Udar niedokrwienny	TIA-przemijające napady niedokrwienne	Udary zatokowe	Udary krwotoczne	Udary żylne
Patogeneza	Czynniki ryzyka niepodlegające podlegające modyfikacji: modyfikacji: -nadciśnienie tęt. -wiek -migotanie przedsi; wady zast -płeć -cukrzyca, dyslipidemia -czynniki genet. -styl życia -przebyty udar -HTZ i antykoncepty p.o. -otyłość i hiperhomocysteinemia	EPIZOD OGNISKOWYCH OBJ NAUROLOG KTRWAJĄCY NIE DŁUŻEJ NIŻ 24H Czynniki ryzyka: -migot przeds, wady zast, zawał -zespół podkradania tęt podoboj -czerwienica prawdziwa -trombocytoza, makroglobuline -hipoglikemia, hiperlipidemia	-niedrożność małych naczyń przeszywających- zmiany o typie LIPOHIALINOZY lub MIAŻDŻYCY -sprzyja nadciśnienia i cukrzyca2 -ogniska zawałowe (20mm) w jądrach podstawy, wzgórzu, ist. Białej, pniu mózgu lub móżdżku	Czynniki ryzyka: MIKOTĘTNIAKI -nadciśnienie tęt. TĘT SOCZEW -starszy wiek KOWO-PRĄŻK -angiopatia amyloidowa -alkoholizm, palenie tytoniu -tętniaki i AVM -koagulopatie, leki p/zakrzep. -cholesterol <140mg% -zakrzepica żylna	ZAKRZEPY W ZATOKACH ŻYLNYCH- ZABURZ W UKŁ KRZEPINĘCIA spowodowane: -ciążą i połogiem -ch. Nowotworową -odwodnienie i wyniszczenie -ZOMR częściej grzybicze -AIDS -koagulopatie
Objawy Kliniczne TĘT TYLNA- Z 1.tęt- z Weber i z. wzgórzowy Z 2. tęt-ślepota, z. amnestyczny z. Perinauda	TĘT SZYJNA WEW-przeciwstronny niedowład i niedoczulica połowicza, ślepota jednooczna, z półkuli dominującej afazja Wernickiego i Broki TET ŚRODKOWA-j.w. z wyj-p/s niedowidzenie połowicze jednoimienne z upoś widzenia centraln, pół dom-Z.GERSTMANNA, pół nied-ANOZOGNOZ TĘT PRZEDNIA-p/s niedowład połowiczy i zab zach TĘT PODTWNA-ODGAŁĘZIENIA-z. naprzemienne pnia, z opuszkow, labiryntopatia, z móżdżk, Z PNIA TĘT PODTW loked-in-synd, drop attacks	Najczęsciej: - tożstronna ślepota jednooczna lub ślepota korowa -przeciwstronny niedowład połowiczy i niedoczulica -diplopia -zawroty głowy i zaburzenia równowagi -zaburzenia mowy	-„czysty” niedowład- monopareza, rzadziej połowiczy -„czysta” niedoczulica połowy twarzy i/lub 1. Kończyny -z. rzekomoopuszkowy -z. dysarthia- clumsy hand -z. niedowładu z ataksją -otępienie zatokowe	NAGLE PODCZAS AKTYW FIZ. -silny ból głowy z wymiotami -szybko narastające zaburz świadomości i oddechu -napady padaczkowe +obj charakt krwotoku do półkul, mostu i móżdżku	-bóle głowy narastające w ciągu wielu dni -nudności i wymioty -senność -obj oponowe -obrzęk tarcz NC II -ubytki w polu widzenia -skąpo wyrażone obj ogniskowe -częściowe napady padaczkowe
Profilaktyka pierwotna	1.NADCIŚNIENIE TĘTNICZE- ACE-inh konwertazy angiotensyny lub antagoniści wapnia DIAGNOSTYKA: 1.TK klasyczne i PWI 2.Choroby serca: LEKI PRZECIWZAKRZEPOWE utrzymanie INR 2-3 a przy sztucznych zastawkach 3-4 2.USG doppler tęt dogłowowych i przezczaszkowa 3.Cukrzyca i zaburzenia lipidowe-STATYNY 3.MR klasyczne DWI i PWI, obrazowanie naczyń 4.Wysiłek fizyczny i zakaz palenia tytoniu 4.EKG, UKG, holter EKG i ciśnienia, EEG, badania labolatoryjne
Leczenie	Po TK (niedokrw vs. Krotocz) i <4,5h od wyst obj--rt-PA- i.v. leczenie trombolityczne REKOMBINOWANYM AKTYWATOREM PLAZMINOGENU (NIE jeśli leczony ASA lub heparyną) Obniżamy ciśnienie jeśli SBP>220mgHg Kaptopril DBP120-140mgHg Gdy DBP>140-nitrogliceryna Obrzęk-mannitol, diuretyki, barbiturany, hipoterm	DO UDARU KRWOTOCZNEGO!!!Leczenie zachowawcze lub operacyjne: Leczenie: -obrzęku -nadciśnienia(>180 i 105) ----------napadów padaczkowych ----------następstw ogólnoustrojowych Usunięcie krwiaków zagrażających wgłobieniu	Krwotok podpajęczynówkowy: PATOGENEZA: -pęknięcie tętniaka workowatego- najcz. 1.TĘT SZYJNA WEW,2.TĘT ŁĄCZĄCA PRZEDNIA 3.TĘT. ŚRODKOWA MÓZGU -VAM-malformacje tęt-żylne, koagulopatie, alkoholizm, narkotyki i papierosy, npl Objawy: -nagły silny piorunujący ból głowy często promieniujący do potylicy i karku -nudności i wymioty -zaburzenia przytomności(niekiedy przemijające) -OBJAWY OPONOWE-niekiedy mogą się rozwinąć dopiero po paru godzinach -bóle okolicy krzyżowej niekiedy brak odruchów skokowych BADANIA DIAGNOSTYCZNE: -TK -PMR-płyn krwisty po odwirowaniu ksantochromiczny, podwyższone stęż białka, w osadzie krwinki czerwone i makrofagi (erytrofagi i hemosyderynofagi) -Agnio-TK, ew. DSA; przezczaszkowa UDG doppler LECZENIE: -I I II stopień w skali Hunta-Hessa- operacyjne zaopatrzenie tętniaka do 72h po pęknięciu; -jeśli obszar kręgowo-podstawny-ZABIEG ENDOWASKULARNY -JEŚLI P/WSKAZANA OPERACJA-REŻIM ŁÓŻKOWY 4TYG -Zapobieganie i zwalczanie skurczu naczyniowego-NIMODYPINA,Zwalczanie wodogłowia i lecz objawowe
Profilaktyka wtórna	1.LEKI P/ZAKRZEPOWE-gdy migotanie przedsionków 2.LEKI P/PŁYTKOWE: ASA-50-325mg/d albo tiklopidyna-500mg/d albo klopidogrel-75mg/d 3.Nadciśnienie: tiazydy, ACEI, sartany 4.Gosp węglowod i lipidowa-STATYNY 5.Modyfikacja stylu życia 6.Endarterektomia tęt szyjnej wew. (zwęż70-90%) 7.Przezskórna angioplastyka wewnątrznaczyniowa 8.P/wskazane HTZ i antykoncepty p.o.