OWCE

Pogłowie owiec gwałtownie spadło w ostatnich latach ok. 300tys owiec

Przyczyny: ponieważ nie jesteśmy w stanie sprostać konkurencji, która produkuje tańszą wełnę

Produkcja owczarska nastawiona na produkcję wełny, jednak trudno było od tych ras uzyskać zwierzęta do opasu.

Produkcja mleka- Polska Owca Górska

Brakuje u nas wyspecjalizowanych ras mięsnych

Podhale 50tys sztuk, stada po 30 sztuk matek, nieliczne stada powyżej 200 sztuk matek

Chów owiec w gospodarstwach ekologicznych

Położenie gospodarstw:

• Góry, niziny, wyżyny, z dużą ilością użytków zielonych

• W terenach nizinnych więcej ras

Wybór owiec:

• Rasy dobrze wykorzystujące pastwisko

• Odporne na warunki klimatyczne (chłód)

• Odporne na choroby szczególnie w grupie (kulawka i zarobaczenia, pasożyty)

Rozpoczynamy dobór od okrywy włosowej (wełnistej)

Zwierzęta z wełną mieszaną i grubą ( szybko wysycha i stanowi odpowiednią osłonę przed utratą ciepła)

Najlepsze rasy lokalne, które najlepiej potrafią się przystosować do danych warunków klimatycznych

Chów ekstensywny:

• U nas preferowane były owce z delikatnym runem (okrywą włosową)- merynos, owca nizinna, Polska owca długowełnista (nie są najlepsze do gospodarstw ekologicznych, nie nadają się na wielomiesięczne przebywanie na pastwiskach) utrzymywane dawniej w systemie alkierzowym (w budynkach)

Dobra do gospodarstw ekologicznych jest Polska Owca Górska oraz owca wrzosówka (duża odporność, plenność i jest niewybredna w żywieniu)- rejony Polski północno- wschodniej mają surowy klimat więc świetnie się tam nadaje, jednak wrzosówka nie nadaje się do warunków górskich.

Safold, Hildefrans, Saola- rasy importowane, które nie nadają się do gospodarstw ekologicznych (rasy mięsne)

Rasy mięsne w gospodarstwach ekologicznych:

• Czarno-główka (nadaje się nawet na tereny górskie), rasa mleczna (prod. mleko i inne produkty mleczne)

• Wschodnio- fryzyjska- bardziej delikatna, nie nadaje się w góry i na Suwalszczyznę, muszą być dobre pastwiska; można ją wykorzystać do krycia z Polską Owcą Górską (takie krzyżówki charakteryzują się wyższą plennością i mlecznością od Polskiej Owcy Górskiej)

Polska Owca górska jest w Polsce od 14w zwana inaczej Cakiel i po II Wojnie Światowej zmieniono jej nazwę na Polską Owcę Górską, dawniej wykorzystywana w 4 kierunkach: produkcja skór, mleka, wełny, mięsa

Mleczność owiec Wschodnio- Fryzyjskich 40l (40g mleka za laktacje) niekiedy 60l mleka, wysoka plenność 2-2,5 (250%), laktacja 300dni (dwa razy więcej niż Polska owca górska)

Plenność owcy górskiej 1,2 (120%)

Rasy Bergshaf (Austryjacka), biała alpejska (Szwajcaria) charakteryzują się wczesnym dojrzewaniem, wysoką plennością, wyższą mlecznością, są to rasy trudno dostępne.

Inne rasy do gospodarstw ekologicznych: mieszańce ras lokalnych z trykami ras mięsnych. Stanowią lepszy materiał do opasu. Linie syntetyczne do produkcji ras rzeźnych w oparciu o dobre pastwiska

Preferuje się, aby w gospodarstwach ekologicznych utrzymywać zwierzęta ras rzadkich

Stada zachowawcze

Cechy takich zwierząt: dobra odporność, niezwykłe walory mięsa i mleka

Nie można utrzymywać ani ras ani zwierząt po zabiegach transplantacji zarodków, inżynierii genetycznej

Rasy (dotyczy rozrodu):

• asezonalne (rozmnażają się w ciągu całego roku np. Bergshaf, Biała alpejska)

• sezonalne (ruje tylko w okresie skracającego się dnia (koniec sierpnia początek grudnia np. Polska Owca Górska) takie rasy są prymitywniejsze

• 250% plenność Bergshaf masa ciała tryki 130kg maciorki 100kg

• 250% plenność Biała Alpejska masa ciała tryki 130kg maciorki 80kg

• Polska Owca Górska masa ciała tryki 60- 7-kg maciorki 40- 45kg

Olchuska- rasa rodzima wskaźnik rozrodu (plenność) powyżej 200% tryko 100kg, matki 70kg

Krzyżowanie Polskiej owcy górskiej

1. wysoka plenność np.

2. rasy mięsne np. biała alpejska

Utrzymanie zwierząt- dobrostan

• Budynki dla owiec- owczarnie

• Okólniki

• Wiaty, koszary, ogrodzenia, wodopoje, drogi komunikacyjne

• Około pół roku zwierzęta powinny przebywać w budynkach inwentarskich

• W okresach wykotów i strzyży ważne jest ciepło

• Budynki nieogrzewane- o mikroklimacie decydują zwierzęta

Mikroklimat

• Kubatura dla owiec 4,5m³ na jedną dużą owce

• Wysokość budynku ok. 3,5m

• CO₂- 250ppm, długotrwałe stężenie, a krótkotrwałe może być większe

• NH₃ amoniak- 10ppm

• H₂S- 5ppm

• Prędkość ruchu powietrza: zima- 0,5m/s, lato 4-5m/s

• Wilgotność powietrza 80%

• Temperatura- ważna w okresie wykotów nie niższa niż 10^OC

• Światło- ważna rola, wpływa stymulująco na wydzielanie hormonów rozrodczych, UV- dezynfekcyjne działanie

• Oświetlenie naturalne u owiec stosunek świetlne 20%- okna do podłogi, dla bydła 12- 20

Odchody, ściółka

• 13,3 dużej sztuki owcy na 1ha, by nie przekroczyć 170kg N na ha

• 2- 4,5kg odchodów w ciągu doby produkuje owca

• Zwykle głęboka ściółka (domieszki szkodliwe, wilgotność)

• W górach torf i trociny, gdy brak słomy; lub stosujemy podłogi rusztowe (raczej nie stosujemy w gospodarstwach ekologicznych)