Środki przeciw wrzodowe- środki zwiększające sok żołądkowy: gorycze, ostre przyprawy.

Leki stosowane w chorobie wrzodowej:

1. Środki neutralizujące kwas solny: Al(OH)3, Mg(OH)2, NaHCO3- podniesienie pH w żołądku- działanie krótkie i słabe. Magnez może działaś przeczyszczająco, glin zapierająco, wodorowęglan sodu alkalizuje organizm, wzdęcia.

2. Środki osłaniające:

- Nie selektywne: śluzy

- Selektywne: sukralfat- działa w żołądku, w niskim pH<4. Polimeryzuje z wytworzeniem gęstego żelu. Związki bizmutu.

3) Cholinolityki:

-nieselektywne: atropina

-selektywne na receptor M1: telerzepina, tyrenzepina

4) Antagoniści receptorów H2(histaminowych): ranitydyna, famotydyna

5) Inhibitory pompy protonowej:

-omeprazol(Gasek, helicid, losec, prazol, polprazol, notis)

-pantoprazol(controloc, contix, IPP, nolpaza, panzol)

-lansoprazol (lansolec, lanzul)

6) Helicobacter:

-klarytomycyna, amkosycylina+ kw. klawulanowy, metronidazol

-omeprazol, amoksycylina+ kw. klawulanowy, metronidazol

-omeprazol, amoksycylina+ kw. klawulanowy, metronidazol

-omeprazol, klarytromycyna, metronidazol

Helicobacter powoduje nadmiar gastryny.

7) Analogi prostaglandyn: mizoprostol- analog PGE1- zmniejszenie wydzielania HCl.

ŚRODKI PRZECZYSZCZAJĄCE

1. Środki masowe- zwiększają objętość mas kałowych (błonnik-celuloza), pochodne celulozy, śluzy.

2. Środki osmotyczne(solne) - zwiększają ciśnienie osmotyczne w jelicie(napływ wody do światła jelita) - siarczan magnezu, sodu, Fosforan sodu, laktuloza.

-siarczan magnezu- sól gorzka- działanie po kilku godz. 5-10g Dawka doustna. Nadmierne spożycie powoduje hipermagnezemię.

-Siarczan sodu- sól glauberska- rozkładana do siarki- dawka skuteczna 20g

-Laktuloza- działa długotrwale ponad dobę. Nie stosować w przypadku nie tolerancji na laktozę. Działania nie pożądane: dobijanie, wzdęcia, nudności, wymioty, hamowanie łaknienia. Stosowana w syropie. Prep. Lactulosum, dupchaloc.

3) Środki zmiękczające kał: parafina ciekła, dokusat- doustnie, przeważnie czopki(lakol). Zwiększa napięcie powierzchniowe nabłonka przewodu pokarmowego i zwiększa przenikanie wody do kału.

4) Środki kontaktowe:

-antrazwiązki- pobudzanie zwojów Auerbacha, zahamowanie pompy Na/K

-olej rycynowy- tworzy mydła kwasu rycynowego- drażnią ścianę jelita cienkiego

-pochodne difenylometanu- bisacodyl- doustnie(10-15mg), doodbytniczo(10mg)

ŚRODKI ZAPIERAJĄCE:

1. Środki ściągające: garbniki(p. bakteryjnie, zapalnie, histaminowo), związki bizmutu.

2. Środki adsorpcyjne: węgiel aktywowany(p. zatruciom-wiąże toksyny, p. wzdęciowo, dawka działająca >4g. –diosmetyk (smecta)

-pektyny (polimery kw. Galaktulanowego)

-loperamid (hamuje perystaltykę jelit- pobudzają receptory opioidowe- stoperan, laremid.

-difenoksylat

-trimebutyna(debridat)

3) Środki przeciw bakteryjne(nifuroksazyd) endiex, nifuroksazyd- dawka dla dorosłego 800mg-4x200

-sacharomyces bouillardi(enterol)

ŚRODKI POBUDZAJĄCE WYMIOTY:

Wywoływanie wymiotów: pobudzenie błędnika, drażnienie gardła, efekty wizualno węchowe, podrażnianie narządów trzewnych. Substancje:

-apomofrina- agonista receptorów dopaminergicznych w ośrodku wymiotnym- pobudza ośrodek wymiotny

-emetyna (alkaloid z wymiotnicy) w małych dawkach wykrztuśnie, w dużych wymiotnie- drażnienie błony śluzowej żołądka

-siarczan miedzi- drażnienie błony śluzowej żołądka, stosuje się w stężeniu 1%, nie wchłania się z układu pokarmowego, tylko drażni błonę śluzową żołądka i po kilku minutach powoduje wymioty.

Zastosowanie: w zatruciach, w terapiach odwykowych.

LEKI PRZECIW WYMIOTNE:

-metoklopramid- antagonista receptorów dopaminergicznych. Powoduje zwiększenie napięcia żołądka, zwiększenie perystaltyki jelit dwunastnicy, zahamowanie zwieracza wpustu i rozkurczenie odźwiernika.

-cizaprid- działa na receptory 5-HT4(serotonina). Działanie niepożądane- nasilenie perystaltyki jelit okrężnicy- biegunka. Stosowany w refluksie żołądkowo jelitowym i zaburzeniu motoryki jelit.

-domperidon- dopamino lityczne działanie- głównie w przewodzie pokarmowym, słabo przenika do CUN. Nie stosować w refluksie, stosowany w zaburzeniach żołądkowych.

-neuroleptyki trójpierścieniowe- działają dopamino litycznie, cholino litycznie i p. histaminowo.:

-tietylperazyna- torecan(czopki, tabletki)

-chlorpromazyna

Zastosowanie: wymioty różnego pochodzenia, choroba po promienna, wymioty polekowe, nieżyt przewodu pokarmowego, wymioty pochodzenia błędnikowego.

-cholinolityki(skopolamina) skopolan

-p. histaminowe I generacji: prometazyna, dimenhydrinat, hydroksyzyna . Hamują wymioty pochodzenia błędnikowego.

-antagoniści receptora 5-HT3: ganisetron, tropisetron, odanstron. Głównie w wymiotach po operacyjnych, w terapii nowotworowej.

CHOROBY ZAPALNE JELIT:

-choroba Leśniowskiego- Crochna- obejmuje całe jelita- charakteryzuje się biegunkami.

-wrzodziejące zapalenie okrężnicy- dotyczy tylko jelita grubego.

Farmakoterapia:

-związki steroidowe: prednizolon(enkortolon), budesonid- doustnie. Są stosowane w ostrych napadach. Nie stosować w leczeniu podtrzymującym.

-aminosalicylany: sulfasalazyna(pro lek) jest rozkładana przez bakterie do mesalazyny(jucolon, pentasa)

Sulfasalazyna: wysypki, nudności, zaburzenia układu krwiotwórczego.

ŚRODKI WPŁYWAJĄCE NA WYDZIELANIE WĄTROBY:

-choleretica- żółciotwórcze- zwiększanie produkcji żółci przez komórki wątroby.

-choleretica- żółciopędnie- zwiększanie wydzielania żółci z pęcherzyka żółciowego.

-pochodne kwasu nikotynowego- hydroksymetylo amid kwasu nikotynowego

-pochodne kwasu salicylowego

-cholecystokinina

-olejki eteryczne

-gorycze, antrazwiązki, kwasy żółciowe

Środki cholestatyczne: wywołują zastój żółci:

-pochodne fenotiazyny- chlorpromazyna

-pochodne testosteronu- metylotestosteron

-środki p. bakteryjne- penicyliny, sulfonamidy

-środku p. cukrzycowe- tolbutamid, chlorpropamid

-środki p. tarczycowe- tiouracyd

Kamienie żółciowe- dużo cholesterolu- mało kwasów żółciowych. Leczenie chirurgiczne, laparoskopowe. W przypadku małych kamieni można podawać kw. żółciowe (ursocholowy, ursodeoksycholowy- głównie stosowany prep. Ursofag)

Pankreatyny (trypsyna, lipaza, amylaza)- Kreon 25000, lipancrea, neo-pancur forte.

Zaburzone wydzielanie trzustki:

-przewlekłe zaburzenie trzustki

-mukowiscydoza

Razem z tymi środkami podaje się środki hamujące wydzielanie soku żołądkowego. Stosowane w postaci dojelitowej.