Znakowanie trwałe:
a)tatuowanie-wew.str.małż.usznej
szpilkowe numery i tusz
b)kolczykowanie
Znakowanie nietrwałe:
kilka dni-kilka miesięcy
farby,farby nitro,kredki
w czasie:
-wykotów-maciory i jagnięta
(grzbiet lub bok)
-wykonywania w stadzie różnych zabiegów
-stanówki (podwieszając trykowi na mostku
znacznik, ślad na zadzie krytej maciorki)
Obcinanie ogonków:
zapobieganie zanieczyszczeniu wełny odchodami
u ras o długim i owełnionym ogonie-w okresie
okołoporodowym nie później niż do 6 tyg. Życia
tryczki-zostawia się 2-4 kr.ogonowych,maciorki 3-6
a)metody krwawe:
*narzędzia tnące (zaham. krwawienia-założyć opaskę
uciskową powyżej miejsca cięcia 2-3 godz)
*narzędzia tnąco-miażdżące (emaskulator)-
zaciśnięte przez ok.1 min
b)metody bezkrwawe:
*gumowe pierścienie uciskowe-ogon odcina
się poniżej miejsca założenia po 2-3 dniach

Korekcja racic:
-zmniejsza ryzyko wystąpienia kulawki
-usuwa się nadmiar twardego rogu ścian bocznych
racicy wystający ponad płaszczyznę powierzchni
wyznacznik-miękki róg podeszwowy
*maciora- min 2 x w roku, wiosną 2-3 tyg. przed
rozpoczęciem sezonu pastwiskowego i jesienią
co najmniej 4-6 tyg. przed wykotami
*tryki stadne- 3-4 x w roku, 2-4 tyg przed stanówką
System. dezynfekcja racic (w rejonach zagrożonych kulawką)
środki: *dezynfekcyjno-gojące – 10-20% r-r siarczanu cynku
3-5% r-r kreoliny *dezynfekcyjno-wysuszające - 10-20% r-r siarczanu
miedzi, 3-4% r-r formaliny i dzięgieć (środek błonotwórczy, nie używać
w stadach gdzie choroba wystąpiła)
Kąpiele i opryski 10-14 dni po strzyży
kąpiel-zanurzenie owcy w środku dezynf.
oprysk:
-opryskiwacze z pojedynczą dyszą,
-stacjonarne lub przewoźne tunele z kilkoma rzędami dysz
zamiast oprysków – preparaty na skórę zwierząt/w iniekcji
odrobaczanie 2 x w roku: *wiosną (2-3 tyg. przed sezonem
pastwiskowym) *jesienią (min 4-6 tyg. przed rozpoczęciem wykotów)

Fizjologia rozrodu tryka:
różnicowanie gonad – ok. 35 dnia życia płodowego
zstępowanie jąder – 80 d.ż.p. do 2 msca po urodzeniu
pierwsze porcje nasienia z plemnikami – 140-150 d.p.u
plemniki zdolne do zapłodnienia – 7,5-9 msc p.u.
czas trwania spermatogenezy – 47 dni
czas przechodzenia nasienia przez najądrza – 10-17 dni
temp.jąder – 33-36 (32,5°C)
masa jądra dorosłego tryka – 100-300g
dobowa produkcja plemników – 4,4-12 x 10^9
ilość ejakulatu wydalana podczas 1 skoku – 1-2cm3 przeżywalność plemników w najądrzach – ok.40 dni
koncentracja plemników – 2-5 mln w 1 mm3

Fizjologia rozrodu maciorki:
długość cyklu rujowego – 14-20 dni (17 dni)
czas trwania rui – 3-84 godzin (24-36 godz)
owulacja – spontaniczna
owulacja – 20-40 godz.od początku rui (24 godz. a więc pod koniec rui)
poziom owulacji – 1-6 kom.jajowych
długość ciąży – 143-152 dni (150 dni)
zdolność kom.jajowej do zapłodnienia – do 24 godz. po owulacji
przeżywalność plemników w narządach rozrodczych maciorki – 16-24h
czas wędrówki plemnika od kopulacji do przyjajnikowego odcinka
jajowodu – 2-6 godz (3 godz)
wędrówka jaja z jajnika do jajowodu – 3-5 godz.
inwolucja macicy po porodzie – 10-24 dni (17 dni)
aktywność jajników po porodzie:
poza sezonem rozrodczym – nieaktywne do następnego sezonu
w sezonie rozrodczym – akt.wzrasta po ok.5 dniach po porodzie
i owulacja bezobjawowa z reguły między 12 a 25 dniem, a potem
cyklicznie co 17 dni

Czynniki wpływające na użytkowość rozpłodową maciorek:
-inwolucja macicy po porodzie
-aktywność jajników po porodzie
-laktacja
-poziom żywienia
-płodność poporodowa

Dojrzałość płciowa i rozpłodowa:
*dojrzałość płciowa:
-rasy wcześnie dojrzewające (merynos polski, fińska, fryzyjska,
romanowska,mięsne) 4-5 msce, pozostałe rasy – 6-10 mscy
*dojrzałość rozpłodowa:
-merynos polski >45kg
-długowełnista i nizinna >40kg
-polska owca górska >30kg

Sezonowość zmiany aktywności płciowej:
-rasy asezonalne-fińska,wrzosówka,romanowska,Dorset Horn
-prawie asezonalne-merynos polski od kwietnia do lutego
-sezonalne-nizinna i długowełnista od sierpnia do lutego, górska
od września do grudnia

Systemy krycia:
-dzikie-tryki i maciorki do rozpłodu przez cały rok razem
-wolne-do grupy 200-300maciorek na sezon kopulacyjny 7-8 tryków
-haremowe-tryk na okres stanówki z 20-30 maciorkami
-z ręki-tryki próbniki (1 na 50-100maciorek); na dorosłego tryka
kryjącego przypada 40-45 maciorek; młodego-25-30, 3-5 skoków/dzień
-sztuczna inseminacja – skuteczność unasienienia nasieniem mrożonym
40-50%, świeżym rozcieńczonym 70-85% ale jego przydatność jest krótka
(3-6 godz przy schłodzeniu 18-20°C; do 24 godz 2-5°C)
Od 1 tryka można pobrać dziennie do 4 ejakulatów (z każdej można
otrzymać 20 dawek inseminacyjnych)

Diagnozowanie ciąży:
1.używanie uprzęży dla tryków
2.obmacywanie maciorki (90-130 dzień ciąży)
3.badanie wymienia (ostatnie 3 tyg ciąży)
4.diagnozowanie przy użyciu ultrasonografu (wykrywanie tętna
płodu, wykrywanie macicy wypełnionej wodami płodowymi)
5.obmacywanie powłok brzusznych

Zastosowanie hormonów w rozrodzie:
cel: *synchronizacja rui,*zwiększenie poziomu owulacji,
*wywołanie rui i owulacja poza sezonem rozrodczym
*przyspieszenie dojrzałości płciowej
Najczęściej stosowane hormony:
progestogeny, estrogeny,gonadotropiny,prostaglandyny