Pracę tę rozpoczynamy już w kla­sie I poprzez samorzutne i swobodne wypowiedzi na tematy bliskie dzie­ciom, ilustrowanie czytanki rysun­kiem, wyszukiwanie zdań odnoszą­cych się do ilustracji, nadawanie tytu­łów obrazkom, podział tekstu na wy­odrębniające się logiczne części i nadawanie im tytułów, wreszcie wspólne układanie i zapisywanie planu opowiadania.

Należy też podkreślić rolę ćwiczeń słownikowo- frazeologicznych, które stanowią nieodzowną część pracy nad doskonaleniem wypowiedzi dzieci.

W klasie II kontynuuje się wszyst­kie ćwiczenia rozpoczęte w klasie I, ale są one wzbogacone o pewne nowe elementy.

I tak w zakresie pracy z tekstem przewiduje się:

• zbiorowe ustalanie kolejności zdarzeń w opowiadaniach i hi­storyjkach obrazkowych jako ćwiczenie zmierzające do usta­lenia przebiegu akcji;

• układanie (w formie ustnej) opo­wiadań twórczych, dotyczą­cych np. dalszych losów boha­terów.

Wśród ćwiczeń w mówieniu poja­wiają się też nowe elementy związane z opowiadaniem. Są to:

• indywidualne opowiadanie ulu­bionych baśni;

• zbiorowe układanie opowiadań, w formie ustnej i pisemnej, na podstawie wydarzeń z życia, hi­storyjek obrazkowych, audycji telewizyjnych itp.

Nadal też kontynuuje się rozpo­częte wcześniej ćwiczenia słownikowe wzbogacając je o nowe elementy, takie jak np.:

• wprowadzanie wyrazów dotyczą­cych przeżyć dzieci;

• rozwijanie zdań pojedynczych;

• wdrażanie do poprawnego stoso­wania w mowie zdań zło­żonych współrzędnie i podrzęd­nie.

W klasie III praca nad kompono­waniem opowiadań przybiera na inten­sywności. Zasadniczym celem jest wdrażanie uczniów do samodzielnych wypowiedzi pisemnych w tej formie stylistycznej. Celowi temu podporząd­kowano wiele ćwiczeń zawartych we wszystkich działach edukacji języko­wej. Najważniejsze z nich to:

• wyodrębnianie postaci i zdarzeń w utworach literackich, ustala­nie kolejności zdarzeń, odróż­nianie zdarzeń istotnych od mniej istotnych, wskazywanie postaci głównych i drugorzędo­wych, ocena postępowania bo­haterów, wskazywanie wyda­rzenia decydującego o zmianie postępowania bohatera;

• wybieranie najpiękniejszych i najciekawszych fragmentów opowiadania;

• układanie opowiadań twórczych związanych z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera;

• wyróżnianie w utworach literac­kich opowiadań, opisów, dialo­gów;

• zbiorowe i indywidualne układa­nie w formie ustnej i pi­semnej opowiadań na podstawie przeżyć i doświadczeń dzieci, lektury, filmów itp.