zgięcie w stawach biodrowych ma większą wartość niż zgięcie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a ruch w stawach biodrowych powinien wyprzedzać ruch w odcinku lędźwiowym
Wpływ przodo- i tyłopochylenia miednicy na kinematykę odcinka lędźwiowego kręgosłupa: pochylenie miednicy do przodu wywołuje wyprost odcinka lędźwiowego i powiększa lordozę, a pochylenie miednicy do tyłu powoduje zgięcie odcinka lędźwiowego i zmniejsza lordozę.
Układ mięśni generujących ruch kręgosłupa lędźwiowego
Mięśnie globalne: nie posiadają bezpośrednich przyczepów w obrębie kręgosłupa, generują znaczne momenty obrotowe wywołując ruch kręgosłupa
Mięśnie lokalne: mają przyczepy w obrębie kręgów lędźwiowych, odpowiedzialne są za stabilizację odcinkową kręgosłupa i kontrolę ruchów odcinka lędźwiowego.
Mięśnie globalne: m. prostu brzucha, m. skośny zewn. brzucha, piersiowa czesc mięśnia biodrowo- żebrowego
Mięśnie lokalne: mięsień wielodzielny(część lędźwiowa), m. lędźwiowy większy, m. czworoboczny lędźwi, m. międzykolcowy, m. międzypoprzeczny, część lędźwiowa m. biodrowo- żebrowego, cz. Lędźwiowa m. najdłuższego grzbietu, m. poprzeczny brzucha, przepona, tylne włókna m. skośnego wewnętrznego brzucha
Mięśnie zginające tułów:
M. prosty brzucha
M. skośny zewnętrzy i wewnętrzny brzucha
M. biodrowo- lędźwiowy
Mięśnie wykonujące wyprost tułowia:
M. najdłuższy klatki piersiowej,
m. biodrowo- zebrowy,
m. kolcowy klatki piersiowej,
m. półkolcowy klatki piersiowej, m. wielodzielny ( cz. Piersiowa i lędźwiowa), m. skręcające klatki długie i krótkie, m. skręcające lędźwi, m. czworoboczny lędźwi, m. międzykolcowe klatki i lędźwi
Mięśnie wykonujące zgięcia boczne tułowia:
M. skośne brzucha (wew. I zewn.)
Mm. Lędźwiowe większy i mniejszy
M. najdłuższy klatki piersiowej
M. biodrowo- żebrowy lędźwi
Mwykonujące rotację tłowia
M skosny zewnętrzny brzucha
M. skosny wewn. Brzucha
M. polkolcowy klatki piersiowej
M. wielodzielny
Ruchomość kręgosłupa
Ruchomość między dwoma sąsiadującymi kręgami nie jest duża jednak w wyniku sumowania się pojedynczych ruchów powstają obszerne ruchy kręgosłupa jako całości
Zginanie i prostowanie w płaszczyźnie strzałkowej. Zakres tych ruchów wynosi od 170* do 250*. Najwyraźniej występują w odcinkach szyjnym i lędźwiowym. W części piersiowej są ograniczone ułożeniem wyrostków kolczystych oraz przez obręcz klatki piersiowej
Skłony boczne w płaszczyźnie poprzecznej. Całość ruchu ma zakres ok. 110*. W odcinku szyjnym ruchy te łączą się z ruchami obrotowymi w wyniku skośnego ułożenia powierzchni stawowych
Ruchy skrętne w płaszczyźnie poprzecznej. Zakres ruchów obrotowych wynosi ok. 80* w każdą stronę. Najwyraźniej ruch obrotowy występuje w odcinku szyjnym następnie piersiowym a w odcinku lędźwiowym prawie nie występuje ze względu na ułożenie wyrostków stawowych w płaszczyźnie strzałkowej
Ruchy obwodzenia odbywają się jako kombinacja wyżej wymienionych ruchów. W ruchach obwodzenia biorą udział też stawy biodrowe
Ruchomość kręgosłupa zarówno jako całości jak i jego poszczególnych części jest osobniczo bardzo zmienna
PS: te wszystkie mięśnie które są tak w odnośnikach powypisywane to lepiej sobie jeszcze gdzieś poszukajcie bo nie wszystkie udało mi się zapisać