Zasady obowiązujące w procesie resocjalizacji
ZASADY RESOCJALIZACJI wg CZAPÓWA:
a) Zasada reedukacji – nauka podstawowych zasad oraz norm społecznych, nauka prawidłowych zachowań.
b) Zasada wszechstronnego rozwoju osobowości – wszechstronne rozwijanie całej osobowości, pomoc w twórczej działalności.
c)Zasada wszechstronnej i perspektywicznej opieki – liczenie się z potrzebami wychowanka (przy stosowaniu się do reguł i dyrektyw); zaspokajanie ich w toku działań reso; opieka perspektywiczna – nie tylko potrzeby aktualne lecz też te ujmowane rozwojowo; oddziaływanie z troską o przyszłość wychowanka - takie by pozwalało wychowankowi zajmować uznane pozycje w społeczeństwie.
d)Zasada wymagań – zasada ta każe liczyć się z potrzebami ludzi, z którymi wychowanek żyje i będzie żył w przyszłości, stosowane reguły i dyrektywy prezentują oddziaływania adekwatne do społecznych oczekiwań – zgodnych z przyjetą koncepcją rozwoju społecznego.
e)Zasada akceptowania – przyjęcie tzw. postawy terapeutycznej (jak lekarz do pacjenta), postawy życzliwej; zasada ta odrzuca rozważanie „winny” - „niewinny” , „dobry” - „zły”, ale nie odrzuca kar i krytykowania – ZASADA TA NIE REZYGNUJE Z OCENY WYCHOWANKA LECZ NAKAZUJE JĄ TRAKTOWAĆ JAK ELEMENT DIAGNOZY, a nie podstawę do wymierzania sprawiedliwości – wychowawca akceptuje wychowanka takim jakim jest i bez względu na czyny jakich dopuścił się wychowanek powinien starać się uczynić nawet najbardziej wykolejonego człowieka lepszym i bardziej wartościowy społecznie.
f) Zasada respektowania – liczenie się z wychowankiem jako z osobą, która sama musi odegrać zasadniczą rolę w przemianach składających się na proces jej resocjalizacji. Wychowawca stara się zainspirować procesy samowychowania!
ZASADY RESOCJALIZACJI wg LIPKOWSKIEGO:
„Zasady wychowania dzieci społecznie niedostosowanych wynikają z zasad ogólno pedagogicznych. (…) Zasady reso zmierzają wprawdzie do osiągnięcia optymalnego rozwoju społeczno-moralnego jednostki dewiatywnej i do najlepszego dostosowania jej do życia społecznego, ale uwzględniają konieczność dostosowania się do ograniczonych możliwości i trudności w rozwoju jednostek z zaburzeniami organicznymi lub środowiskowymi. Znajduje to wyraz w następujących zasadach:”
1. Poznanie wychowanka - poziom intelektualny, zainteresowania, uzdolnienia, cel spotkania, potrzeby ->zbieranie jak najwięcej informacji o wychowanku.
2. Zrozumienie każdego wychowanka – nawiązanie kontaktu emocjonalnego, empatycznego, próbujemy poznać jego światopogląd, dociec do tego co go zmusiło do takich zachowań, a nie innych.
3. Zasada pełnej akceptacji - oznacza to uznanie wychowanka nie za „gorszego”, ale za dziecko zasługujące na szczególną pomoc. Trzeba wszystkich traktować jednakowo.
4. Zasada pomocy – pomoc w rozwoju jednostce niedostosowanej, która bez specjalnej pomocy nie jest w stanie osiągnąc pełni rozwoju społeczno-moralnego. W realizacji tej zasady istotne są dwa elementy: gotowość i umiejętność udzielenia pomocy przez wychowawcę oraz gotowość jej przyjęcia przez wychowanka. Istotne jest poznanie potrzeb dziecka i dostosowanie działania wychowawczego do tych potrzeb oraz wytworzenie w dziecku rozumienia potrzeby pomocy i gotowość przyjęcia jej.
5. Zasada indywidualizacji – Dziecko niedostosowane społecznie postrzega świat inaczej oraz inaczej go ocenia w zależności od dotychczasowych przeżyć, „bagażu psychicznego”, w zależności od potrzeb i pragnień. Zasada ta jest realizowana w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem, w rozmowach indywidualnych, w pomocy w nauce, w udzielaniu wskazań i porad w sprawach osobistych wychowanka, w ułatwieniu mu kontaktów z kolegami, nauczycielami i rodziną. Duże znaczenie ma stosowanie tej zasady w organizacji życia wychowanka w zakładzie – w doborze grupy zespołu w warsztacie, w ukierunkowaniu z zajęciach pozalekcyjnych i kołach zainteresowań.
6. Zasada kształtowania perspektyw – Dla społecznie niedostosowanej jednostki przyszłość jest bardzo odległa, nieokreślona i na ogół „jakoś tam będzie”. Szczególne znaczenie dla wychowanków mają tzw. perspektywy bliskie czyli „dnia bieżącego” Dziecko powinno z zainteresowaniem umieć oczekiwać na to co ma się jeszcze dziś wydarzyć . Perspektywy te musza być jasne, pogodne i pomyślne np. „dziś czekają nas ciekawe zajęcia”, żeby wzbudzić w wychowankach zainteresowanie i oczekiwanie. Dopiero od perspektyw dnia bieżącego, które przyczyniają się do planowania i przygotowywania proponowanych wydarzeń, dziecko przechodzi do widzenia perspektywy „jutra” i do podejmowania pracy nad przygotowaniem się do nich.
7. Zasada współpracy ze środowiskiem – wyrobienie gotowości i umiejętności dostosowania się do zasad współżycia społecznego jest podstawowym postulatem wychowania resocjalizacyjnego. Organizacja współpracy ze środowiskiem jest więc sprawą bardzo ważną w realizacji zadań wychowawczych szkoły i zakładu, że nie może być realizowana w sposób przypadkowy, powinna być traktowana jako bardzo istotny element w ogólnym planie pracy wychowawczej.
8. Zasada systematyczności – podkreśla ona konieczność planowanego, konsekwentnego i systematycznego realizowania założeń wychowawczych. Realizowany w planowych etapach ze względu na to iż jest to często proces bardzo długi.