LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

1. M. Matejun (red.), Zarządzanie małą i średnią firmą. W teorii i ćwiczeniach, Difin, Warszawa 2012

2. M. Zastempowski, Uwarunkowania budowy potencjału innowacyjnego polskich małych i średnich przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2010

WARUNKI ZALICZENIA

- Test jednokrotnego wyboru bez punktów ujemnych ok. 20 pytań na slajdach (60%), sprawdza tego samego dnia , poprawa w ciągu następnych 2 tygodni

- Zakres zagadnień: problematyka wykładu; literatura obowiązkowa

I. MAŁA FIRMA – RAMY TEORETYCZNE

1.1. Wprowadzenie

Kontrowersje wokół małej firmy

Sektor MSP łączy w sobie mikro przedsiębiorstwa, małe i średnie. Rozwiązanie problemu ze zdefiniowaniem MSP.

99,87% wszystkich zarejestrowanych w Polsce przedsiębiorstw stanowią małe i średnie firmy.

Tworzy ok. 40% PKB i zatrudnia ok. 70% pracujących.

0,13% duże firmy tworzą ponad 20% PKB.

1.2. Pojęcie małego przedsiębiorstwa

Najczęściej stosowane kryteria wyodrębniania małych przedsiębiorstw:

• Ilościowe (można zmierzyć)

• nakłady

• kapitał

• zatrudnienie

• aktywa

• efekty

• obrót

• wartość dodana

• udział w rynku

• jakościowe (można ocenić)

• należność

• własność

• organizacja i zarządzanie

• inne

Kryteria wyodrębniania małych przedsiębiorstw w UE (01.01.2005 II rekomendacja):

- liczba osób zatrudnionych

- bilans

- roczny obrót

Definicja małego i średniego przedsiębiorstwa w UE od 1 stycznia 2005 r.

Przedsiębiorstwa	MIKRO	MAŁE	ŚREDNIE
Zatrudnienie	<10	<50	<250
Przychody netto ze sprzedaży (lub)	do 2 mln euro	do 10 mln euro	do 50 mln euro
Suma aktywów z bilansu	do 2 mln euro	do 10 mln euro	do 43 mln euro
Powiązania	- Przedsiębiorstwa autonomiczne - Przedsiębiorstwa partnerskie - Przedsiębiorstwa ściśle powiązane

Małe przedsiębiorstwo niezależne

Nasze przedsiębiorstwo posiada mniej niż 25% kapitału lub głosów w innych przedsiębiorstwach, a/lub inne przedsiębiorstwa posiadają mniej niż 25% kapitału lub głosów w naszym przedsiębiorstwie.

Małe przedsiębiorstwo partnerskie

Nasze przedsiębiorstwo posiada co najmniej 25%, lecz nie więcej niż 50% kapitału lub głosów w drugim przedsiębiorstwie, a/lub drugie przedsiębiorstwo posiada co najmniej 25%, lecz nie więcej niż 50% kapitału lub głosów w naszym przedsiębiorstwie.

Małe przedsiębiorstwo ściśle powiązane

Nasze przedsiębiorstwo posiada ponad 50% głosów udziałowców lub wspólników w innym przedsiębiorstwie, a/lub inne przedsiębiorstwo posiada ponad 50% głosów w naszym przedsiębiorstwie.

Definicja małego i średniego przedsiębiorstwa w Polsce

– taka sama, jak w UE.

10 najważniejszych cech małego przedsiębiorstwa:

• dominująca osobowość przedsiębiorcy

• sieć osobistych kontaktów z klientami

• produkty na indywidualne zamówienia

• niesformalizowana struktura organizacyjna

• ściśle niesformalizowane kontakty kierownictwa z współpracownikami

• szybka reakcja na zmiany w otoczeniu

• odrębny typ gospodarki finansowej

• mały udział w rynku

• samodzielność ekonomiczna i prawna

• działalność oparta o jeden produkt – mała dywersyfikacja

ZAKŁADANIE WŁASNEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej

1. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004

• Dziennik Ustaw z 2004 r. nr 173 poz. 1807

• Ostatnia nowelizacja: Dziennik Ustaw z 2008 r. nr 141 poz. 888 – zmiany weszły w życie 31 marca 2009 r.

• Określa ona warunki prawne podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej na terytorium RP.

1. Inne przykładowe ważne akty prawne:

• Kodeks cywilny

• Kodeks spółek handlowych

• Prawo spółdzielcze

• Ustawa o funduszach

Przedsiębiorca

1. Przedsiębiorca to podmiot prowadzący działalność gospodarczą

2. Przedsiębiorców dzielimy na trzy grupy:

• osoby fizyczne – zdolność do czynności prawnych posiadają osoby pełnoletnie

• osoby prawne – Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną

• jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym przepis ustawy przyznają osobowość prawną

Warunki prawne podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

1. Przedsiębiorca chcący podjąć działalność musi spełnić szereg wymogów określonych przepisami prawa.

2. Podstawowym obowiązkiem jest uzyskanie wpisu do:

• rejestru przedsiębiorców prowadzonego w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS)

• lub w przypadku osób fizycznych wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

1. Wśród przedsiębiorców podlegających wpisowi do KRS wyróżniamy:

• Spółki jawne

• Europejskie zgrupowania interesów gospodarczych

• Spółki partnerskie

• Spółki komandytowe

• Spółki komandytowo-akcyjne

• Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

• Spółki akcyjne

• Spółki europejskie

• Spółdzielnie

• Spółdzielnie europejskie

• Przedsiębiorstwa państwowe

• Jednostki badawczo-rozwojowe

• „przedsiębiorstwa zagraniczne” – dobra wytwórczość prowadzona przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne

• Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

• Inne osoby prawne, jeśli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu

• Oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium RP

• Główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń

Przedsiębiorstwo osoby fizycznej

Krok 1. Jak założyć firmę w tzw. Jednym okienku?

1. Koncepcja „jednego okienka” zakłada, że osoby fizyczne, które zamierzają założyć firmę, muszą złożyć w Urzędzie Gminy jeden wniosek EDG-1.

2. Wniosek ten jest jednocześnie:

• wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (Urząd Gminy)

• wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON – Urząd Statystyczny)

• zgłoszeniem identyfikacji albo aktualizacyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podmiotów i płatników (NIP – Urząd Skarbowy)

• zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszeniem oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego (ZUS)

1. Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (Formularz) stanowi równocześnie:

• wniosek o zmianie danych we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej

• wniosek o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej

• wniosek o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej

• zawiadomienie o zaprzestaniu wykonywania (likwidacji) działalności gospodarczej

Wniosek o rejestrację firmy oraz wniosek o zmianę wpisu do ewidencji działalności gospodarczej są zwolnione z opłaty.

Praktyka:

1. Rejestracja na kilka sposobów:

• złożenie wniosku osobiście lub przez pełnomocnika w urzędzie gminy

• złożenie wniosku elektronicznie za pomocą formularza dostępnego na stronie internetowej urzędu

• przesłanie wypełnionego formularza pocztą wraz z poświadczonym notarialnie podpisem wnioskodawcy

1. Urząd powinien dokonać wpisu do ewidencji i dostarczyć przedsiębiorcy zaświadczenie o wpisie – w większości urzędów trzeba jednak poczekać kilka dni.

2. Dane z wniosku urząd przesyła do urzędu skarbowego, statystycznego, ZUS lub KRUS (nie później niż 3 dni od wpisu).

3. Wydanie zaświadczenia o wpisie jest odpłatne – 17 zł. Za wydanie duplikatu zaświadczenia o wpisie płaci się 5 zł od strony. Przy odbiorze trzeba okazać dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem.

Krok 2. Konto firmowe, pieczątka

1. Potrzebne dokumenty (bank): dowód osobisty, zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalności Gospodarczej, zaświadczenie o nadania numeru NIP i REGON, w niektórych bankach również pieczęć firmowa.

Opłaty: od 0 do 40 zł średnio miesięcznie, w zależności od banku.

1. Nie ma ustawowego obowiązku posiadania pieczątki firmowej, jednak w praktyce większość urzędów jej wymaga. Należy umieścić na niej dane, takie jak: pełna nazwa firmy, adres, numer NIP i REGON.

Koszt: ok. 50-60 zł

Krok 3. Państwowa Inspekcja Pracy i Sanepid

1. Rejestracja firmy wiąże się także z obowiązkami dotyczącymi higieny w miejscu pracy. W przypadku zatrudnienia pracowników w ciągu 30 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej, należy zawiadomić na piśmie Państwową Inspekcję Pracy i Sanepid o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.

Bez opłat.

1. Wzory druków znajdują się na stronach internetowych instytucji. Potrzebne druki dostępne są na stronach Wojewódzkich Stacji Sanitarno Epidemiologicznych oraz www.pip.gov.pl

Krok 4. Koncepcje, licencje i pozwolenia

Dziedziny wymagające uzyskania koncepcji, np.

• ochrona osób i mienia

• przewozy lotnicze

Dziedziny należące do działalności regulowanej, np.

• usługi detektywistyczne

• organizowanie wyścigów konnych

• wyrób i rozlew wyrobów winiarskich, napojów spirytusowych, itp.

• obrót materiałami siewnymi

• działalność telekomunikacyjna

• prowadzenie kantoru

Działalności wymagające uzyskania licencji:

• zarządzanie nieruchomościami

PODSUMOWANIE

08.11.2011

Zakładanie własnego przedsiębiorstwa

Cześć II sp. z o.o.

Krok 1. Umowa spółki

1. Zawarcie umowy spółki w postaci aktu notarialnego.

2. Konieczne informacje:

• dane wspólników (dowód osobisty, PESEL, NIP, adres zamieszkania),

• firma i jej skrót,

• obszar jej działalności (RP i zagranica),

• siedziba,

• czas trwania (nieograniczony),

• cel i przedmiot działania spółki (możliwie szeroko, Polska Klasyfikacja Działalności PKD),

• kapitał spółki (np. 5000 zł, jego podział na udziały, udziały poszczególnych wspólników, sposób ich wnoszenia: gotówka, aport rzeczowy; określenie poziomu podwyższenia kapitału, do którego nie ma konieczności zmiany umowy; podział zysku, możliwość wypłaty zaliczek na poczet zysku, możliwość tworzenia funduszy, itd.),

• organy spółki, np. zgromadzenie wspólników, zarząd; kompetencje zgromadzenia wspólników, rodzaje możliwości zarządów, np. jedno- lub dwuosobowy (prezes i wiceprezes); możliwość powoływania prokurentów, skład pierwszego zarządu,

• gospodarka finansowa spółki (rok obrachunkowy to rok kalendarzowy),

1. Wysokość opłat:

• 0,5% od kapitału spółki pomniejszonego o 1500 zł (1000 zł wpis do KRS, 500 zł ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym),

• taksa notarialna + wykonanie odpisów + poświadczenie podpisów + VAT

Krok 2. REGON

Spółka w organizacji

1. Aby móc rozpocząć działalność przed uzyskaniem decyzji z KRS o dokonaniu wpisu można indywidualnie udać się do właściwego Urzędu Statystycznego i złożyć wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej.

2. Wpis dotyczy spółki w organizacji, nie mającej osobowości prawnej.

3. Wniosek ten powinien obejmować:

• Formularz RG-1,

• Kserokopię aktu notarialnego (do wglądu).

1. Operacja jest bezpłatna, zaświadczenie otrzymuje się natychmiast.

Krok3. Wpis do KRS

1. Wniosek powinien obejmować :

• formularz KRS-W3 (wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców – spółka z o.o.),

• załącznik do KRS-W3:

  1. KRS WE – wspólnicy,

  2. KRS WK – organy podmiotu, wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki;

  3. KRS WL – prokurenci (jeśli są),

  4. KRS WM – przedmiot działalności,

  5. KRS ZY – numer REGON (jeśli już posiadamy),

• umowę spółki (akt notarialny),

• oświadczenie zarządu o wniesieniu kapitału,

• listę wspólników,

• wzory podpisów (potwierdzone notarialnie),

• nazwiska, imiona, adresy członków zarządu,

• oświadczenia (osób zarządu):

  1. o braku przeszkód w prowadzeniu działalności gospodarczej,

  2. o pełnej zdolności do czynności prawnych,

  3. o niepełnieniu funkcji w radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki,

• kserokopię REGON (dla spółki w organizacji),

• wniosek RG-1 do Urzędu Statystycznego o aktualizację REGON,

• oświadczenie o samodzielnym złożeniu wniosku NIP-2 do US,

• oryginały opłat:

  1. skarbowa za ustanowienie prokury (jeżeli jest, Urząd Gminy – 17 zł),

  2. za ogłoszenie w MSiG (KRS – kasa – 500 zł),

  3. za opłaty i koszty cywilne (KRS – kasa – 1000 zł).

Krok 4. Urząd Skarbowy

Spółka w organizacji

1. Celem uzyskania NIP składamy w US deklarację NIP-2 (zgłoszenie identyfikacyjne jednostki organizacyjnej nie będącej osobą prawną, w tym przypadku spółki w organizacji),

• zamieszczamy tu także informację o prowadzeniu ksiąg rachunkowych (we własnym zakresie, biuro rachunkowe),

• bezpłatne,

• czas oczekiwania 1-2 dni przy odbiorze osobistym, 7 dni wysyłka pocztą.

  1. Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie VAT – deklaracja VAT-R (sp. w organizacji, określamy za jaki miesiąc złożymy pierwszą deklarację VAT-7),

• opłata w wysokości 170 zł (płatne w kasie urzędu),

• czas oczekiwania 1-2 dni przy odbiorze osobistym, 7 dni wysyłka pocztą.

Krok 5. Konto firmowe, pieczątka

Spółka w organizacji

1. Potrzebne dokumenty, (bank) dowód osobisty, kserokopia potwierdzenia złożenia dokumentów do KRS, zaświadczenie o nadaniu NIP i REGON, w niektórych bankach również pieczęć firmowa. Opłaty od 70 do 150 zł średnio / miesiąc w zależności od banku.

2. Nie ma ustawowego obowiązku posiadania pieczątki firmowej, jednak w praktyce większość urzędów jej wymaga. Należy umieścić w niej dane, takie jak: pełna nazwa firmy, adres, NIP, REGON; koszt 50-65 zł.

Krok 6. Otrzymanie postanowienia o wpisie do KRS oraz decyzji REGON

1. Czas oczekiwania jest różny (ok. 1 – 2 miesięcy),

2. Mając te dokumenty dokonujemy aktualizacji danych (spółka z o.o.)

• NIP-2,

• VAT-R,

• bank (umowa),

• procedury bezpłatne.

PODSUMOWANIE

16.11

Franchising

Franczyza jest określeniem pewnego rodzaju umów licencyjnych, które stają się coraz bardziej popularne w wielu sektorach rynku. Również wiele umów dystrybucyjnych i agencyjnych bywa nazywanych franczyzą.

Sam angielski termin „to franchise” oznacza udzielenie przez jedną firmę innej firmie zezwolenia na sprzedaż dóbr lub świadczenie usług na określonym terytorium.

Istota franczyzy polega na tym, że franzyzobiorca wykorzystuje w swej działalności doświadczenie, wiedzę i metody działania opracowane przez franczyzodawcę licencji.

Przedmiotem franszyzy może być procedura działalności usługowej, receptura i organizacja produkcji, know-how, marka firmy oraz inne elementy należące do franczyodawcy.

Rodzaje wg działalności:

• dystrybucyjna – know-how w postaci asortymentu towarów i wiedzy jak należy je sprzedawać (art. Spożywcze i przemysłowe, zdrowotne i sportowe, odzież i obuwie)

• usługowa – know-how w postaci receptur i procedur wykonywania udługi (gastronomia, edukacja, fryzjerstwo i kosmetyka, turystyka, nieruchomości, usługi dla biznesu, usługi dla klientów indywidualnych finanse i bankowość)

• produkcyjna – know-how w postaci technologii produkcji i doświadczenia technicznego (np. Coca-cola)

• mieszana – pochodna dystrybucyjnej, usługowej i produkcyjnej (np. franczyzodawca jest producentem, a franczyzobiorcy zajmują się dystrybucją jego towarów oraz świadczeniem usług związanych z ich zastosowaniem – firmy kosmetyczne organizujące sieć sklepów i gabinetów kosmetycznych)

Rodzaję wg przekazywanego know-how

• franczyza dystrybucji produktu – franczyzodawca (dystrybutor lub producent) udostępnia franczyzobiorcy(…)np. sieć z tanią odzieżą

• franczyza koncepcji działalności – franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy całe swoje know-how w postaci pełnej koncepcji prowadzenia działalności

Rodzaje wg organizacji systemu

• franczyza bezpośrednia – umowa franszyzy zawierana jest bezpośrednio przez franczyzodawcę z franczyzobiorcą

• franczyza wielokrotna – franczyzobiorca wielokrotny uzyskuje wyłączność na tworzenie na określonym terenie jednostek systemu franczyzowego

• masterfranczyza – franczyzodawca udziela franczyzobiorcy wyłączności na korzystanie z ego pakietu franczyzowego w prowadzeniu działalności na danym terenie

• przedstawicielstwo regionalne – przedstawiciel regionalny to osoba (lub firma), która na danym terytorium ma wyszukiwać nowych i świadczyć pewne usługi funkcjonującym franczyzobiorcą.

Franchising – pakiet franczyzowy

Pakiet franczyzowy, nazywany także licencją franczyzową, stanowi istotę systemu franczyzowego, gdyż zawiera kompletną koncepcję prowadzenia działalności gospodarczej oferowaną przez franczyzodawcę.

W skład standardowego pakietu franczyzowego whodzi:

• znak towarowy (mara) którą franczyzodawca użycza franczyzobiorcy

• know-how (sprawdzona wiedza), jak prowadzić działalność w ramach franszyzy, ktrą franczyzodawca użycza franczyzobiorcy

• podręcznik operacyjny, określający procedury prowadzenia działalności w ramach franszyzy

• usługi świadczone przez franczyzodawców na rzecz franczyzobiorców

• opłaty franczyzowe wnoszone przez franczyzodawców na rzezcz franczyzobiorców

Przesłanki podejmowania działalności w ramach Franchisingu

EKONOMICZNE

• czerpanie korzyści z prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej osób indywidualnych lub małych przedsiębiorstw

• zwiększenie sprzedaży wyrobów czy usług

• korzyści wynikające ze skali zakupów w ramach systemu

• pomoc finansowa ze strony systemu

SPOŁECZNE

• obniżanie ryzyka i groźby bankructwa nowo otwieranych firm

• korzystanie z know-how i długoletnich doświadczeń systemu

• korzystanie z recepty na sukces rynkowy

• korzyści wynikające z wymiany myśli i pomysłów

ORGANIZACYJNE

• ‘gwarancja powodzenia’ w uruchomieniu samodzielnej działalności

• Ustalona strategia rozwoju własnej firmy

• Przyzwolenie na nieznajomość branży

• Korzystanie z doświadczenia i specjalizacji franchisingodawcy

• Bieżące doradztwo

• Wyposażenie w sprawdzone techniki sprzedaży i zarządzania

• Szkolenia w dziedzinie prowadzenia przedsiębiorstwa

• Poprawa zarządzania zespołami ludzkimi

• Spoistość systemu, ułatwienia organizacyjne

MARKERINGOWE

• Korzyści ze wspólnych działań marketingowych

• Prowadzenie badań doskonalących produkt oraz działania rozwojowe

• Wspólne korzystanie z reklamy systemu

• Wspólne korzystanie z wypróbowanych produktów i usług

• Szybka ekspansja na rynku krajowym czy międzynarodowym

Franczyzy na polskim rynku

HANDEL (191)

• Odzież i obuwie – 54

• Artykuły dla domu i ogrodu – 36

• Art. Spożywcze i przemysłowe – 28

USŁUGI

• Gastronomia – 82

• Finanse i bankowość – 24

Venture Capital – pojęcie, istota i przedmiot

Fundusze venture capital (FVC) to fundusze zamknięte, których działalność polega na tym, iż grupa inwestorów (najwyżej kilkunastu) przeznacza pieniądze na inwestycje określonego typu – niepewne, ale mogące przynieść wysokie stopy zwrotu.

Najczęściej ten sposób finansowania inwestycji dotyczy spółek niepłynnych (nie notowanych na giełdzie), z których nie można wyjść z dnia na dzień, ale trzeba czekać aż spółka się rozwinie.

Fundusze venture capital nie są zainteresowane realizacją bieżącego zysku (np. w postaci dywidend), lecz reinwestycją zysków, aby umożliwić przedsiębiorstwu szybki rozwój, a co za tym idzie – wzrost udziałów.

Kapitał wysokiego ryzyka to jedna z form rozwoju firm prywatnych, dostępna zazwyczaj w postaci średnio- i długoterminowych kapitałów inwestycyjnych.

FVC poprzez objęcie udziałów oraz akcji prywatnych lub prywatyzowanych firm, dzielą wraz z nimi ryzyko działalności gospodarczej, nie oczekując z tego tytułu dodatkowych gwarancji czy zabezpieczeń.

Zwykle VC nie angażują się bezpośrednio w zarządzanie firmą, utrzymują jednak kontrolę nad firmą poprzez udział swoich przedstawicieli w radach nadzorczych spółek.

Podstawowym celem inwestycji jest wzrost wartości rynowej przedsiębiorstwa.

Wypracowane zyski są z reguły w całości przeznaczone na jej dalszy rozwój (nie wypłaca się dywidendy).

FV tworzone są przez inwestorów:

• Publicznych (agencje rządowe, władze lokalne)

• Prywatnych (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, korporacje, fundusze emerytalne, szkoły wyższe, osoby fizyczne)

Inwestycje zwykle planowane są na 3-7 lat, po czym fundusze z przedsięwzięcia wychodzą poprzez:

• Wprowadzenie akcji firmy na giełdę

• Sprzedaż udziałów na rynku pozagiełdowym

Venture capital- formy finansowania 30.11.2011

1. Finansowanie fazy „zasiewu” (seed capital)- kapitał dostarczany na bardzo wczesnym etapie przedsięwzięcia, najczęściej na :

- zbudowanie prototypu produktu

- przeprowadzenie wstępnych badań rynkowych

- przygotowanie dokładnego biznes planu

- opłacenie procedury patentowej

- lub skompletowanie zespołu menedżerskiego

Cechy:

- bardzo duże ryzyko inwestycyjne

- oferuje go niewiele funduszy

2. Finansowanie startu ( start-up capital)- kapitał służy rozpoczęciu działalności i wejściu przez przedsiębiorcę ze swoimi produktami na rynek. Najczęściej przedsięwzięcia z obszaru tzw. wysokich technologii zwykle z finansowaniem końcowych prac nad rozwojem produktu i uruchomieniem przedsiębiorstwa.

Cechy:

- duże ryzyko inwestycyjne

- oferuje go niewiele funduszy

3. Finansowanie wczesnego rozwoju oraz finansowanie ekspansji i wzrostu- większość funduszy preferuje inwestycje w rozwój już działających firm i woli wspierać ich ekspansję na rynku. Kapitał dostarczany jest wtedy głównie do sfinansowania:

- dużych potrzeb inwestycyjnych

- lub rozwinięcia sieci dystrybucji

Inwestycje te przybierają formę dofinansowania lub dekapitalizowania (najczęściej niepubliczna emisja akcji).

Cechy:

- duże ryzyko inwestycyjne

- oferuje go wiele funduszy

4.Finansowanie operacji wykupu menedżerskiego- operacja ta polega na sfinansowaniu transakcji zakupu przez istniejące kierownictwo firmy akcji (udziałów) od dotychczasowych właścicieli. Innym wariantem jest zakup akcji przez zewnętrzną grupę menedżerską, która w ten sposób przejmuje zarządzanie w firmie.

5. Zdarza się, że fundusz udziela pożyczki lub gwarancji kredytowej firmie, w którą zainwestował.

Inne rodzaje inwestycji funduszy venture capital :

-prywatyzacja- charakterystyczny rodzaj inwestycji dla gospodarek Europy Wschodniej- udział FVC polega na przeprowadzeniu prywatyzacji

-restrukturyzacja- w obszarze restrukturyzacji finansowej

-joint venture- rolą FVC jest tu budowa silnej struktury organizacyjnej

Zarządzanie strategiczne w małej firmie- wybrane metody

Schemat procesu zarządzania strategicznego

Kim jesteśmy ? Kim chcemy być ? Jak chcemy tego dokonać ?

Analiza strategiczna

To proces monitorowania środowiska działania w celu identyfikacji istniejących i przyszłych szans i zagrożeń, które mogą mieć wpływ na zdolności organizacji do realizacji przyjętej strategii i osiągania swoich celów.

Obszary analizy strategicznej małej firmy

Metoda scenariuszy stanów otoczenia

• Szersze zastosowanie metod scenariuszowych jako narzędzi planowania nastąpiło w połowie lat 70-tych XX wieku (wzrost zmienności otoczenia, kryzysy naftowe 1973-75; 1979-82)- prekursorem w tej dziedzinie był amerykański koncern General Electric.

• Metoda scenariuszy stanów otoczenia (MSSO) polega na ocenie potencjalnej siły wpływu poszczególnych procesów występujących w otoczeniu na MF oraz szacowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia tych procesów w określonej przyszłości (horyzont np. 2-3 lata).

Rodzaje wariantów

Scenariusze stanów otoczenia:

- optymistyczny

- pesymistyczny

- najbardziej prawdopodobny

- niespodziankowy

Punktem wyjścia jest podział makrootoczenia MF

Sfery makrootoczenia MF:

- Sfera ekonomiczna

- Sfera polityczno-prawna

- Sfera socjokulturowa

- Sfera międzynarodowa

- Sfera geograficzna

- Sfera demograficzna

- Sfera technologiczna

Etapy procedury tworzenia scenariusza stanów otoczenia

1. Identyfikacja makrootoczenia (które sfery) oraz tych czynników tendencji, które mają najsilniejszy i decydujący wpływ na MF

2. Ocena czynników wyróżnionych w pkt. 1 dokonywana jest w dwóch wymiarach

a) siła wpływu danego czynnika na MF

b) prawdopodobieństwo wystąpienia trzech tendencji do zmian każdego czynnika

Ad.a) Skala siły oddziaływania

Siła oddziaływania negatywnego	Siła oddziaływania pozytywnego
-5	-4
b.duża	Duża

Ad.b) Trzy potencjalne trendy:

- wzrost- tendencja wzrostowa procesu w przyszłości

- stabilizacja- tendencja stabilizacyjna procesu w przyszłości

- regres- tendencja spadkowa procesu w przyszłości

Suma prawdopodobieństw wystąpienia danego zjawiska (wzrost, stabilizacja, regres) dla każdego czynnika wynosi 1

3. Tworzenie scenariuszy:

a) optymistyczny- wybieramy w poszczególnych sferach makrootoczenia te trendy, które mają największy pozytywny wpływ na MF

b) pesymistyczny- największy wpływ negatywny na MF

c) najbardziej prawdopodobny- największe prawdopodobieństwo wystąpienia

d) niespodziankowy- najmniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia

4. Ustalenie średniej siły wpływu poszczególnych czynników w analizowanych sferach (w ramach każdego wariantu scenariusza)

5.Przygotowanie graficznej prezentacji (wykres)

6. Wnioskowanie

Przykład 14.12

sfera ekonomiczna – czynniki w otoczeniu:

• wzrost inflacji

• poziom bezrobocia

• wysokość oprocentowania kredytów

SFERA	CZYNNIK	TREND	SIŁA WPŁYWU	PRAWDOP	SCENARIUSZ	NAJB PRAWD
					OPTYM	PESYM	(+)
1.	inflacja		-5 +1 +4	0,6 0,3 0,1	+4	-5
2.	bezrobocie		+2 +1 -2	0,5 0,3 0,2	+2	-2	+2
3.	wysokość oprocentowania kredytów		-5 -2 +5	0,3 0,2 0,5	+5	-5	+5
$$\overset{\overline{}}{x}$$					$$\overset{\overline{}}{x}$$	$$\overset{\overline{}}{x}$$	$$\overset{\overline{}}{x}$$

Sfera ekonomiczna

Wnioskowanie z punktu widzenia MF

1. Im większa rozpiętość pomiędzy scenariuszem optymistycznym a pesymistycznym , tym silniejsze jest uzależnienie MF od sfery otoczenia.

2. Im większa rozpiętość scenariusza najbardziej prawdopodobnego, tym bardziej niejednorodna jest sfera otoczenia działania MF.

3. Identyfikacja sfer, w którym przeważają szanse (wykorzystanie) lub zagrożenia (neutralizacja).

4. Ze scenariusza najbardziej prawdopodobnego wyszukuje się procesy wiodące (najsilniejszy wpływ pozytywny i negatywny oraz największe prawdopodobieństwo). Ocena pod względem skutków dla MF.

5. Ze scenariusza niespodziankowego wyszukuje się procesy wiodące (najsilniejszy wpływ pozytywny i negatywny oraz najmniejsze prawdopodobieństwo). Ocena pod względem skutków dla MF.

   3. Metoda PESTA

Praktyka pokazuje, że najczęściej stosowaną metodą scenariusza jest metoda PEST.

Analiza – tak, jak w MSSO (ta poprzednia metoda).

3. Model „5 sił” M. E. Portera

• Najpopularniejszy w analizie otoczenia sektora - konkurencyjnego

• Stanowi punkt wyjścia do analizy konkurencji w sektorze oraz określenia jej atrakcyjności.

• Główna zaleta: atrakcyjność - prostota analizy i rozwiązań.

Etapy analizy w modelu „5 sił” M. E. Portera

1. Wielkość i struktura sektora

1. Analiza konkurencji wewnątrz sektora, w którym funkcjonuje MF.

Lp.	Producenci sektora	Udziały w rynku [%]
		2007
1. 2. 3. 4.
Pozostali

1. Jeżeli brak danych do pracowania tabeli, warto oznaczyć przybliżone udziały rynkowe największych producentów sektora – diagram kołowy.

2. Wybierz najważniejsze czynniki determinujące konkurencję w sektorze i oceń je w tab.1.

Czynniki rywalizacji między konkurentami w sektorze

Lp.	Przykładowe czynniki	Waga czynnika	Siła wpływu od 1 do 5	Ocena ważona
	1	2	3	4=2*3
1. 2. 3.	Wzrost sektora Zróżnicowanie produktów Ekonomia skali produkcji	0,2 0,7 0,1	3 2 4	0,6 1,4 0,4
SUMA	1	SUMA	2,4

1. Groźba pojawienia się nowych konkurentów

1. Określ, jak duże są bariery wejścia do sektora (ekonomiczne i biurokratyczne) i co składa się na koszt wejścia?

2. Określ bieżącą i przyszłą rentowność sektora.

3. W jakiej fazie życia znajdują się najważniejsze wyroby sektora, ile lat życia mają przed sobą?

4. Czy sektor jest oceniany przez inwestorów jako atrakcyjny, czy jest duże zainteresowanie wejściem do niego?

5. Którzy inwestorzy mają możliwość pokonania barier wejścia do sektora i staną się w najbliższych latach jego uczestnikami?

6. Najważniejsze bariery przedstaw w tabeli (tab.1)

1. Groźba pojawienia się substytutów

1. Jakie substytuty produktów sektora występują obecnie i jaką część popytu zaspokajają?

2. Jakie substytuty pojawiają się w przyszłości i w jaki sposób będą zagrażały rozwojowi sektora?

3. Jaka jest możliwość pojęcia produkcji substytutów przez producentów badanego sektora?

4. Najważniejsze groźby oceń w tab.1.

1. Siła oddziaływania dostawców

1. Podziel dostawców sektora na jednorodne grupy (wg rodzaju produktów, wielkości dostawy, itp.)

2. Oceń siłę ich oddziaływania (tj. w tab.1) biorąc pod uwagę np.:

• stopień koncentracji dostawców

• uzależnienie jakości wyrobu finalnego od jakości wyrobu dostawcy

• niepowtarzalność wyrobu dostawcy

• łatwość i koszt zmienny dostawcy

• możliwość ingerencji wprzód (dostawca przejmuje to co ja robię, tzn. taką działalność i staje się moim konkurentem)

• ostrość walki konkurencyjnej w sektorze dostawców

1. Siła oddziaływania odbiorców

Analogicznie jak u dostawców

KONIEC:

III. Zarządzanie strategiczne w MF – wybrane metody 04.01

3.5. Puntkowa ocena atrakcyjności sektora

• Model „5 sił” M.E. Portera nie daje możliwości porównywania atrakcyjności kilku sektorów – wada.

• Tą niedogodność usuwa metoda oceny punktowej.

• Dlatego też powinna ona stanowić drugi etap w analizie sektora działania MF.

• Przyjmuje się założenie, iż można skonstruować listę czynników (kryteriów) różnicujących sektory i stopień ich atrakcyjności.

• Mając taką listę można porównywać ze sobą dowolną liczbę sektorów.

Etapy analizy w punktowej ocenie atrakcyjności sektora

1. Dokonanie wyboru czynników/kryteriów opisujących atrakcyjność sektora (są gotowe wzorce).

2. Przypisanie wag poszczególnym kryteriom (w skali od 1 do 3).

3. Posługując się skalą od 1 (najbardziej niekorzystne) do 5 (najbardziej korzystne), określić należy wartość kryterium dla badanego sektora.

4. Obliczyć oceny ważone poszczególnych kryteriów i dokonać podsumowania.

Przykładowe kryteria oceny sektora:

L.p.	Kryterium oceny sektora	Waga kryterium od 1 do 3	Wartość kryterium w sektorze od 1 do 5	Ocena ważona
1.	Wielkość rynku	3	3	9
2.	Przewidywana stopa wzrostu rynku	3	3	9
3.	Rentowność sektora	3	2	6
4.	Stopień koncentracji	2	2	4
5.	Ostrość walki konkurencyjnej	3	2	6
6.	Wysokość barier wejścia	3	1	3
7.	Wysokość barier wyjścia	1	1	1
8.	Groźba pojawienia się substytutów	2	4	8
9.	Groźba pojawienia się nowych konkurentów	3	5	15
10.	Pewność zaopatrzenia	1	3	3
11.	Stabilność technologiczna	2	3	6
12.	Możliwość różnicowania produktów	1	2	2
13.	Możliwość dywersyfikacji działalności	1	3	3
14.	Sezonowość i cykliczność	1	1	1
15.	Zagrożenia środowiska przyrodniczego	1	1	1
Łączna ocena	30	Suma	77

Wagi opracowane przez M. Romanowską i G. Gierszewską

6. Macierz BCG

Macierz Boston Consulting Group – BCG (inna nazwa Growth-Share-Matrix), należy do metod analizy portfelowej.

Metody analizy portfelowej umożliwiają porównywanie, wg jednolitych kryteriów różnych dziedzin działalności MF i zarządzania „portfelem” tych działalności w celu uzyskania możliwie najlepszej pozycji konkurencyjnej.

Etapy budowy macierzy BCG -I

1. Do budowy macierzy BCG potrzebne są następujące dane:

• udział każdego z produktów w przychodach ze sprzedaży,

• przebieg cyklu życia każdego życia z produktów i dynamika sprzedaży,

• przepływy finansowe generowane przez każdy produkt,

• tempo wzrostu rynku,

• względny udział w rynku każdego produktu,

• udział w rynku największego konkurenta lub lidera w sprzedaży.

1. Skonstruowana jest na podstawie dwóch zmiennych:

• stopy wzrostu rynku,

• względnego udziału w rynku badanego produktu lub grupy produktów.

1. Budowa macierzy

Wzrost rynku - wartośc graniczna „a” to granica między rynkiem rosnącym a ustabilizowanym.

Trzy metody wyznaczania punktu „a”:

• pierwotne oznaczenie na poziomie 10% * arbitralnie przez twórców BCG,

• poziom powiązany z obecną koniunkturą gospodarczą – wyznaczony przez stopę wzrostu dochodu narodowego brutto,

• na poziomie średniej dynamiki wzrostu danego sektora (branży, przemysłu) w danym roku w porównaniu z rokiem minionym.

Względny udział w rynku - wartość graniczna „b” - oznacza sytuację w której analizowana firma ma taki sam udział w rynku jak największy konkurent.

Przykład

1. Produkt A danej MF ma 15% udział w rynku. Taki sam produkt największego rywala ma 30% udział w rynku. Oznacza to, że produkt A (badanej MF) ma relatywny udział w rynku równy 0,5 (15/30=0,5).

2. Jeśli udział w rynku produktu B danej MF wynosi 40% a udział takiego samego produktu głównego rywala 30% to w tym przypadku udział naszej MF wynosi 1,33 (40/30=1,33).

Kategorie produktów (Pola macierzy BCG):

1. Dojne krowy (cash cow) – żywiciele to produkty:

• generują nadwyżke netto i finansują pozostałe wyroby,

• duży udział w rynku i mocna pozycja,

• wzrost rynku jest niski,

• zwykle kosztowi przywódcy w danym przemyśle,

• małe szanse dalszej ekspansji.

1. Gwiazdy (stars) – „przeboje” to produkty:

• wymagają jeszcze nakładów,

• nie przynoszą na ogół nadwyżki – generują jednak znaczne przychody,

• tempo wzrostu rynku wysokie,

• produkt konkurencyjny i rozwojowy,

• inwestowanie dają dużą gwarancję zysków.

1. Dylematy (question Marks) – „znaki zapytania” to produkty:

• deficytowe,

• trudno określić ich możliwości,

• względnie niski udział w rynku,

• duża dynamika,

• w dłuższej perspektywie mogą stać się „gwiazdami”.

1. Kule u nogi (dogs) – „psy” to produkty:

• nie przynoszą znacznych nadwyżek,

• nierozwojowe,

• wzrost rynku niski,

• niski udział w rynku,

• słaba pozycja konkurencyjna,

• nie generują dodatnich przepływów finansowych.

Analiza z punktu widzenia MF

Portfel rozwojowy oznacza, że MF zapewniła sobie odmładzanie i przyszłe dochody poprzez stopniowe zastępowanie starych produktów młodymi i rozwojowymi. Wymaga to inwestowania w dylematy z których tylko część się sprawdzi i przejdzie do kategorii gwiazd, a potem dojnych krów.

Portfel zrównoważony oznacza że przychody generowane przez produkty rentowne przede wszystkim przez dojne krowy i dojrzałe gwiazdy pozwolą na inwestowanie w produkty młode i nie mające jeszcze dużego udziału w rynku (dylematy, młode gwiazdy) a MF jest rentowna mimo tych inwestycji.

Nieprawidłowe portfele produktowe

Portfel młodzieńczy. Jest rozwojowy, ale niezrównoważony – prowadzi do kryzysu finansowego (występują gwiazdy i znaki zapytania, ale brakuje produktów generujących dodatnie przepływy finansowe).

Portfel schyłkowy. Zrównoważony – może generować duże przychody, ale jest nierozwojowy (występują dojne krowy, ale brakuje produktów prowzrostowych).