1. Dokonać systematyki czynników kształtujących stosunki międzynarodowe:

Czynniki warunkujące:

- środowisko geograficzne – położenie i ukształtowanie geograficzne terytorium państwowego i linii brzegowej, klimat, rodzaje gleby, surowce; podział na państwa morskie i kontynentalne;

- czynnik demograficzny – zaludnienie, przyrost naturalny, przekrój wiekowy ludności, migracje

- czynnik narodowy – podział ludzkości na państwa opiera się głównie na interesie narodowym

- czynniki ideologiczne – struktury społeczno-ustrojowe państw, ich zróżnicowanie w zależności od systemu ideologicznego oraz przynależność do odmiennych systemów światowych

- czynnik religijny – formowanie się narodów oraz utrzymywanie świadomości narodowej przez mniejszości narodowe

Czynniki realizujące:

- ekonomiczno-techniczne – potencjał gospodarczy państwa, postęp w nauce i technice

- czynniki wojskowe – wpływ siły wojskowej jest niepodważalny

- czynniki organizacyjno-społeczne – instytucje państwowe i międzynarodowe, ich organizacja i współdziałanie, które wpływają bezpośrednio na stos. Międzynar.

- czynniki osobowościowe – wybitne jednostki – przywódcy państw, narodów, decydenci polityczni.
2. Pojęcie i rodzaje uczestników stosunków międzynarodowych

- uczestnik – każdy nosiciel jakiejś aktywności, która wpływa na stosunki międzynar. w sensie pozytywnym lub negatywnym; udział podmiotów w określonej zbiorowej aktywności, działanie w związku z pozostałymi podmiotami, wnoszenie własnego wkładu w tę aktywność; podmioty zdolne do aktywności międzynarodowej.

- państwa – najważniejsi uczestnicy i podmioty międzynar. stos. Politycznych. Podstawą ich funkcjonowania są systemu polityczne oraz normy prawa międzynar. Kreują one, regulują i determinują całość stos. międzynar. Mają prawo do działania na arenie międzynarodowej, realizując różne formy swej aktywności międzynar. (zawieranie umów → korzystanie ze środków pokojowego załatwiania sporów)

- narody – grupa społeczna, która związana jest współnotą losów historycznych, kultury, języka, terytorium i życia ekonomicznego → świadomość narodowa, poczucie własnej odrębności na świecie, dążenie do podnoszenia prestiżu narodowego, tworzenie i umacnianie własnego państwa.

- organizacje międzynarodowe – powstaje, gdy pewna zbiorowość państw akceptuje dotychczasowe oddziaływania wzajemne oraz uznaje celowość ich powtarzania, zabezpieczania normatywno-organizacyjnego i kontrolowania; wspólna realizacja celów

- wspólnota i ruchy międzynarodowe – osoby prawne i fizyczne pochodzące z różnych państw, nie działające z upoważnienia rządów; brak umów międzynar. lecz prawo wewnętrzne państwa, na którego terytorium powstają; organizacje polityczne; sportowe; wyznaniowe; naukowe; kulturalne i oświatowe; zawodowe.
3. Na czym polega internacjonalizacja przedsiębiorstw i ich działalności

- każdy rodzaj działalności gospodarczej , które przedsiębiorstwo podejmuje za granicą. Wiąże się to ze wzrostem powiązań gospodarczych pomiędzy konkretnymi krajami i ich regionalnymi ugrupowaniami oraz przedsiębiorstwami; Przedstawiają one historyczny przebieg procesu internacjonalizacji na przykładzie i w oparciu o doświadczenia wielkich korporacji międzynarodowych. Korzystając z tej teorii internacjonalizację interpretuje się jako rozwój od przedsiębiorstwa narodowego poprzez międzynarodowe, aż do globalnego. Statyczne ujęcie polega na analizowaniu internacjonalizacji jako zjawiska instytucjonalnego, charakteryzowaniu jej za pomocą stopnia samodzielności przedsiębiorstwa w realizowaniu strategii oraz na stosowaniu wskaźników, które mają obrazować intensywność przebiegu internacjonalizacji przedsiębiorstwa. W przypadku ujęcia behawiorystycznego internacjonalizacje rozpatruje się przez pryzmat postępowania kierownictw międzynarodowych przedsiębiorstw.
4. Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne jako dyscyplina naukowa

- dyscyplina nauki opierająca się na zbliżonych do pozostałych dziedzin ekonomii podstawach metodologicznych. Ogólne motywy, którymi kierują się przedsiębiorstwa, państwa czy grupy państw w sferze działalności ekonomicznej, są bowiem podobne bez względu na to, czy działalność ta ma charakter wewnątrzkrajowy, czy międzynarodowy.
5. Pojęcie i cechy gospodarki światowej

-zbiór różnych podmiotów (w tym gospodarek narodowych) prowadzących działalnością gospodarczą na różnych poziomach - regionalnym, ponadregionalnym, międzynarodowym i globalnym, oraz sieć powiązań i współzależności między nimi.

integracja gospodarcza stała się globalna w wymiarze przestrzennym;

międzynarodowy podział pracy: międzygałęziowy, wewnątrzgałęziowy oraz wewnątrzproduktowy;

wymiana usług;

6. Omówić strukturę gospodarki światowej

1 - przedsiębiorstwa krajowe /narodowe/,
2- przedsiębiorstwa międzynarodowe /korporacje transnarodowe/,
3 - gospodarki narodowe poszczególnych krajów wraz z insytucją państwa,
4 - międzynarodowe /regionalne/ ugrupowania integracyjne,
5 - międzynarodowe organizacje gospodarcze.

7. Podmioty gospodarki światowej (+ ugrupowania)

1. krajowe przedsiębiorstwa- zyskują status podmiotów gospodarki światowej ze względu na nawiązywanie i rozwijanie współpracy z podmiotami zagranicznymi; oczywiście kontakty te przybierają różną formę i mają zróżnicowana istotność dla całego systemu;

2. przedsiębiorstwa międzynarodowe - tworzenie korporacji transnarodowych, zakładanie oddziałów i przenoszenie zakładów produkcyjnych do innych państw; w gospodarce światowej właśnie korporacje międzynarodowe wysuwają się na pierwszy plan, od nich w dużej mierze zależy kształtowanie systemu gospodarki światowej;

3. gospodarki narodowe poszczególnych państw wraz z ich rządami - podmiot ten odgrywa niebagatelną rolę w tworzeniu systemu; wynika to z prowadzenia przez państwo polityki gospodarczej (w tym zagranicznej), przez co kształtuje ramy działania innych podmiotów; z drugiej strony państwo jest również samodzielnym podmiotem na rynku światowym;

4. międzynarodowe organizacje gospodarcze - wyznaczają pewne zasady w kontaktach międzynarodowych, przez co regulują stosunki ekonomiczne pomiędzy pozostałymi podmiotami systemu (ich postanowienia wchodzą w skład krajowych porządków prawnych); najczęściej podejmują także działania kontrolne, inspekcyjne i audytorskie;

5. ugrupowania integracyjne - stanowią stosunkowo nowy element gospodarki światowej, od ponad trzech dekad pełnią coraz ważniejszą rolę; skupiają po kilka krajów i oddziałują na kształt polityki ekonomicznej swoich członków.
8. Pojęcie i formy międzynarodowych przepływów gospodarczych

te wszystkie transakcje kapitałowe dokonane między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi, które powodują zmianę wysokości lub struktury salda należności i zobowiązań danej gospodarki narodowej wobec zagranicy, czyli jej pozycji zagranicznej netto. Transakcje tego typu odnotowywane są w bilansie kapitałowym, tworząc część bilansu płatniczego określonego kraju.

Międzynarodowy przepływ kapitału dokonuje się pomiędzy następującymi podmiotami:

Krajowymi i zagranicznymi przedsiębiorstwami

Odbywa się to technicznie w dwojaki sposób, albo w formie kredytów kupieckich, albo inwestycji bezpośrednich za granicą.

Kredyt kupiecki - związany bezpośrednio z wymianą towarową. Jest udzielany importerowi przez eksportera i ma na celu zwiększenie konkurencyjności danego towaru. Często stosowany przy obrocie gotowymi obiektami przemysłowymi, statkami, samolotami.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie - są to inwestycje dokonane w kraju innym niż kraj pochodzenia inwestora. Polega na ulokowaniu kapitału w przedsiębiorstwie zagranicznym, w celu uzyskania efektywnej kontroli zarządzania tym przedsiębiorstwem i osiągania z tego tytułu zysków. Inwestycje te obejmują: zakup udziałów w już istniejących firmach zagranicznych; założenie nowej filii za granicą; utworzenie joint venture z podmiotem zagranicznym; nabycie majątku nieruchomego za granicą w celu rozszerzenia dotychczasowej działalności.

Krajowymi i zagranicznymi bankami

Banki jako podmioty wyspecjalizowane w rozdysponowywaniu akumulacji mogą w istotny sposób wpłynąć na wielkość i strukturę przepływów kapitału w skali międzynarodowej.

Podstawowe metody przepływu kapitału między bankami tworzą: finansowane i refinansowane kredyty kupieckie w formie: kredytów rewolwingowych, jednostkowych kredytów transakcyjnych i linii kredytowych; kredyty finansowe - są one przeznaczane w formie pieniężnej przez banki jednego kraju bankom innego kraju, bez formalnego wiązania postawionych do dyspozycji środków z koniecznością zakupu towarów lub usług w kraju pożyczkodawcy. Instytucjami rządowymi

W drugiej połowie XX w. rozwinął się na dużą skalę przepływ kapitału między instytucjami rządowymi, głównie w krajach rozwiniętych, gdzie pojawiła się nadwyżka "oszczędności". Ten rodzaj eksportu kapitału jest najczęściej oparty na umowach dwustronnych, a ich obsługą zajmują się zazwyczaj banki centralne oraz specjalne agencje rządowe.

Krajowymi podmiotami i zagranicznymi rynkami papierów wartościowych

Ważnym źródłem zaopatrywania się w kapitał przez podmioty krajowe są obce rynki kapitałowe. Podstawową metodą mobilizowania oszczędności zagranicznych na obcych rynkach kapitałowych jest emisja papierów wartościowych. Może być uplasowana na tzw. rynku zagranicznym lub na rynku międzynarodowym. Ma ona formę zagranicznych inwestycji portfelowych, czyli lokat kapitału w zagraniczne papiery wartościowe, głównie w akcje i obligacje. Są one podejmowane bardziej w celu uzyskania przychodów z zainwestowanych środków lub zysków kapitałowych, niż w celu sprawowania kontroli lub zarządzania przedsiębiorstwem.

9. Pojęcie, przyczyny i skutki migracji siły roboczej

ma zagwarantować pracownikowi polepszenie jego warunków życiowych i pracy oraz promowanie awansu społecznego. W UE każdy obywatel państwa członkowskiego jest zatrudniany na terenie UE na takich samych zasadach jak obywatel tego państwa.

Przyczyny przepływu siły roboczej

Podstawową przesłanką przepływu siły roboczej jest międzynarodowe zróżnicowanie stawek płac, co jest związane ze zróżnicowaniem krajów pod względem poziomu rozwoju gospodarczego.

-Na emigracje ekonomiczną decyduje się osoba, która nie ma szans na zdobycie pracy zapewnienie rodzinie minimum egzystencji, bądź osoba mająca za granicą realne szanse na podniesienie stopy życiowej

-Swobodny przepływ siły roboczej prowadzi do integracji rynków pracy i będzie tym większy, im większe będą różnice w poziomie bezrobocia.

Skutki międzynarodowego przepływu siły roboczej

Państwo opuszczone – skutki pozytywne: zmniejszenie bezrobocia, podniesienie płac ,wzrost poziomu wykształcenia, poziomu kulturowego w wyniku kontaktu z innymi krajami, transfer części zarobków do kraju macierzystego ,podniesienie kwalifikacji zawodowych za granicą ,po powrocie inwestowanie nagromadzonego kapitału

Państwo opuszczone – skutki negatywne: podatki opłacane są za granicą ,państwo opuszczone ponosi koszty wykształcenia młodych ludzi , a ci z doświadczeniem i wykształceniem wyjeżdżają ,brain dain(drenaż mózgu) – na emigracje udają się osoby o najwyższych kwalifikacjach. Specjaliści, z krajów rozwijających się do krajów rozwiniętych, w kraju zatrudniane są osoby mało kompetentne, co obniża efekty pracy, ponadto państwo musi znów szkolić nowa kadrę ,przedsiębiorcy muszą więcej płacić pracownikom, nawet mniej wykwalifikowanym.

Państwo przyjmujące – skutki pozytywne: napływ zawodowo czynnej ludności o dobrym wykształceniu (koszty tego wykształcenia nie zostały poniesione przez to państwo), młodzi ludzie w społeczeństwie starzejącym się,w przypadku mniej wykształconych – tania siła robocza dla mało atrakcyjnych prac za niewielkie wynagrodzenie, obniżenie poziomu płac, zwiększenie konkurencji na rynku i gotowość podejmowania pracy w trudnych warunkach umożliwia większe zyski i wzrost produkcji, dostęp do unikatowych kwalifikacji

Państwo przyjmujące – skutki negatywne: spadek poziomu płac, koszt dostosowania nowych imigrantów do nowych warunków (kursy finansowane przez państwo), powstawanie gett w biedniejszych dzielnicach, wzrost przestępczości, ksenofobia, zamieszki etniczne, koszty zabezpieczenia socjalnego dla imigrantów i ich rodzin
10. Główne kierunki migracji siły roboczej.

1. Stany Zjednoczone i Kanada – do których obecnie napływa głównie ludność z Azji i Ameryki Łacińskiej oraz Karaibów;
2. Państwa Europy Zachodniej – do których napływała ludność z byłych kolonii (głównie w przypadku Wlk. Brytanii, Francji i Holandii) oraz z Turcji i państw Europy Środkowo-Wschodniej (głównie w przypadku Niemiec);
3. Państwa arabskie Zatoki Perskiej – wraz rozwojem wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej w tym regionie gwałtownie wzrosło zapotrzebowanie na siłę roboczą, którą początkowo stanowiła ludność z sąsiadujących państw arabskich (Egiptu, Jordanii, Palestyny, Syrii), a w ostatnich latach większość imigrantów napłynęła spoza tego regionu (głównie: Indii, Pakistanu, Indonezji, Bangladeszu);
4. Państwa Azji Południowo-Wschodniej i Australia – wraz z rozwojem gospodarczym państw tego regionu, głównie tzw. Azjatyckich Tygrysów, oraz Australii gwałtownie zwiększył się napływ imigrantów pochodzących w większości z sąsiednich krajów (głównie: Indii, Chin, Indonezji, Wietnamu)
11. Pojęcie i kanały przepływu wiedzy technicznej i nowej technologii

to przekazywanie określonej wiedzy technicznej i organizacyjnej celem gospodarczego (komercyjnego) wykorzystania. Transfer technologii to proces zasilanie rynku technologiami, stanowiący szczególny przypadek procesu komunikowania się. Należy podkreślić interakcyjny charakter tego procesu, w którym występują rozmaite pętle sprzężeń zwrotnych pomiędzy nadawcami i odbiorcami wiedzy oraz nowych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych.

Kanały: licencje, publikacje, konsulting, obrót maszynami i urządzeniami, międzynarodowy ruch ludności, kooperacja badawczo-rozwojowa; transfer technologii w ramach BIZ
12. Pojęcie i rodzaje uslug w obrocie międzynarodowym

usługi - świadczenie społecznie użytecznych czynności, nie związanych bezpośrednio z wytwarzaniem dóbr rzeczowych;

- usługi transportowe – fracht, ubezpieczenie towaru, składowanie, przechowywanie

- spedycyjne

- kontrola towarów

- usługi ubezpieczeniowe
13. Bariery w usługach międzynarodowych i podmioty liberalizacji tych obrotu.

Bariery handlowe – ogólne określenie opisujące wszelkiego rodzaju działania lub regulacje rządowe ograniczające swobodę handlu międzynarodowego. Mogą występować w wielu formach, wliczając w to: cła importowe, licencje importowe, licencje eksportowe, kontyngenty importowe, podatki ,subsydia, niepodatkowe bariery celne, bariery pozataryfowe, Bariery parataryfowe

Liberalizacja obrotów handlowych może przybierać różną postać i może swoim zasięgiem obejmować różną ilość podmiotów uczestniczących w tych obrotach czyli krajów. Jedną z form liberalizacji obrotów handlowych jest utworzenie unii celnej. Zmiany, tzn. wzrost lub spadek, korzyści wynikających z utworzenia unii celnej w zależności od upływu czasu można przedstawić za pomocą pięciu ścieżek współpracy międzynarodowej.

Pierwsza z nich zakłada całkowitą liberalizację obrotów handlowych, która powoduje stały i szybki wzrost w początkowej fazie oraz utrzymująca się na wysokim poziomie w dalszych etapach liczbę korzyści wynikających z liberalizacji obrotów handlowych. 

Druga ścieżka zakłada dynamiczny, krótkookresowy wzrost korzyści z tytułu uczestnictwa w unii celnej. W stosunkowo krótkim czasie liczba korzyści rośnie bardzo szybko, po czym utrzymuje się na stałym poziomie.

Trzecia ścieżka zakłada zmniejszenie obrotów handlowych spowodowanych przystąpieniem do unii celnej, czego konsekwencją będzie szybko opadająca krzywa korzyści, która następnie kształtuje się na niskim lecz stabilnym poziomie. Czwarta ścieżka zakłada kontynuację linii korzyści wyznaczonej przez ścieżkę drugą, zakładając jednak dalsze poszerzanie ugrupowania integracyjnego wraz ze wzrostem liczby znoszonych ograniczeń celnych. Taka polityka prowadzi do zwiększania światowych obrotów handlowych. W tym scenariuszu rozwoju sytuacji światowej dopuszczalna jest także możliwość osiągnięcia największych, zakładanych w przypadku ścieżki pierwszej, korzyści handlowych.
14. Polityka ograniczania importu

-cło – opłąta nakładana na towery przewożone przez granicę celną państwa; powinno ono wpływać na podniesienie ceny towaru, lecz są przypadki, gdy jego skutki są ograniczane przez zmniejszenie wysokości marż i prowizji uczestników transakcji handlowych; istotą cła jest oddziaływanie ekonomiczne na zachowanie się podmiotów gospodarczych; opłaty celne stanowią dochody skarbu państwa;

cła importowe - oznacza, że importer musi płacić określoną sumę na rzecz państwa jako część ceny światowej danego dobra. odsetek wartości towaru (cena zakupu powiększona o koszty) w zależności od jego rodzaju i stopnia wpływu na gospodarkę. Wartość stawki celnej jest ustalana niejednokrotnie do jednostek fizycznych np. za sztukę, kilogram, tonę czy litr.

cła eksportowe – czysto fiskalny charakter, stosowane przez państwa o monokulturze eksportowej; rzadko stosowane w celu ograniczenia wywozu określonych towarów ze względu na możliwość ich wykorzystania w krajowej i eksportowej produkcji

cła tranzytowe – nie są stosowane, gdyż każdy kraj dąży do wykorzystania własnych środków przewozowych i infrastruktury transportowej przez obecnych uczestników, a stosowanie takich ceł mogłoby kierować strumień transportowy do innych krajów

cła prohibicyjne – niedopuszczenie do danego terytorium celnego lub niewypuszczenie z niego określonych towarów

cła preferencyjne – stosowane w odniesieniu do towarów pochodzących z krajów faworyzujących bądź towarów, których przywóz jest faworyzowany

cła ochronne – stworzenie uprzywilejowanej pozycji krajowym producentom określonych towarów

cła wychowawcze – mają na celu ochronę nowo powstających gałęzi produkcji

cła bojowe – stosowane w celu uzyskania ustępstw celnych od partnera, do którego towarów się głównie odnoszą

cła retorsyjne – odwet za wprowadzanie ceł bojowych

cła fiskalne – zwiększenie dochodu budżetu państwa (cła wywozowe)

cła antydumpingowe (wyrównawcze) – stosowane w przypadku, gdy towary importowane z określonego kraju są sprzedawane po cenach dumpinowych

podatki importowe – ich wysokość często przewyższa wysokość cła, które i tak jest wysokie

kontyngenty celne – jeden partner udziela drugiemu partnerowi zniżki celnej na importowany towar lub zwalnia od pobierania cła określoną wielkość importu

kontyngenty towarowe – metoda bezpośredniej ingerencji państwa w dziedzinę handlu zagranicznego

ilościowe kontyngenty – chronią przed zagraniczną konkurencją produkcję danego państwa

zakazy przywozu i wywozu – bezwzględne: całkowicie zabraniają importu/eksportu; warunkowe: obrót możliwy jest po wcześniejszym uzyskaniu zezwolenia właściwych władz danego kraju

licencje – przyzwolenia przywozu i wywozu towarów; stanowią formę kontroli realizacji ograniczeń ilościowych w imporcie lub eksporcie; określają termin i warunki, na jakich może nastąpić przywóz lub wywóz towarów;

15. Polityka wspierania eksportu

dynamizuje gospodarkę poprzez efekt mnożnikowy – wzrost zatrudnienia, zwiększenie skali produkcji, zmniejszenie kosztów, wprowadzanie nowych technologii

- działania polityczne – narzucanie siłą rozwiązania przynoszącego korzyści jednej stronie; nawiązanie stosunków politycznych między państwami; polityka propagandowa państwa

- bodźce ekonomiczne – oddziaływanie przez państwo na kurs walutowy; systemy subsydiowania eksportu; gwarancje kredytów eksportowych; dofinansowanie organizowanych za granicą imprez targowo-wystawienniczych;

organizowanie i finansowanie przez państwo specjalnych misji handlowych za granicą

- działania instytucjonalne