Religie Dalekiego Wschodu

Religią wyznawaną przez wielu mieszkańców Indii jest hinduizm. Według tej religii świat bez końca powstaje, a potem umiera, by odrodzić się na nowo. Nawet bogowie (trzej najważniejsi to Brahma, Wisznu i Śiwa) umierają. Śmierć jest przejściem do innej formy życia; każda żyjąca istota podlega reinkarnacji - po śmierci odradza się w nowym ciele. Zależnie od swoich zasług i win człowiek może się odrodzić jako zwierzę, roślina albo inny człowiek.

Na przełomie VI i V w. p.n.e. indyjski książę Gautama zwany Buddą zaczął głosić nauki, które zapoczątkowały buddyzm. Według Buddy najwyższą cnotą jest wyrzeczenie się wszelkich pragnień i wszelkiego działania, bo to one są źródłem cierpienia. Na drodze ascezy i medytacji należy dążyć do osiągnięcia nirwany - stanu całkowitej bierności i doskonałego spokoju. Ten, kto osiągnie nirwanę, nie będzie musiał odradzać się na nowo. Buddyści żyją w Wietnamie, Tajlandii, Laosie, Sri Lance, Tybecie, Nepalu, Korei, Chinach i Japonii.

Dawni Chińczycy otaczali siły przyrody czcią boską. Głównym bóstwem było Niebo, które czczono jako siłę najwyższą i źródło wszelkich dóbr. Jednak ich wierzenia ukształtował przede wszystkim konfucjanizm. Mędrzec i polityk Konfucjusz (VI-V w. p.n.e.) nauczał nie o bogach czy życiu pozagrobowym, ale o tym, jak należy żyć. Był przekonany o wewnętrznej dobroci człowieka i jego zdolności do pokierowania swym życiem.

Twierdził, że podstawą społecznego porządku jest skrupulatne wypełnianie ustalonych przez tradycję obowiązków, jakie ciążą na każdym, a zwłaszcza obowiązków wobec własnych rodziców i przełożonych, którzy z kolei muszą się troszczyć o dzieci i podwładnych. Konfucjusz przyczynił się do ukształtowania w Chinach życia i myślenia opartego na kulcie tradycji i przeszłości.

Inną chińską filozofią jest taoizm. Jego twórca Lao-Cy (VI w. p.n.e.) twierdził, że świat jest jednością, a wszystkie zjawiska w nim zachodzące tworzą harmonię, zwaną tao. Celem mędrca jest poznanie tao, dzięki czemu osiąga on harmonię ze światem i poddaje się naturalnemu porządkowi rzeczy.

W Japonii oprócz buddyzmu popularny jest szintoizm - religia wywodząca się z czci dla zjawisk przyrody, zmarłych przodków i dawnych bohaterów.

Bóg w religiach Dalekiego Wschodu

Bóg stworzył świat. Bóg nie jest światem, ale jest na tym świecie. Świat jest zawarty w Nim. Świat istnieje dzięki Niemu. Istnieje aktualna relacja między Bogiem a światem. To nie jest identyfikacja Boga i świata, ale przecież im bardziej cokolwiek na świecie jest dobre, piękne, prawdziwe, tym więcej w tym Boga.

To przeżycie wyraża się w oddawaniu czci potężnym górom, rzekom, źródłom drzewom, zwierzętom. Nie jakby one same były Bogiem, ale że "mają w sobie więcej" Boga.

Nazywamy to immanencją Boga w świecie. Prawda o tej immanencji Boga w świecie jest podstawą religii prymitywnych, ludowych, pogańskich. Jest podstawą wszystkich religii Dalekiego Wschodu, których matką jest hinduizm.

Ta forma przeżywania obecności Boga immanentnego rozciąga się również na człowieka. Człowiek jest w świecie "dlaczegoś" należy do świata, jak drzewa i krzewy i ma do spełnienia, jak one, oznaczoną rolę, ale oczywiście na ludzki sposób.

Praca jest wtedy nie tylko samorealizacja człowieka, nie tylko służbą, ale jest realizacją Boga samego, który jest w człowieku, chociaż się z nim nie identyfikuje.

Wszelkie eliminowanie ze swojego życia lenistwa, bylejakości, zła, grzechu a realizowanie w sobie uczciwości, prawości, mądrości, pogłębianie wiedzy, wolności, prawdomówności jest niczym innym jak "dopuszczaniem do głosu" Boga, który jest obecny w człowieku.

W tym aspekcie wszelkie rozwijanie swoich uzdolnień tak fizycznych, jak duchowych nie jest egotyzmem czy egoizmem, ale realizacją Boga obecnego w człowieku.

Na tej drodze spotkamy również Konfucjusza, który uczy, że Bóg stworzył człowieka nie tylko, jako człowieka, ale jako ojca czy matkę, męża czy żonę, jako dziecko swoich rodziców, jako starszego czy młodszego, brata czy siostrę, władcę czy poddanego.

Dlatego należy być w tych relacjach jak najbardziej owocnym i twórczym, aby Boga w nich realizować.

W buddyzmie nie ma niczego, z czym można by się powtórnie połączyć, nie ma raju, z którego kiedyś zostaliśmy wyrzuceni. Budda ma zaufanie do samodzielności ludzi, że nie stara się ich nakłonić do czczenia żadnego stwarzającego, osądzającego lub karzącego boga. Zamiast tego pokazuje, że świat jest wspólnym snem powstającym z podświadomości wszystkich istot. Nagromadzone przez nie działania - zwane również karmą - warunkują zmieniające się doświadczenia i prowadzą między innymi do tego, że ludzie o różnych ciałach i zdolnościach odradzają się w różnych krajach. Czym więc jest buddyzm? Najlepszym słowem opisującym naukę Buddy jest to, którego używa on sam: Dharma. Po tybetańsku brzmi ono 'czu' i oznacza: 'jakimi rzeczy są'. Jest znajomością powiązań łączących zjawiska będącą kluczem do każdego szczęścia. Sam Budda jest nauczycielem, przykładem i przyjacielem. Jego pomoc umożliwia nam uniknięcie cierpienia, którego nikt nie chce, i osiągnięcie trwałego szczęścia, wyzwolenia i oświecenia.