1)Etyka - zespół norm i ocen moralnych charakterystyczny dla danej zbiorowości społecznej

2) filozoficzna nauka o moralności, zajmująca się wyjaśnianiem i ustalaniem takich kategorii jak dobro i zło, odpowiedzialność, sumienie, powinność. Dzieli się na:

- aksjologię (teorię wartości)

-deontologię (naukę o powinnościach)

Etyka a moralność:

Def. Moralności: zespół ocen i norm, wzorów postępowania i ideałów osobowych mają regulować postępowanie jednostki oraz stosunki między nimi.

Moralność to zbiór konkretnych reguł postepowania, etyka natomiast jest dziedziną filozofii która zajmuje się badaniem moralności. (analizuje i sprawdza skutki)

Podział etyki (ze wzgl. na podejście do przedmiotu)

1. opisowa – zajmuje się opisem rzeczywistości zjawisk moralnych takich jak:

- psychologia moralności: (problematyką motywów naszego postępowania: zmysłu, intuicji, kategorie przeżyć i dyspozycji moralnych, typy osobowości)

- socjologia moralności – zajmuje się badaniem systemów moralnych (jak one działają i funkcjonują w społeczeństwie oraz ich mechanizmy)

- filozofia moralności : uzupełnia te obszary wiedzy zostawione przez socjologie i psychologię czyli odkrywanie prawdy obiektywnej.

1. Normatywna – mówi jak postępować pokazuje wzory i ideały normatywne (jak zyć)

- deontologia – obowiązki

- etyka cnót – co powinien robić człowiek

- etyka konsekwencji

1. Metaetyka – analizuje w sposób filozoficzno-metodologiczny normy i oceny moralne (odp. Na pytanie: dlaczego tak jest i dlaczego tak być powinno?) obejmuje:

- obyczaje

-zwyczaje

- postepowanie mające na celu dobro i unikanie zła.

- zajmuje się normami i ocenami moralnymi (czyli ich logiką i uzasadnieniem)

Podstawowe kategorie etyczne:

Pojęcie: sądy i orzeczenia czyli:

1. Wartość – co stanowi cel ludzkich dążeń (istnieją tylko antywartości)

2. Ideał – cele stawiane w życiu i środki ich realizacji

3. Sumienie – świadomość moralna czyli zdolność reagowania na dobro i zło. (decyduje o poczuciu winy lub zadowolenia ze spełnionego obowiązku)

4. Normy etyczne – które przestrzegamy ze wzgl. na nasze samopoczucie.

5. Normy moralne – obejmują normy: zwyczajowe, obyczajowe i faktyczne zachowania ludzi poddawane ocenom ludzi. (czyli religijne i prawne)

6. Obowiązek – powinność moralna jest determinacją do wykonania lub zaniechania czegoś (ze wzgl. na sumienie lub określonej społecznie normy moralnej)

7. Sankcje – kary i nagrody (opinia publiczna)

8. Szczęście – stan do którego dążymy

9. Odpowiedzialność – gotowość do ponoszenia konsekwencji za swoje czyny.

10. Dobro i zło

Mechanizm usprawiedliwiania społecznego i racjonalizacji:

Cel: uspokojenie sumienia, ochrona własnego ja przed dysonansem moralnym

Mechanizm racjonalizacji: pozwala pomniejszyć moralną naganność podjętego przez nas działania. (jednostka i pretekst) czyli np. było to jedyne sensowne rozwiązanie musiałem ukraść banana bo rodzina by umarła ;p

Mechanizm społecznego usprawiedliwienia: polega na odwołaniu się do sytuacji wcześniejszej, która miała miejsce wcześniejsze i podobne wśród innych ludzi. W oparciu o to że musimy postępować tak jak inni. (społeczna i inni ludzie tak postępują) pretekst: przecież inni kradną banany.

Urzędnik odchodzi od normy przez: niebezpieczne stereotypy i przez zjawisko pokusy. (zwalniamy się przez to z przestrzegania zasad)

Etyka zawodowa - zbiór norm i zasad moralnych związanych z wykonaniem określonego zawodu. Ogólnospołeczne zasady etyczne. Dyrektywy ogólnoludzkie, powszechnie akceptowane.

Etyka urzędnicza – jest to zespół zasad postępowania rządzących zachowaniem członków grupy zawodowej – urzędniczej, grupy urzędników. To umiejętne godzenie interesów publicznych ze słusznym interesem obywatela.

Funkcje etyki w administracji :

- regulowanie funkcji wewnątrz grupy zawodowej

- określanie stosunku przedstawicieli danej grupy do przedmiotu działania.

- zabezpieczenia przedstawicieli danego zawodu przed „pokusami”

- przestrzeganie normy etyki zawodowej i dbanie przez to o prestiż firmy

- normy etyki określają relacje członków korporacji do tzn. klientów potencjalnych.

Sytuacja pokusy i upokorzenia

1. Sytuacja pokusy – pojawia się okazja uzyskania czegoś, co w jakimś sensie jest spełnieniem pragnień, ale można to uzyskać tylko wtedy, gdy odstąpi się od deklarowanych przez siebie zasad. Stawia ona człowieka przed alternatywą: albo korzyść, albo wartości (walić wartości)

2. Sytuacja upokorzenia – Ludzie ze strachu zaprzeczają cenionym wartościom idąc za korzyściami, natomiast za wybory słuszne, wartościowe płacimy cierpieniem

POKUSA A UPOKORZENIE (RÓŻNICE)

- konflikt wartości (podobne) ale w sytuacji upokorzenia: wybór wartości pociąga za sobą karę.

SŁABOŚCI I ZALETY ETYKI ZAWODOWEJ

1. Zalety – pomaga w rozwiązywaniu konfliktów w pracy, ustalenie odstępstw od normy, wzorca osobowego, przedstawia granice obowiązków, zwiększa szacunek do swojego zawodu, zabezpieczenie moralne.

2. Słabości – kryzys moralności, etyka zawodowa jest działaniem zastępczym można się poczuć zwolnionym z przestrzegania etyki ogólnej, nie ma sankcji za nieprzestrzeganie zasad, niejasny tryb nakazywania zasad i obowiązków.

Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływające na poziom etycznych instytucji.

Zewnętrzne - system gospodarczy, polityka, kultura polityczna, etyka społeczeństwa i prawo.

Wewnętrzne - misja, interes publiczny! Polityka instytucji, kultura organizacji danych instytucji, moralność urzędników.

Narzędzia podnoszenia poziomu etycznego instytucji publicznej :

- kodeksy etyczne

- wzorzec etyczny

- szkolenia

- godne wynagrodzenia

- strategia

- instytucja doradztwa etycznego

- właściwy system rekrutacji

KODEKSY ETYCZNE: są zbiorami norm postępowania, odnoszące się do przedstawicieli zaufania publicznego ( kodeksy ogólne i szczegółowe) Kodeksy sa adresowane do przedstawicieli danych grup zawodowych.

- KODEKS ETYKI SŁUŻBY CYWILNEJ

- KODEKS ETYKI DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

- ZASADY DOBREJ PRAKTYKI BANKOWEJ

- KODEKS ETYKI LEKARSKIEJ

- KODEKS ETYKI RADCY PRAWNEGO

Kodeksy szczegółowe – normują działalności konkretnej organizacji, stowarzyszenia bądź grupy.

- KODEKS ETYKI PRACOWNIKÓW URZĘDU MIASTA SZCZECIN

- KODEKS ETYKI PRACOWNIKA URZĘDU MIEJSKIEGO W RUDZIE ŚLĄSKIEJ

- KODEKS ETYKI BIZNESU DLA WSZYSTKICH PRACOWNIKÓW GRUPY AIB

Kodeks pod względem budowy – jest zwięzły lecz treściwy (jak kanapka mała a treściwa), opinie ekspertów, konsultacje społeczne, nakazy, zakazy, zrozumiały i czytelny. (jak skład domestosa)

Funkcje i rola kodeksów etycznych :

1. Pełnią funkcję wychowawczą

2. Konkretyzują wzory zachowań

3. Dostarczają czytelnych kryteriów oceny zachowań

4. Ograniczają korupcję

5. Rodzaj świadectwa

Zasady etyki urzędniczej: według których urzędnik powinien postępować w konfrontacji z interesami i współpracownikami (np. nie kraść jak cygan) , obowiązki etyczno-zawodowe, świadome podejmowanie swoich decyzji i działań. Etyka urzędnicza powinna podpowiadać urzędnikowi.

Zasady etyki służby cywilnej:

1. Legalizmu (praworządności)

2. ochrony praw człowieka i obywatela

3. bezinteresowności

4. jawności

5. dochowania tajemnicy

6. profesjonalizmu

7. odpowiedzialności

8. racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi

9. otwartości i konkurencyjności naboru

Zasada etyki korpusu służby cywilnej:

1. godnego zaufania

2. służby publicznej

3. lojalności

4. neutralności politycznej

5. bezstronności

6. rzetelności

USTAWA Z DNIA 21 LISTOPADA 2008. O SŁUZBIE CYWILNEJ(został wydany ponieważ Kodeks Etyki służby cywilnej nie ma samodzielnej podstawy prawnej czyli nie zawiera sankcji i nie było instytucji która by stała na czele tego kodeksu i wiele przepisów nie było sprecyzowanych)

Pojęcie infrastruktury etycznej- tworzenie procedur w instytucjach publicznych zapobiegających powstawaniu różnych patologii jak np. : klientelizmu, nepotyzmu czy korupcji. (czyli po przez przyjmowanie kodeksów etycznych oraz regulaminów pracy)

Infrastruktura etyczna: tzw. : procesy, mechanizmy, instytucje i uwarunkowania motywujące do zachowania profesjonalizmu i wysokich standardów postępowania lub wprowadzające regulacje ograniczające niepożądane zachowania. Moza podzielić ją na funkcje jaką pełni:

• doradztwo – związane ze stopniem i wsparciem zaangażowania się kierownictwa

• zarządzanie – koordynację realizowanej przez wyspecjalizowaną jednostkę warunków służby cywilnej.

• kontrola – związana i uzależniona od prawnych regulacji, przeprowadzanie śledztwa oraz kontrola społeczna.

Zarządzanie etyczne oparte na zasadach moralnych – (promowanie właściwego zachowania bardziej niż karania za błędy i nieetyczne działania)

Zarządzanie etyczne w oparciu o przestrzeganie prawa – (ścisłe przestrzeganie procedur administracyjnych, kontrolnych, szczegółowych zasad, czego powinno się unikać i co i jak powinno się wykonywać)

Regulacje przez zagraniczne kodeksy etyczne:

1. ujawnianie majątku

2. zachowanie w sytuacji konfliktu interesu

3. nadużywanie władzy

4. wykorzystywanie zasobów publicznych dla własnych korzyści

5. postępowanie po zakończeniu pracy w sektorze publicznym

6. definiowanie zachowań i sposobów naruszających kodeks

7. stosowanie sankcji

KOMISJA LORDA NOLANA – czyli komisja ds. Standardów Życia Publicznego. Została powołana 1994. Przez premiera W. Brytanii związku z (KORUPCJĄ), sformułowała reguły postępowania życia publicznego.

7 – zasad życia publicznego według kodeksu nolana:

1. Zasada bezstronności (kierowanie dobrem publicznym)

2. Zasada niezawiłości (niezależność odo osób trzecich)

3. Zasada obiektywizmu (obsadzanie stanowisk)

4. Zasada odpowiedzialności (odpowiada się przed społeczeństwem i procedurom kontrolnym)

5. Zasada jawności (powinno się działać jawnie jak to tylko możliwe)

6. Zasada uczciwości (ujawniać wszelkie uzyskiwane korzyści)

7. Zasada przywództwa (promowanie i realizowanie wyżej wymienionych zasad)

Konflikt interesów – dylemat między obowiązkami służbowymi a własnymi, prywatnymi interesami.

Powstające na płaszczyźnie etycznej konflikty w administracji publicznej mają związek zwłaszcza z:

1. Niezgodnością poczynań z moralnymi standardami społecznymi.

2. Różnicą w standardach moralnych poszczególnych grup (podział klas)

3. Kolizja norm prawnych i etycznych

4. Patologiczne zjawiska w administracji publicznej (korupcja, płatna protekcja, nepotyzm)

Korupcja – nadużycie władzy publicznej dla korzyści prywatnych, wręczanie lub przyjmowanie korzyści majątkowych. Jest działaniem przestępnym. Wyróżniamy:

- kumoterstwo – faworyzowanie

- oszustwo

- łapówkarstwo: wręczana osobie lub grupie dla osiągnięcia określonego celu.

- przekupstwo (korupcja czynna – czyli ci co proponują) podlegają karze nawet za próbę

- kradzież

- protekcja

- nepotyzm

- sprzedajność (korupcja bierna – czyli ci co otrzymują) Art. 228 KK

- kupczenie wpływami : wpływanie na proces kształtowania prawa i polityki (dla uzyskania korzyści)

ARGUMENTY ZA I PRZECIW KORUPCJI:

1. ZA

- korupcja podwyższa efektywność gospodarczą

- usprawnia procedury administracyjne

- konkurencja między łapówkarzami

- skracają czas procedury administracyjnej

1. PRZECIW

- korupcja obniża poziom inwestycji

- obniża efektywność i wydajność inwestycji

- wzrastają koszty publiczne inwestycji

- wzrasta presja na podniesienie wydatków rządowych

- rozwój kultury klientalnej

- łapówki podwyższają koszty przedsięwzięcia

- korupcja obniża poziom wpływów podatkowych

- rząd traci zdolność formułowania merytorycznej polityki gospodarczej

1. SKUTKI KORUPCJI:

- osłabia skuteczność działań aparatu państwowego

- państwo przestaje wspierać rozwój ekonomiczny

- zmniejszenie dochodów budżetowych i powiększający się deficyt

- brak ładu prawnego

- wspierane myślenie w kategoriach wspólnego dobra

- elity administracyjne ulegają degeneracji

ZARZĄDZENIE NR 3 Z DNIA 30 MAJA 2012. Szefa Służby Cywilnej dotyczy standardów zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej (wprowadzone w celu doskonalenia zarządzania w służbie cywilnej oraz wprowadzenia skutecznych mechanizmów zarządzania kadrami) np. :

- organizacja zarządzania zasobami ludzkimi

- nabór i wprowadzenie do pracy

- motywowanie

- rozwój i szkolenia

- rozwiązanie stosunku pracy

USTAWA Z DNIA 21 LISTOPADA 2008 O SŁUZBIE CYWILNEJ

- określa zasady dostępu do tej służby, jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju. Odnosi się do pracownika służby cywilnej, urzędników, członków korpusu. Osoby te musza być obywatelami polski, korzystać z praw publicznych (papierek o niekaralności 50 zł), posiadać kwalifikacje, i mieć dobrą opinie (na dzielni)

Obowiązki członka korpusu s.c.

Art. 76 mówi, że musi:

1. Przestrzegać konstytucji RP i prawa

2. Chronić interesy państwa i praw człowiek

3. Racjonalnie gospodarować środkami publicznymi

4. Rzetelnie, bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać zadania

5. Dochowywać tajemnicy ust. Chronionej

6. Rozwijać wiedzę zawodową

7. Godnie się zachowywać

USTAWA Z DNIA 21 LISTOPADA 2008 O PRACOWNIKACH SAMORZĄDOWYCH

Określa ich status prawny w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego i bezstronnego wykonywania zadań publicznych.

Art. 24 Obowiązki:

1. Dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne.

2. Przestrzeganie konstytucji RP

3. Udzielanie informacji i udostępnianie dokumentów organom i instytucjom.

4. Dochowanie tajemnicy ustawowo chronionej

5. Zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami i zwierzchnikami

6. Zachowanie się z godnością

7. Stale podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych

Oświadczenia majątkowe dotyczą – na poziomie gmin – m.in. wójta i zastępcy wójta, sekretarz gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej itd. (osób które mają styczność z pieniędzmi publicznymi)

Stosunek prawa do moralności :

1) Nie zawsze to co jest zapisane w prawie jest jednocześnie etyczne, obszary prawa nie zawsze pokrywają się z obszarami etyki. Dlatego prawo nie zawsze pozwala na rozwiązanie dobrze konkretnych przypadków.

2) Norma moralna w odróżnieniu od normy prawnej nie jest sankcjonowana przymusem państwowym, ale obyczajem i tradycją.

- Działania legalne i etyczne – najbardziej pożądane

- Działania legalne i nieetyczne – nierzetelność, konflikt interesów (gdy. Np. prowadzimy sprawy swoich znajomych)

- Działania nielegalne i nieetyczne – korupcja

- Dylemat etyczny - nielegalne i etyczne – Konflikt wartości każde działanie jakie podejmiemy niszczy pewną wartość.

N etycznie błędne podejście „zasada mniejszego zła”

N etycznie dobre podejście „zasada większego dobra”

- Dylemat lojalnościowy – nieetyczne i legalne – czy być lojalnym wobec państwa czy wobec obywateli.

Zachowania nieetyczne w administracji:

1. Wpływy mają osobiste, indywidualne przekonania

2. Okoliczności zewnętrzne formy odpowiedzialności i ich egzekutywa

3. Kultura organizacyjna

4. Kultura polityczno-społeczna

5. System wartości realizowany w danym ustroju politycznym i społecznym.

Dlaczego potrzebujemy etycznej administracji?

1. usprawnia działalność urzędów

2. podnosi jakość pracy

3. zwiększa zaufanie wśród społeczeństwa

4. zmniejsza biurokrację

5. swoboda wykonywanych działań