PROCES PRZEPUSZCZANIA MLEKA

Wrażenia optyczne, podniety zapachowe, podniety smakowe oksytocyna

Skład mleka 4-5 dni siara

Skład chemiczny mleka

Skład chemiczny mleka zależy od gatunku i rasy zwierzęcia. W tabeli podano skład chemiczny mleka różnych gatunków zwierząt oraz mleka ludzkiego.

Różnice w składzie chemicznym mleka wynikają między innymi z warunków środowiskowych i stopnia rozwoju noworodków. I tak np. renifery żyjące w zimnych regionach muszą mieć grubą warstwę tłuszczu podskórnego. W związku z tym, oseski muszą otrzymywać mleko o wysokiej zawartości tłuszczu, co pozwala na szybki rozwój podskórnej tkanki tłuszczowej. Z kolei szczurki rodzą się nagie, nieowłosione i potrzebują mleka o wysokiej koncentracji białka niezbędnego dla rozwoju okrywy włosowej.

Skład chemiczny mleka krowiego

• Kazeina
  Najważniejsze białko mleka którego zawartość w mleku wynosi 2,4-2,6%.

• Cukry zawarte w mleku
  Mleko zawiera cukier mleczny, laktozę. Laktoza jest najważniejszym węglowodanem mleka i jest odporna na wysokie temperatury.

• Tłuszcz mleczny
  Tworzą go glicerol i kwasy tłuszczowe. Mleko posiada około 2,7 - 5,5% tłuszczu.  Tłuszcz mleczny chemicznie zalicza się do tłuszczów właściwych. 

Dane dotyczące różnych ras 

Do produkcji mleka wykorzystuje się na świecie krowy różnych ras. Najbardziej powszechne są rasy: holsztyńska, fryzyjska, Jersey i brunatna szwajcarska. Skład mleka jest różny u poszczególnych ras i zmienia się w czasie laktacji w  odmienny sposób w zależności od rasy.

Rasy na świecie

Rasa	Procent tłuszczu	Procent białka	Procent laktozy
Brunatna szwajcarska	3.80	3.38	4.80
Holsztyńska	3.56	3.02	4.61
Jersey	4.97	3.65	4.70
Bawół egipski	7.90	4.00	4.80
Ayrshire	3.86	3.15	4.60

Krowy Holsztyńsko- Fryzyjskie

Są wymagające w stosunku do żywienia, dlatego też są nieopłacalne w gospodarstwach ekologicznych

Nie może być bydło z wysokim poziomem produkcyjnym, ponieważ narzuca to wymagający sposób żywienia, złe rasy to np. typowo mięsne, typowo mleczne

Czynniki decydujące o wyborze rasy bydła do gospodarstw ekologicznych

• poziom produkcji ras- nie mogą być o najwyższym poziomie produkcji

• doskonałe dostosowanie (przyswajanie) zwierząt (ras) do trudnych warunków środowiskowych

• okres użytkowania- odpowiednio długi, patrzymy na długowieczność

• duża odporność na choroby

• zadowalające wskaźniki rozrodu tej rasy i łatwość wycieleń

• wysoka wartość technologiczna mleka

• bardzo dobra jakoś mięsa wołowego

Preferowane rasy:

• średniej produkcji mleka, głównie typ dwukierunkowy, kombinowany np. mleczno- mięsne

• bierzemy pod uwagę rasę o dużej populacji w kraju (nie może być brana pod uwagę np. białogrzbieta)

• wybieramy z pośród ras krajowych ze względu na dobrą aklimatyzację

Rasy przydatne do produkcji mleka:

• Polska Czerwona, Simental

• Polaska Czerwono- Biała, Czarno- Biała (Polski H-F)

• Jersey (kierunek mleczny)- świetnie wykorzystuje pasze objętościowe, mleko wysokiej przydatności technologicznej

Rasy Mleczne

POLSKA CZERWONA

• wywodzi się od dzikiego bydła krótkonogiego ze wschodniej Azji (16w.)

• 1894- pierwszy związek bydła czerwonego

• XX w.- początek- 1900kg-3tys. kg wydajności

• 25% pogłowia- w okresie wojennym

• po wojnie 20% pogłowia

• 60lata- przekrzyżowanie z bydłem duńskim czerwonym

• 0,4%- wynosi obecnie pogłowie tej rasy w Polsce

• 1321 krów przebadanych

• obecnie objęte ochroną- rasa rzadka

• wydajność ok. mleka (2005)

• Masa ciała 500kg, wysokość w kłębie 140cm, 4,3% tłuszczu w mleku, 3,33% białka w mleku

• łatwo adaptuje się do warunków środowiskowych, odporne na choroby

• mleko z dużą zawartością kazeiny

• dobrze wykorzystują użytki zielone i pasze

• użytkowana dwukierunkowo: mleczno- mięsno

SIMENTAL

• najliczniej hodowana rasa na świecie razem z holsztyńsko- fryzyjskiej

• pochodzi ze Szwajcarii nazwa pochodzi od doliny rzeki Sim inaczej nazywana Flegfi

• 16w- wywożone do innych krajów

• 19w- w 1890r- Organizacja zajmująca się tą rasą

• w 18w- trafia do Polski znane jako wszechstronnie użytkowe

• ok. 45tys sztuk dawniej

• przebadane 4tys.

• dziś 1% populacji bydła w Polsce stanowi Simental

• pogłowie w Polsce- 4,5tys- 4,6tys kg mleka

• 4% zawartość tłuszczu, 3,4% białka

• masa ciała 650-800kg

Cechy:

• długowieczność

• łagodny temperament

• dobra płodność

• odporność na choroby- w tym zapalenie wymion

• bardzo dobre wykorzystanie pasz objętościowych

• łatwo się przystosowuje

• bardzo wysoka wartość technologiczna mleka

• nadaje się do różnych systemów opasania (intensywne, ekstensywne)

Podsumowania

1.Bydło rasy simentalskiej jest wartościową rasą o dwukierunkowej użytkowości, dobrze przystosowują się do warunków górskich i podgórskich.

2.Krowy rasy simentalskiej mają nieco niższą wydajność mleczną , natomiast mleko charakteryzuje się wartościowym składem tj. najwyższą spośród hodowanych w kraju ras zawartością białka, zwłaszcza frakcji kazeinowej, co ma istotne znaczenie przy produkcji serów szlachetnych. Stąd też rejon południowo- wschodni Polski powinien specjalizować się w produkcji tych serów.

3.Duże obszary użytków zielonych wyłączonych z użytkowania można zagospodarować do produkcji wysokiej jakości żywca wołowego w oparciu o bydło rasy simentalskiej.

4.Program doskonalenia rasy Simentalskiej zakłada utrzymanie jej w typie kombinowanym przy poziomie wydajności krów w populacji aktywnej 4500-5000kg mleka, o zawartości 3,9-4,0% tłuszczu i 3,4%białka.

CZERWONO- BIAŁA

• populacja 5% pogłowia bydła w Polsce obecnie

• 16,5tys. przebadane pogłowia

• 6200kg mleka uzyskała- 4,23% tłuszczu, 3,3% białka

• skład mleka korzystny, wysoka zawartość kazeiny

• dawniej krzyżowane z H-F i przez to utracono nieco walory mięsne- dawnie dwukierunkowe mleczno- mięsne

• obecnie stała się jednostronna- o mlecznym użytkowaniu, niekiedy jednak możemy spotkać mleczno- mięsne użytkowanie

CZARNO- BIAŁA INACZEJ POLSKA HOLSZTYŃSKO- FRYZYJSKA

• 90% pogłowia populacji bydła mlecznego w Polsce

• duży udział krwi rasy H-F

• 48-49tys sztuk objętych ochroną, badaniami mleka

• wydajność 6600kg mleka w tym 4,2% tłuszcz, 3,3% białko

• wymaga bardzo dobrego żywienia więc raczej nie powinno się jej chować w gospodarstwach ekologicznych

• doskonale sobie radzi w gospodarstwach górskich

Rasy Mięsne

Charakterystyka ras przydatnych do produkcji mięsa w gospodarstwach ekologicznych

Trzy źródła pochodzenia ras mięsnych:

• w oparciu o wyspecjalizowane rasy mięsne

• mieszanie ras mięsnych (buhaje ras mięsnych z krowami ras mlecznych)

• krzyżówki różnych ras mięsnych

• Limousine (najliczniejsze w Polsce), Simental- rasy do krzyżowania towarowego, stanowią 71%

• dwie rasy angielskie- Hereford i Aberdeen Angus

• Simentaler, (francuska), Limousen, Salers (francuska)

Bardzo dobrze wykorzystują pasze objętościowe o niskiej jakości pokarmowej: Salers, Hereford, Aberden Angus

HEREFORD

• z natury bezroga rasa pochodzi z Anglii

• jest druga co do liczebności w Polsce

• średnia masa buhajów 900kg, krów 600kg

• wysokość w kłębie buhaje 135cm, krowy 130cm

• umaszczenie od czerwonego do ciemnobrunatnego

• bardzo dobra płodność

• rasa szybko dojrzewająca

• łatwość porodów

• łagodny temperament

• dobry odchów, dobre zdrowie tej rasy

• przystosowanie do żywienia na niższej jakości paszach

• wady- nieco gorsze umięśnienie, większe odtłuszczenie

• szczególnie w gospodarstwach o dużej ilości użytków zielonych

ABERDEEN ANGUS

• masa buhajów 900kg, krów 500-600kg

• wysokość w kłębie buhaje 130cm, krowy 125cm

• umaszczenie czarne, rzadziej czerwone

• bezrogie bydło

• rasa wcześnie dojrzewająca

• łagodny temperament

• dobry odchów cieląt

• łatwość porodów

• wysoka wydajność rzeźna

WYDAJNOŚĆ RZEŹNA JEST TO PROPORCJA WAGI TUSZY PO UBOJU DO MASY CIAŁA PRZED UBOJEM RAZY STO