Realizm
ur. 17 lutego 1904, Coburg; zm. 19 lipca 1980 w Nowym Jorku HANS MORGENTHAU
1. Polityka i społeczeństwo rządzą się obiektywnymi prawami, które są niezależne od woli człowieka, lecz zakorzenione w jego naturze.
2. Pojęciem scalającym politykę jest interes narodowy definiowany w kategoriach siły.
3. Zdefiniowany interes narodowy stanowi kategorię obiektywną.
4. W polityce obecna jest świadomość moralnej wagi działań politycznych, ale występuje tu nieuniknione napięcie polityka-moralność.
5. Żadne partykularne wartości lub jednostkowy interes narodowy nie mogą pretendować do miana uniwersalnych.
6. Realizm polityczny zachowuje pewną odrębność od innych szkół stosunków międzynarodowych, (jednak wciąż, jako typ idealny pozostaje etyczny, pociągając za sobą moralność). autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój


Im większa stabilność społeczeństwa i poczucie bezpieczeństwa jego członków, tym  mniejsze prawdopodobieństwo, że zbiorowe emocje znajdą ujście w postaci agresywnego nacjonalizmu. Postępująca niestabilność natomiast pogłębia poczucie braku bezpieczeństwa i przyczyniała się do wzrostu emocjonalnego przywiązania do narodu jako symbolicznego substytutu dla jednostki. Dziś rywalizacja o potęgę przybrała ideologiczny wymiar walki między dobrem a złem. autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój


RÓŻNE METODY OSIĄGANIA RÓWNOWAGI SIŁ  (wg. Morgenthau)

1. DZIEL  I RZĄDŹ

2. POLITYKĘ  REKOMPENSAT

3. ZBROJENIA 

4. SOJUSZE 

5. JĘZYCZEK U WAGI

CZTERY INSTRUMENTY DYPLOMACJI (wg. Morgenthau)

I. Dyplomacja musi określać swoje cele, biorąc pod uwagę dostępność faktycznej i potencjalnej potęgi koniecznej do ich realizacji.

II. Dyplomacja musi oceniać cele innych państw oraz potęgę, która jest faktycznie i potencjalnie dostępna do ich realizacji.

III Dyplomacja musi ustalać, w jakim stopniu te różne cele są do pogodzenia.

IV. Dyplomacja musi wykorzystywać środki odpowiednie do realizacji swoich celów.

„Problem międzynarodowych sił policyjnych zostanie
rozwiązany dopiero w ramach społeczeństwa światowego,
zdolnego wzbudzać w swych członkach najwyższą świecką
lojalność oraz dysponującego koncepcją sprawiedliwości, według
której poszczególne państwa będą skłonne oceniać prawomocność
 swych żądań”  autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój/ Część VIII

„Stany Zjednoczone znalazły się poza murami swej kontynentalnej cytadeli, stając wobec świata polityki złożonego z przyjaciół i wrogów. Stały się niebezpieczne i wrażliwe na atak. Budzą lęk i są nękane strachem.”
autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

Ekonomiczne teorie imperializmu wg. Morgenthau

1) Marksistowska  – Zjawiska polityczne są odzwierciedleniem  sił ekonomicznych. Państwa kapitalistyczne obarczane  za jego powstanie, poprzez poszerzanie rynków  zbytu i inwestycji.  Dla marksistów złem  jest kapitalizm, a imperializm- jedynie jego  koniecznym bądź możliwym przejawem.

 2) Liberalna  –  źródeł imperializmu doszukuje się  w nadwyżkach produkcji, które muszą zostać  gdzieś ulokowane (na zagranicznych rynkach).

    J.A Hobson jako przedstawiciel szkoły liberalnej uznaje imperializm jako konsekwencję nieprawidłowego funkcjonowania kapitalizmu. Nadwyżki dóbr i kapitału są wynikiem złej dystrybucji siły nabywczej. Aby temu zapobiec należy rozwinąć rynek wewnętrzny poprzez reformy gospodarcze. 

3) Diabelska  – stworzona przez pacyfistów, znajdowała  swój wyraz w propagandzie komunistycznej.  Zapoczątkowana w Stanach Zjednoczonych za  senatora Nye'a, który oskarżał bankierów  z Wall Street i przemysłowców (określanych  jako war mongers) o zbijanie fortun na II wojny światowej. Chęć zdobycia coraz większych zysków i wzbogacenia się miały prowadzić do planowania przez nich kolejnych „ rentownych wojen.”

Nowoczesna wojna to wojna przycisków, wojna anonimowych ludzi, którzy nigdy nie widzieli swego wroga. autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

„Największą trudnością, przed którą staje teoretyczne badanie natury i ścieżek polityki międzynarodowej (international politics) jest niejednoznaczność materii, z jaką musi się zmierzyć obserwator. Z jednej strony, wydarzenia, które musi próbować zrozumieć, są unikatowe. Zdarzają się w taki, a nie inny sposób, tylko raz, i nigdy wcześniej czy później. Z drugiej strony, są one do siebie podobne, ponieważ są przejawami sił społecznych. Siły społeczne to wytwory ludzkiej natury w działaniu, zatem w podobnych warunkach będą one przejawiać się w podobny sposób. (…) można zauważyć, iż owa niejednoznaczność wydarzeń, których rozumienie ma zapewnić teoria polityki międzynarodowej, jest tylko i jedynie swoistym przypadkiem powszechnych ograniczeń ludzkiego pojmowania”.  autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

„W świecie, którego siłą napędową jest dążenie suwerennych państw do potęgi, pokój można utrzymać tylko za pośrednictwem dwóch instrumentów. Pierwszym z nich jest samoregulujący mechanizm sił społecznych, który przejawia się w walce o potęgę na arenie międzynarodowej, to znaczy równowaga sił. Drugi składa się z ograniczeń normatywnych nakładanych na ową walkę, które przybierają postać prawa międzynarodowego, moralności międzynarodowej oraz światowej opinii publicznej. (…) żaden z tych instrumentów – w tej postaci, w jakiej obecnie funkcjonują – nie utrzyma walki o władzę w pokojowych granicach”.
autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

„Polityka międzynarodowa – jak każda polityka – jest walką o potęgę. Bez względu na to, jakie są jej ostateczne cele, celem bezpośrednim zawsze jest potęga”.
autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

Polityka zachowawcza nie zawsze jest przeciwna zmianie.  Przeciwstawia się jedynie takiej zmianie, która  mogłaby doprowadzić do odwrócenia stosunków potęgi między  co najmniej dwoma państwami  zamieniając ich wzajemne pozycje. autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

Trzy przyczyny imperializmu: (wg. Morgenthau)

(1) zwycięska  wojna,

(2) przegrana  wojna,

(3) słabość. 

Trzy cele imperializmu (wg. Morgenthau)

(1) imperium  światowe,

(2) imperium  kontynentalne,

(3) lokalna  preponderancja, 

Trzy metody imperializmu (wg. Morgenthau)

(1) imperializm  militarny,

(2) imperializm  gospodarczy,

(3) imperializm  kulturowy,

Składniki POTĘGI NARODOWEJ (wg. Morgenthau)

1. Dwie grupy składników potęgi narodowej

1. Stosunkowo stabilne

2. Podlegające bezustannym zmianom

1. Składniki potęgi narodowej

1. GEOGRAFIA (geopolityka)

2. ZASOBY NATURALNE (żywność i surowce)

3. POTENCJAŁ PRZEMYSŁOWY (przemysł ciężki)

4. GOTOWOŚĆ BOJOWA (istotny jest kompleks militarny: technologia, przywództwo, liczebność i jakość sił zbrojnych)

5. LUDNOŚĆ (rozmieszczenie oraz trendy demograficzne)

6. CHARAKTER NARODOWY

„Charakter narodowy bez wątpienia oddziałuje na potęgę narodową. Ci, którzy działają w imieniu państwa w czasie wojny i pokoju, formułują, wykonują i wspierają jego politykę, wybierają i są wybierani, kształtują opinie publiczną, produkują i konsumują- wszyscy w mniejszym bądź większym stopniu noszą piętno tych cech intelektualnych i moralnych, które tworzą charakter narodowy.”

1. MORALE NARODOWE (poziom determinacji, z jakim naród wspiera politykę zagraniczną swego rządu w czasie pokoju i wojny)

2. JAKOŚĆ DYPLOMACJI (łączy wszystkie pozostałe czynniki w zintegrowaną całość)

3. JAKOŚĆ RZĄDU (dobry rząd, postrzegany jako niezależny wymóg potęgi)

„Morale narodowe jest duszą potęgi narodowej, zaś dyplomacja – jej mózgiem.”  autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

Współczesny system prawa międzynarodowego jest rezultatem wielkiej transformacji politycznej, która oznaczała przejście od średniowiecza do nowożytności i przekształcenia systemu feudalnego w państwo terytorialne. Główną cechą państwa terytorialnego było przejęcie przez rząd najwyższej władzy na terytorium państwa. Monarcha stał się rzeczywistym, a nie tylko nominalną głową państwa. By pomiędzy państwami panował ład i pokój, musiały istnieć jakieś reguły prawne normujące ich wzajemne stosunki. autor/dzielo Hans J. Morgenthau, Politics among nations : the struggle for power and peace / Polityka pomiędzy narodami: walka o potęgę i pokój

„STARY” Nacjonalizm (wg. Morgenthau)
Naród jako najwyższe dobro
Dążył do stanu, w którym 1 państwo= 1 naród
Dążył do uwolnienia narodów spod obcej dominacji i zapewnienia im własnego państwa
Miał udział w dwóch rodzajach konfliktów: między narodem a władcą; między narodami o strefy ich dominacji


„NOWY” nacjonalizm – nacjonalistyczny uniwersalizm (wg. Morgenthau)
Naród nie jest już najważniejszym celem działań politycznych.
Domaga się prawa narzucania własnych wartości i standardów przez 1 naród i 1 państwo wszystkim innym narodom
Jest związany z narodem, ale z żadnym szczególnym
W jego imię narody roszczą sobie prawo do ustanowienia uniwersalnej dominacji


(14 marca 1905- 17 października 1983) RAYMOND ARON (kto)

Wojny są takie, jak zasada legitymizacji panująca w przestrzeni i w czasie, w których one się toczą. autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

„Bezpieczeństwo w świecie autonomicznych jednostek politycznych może być oparte na słabości rywali albo na własnej sile. Jeśli zakładamy, że bezpieczeństwo jest ostatecznym celem polityki państw, to skutecznym środkiem jego osiągnięcia byłoby ustanowienie nowego stosunku sił lub zmiana starego, tak, by państwa będące – z powodu wzajemnego podporządkowania – potencjalnymi przeciwnikami, nie ulegały pokusie rozpoczęcia jakichś działań agresywnych z powodu własnej słabości.”  autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

„Maksymalizacja zasobów niekoniecznie pociąga za sobą maksymalizację bezpieczeństwa”. autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

„Dlaczego społeczeństwa miałyby podejmować walkę, jeśli nie po to, by rozszerzyć obszar ziemi, którą uprawiają, lub z której bogactw korzystają, by podporządkować sobie ludzi (…), lub by zapewnić zwycięstwo pewnej idei, religijnej czy społecznej, którą zbiorowość głosi jako powszechnie prawdziwą i której niesienie uznaje za swoją misję?”  autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

  „We wszystkich epokach główni aktorzy w większym stopniu przesądzali o kształcie systemu, niż on sam determinował ich samych. Nawet zmiana reżimu wewnątrz jednego z najważniejszych państw wystarczyć może, by zmienił się styl, a czasem i bieg stosunków międzynarodowych.”
autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

„Rządzący zdają sobie sprawę, że obok interesów narodowych, które ich dzielą, istnieją jeszcze interesy dynastyczne i ideologiczne, które ich wzajem łączą”
autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

Rodzaje pokoju (wg. Arona)

1. Istnieją trzy rodzaje pokoju:

1. równowaga;

2. hegemonia – zdominowane przez jedno spośród nich;

3. imperium – przytłoczone ogromną przewagą przez jedno spośród nich; tracąc autonomię, zanikają jako ośrodki decyzji politycznych.

1. Pokój może być:

1. Oparty na strachu

2. Oparty na zaspokojeniu

„Wojna jest aktem przemocy, mającym na celu zmuszenie przeciwnika do spełnienia naszej woli” kto powiedzial i kto zacytowal autor/dzielo Słowa Clausewitza zacytowane przez Raymonda Arona w: Wojna i pokój między narodami
„Wojna jest nie tylko czynnikiem politycznym, lecz prawdziwym narzędziem polityki, dalszym ciągiem stosunków politycznych, przeprowadzeniem ich innymi środkami” kto powiedzial i kto zacytowal autor/dzielo Słowa Clausewitza zacytowane przez Raymonda Arona w: Wojna i pokój między narodami

„Aby umieć wykorzystać zwycięstwo, nie wystarczy określić celu sojusznika i nieprzyjaciela. Jeśli rozum państwa nie określił jasno swoich celów i nie rozpoznał prawdziwej natury swych sojuszników i wrogów, to zbrojny tryumf może się okazać prawdziwym, czyli politycznym zwycięstwem, jedynie przez przypadek”
autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

Ur. 1 czerwca 1780 w Burgu k. Magdeburga, zm. 16 listopada 1831 we Wrocławiu Carl von Clausewitz (kto)

„ Jeśli celem stosunków między państwami ma być przeżycie i jednych i drugich, oraz wspólny dobrobyt  i oszczędzanie krwi poszczególnych narodów to rozumne prowadzenie polityki stanowi jedyne racjonalne rozwiązanie”. autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami

„Status jednostki politycznej wewnątrz jakiegoś systemu międzynarodowego wyznaczony jest przez masę zasobów materialnych i ludzkich, które jest ona w stanie przeznaczyć na działania dyplomatyczno-strategiczne”.  autor/dzielo Raymond Aron/Wojna i pokój między narodami


Liberalizm
Baylis

obraz              osoba              przyczyny konfliktu      warunki pokoju
natutra ludzka - Richard Cobden - interwencje rządów – wolność jednostki, wolny rynek, dobrobyt, współzależność
panstwo - Woodrow Wilson - niedemokratyczna natura polityki międzynarodowej – samostanowienie narodów, otwarta polityka rządu odpowiedzialnego przed opinią publiczną, bezpieczeństwo zbiorowe
struktura systemu - J.A.Hobson - system równowagi sił – rząd światowy mający władzę niezbędną do prowadzenia mediacji i realizowania swych decyzji

Bezpieczeństwo zbiorowe – odnosi się do porozumienia, w którym „każde państwo w systemie akceptuje, że bezpieczeństwo jednego jest problemem wszystkich, oraz zgadza się przyłączyć do zbiorowej odpowiedzi na agresję”
Demokratyczny pokój – centralna idea myśli liberalnych internacjonalistów. Teza demokratycznego pokoju składa się z dwóch koncepcji: (1) liberalne systemy polityczne samo ograniczają się w swych kontaktach z innymi liberalnymi systemami politycznymi (tzw. pokój odseparowany), lecz (2) są nierozważne w relacjach z państwami autorytarnymi. Prawdziwość tezy demokratycznego pokoju jest przedmiotem gorącej debaty w literaturze przedmiotu
Harmonia interesów – wśród XIXwiecznych liberałów rozpowszechniona była idea naturalnego ładu istniejącego pomiędzy narodami, który był psuty przez niedemokratycznych przywódców państwowych, oraz anachroniczną politykę w rodzaju równowagi sił. Jeżeli te wypaczenia zostałyby usunięte, okazałoby się, że między ludźmi nie istnieją żadne istotne konflikty
Idealizm – idealiści szukają sposobów by liberalne podejście do polityki wewnętrznej zastosować także stosunkach międzynarodowych, innymi słowy – zinstytucjonalizować rządy prawa. Takie rozumowanie określa się mianem analogii polityki wewnętrznej. Według idealistów na początku XX wieku istniały dwa główne wymagania, których spełnienie umożliwiałoby powstanie nowego ładu światowego. Po pierwsze, przywódcy państw, intelektualiści oraz opinia publiczna muszą wierzyć, że postęp jest możliwy. Po drugie powinna zostać utworzona organizacja międzynarodowa ułatwiająca pokojowe przemiany, rozbrojenie, arbitraż oraz wyegzekwować gdy to konieczne realizację tych zasad. Liga Narodów została powołana do życia w 1920 r., jednak jej system bezpieczeństwa zbiorowego zawiódł w latach 30., gdy nie zadziałał i nie zdołał zapobiec kolejnej wojnie.

Integracja - proces polegający na coraz bliższej unii pomiędzy państwami w wymiarze międzynarodowym i regionalnym. Proces ten, określany przez Mitrany’ego jako rozgałęzianie się, często rozpoczyna się od współpracy w celu rozwiązania problemów o charakterze technicznym.
Kosmopolityczny model integracji – kojarzony z Davidem Heldem, Danielle Achibugi, Mary KAldor i innymi, kosmopolityczny model demokracji wymaga w pierwszym rzędzie stworzenia regionalnych parlamentów oraz rozszerzenia władzy już istniejących ciał regionalnych (np. UE). Po drugie, konwencje dotyczące praw człowieka muszą zostać ratyfikowane przez parlamenty narodowe oraz być monitorowane przez nowy Międzynarodowy Trybunał Praw Czlowieka. Po trzecie, konieczna jest reforma ONZ, lub zastąpienie jej demokratycznym i odpowiedzialnym parlamentem globalnym. Nie popadając w zbytni optymizm, co do perspektyw realizacji tego kosmopolitycznego modelu demokracji, Held jest jednak całkowicie przekonany, że jeśli demokracja ma się rozwijać, to musi wkroczyć do instytucji i reżimów zarządzających polityką globalną.
Liberalizm – wg Doyle’a na liberalizm składają się cztery następujące twierdzenia. (1) wszyscy obywatele są równi wobec prawa, posiadają więc takie same prawa do edukacji, dostępu do wolnych mediów i tolerancji religijnej. (2) zgromadzenie legislacyjne danego państwa posiada tylko taką władzę, jaką powierzy mu naród (lud), którego podstawowych praw władza nie może łamać, (3) kluczową strefą wolności jednostki jest prawo do posiadania prywatnej własności włącznie ze środkami produkcji. (4) liberalizm utrzymuje, iż najbardziej efektywnym systemem wymiany jest ten, który działa na zasadach rynkowych, a nie ten, który podlega biurokratycznej regulacji i kontroli, zarówno wewnętrznej jak i międzynarodowej
Normatywność – przekonanie, że teoria powinna zajmować się tym, co powinno, a nie tylko diagnozować ro, co jest. Tworzenie norm odnosi się do ustalania standardów w stosunkach międzynarodowych, których to standardów rządy (i inni aktorzy) powinni przestrzegać.
Oświecenie – związane z racjonalistycznymi myślicielami XVIII w. jego kluczowye idee to m.in. sekularyzacja, postęp, rozum, nauka oraz wolność. Mottem oświecenia jest Miej odwagę by używać swego własnego rozumu.
Pluralizm – termin przejęty z języka amerykańskich nauk politycznych, używany na okreslenie poglądów teoretyków SM, odrzucających pogląd o prymacie państwa, nadrzędnym znaczeniu bezpieczeństwa narodowego, oraz kontestujących o państwach jako jednolitych aktorach.
Promowanie demokracji – strategia przyjęta przez wiodące państwa i instytucje Zachodu – zwłaszcza USA – posługująca się instrumentami politycznymi i ekonomicznymi w celu szerzenia wartości liberalnych. Adwokaci tej strategii są przekonani o oczywistości związku pomiędzy wzajemnie napędzającymi się efektami demokratyzacji i wolnego rynku.
Rząd światowy – związany z idealistami, którzy wierzą, że pokój nigdy nie zostanie osiągnięty w świecie podzielonym na odrębne, suwerenne państwa. Tak jak wraz z utworzeniem rządu zmieniono stan natury w społeczeństwie obywatelskim, tak stan wojny w społeczności międzynarodowej musi zostać wyeliminowany poprzez ustanowienie rządu światowego.
Współzależność – stan, w którym państwa lub narody są objęte skutkami działań innych, np. decyzja, by podnieść stopy procentowe w USA automatycznie wywiera presję na inne kraje, by także podniosły swe stopy procentowe. Współzależność może być symetryczna, tzn, gdy wpływ na wszystkich aktorów jest taki sam, lub asymetryczna, w której wpływ na poszczególnych aktorów jest różny.


(ur. 29 sierpnia 1632 w Wrington, zm. 28 października 1704 w Oates JOHN LOCKE (kto)

W stanie natury ma rządzić obowiązujące każdego prawo natury. Naturalnie wszyscy ludzie znajdują się w stanie wolności w działaniu i rozporządzaniu swoimi majątkami i osobami w granicach prawa. Wszyscy też są równi, chyba, że dobrowolnie ustanowili władzę jednego nad drugim i władcę nad wszystkimi. autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie/ O stanie natury

 Kres stanowi natury kładzie takie porozumienie, które zawiera wzajemną ugodę dotyczącą przystąpienia do jednej społeczności i utworzenia ciała politycznego. By uzupełnić rzeczy,, jakie potrzebujemy do życia szukamy wspólnoty z innymi. Dlatego ludzie połączyli się w społeczeństwo polityczne. Wszyscy ludzie pozostają naturalnie w stanie natury, dopóki nie zgodzą się stać członkami jakiegoś społeczeństwa autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie / O stanie natury

Naturalna wolnosc czlowieka sprowadza sie do bycia wolnym od jakiejkolwiek narzednej wladzy na ziemi i niepodlegania w zasadach swego postepowania woli badz w wladzy ustawodawczej zadnego czlowieka,a tylko prawu natury. autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie / O niewoli

Być wolnym to dysponować zgodnie z własnym sumieniem, kierować własnym majątkiem, swoją własnością, ...,któremu się podlega... autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie

 Władza polityczna i ojcowska są tak rozdzielone i oparte na różnych podstawach, nadane w różnych celach, tak że każdy poddany będący ojcem ma tyle władzy nad swoimi dziećmi, ile książę nad poddanymi autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie / O władzy ojscowskiej

Pierwsza społeczność powstała między mężczyzną a kobietą, następna między rodzicami i dziećmi, a kolejna między panem a sługą. Społeczność małżeńska została stworzona dzięki dobrowolnej umowie. autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie

Człowiek czyni sam siebie sługą innego sprzedając mu się na określone usługi, jakie mu świadczy, aby uzyskać wynagrodzenie. Władzę, jaką ma pan nad sługą określają postanowienia zawartej między nimi umowy. Inny rodzaj relacji sługa-pan to jeńcy wojenni. Władza ojca w rodzinie jest odmienna i ograniczona w odniesieniu do władzy monarchy. Nie jest więc władzą absolutną.  autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie

Społeczeństwo polityczne lub obywatelskie jest tam, gdzie grupa ludzi zjednoczy się i zrezygnuje z przysługującej każdemu władzy wykonawczej na rzecz władzy publicznej. Jest też tam, gdzie grupa ludzi wchodzi do społeczeństwa, by utworzyć jeden lud podlegający władzy najwyższego rządu albo tam, gdzie ktoś sam przyłącza się do ludzi podlegających już jakiemuś rządowi.  autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie / O społeczeństwie politycznym bądź obywatelskim

Ugoda zawarta pomiędzy ludźmi dotycząca połączeniach w społeczność jest warunkiem powstania społeczeństwa obywatelskiego, które ma zapewnić im bezpieczeństwo i zabezpieczyć prawo korzystania z ich własności oraz chronić przed łamiącymi prawo.  autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie

Pierwszym i fundamentalnym prawem pozytywnym wszelkich wspolnot, jest powolanie wladze ustawodawczej,tak jak pierwszym i fundamentalnym prawem natury,ktore ma rzadzic nawet legislatywa,jest zachowanie spoleczenstwa i kazdej w nim osoby.autor/dzielo John Locke/Dwa traktaty o rządzie

BAYLIS
neorelaizm i neoliberalizm
Kluczowe zalozenia neorealistow:

• Państwa i inni aktorzy wchodzą ze sobą w interakcje w anarchicznym środowisku. Oznacza to, że nie istnieje żadna władza zwierzchnia, która mogłaby narzucać zasady i normy lub ochraniać interesy większej globalnej społeczności.

• Struktura systemu stanowi główny czynnik determinujący zachowanie się jego elementów.

• Państwa koncentrują się na własnym interesie a anarchiczny i nastawiony na współzawodnictwo system popycha je w stronę przedkładania egoistycznych zachowań samopomocowych nad nastawione na współpracę zachownia kooperacyjne

• Państwa są aktorami racjonalnymi, wybierającymi strategie tak, aby maksymalizować korzyści i minimalizować straty.

• Najbardziej krytycznym problemem jaki powoduje anarchia, jest problem przetrwania.

• Państwa widz a wszystkie inne państwa jako potencjalnych wrogów oraz zagrożenie dla swojego bezpieczeństwa narodowego. Nieufność oraz strach powodują pojawienie się dylematu bezpieczeństwa, ten zaś z kolei wpływa na politykę większości państw.
  Neoliberalne postrzeganie instytucji i reżimów – INSTYTUCJE – są postrzegane jako trwałe i połączone ze sobą zestawy reguł oraz praktyk, które przypisują role, a także stanowia ograniczenie dla działań aktorów, kształtując ich oczekiwania. Instytucje mogą obejmować organizacje, agencje biurokratyczne, traktaty i porozumienia oraz nieformalne praktyki, które państwa uznają za wiążące. Przykładem instytucji może być równowaga sił w systemie międzynarodowym

REŻIMY – są instytucjami społecznymi, które bazują na przyjętych regułach, normach, zasadach oraz procedurach decyzyjnych. Zarządzają one interakcjami równych państw i aktorów niepaństwowych na obszarach takich jak środowisko naturalne lub prawa człowieka. Globalny rynek kawy jest np. zarządzany różnymi traktatami, porozumieniami handlowymi, naukowymi oraz protokołami badawczymi, protokołami rynkowymi, a także interesami producentów, konsumentów i dystrybutorów. Państwa organizują te interesy oraz rozważają praktyki, zasady i procedury, tak aby utworzyć zarządzające porozumienie lub reżim, który kontroluje produkcję kawy, monitoruje jej dystrybucję oraz – w ostatecznym rozrachunku – determinuje cenę dla konsumenta.

glowne punkty w debacie pomiedzy neorelaistami i neolibaralami

• Debata dwóch światopoglądów biegunowo sobie przeciwnych – obie łączy wspólna epistemologia, odpowiadają na podobne pytania, zgadzają się co do wielu założeń polityki międzynarodowej

• To debata wewnątrzparadygmatyczna

• Neorealiści – bezpieczeństwo międzynarodowe, kwestie militarne, high politics

• Neoliberalni – ekonomia polityczna, środowisko naturalne, współpraca, prawa człowieka, low politics

• Neorealiści – państwa muszą mieć na uwadze korzyści absolutne i względne

• Neoliberalni – liczą się korzyści absolutne, na których wszyscy będą zyskiwać

• Neorealiści- ostrożni względem współpracy

• Neoliberalni – elementy SM mają skłonnośc do współpracy

• Debata ta nie porusza jednak wielu ważnych kwestii, jak np. kwestia wpływu doświadczenia, kwestia humanitaryzmu ponad jednostką, kwestia przesunięcia działalności poza państwo narodowe, transnarodowość.

marksistowskie teorie stos. miedz. – prace Marksa zachowują aktualność pomimo upadku rządów partii komunistycznej w byłym ZSRR. Na szczególną uwagę zasługuje analiza kapitalizmu dokonana przez Marksa, która wciąż jest rozbudowywana i ulepszana. Marksistowska analiza stosunków międzynarodowych ma na celu ujawnienie ukrytych skutków globalnego kapitalizmu tworzących cramy dla obecnych wydarzeń na scenie międzynarodowej. Sam Marks niewiele wniósł do teoretycznej analizy SM. Jego idee zostały przejęte i zinterpretowane na wiele różnych sposobów, co zaowocowało wieloma odmiennymi i niezgadzającymi się się ze sobą szkołami marksizmu, Tym co łączy poszczególne szkoły jest kilka wspólnych elementów, które wywodzą się dziś z Marksa. W zakresie kontynuacji marksistowskich teorii w stosunkach międzynarodowych można mówić o teorii systemów światowych i teorii krytycznej.
kluczowe koncepcje marksizmu –(ramka 10.1) – KAPITALIZM – jest to sposób produkcji połączony, w myśl analizy Marksa, z pewnymi stosunkami społecznymi, które są specyficzne dla danego okresu historycznego. Marks wyróżnia trzy główne cechy charakterystyczne kapitalizmu (1) wszystko co bierze udział w procesie produkcji ma pewną wartość i wszystko może zostać na wszystko inne. W kapitalizmie wszystko ma swoją cenę, łącznie z czasem ludzkiej pracy. (2) wszystko co jest potrzebne w procesie produkcji znajduje się w posiadaniu jednej klasy – kapitalistów. (3) pracownicy są „wolni” jednakże aby przetrwać muszą sprzedawać swoją pracę klasie kapitalistycznej. Jako że kapitaliści są posiadaczami środków produkcji, a także kontrolują stosunki produkcji, mają oni pełną kontrolę nad dystrybucją zysków z pracy robotników najemnych. ŚRODKI PRODUKCJI (siły wytwórcze) – są to elementy łączone podczas procesu produkcyjnego. Obejmują one zarówno pracę jak i narzędzia oraz technologie dostępne w danym okresie historycznym. STOSUNKI PRODUKCJI – łączą one i organizują środki produkcji w procesie produkcji. Obejmują zarówno techniczne, jak i instytucjonalne relacje niezbędne aby proces produkcji mógł się odbywać, a także szersze struktury zarządzające kontrolą środków produkcji i kontrolą finalnego produktu tego procesu. Własnośc prywatna i praca najemna to dwie kluczowe cechy stosunków produkcji w społeczeństwie kapitalistycznym.
nowy marksizm - kluczowe tezy – cechą charakterystyczną nowego marksizmu jest sięgnięcie na nowo bezpośrednio do koncepcji i kategorii wypracowanych przez Marksa. Warren odwołuje się do analizy kolonializmu i kapitalizmu dokonanej przez Marksa, aby skrytykować niektóre z kluczowych założeń teorii zależności i systemów światowych. Rosenberg wykorzystuje idee Marksa w celu krytyki realistycznej teorii SM i teoretycznych rozważań na temat globalizacji. Próbuje stworzyć alternatywne podejście, które umożliwiłoby zrozumienie historycznej zmiany polityki światowej, będącej odbiciem przeobrażeń zachodzących w dominujących stosunkach produkcji.
marksistowskie teorie stos. miedz. - kluczowe tezy – marksiści są raczej sceptyczni wobec znaczenia, jakie przywiązuje się obecnie do pojęcia globalizacji. Postrzegają oni ostatnie przejawy globalizacji nie jako zjawisko czysto współczesne, lecz jako część długoterminowych tendencji w rozwoju kapitalizmu. Ponadto w ich przekonaniu globalizacja jest coraz częściej używana jako ideologiczna wymówka mająca usprawiedliwić ograniczenia praw pracowników i cięcia w systemie socjalnym.

konstruktywizm społeczny – odwołuje się do procesów zachodzących w ludzkiej świadomości, traktuje idee jako czynniki strukturalne, a dynamiczną relację między ideami a siłami materialnymi – jako konsekwencję sposobu interpretacji rzeczywistości materialnej przez działających w niej aktorów. Centralnym zagadnieniem jest również konstruowanie struktur przez aktorów oraz konstruowanie aktorów przez struktury.
konstruktywizm spoleczny - kluczowe tezy – wiedza kształtuje sposoby interpretowania oraz konstruowania rzeczywistości społecznej. Struktury normatywne oddziałują na tożsamość oraz interesy aktorów takich jak państwa. Fakty społeczne, do których zaliczymy suwerenność czy prawa człowieka, egzystują na mocy umowy między ludźmi, natomiast tzw. surowe fakty (rzeczywistość obiektywna), np. góry, istnieją niezależnie od rodzaju umowy. Zasoby społeczne maja charakter regulacyjny, tzn. sterują już istniejącymi czynnościami oraz konstytutywny – umożliwiają i definiują te czynności. Uświadomienie sobie faktu konstrukcji społecznej powoduje denaturalizację tego, co do tej pory było uważane za oczywiste. Prowokuje pytania o pochodzenie tych pozornych stałych i pewnych faktów życiowych, zwraca również uwagę na odmienne ścieżki rozwoju, które mogą wykreować alternatywną rzeczywistość. Siła nie sprowadza się jedynie do wymuszenia działania zgodnego z interesami jednego z aktorów, ale jest także tworzeniem tożsamości i interesów ograniczających zdolność działających do panowania nad swym losem. Choć znaczenia nadawane działaniom przez aktorów są wytworem kultury, nie zawsze mają one stały charakter. Ponadto stanowią centralną cechę polityki.cMimo, że konstruktywizm i teoria racjonalnego wyboru są postrzegane jako podejścia rywalizujące, pewne ich założenia można łączyć, co pozwala na pogłębienie naszego zrozumienia polityki globalnej

RAMKA 11.5
holizm – pogląd głoszący niemożność rozłożenia struktury na czynniki pierwsze w związku z tym, że jest ona czymś więcej niż sumą swoich składników.
idealizm - to teoria SM najczęściej kojarzona z przekonaniem o możliwości stworzenia świata wolnego od wojen. Jako teoria społeczna wiąże się ona ze stwierdzeniem, że najbardziej fundamentalna cechą społeczeństwa jest świadomość społeczna.
indywidualizm – pogląd stojący w opozycji do holizmu, zgodnie z którym struktura daje się zredukować do ogółu jednostek i ich interakcji. Teorie SM podzielając to stanowisko czynią założenia a priori co do charakteru i interesów aktorów państw dążących do maksymalizacji siły lub bogactwa, analizując następnie ograniczający wpływ struktury na działanie aktorów oraz sposoby generowania konkretnych schematów w polityce międzynarodowej.
konstruktywizm – podejście teoretyczne do SM, przypisujące kluczowe znaczenie idei i świadomości ludzkiej wykorzystujące holistyczne i idealistyczne ujęcie problemu struktur. W centrum zainteresowań konstruktywizmu znajdują się kwestie oddziaływania struktur na procesy konstruowania tożsamości i preferencji aktorów, organizacji i ograniczania interakcji aktorów przez przyjętą strukturę oraz sposobów reprodukowania i transformowania struktury podczas tychże interakcji.
materializm - stanowisko uznające sposób zorganizowania sił materialnych za najwyższą echę społeczeństwa.
relacja podmiot-struktura – problem stanowi sposób konceptualizowania relacji na liniii podmiot- struktura. Jedno z możliwych stanowisk polega na przyjęciu, że podmiot od samego początku charakteryzuje się z góry ustaloną tożsamością i preferencjami, natomiast pozostali aktorzy wraz ze strukturą powstającą w trakcie interakcji pomiędzy uczestnikami, ograniczają jego interesy. Rozwiązanie problemu relacji podmiot-struktura leży w poszukiwaniu mechanizmów wzajemnego kształtowania podmiotów i struktury.
struktura normatywna – tradycyjnie, w dziedzinie stosunków międzynarodowych struktura definiowana jest w kategoriach materialnych, np. dystrybucjio siły, i traktowana jako czynnik ograniczający działania aktorów. Zwracając uwagę na struktury normatywne, konstruktywizm wskazuje na kształtowanie ich przez kolektywnie podzielane idee, wiedzę, zasady, przekonania i normy.
teoria racjonalnego wyboru – stanowisko analizujące sposoby maksymalizowania interesów i wyboru najefektywniejszych środków ich realizacji. Stara się także wyjaśnić zbiorowe rezultaty działaniem poszczególnych aktorów, pragnących uzyskać jak najwięcej w warunkach ograniczonych, m.in. przez podobnie motywowanych uczestników. Mając swe źródła w teoriach ekonomicznych, stanowisko to znalazło szerokie zastosowanie i wywarło wpływ na teoretyczne rozważania dotyczące polityki krajowej i międzynarodowej.
tożsamość – pojmowanie własnego „ja” w konfrontacji z „innymi”. Proces ten ma charakter społeczny i dlatego tożsamość kształtuje się w relacji z innymi aktorami. Według konstruktywistów tożsamość determinuje interesy – trudno jest określić swoje dążenia, nie wiedząc kim się jest. Lecz to właśnie społeczne pochodzenie tożsamości oraz jej powstawanie w trakcie interakcji umożliwia jej transformację.

podejscia alternatywne – posmodernizm, teorie feministyczne, teorie normatywne, socjologia historyczna, postkolonializm
teorie wyjasniajaca i konstruktywne oraz teorir fundacjonalistyczne i antyfundacjonalistyczne/debata miedzyparadygmatyczna - kluczowe tezy – w ujęciu najbardziej ogólnym teorie wyjaśniające mają zazwyczaj charakter teorii fundacjonalistycznych, natomiast teorie konstytutywne są antyfundacjonalistyczne. Trzy główne teorie w debacie międzynarodowej opierają się na założeniach pozytywistycznych : (1) twierdzeniu, że teorie nauk społecznych mogą stosować metodologię teorii nauk przyrodniczych, (2) możliwości odróżnienia twierdzeń wartościujących od faktów i zastosowania tychże neutralnych faktów do oceny prawdziwości twierdzeń, (3) istnieniu prawidłowości zachodzących w rzeczywistości społecznej, których odkrycie jest zadaniem teorii. Od końca lat 80 następuje stopniowe odchodzenie od pozytywizmu, a nowe teorie mają raczej konstytutywne i antyfundacjonalistyczne. Obecnie teoretyczny krajobraz stosunków międzynarodowych jest określany przez trzy główne nurty: teorie racjonalistyczne, będące najnowszymi wersjami realizmu i liberalizmu, teorie alternatywne o charakterze postpozytywistycznym oraz konstruktywizm społeczny, pretendujący do miana teorii pomostowej. Mimo znaczących różnic dzielących wszystkie podejścia alternatywne, mają one pewne cechy wspólne, wśród których do najważniejszych należy zanegowanie podstawowych założeń teorii racjonalistycznych.
socjologia hist. -  kluczowe tezy – ma długą historię, była przedmiotem badań już od kilku wieków. W centrum jej zainteresowania leży przede wszystkim pytanie o sposób przyjmowania danych form przez społeczeństwa. Do współczesnych zainteresowań socjologii historycznej należy głównie rozwój państw od czasów średniowiecza. Uogólniając, mozna określić ją mianem badań nad interakcjami między państwami, klasami, kapitalizmem i wojną. Charles Tilly zwraca uwagę na trzy formy państw istniejących pod koniec średniowiecza, które zostały ostatecznie zredukowane do jednego modelu – państwa narodowego. Cechą decydującą o jego dominacji była zdolność do prowadzenia wojen. Michael Mann zbudował przekonywającą analize źródeł władzy państwa, znaną jako model IEMP. Podobnie jak realizm, socjologia historyczna interesuje się wojną. Podważa jednakże stanowisko neorealizmu, ukazując fałszywość jego założenia głoszącego funkcjonalną identyczność państw. Rozważania socjologii historycznej można pogodzić z wieloma innymi podejściami, a wśród nich z feminizmem i postmodernizmem.
teoria normatywna - kluczowe tezy – przez długi czas nie cieszyła się popularnościa, gdyż określano ja jako „obciążoną wartościami”, „nienaukową”. Cechuje się poglądem o normatywnym charakterze wszystkich teorii – i pogląd ten stanowi przedmiot coraz szerszego zainteresowania. Głównymi punktami rozważań są: autonomia państwa, etyka użycia siły i sprawiedliwość międzynarodowa. Ostatnie dwadzieścia lat przyniosło wzrost znaczenia zagadnień normatywnych w analizie polityki zagranicznej, np. w odniesieniu do sposobów podejmowania interwencji humanitarnych czy słuszności wpisywania wojny w retorykę walki ze złem.
teoria feministyczna - kluczowe tezy – przygląda się rolom przypisywanym kobietom w polityce światowej i stawia pytania o powody ich marginalizacji. Żąda równych praw dla kobiet i mężcznyzn
postmodernizm - kluczowe tezy – wg Lyotarda postmodernizm to nieufność wobec wielkich meta narracji, innymi słowy podejście to nie dopuszcza możliwości istnienia poza dyskursem podstaw do ustalenia prawdziwości twierdzeń. W teoriach feministycznych zajmuje się pojęciem płci kulturowej (gender) w opozycji do pozycji kobiet w ogóle. Bada on schematy konstruowania męskości i kobiecości, zwracając uwagę na tworzenie przez polityke światową danych typów „kobiet” i „mężczyzn”
postkolonializm - kluczowe tezy - w teoriach feministycznych analizuje kwestie rasy, płci i klasy, nałozonych na siebie na poziomie polityki globalnej. Sugeruje, że feminizm liberalny oraz inne nurty feministyczne zignorowały w istocie opinie kobiet Południa, niejednokrotnie wypowiadając się w ich imieniu . Stanowisko to uważane jest za nową formę imperializmu kolonialnego rodzącego konkretne skutki materialne.