1. PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA W SYSTEMIE NAUK PEDAGOGICZNYCH I SPOLECZNYCH

Nauki społeczne:

• Socjologia (np. małych grup, wychowania)

• Psychologia (np. społeczna, rozwojowa, wychowawcza, kliniczna)

• Pedagogika (np. dydaktyka, teoria wychowania, społeczna)

• Specjalna (zajmuje się osobami niepełnosprawnymi) : oligofrenopedagogika(umysłowo), surdopedagogika( niedosłyszących), tyflopedagogika(niewidomi, niedowidzący), terapeutyczna, resocjalizacyjna- zajmuje się jednostkami niepełnosprawnymi, odbiegającymi od normy (niepełnosprawnymi społecznie)

Pedagogika resocjalizacyjna – cechy nauki

• Specyficzny przedmiot zainteresowań badawczych: jednostka niedostosowana/ nieprzystosowana społecznie

• Niejednolita terminologia badawcza- metody typowe dla nauk społecznych przy odrębnym instrumentarium (specyficzne narzędzia diagnostyczne do badania zaburzeń w zachowaniu i przystosowaniu społecznego) (korzysta z tych samych metod co psychologia i pedagogika ale inne są instrumenty i narzędzia badawcze np. arkusze zaburzeń w zachowaniu)

• Interdyscyplinarność (sama w sobie nie jest wystarczająca, musi korzystać z innych nauk) (nie ma jednolitej teorii resocjalizacji, są twierdzenia tylko teoretyczne)

• Teoretyczny i praktyczny charakter (związek z prakseologią i odniesienia do profilaktyki) (prakseologia- dział nauki filozoficznej, skutecznym, sprawnym praktycznym działaniem) (opisuje, wyjaśnia fenomen funkcjonowania jednostki niedostosowanej, chce też zapobiegać powstawania takiego problemu i zapobiegać.

• Swoisty język (terminologia)

Działy (warstwy) pedagogiki resocjalizacyjnej

• Teleologia wychowania resocjalizacyjnego (cele: ogólny, finalny, operacyjne, szczegółowe, etapowe) (teoretyczna)

• Teoria wychowania resocjalizacyjnego (niejednolita- wiedza płynąca z teorii różnych nauk, zbiór prawidłowości funkcjonowania człowieka w różnych sferach) (teoretyczna)

• Metodyka wychowania resocjalizacyjnego (psychotechnika, socjotechnika, kulturo technika)(praktyczna)

2. AKSJOLOGICZNE I TEORETYCZNE PODSTAWY WSPÓLCZESNEJ MYŚLI I PRAKTYKI RESOCJALIZACYJNEJ

Norma i patologia ludzkiego zachowania:

• Pojęcie „norma”, „normalność” jest względne, relatywne, ewoluuje- powinno być rozpatrywane w kontekście społeczno- kulturowym i czasowo- przestrzennym.

• Różnice w postrzeganiu normalności i odstępstw od niej na gruncie poszczególnych dyscyplin naukowych- konieczność łącznego analizowania

Kryterium normy i patologii wg L. Pytki

• Biologiczne (ekologiczne)- dążenie do zachowania egzystencji, przetrwania w środowisku naturalnym czy społeczno-kulturowym (norma: utrzymanie gatunku, zdrowy tryb życia, zakładanie rodziny, odstępstwa np. aborcja, narkomania, zła dieta, używki)

• Medyczno-psychiatryczne – stan doskonałego zdrowia fizycznego i psychicznego (zgodnie z normami medycznymi) zdrowa struktura osobowości, nie zaburzone funkcje organizmu.

• Psychologiczne – optymalne sposoby redukcji napięć wewnętrznych, utrzymanie homeostazy psychicznej (subiektywne poczucie dobrego przystosowania, zadowolenia, szczęścia)

• Interakcyjne- adekwatne reagowanie na bodźce pochodzące z otoczenia fizycznego i społecznego (np. kiedy ktoś mówi ,,dzień dobry” odp. Tym samym), umiejętność przeciwstawiania się presji niekorzystnych zjawisk i sytuacji społecznych (asertywność)

• Społeczne (najbliższe statystycznemu)- zgodność postępowania (i motywacji) z powszechnie akceptowanymi wzorcami i normami (standardami społecznymi- wszystko co przeciętne, powszechne dla większości jest normą)

• Pedagogiczne- dążenie do samo urzeczywistnienia, autonomii, samowychowania, rozwoju, autokreacji, samorealizacji (normą jest to co nas wzbogaca)

(Klasyfikację można uzupełnić o kryterium prawne)

- normalność- przystosowanie, stan pożądany

-patologia- nieprzystosowanie, stan niepożądany

Aksjologiczne przesłanki resocjalizacji nieletnich

• Postulaty dejurydyzacji (,,odsądownienia”) i depenalizacji (,,odkarmienia”), (rezygnacja z postępowania sądowego w przypadku błahych czynów,zamiast srogich kar postępowanie probacyjne- odnoszą się do osób mniej zdemoralizowanych a nie groźnych przestępców ) (ograniczenie ostrych sankcji i metod izolacyjnych na rzecz szerszego wykorzystania środków wolnościowych- np. probacja, mediacja, kontraktowe rodziny zastępcze)

• Reguła minimalnej interwencji i normalizacja ( nawiązanie do integracji społecznej) (stosowanie kary odpowiednio do środków adekwatnych do sytuacji)

• Respektowanie naturalnych praw i faz rozwoju wychowanka (okres dorastania)

• Podmiotowość (odnosząca się do osoby wychowanka)

Geneza zachowań dewiacyjnych i przestępczych w świetle teorii naukowych:

1. Koncepcje (stanowiska) biologiczne- akcentują głównie bądź wyłącznie czynniki biofizyczne:

• nurt antropologiczny (cechy budowy ciała- Lombroso)

• nurt konstytucyjno- psychologiczny (cechy budowy ciała i właściwości psychiczne- Scheldon)

• nurt endokrynologiczny (właściwości układu wydzielania wewnętrznego, gospodarka hormonalna-Berman)

• nurt genetyczny (struktura chromosomów, aberracje)

2. Koncepcje psychologiczne- cechy osobowości (np. agresywność, ograniczona sprawność umysłowa, zaburzenia psychotyczne czy psychonerwicowe) sprzyjają wyborowi zachowania dewiacyjnego i/lub utrudniają wybór postępowania właściwego

• teoria racjonalnego wyboru

• teoria poszukiwania mocnych wrażeń (Quay)

• orientacja psychoanalityczna (Freud, Klein, Dixon)

3.Teorie (koncepcje) socjologiczne:- akcentują czynniki społeczno- środowiskowe w genezie zachowań dewiacyjnych

• nurt kontroli społecznej (Hirshi)

• nurt dewiacji (Znaniecki, Merton)

• nurt anomii (Stan braku norm) (Durkheim)

• nurt podkultur dewiacyjnych (Cohem, Cloward, Ohlin) i napięcia (Agnew)

• nurt stygmatyzacji (naznaczenia społecznego, labellingu (naznaczenia społecznego), np. Lampert, Becker)

4. Koncepcje elektyczne- łączy elementy różnych podejść teoretycznych

• teoria przestępczości jako stylu życia (Walters)

• teoria zróżnicowanych powiązań (Sutherland)

• koncepcja usprawiedliwiania zachowań przestępczych (neutralizacji)- Matza, Sykes

3. PROCES WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO W UJĘCIU PRAKSEOLOGICZNYM 12.10.2011

Projektowanie resocjalizacji w ujęciu Cz. Czapowa: (czynności współwystępują ze sobą, wypełniają się wzajemnie)

• Ustalenie celów wychowania resocjalizacyjnego

• Ustalenie wyjściowego stanu osobowości wychowanka (diagnoza nieprzystosowania społecznego)

• Ustalenie wyjściowej sytuacji wychowawczej (diagnoza środowiskowa)

Ustalenie celów

• Cele ostateczne (ogólne, finalne)- nawiązują do wartości autotelicznych, ukierunkowują postępowanie wychowawcze. Efektem finalnym działalności resocjalizacyjnej powinno być wdrożenie jednostki nieprzystosowanej do pełnienia ról społecznych zgodnie z oczekiwaniami społecznymi

• Cele pośredniczące (etapowe, szczegółowe, operacyjne, konkretne)- nawiązują do wartości heterotolicznych, są warunkiem koniecznym bądź sprzyjającym realizacji celów ostatecznych.

(Cele powinny być realne, nawiązywać do indywidualnych potrzeb wychowanka)

Diagnoza wyjściowego stanu osobowości wychowanka:

• Wiek (okres rozwojowy), płeć, wygląd zewnętrzny, stan zdrowia (fizycznego i psychicznego)

• Rodzaj i stadium nieprzystosowania społecznego- zachowania, postawy, cechy charakterologiczne i temperamentalne (ich trwałość, plastyczność)

• Zainteresowania, zdolności, zamiłowania (potencjał twórczy)- tzw. mocne strony, elementy pozytywne

• Styl życia i formy spędzania czasu wolnego itp.

Diagnoza ma charakter procesualny, powinna być stale uzupełniana o nowe informacje na temat wychowanka- w celu doboru optymalnych metod pracy wychowawczej.

Diagnoza wyjściowej sytuacji wychowawczej:

• Sytuacja rodzinna- wielkość i kompletność rodziny, status socjoekonomiczny, style wychowania i postawy rodzicielskie, układ ról, pozycji, autorytety i wzajemne wpływy (koalicje), dysfunkcje i patologie

• Sytuacja szkolna- osiągnięcia szkolne i zachowanie, pełnione funkcje i nieformalna pozycja wśród rówieśników, relacje z nauczycielami i kolegami, ogólny stosunek do szkoły

• Środowisko lokalne- dostępna infrastruktura, ewentualny udział wychowanka w grupach subkulturowych itp.

4. PROJEKTOWANIE RESOCJALIZACJI W UJĘCIU L. PYTKI

Proces resocjalizacji jest systemem działań odbywających się na trzech poziomach (płaszczyznach):

• Poziom strukturalny (struktura podejmowanych przez system działań)

• Poziom funkcjonalny ( funkcje i cele poszczególnych i połączonych działań)

• Poziom proceduralny (optymalne procedury- metody i techniki działań systemu)

Poziom strukturalny

• Resocjalizacja wychowanka jako sterowanie wychowawcze

• Układ sterujący (wychowawca) i sterowany (wychowanek)

• Warunkiem sterowania jest przesyłanie energii (baza infrastrukturalna, środki, potencjał wychowawczy) i informacji (diagnoza), dynamiczna struktura relacji

• Trzy klasy (zbiory) działań:

- postulowanie (określenie celów)

-optymalizowanie (różne wersje, warianty, działania)

-realizowanie (zastosowanie środków i metod zgodnie z ustalonymi uprzednio celami)

Działania powiązane są sprzężeniami zwrotnymi (dodatnie- sukcesy, ujemne porażki).

Poziom funkcjonalny

• Funkcje opiekuńcze- zaspokajanie aktualnych i potencjalnych potrzeb (pierwszego i wyższych rzędów) wychowanka, stosowanie do odczuwanych deprywacji i frustracji.

• Funkcje wychowawczo-dydaktyczne- przygotowanie do pełnienia ról społecznych poprzez kompensację braków w wykształceniu, internalizację wartości (z akcentem na adaptację lub kreację).

• Funkcje terapeutyczne- trafna i rzetelna diagnoza zaburzeń i dysfunkcji, adekwatna interwencja terapeutyczna polegająca n a modyfikacji zachowań i postaw wychowanka (np. ośrodki uzależnień).

Poziom proceduralny

• Oddziaływanie psychotechniczne- środkiem, narzędziem resocjalizacji jest osoba wychowawcy.

• Oddziaływanie socjotechniczne- środkiem, narzędziem resocjalizacji jest grup wychowawcza (wpływ, nacisk, presja grupy)

• Oddziaływanie kulturo-techniczne- środkiem, narzędziem resocjalizacji są dobra kultury i cywilizacji współczesnej.

5. GENEZA MYŚLI I PRAKTYKI RESOCJALIZACYJNEJ (19.10.2011)

Historia instytucji i koncepcji resocjalizacyjnych

• Starożytność i średniowiecze- powszechność kary śmierci, publicznych egzekucji, tortur i oszpecaniu wobec sprawców czynów uznanych za przestępstwa

• Nieliczne wyjątki biskupiej „kurateli”

• Więzienie jako narzędzie odwetu „poczekalnia” na karę śmierci, bez segregacji, klasyfikacji skazanych ze względu na wiek, stan zdrowia, czy płeć.

Wiek XVI- przełomowy okres w dziejach więziennictwa

• Anglia, Holandia, Belgia- kraje prekursorskie

• Intensywny rozwój przemysłu i handlu, pierwiastki humanistyczne i ogólny rozwój społeczeństwa

• Rewizja pojęcia kary, więzienie jako kara zasadnicza, instytucja karna, która ma odstraszać, zabezpieczać i wychowywać (aspekt poprawczy, zwłaszcza o odniesieniu do osób najmłodszych)

Pierwsze znane instytucje karne

• Dom poprawczy i pracy przymusowej (workhouse) w Londynie (tzw. Bridewell) powstały w 1553r z inicjatywy króla Edwarda VI. Stosowano w nim kary fizyczne, zmuszając do pracy i nauki zasad religijnych. Przeznaczony był dla osób obojga płci, skupiał złodziei, żebraków i włóczęgów, prostytutki, młodocianych przestępców, osoby biedne i niepełnosprawne.

Zasady Amsterdamskie

• Rok 1589- rozpoczęto budowę domu dla młodocianych przestępców, włóczęgów i żebraków

• Rok 1595- powstaje zakład dla mężczyzn

• Rok 1596- powstaje oddzielny budynek dla kobiet, szczególnie nieletnich prostytutek

• Z biegiem czasu znika profil adresowany wyłącznie dla młodocianych; zakłady skupiają wszystkich skazanych na kary do 20 lat pozbawienia wolności

• Zalety- praca wynagradzana „tygodniówkami” z tzw. funduszem wyjściowym, nauka czytania, pisania i religia

Instytucje we Włoszech

• Rok 1667 powstaje Pobożny Dom Schronienia we Florencji, kierowany przez F. Franci`ego, z systemem odosobnienia dla młodocianych

• Rok 1704- z inicjatywy papieża Klemestra XI powstaje Przytułek św. Michała w Rzymie, pomyślany jako dom poprawczy dla 200 młodocianych przestępców oraz przytułek dla 500 starców obojga płci; surowa dyscyplina, pojedyncze cele na noc, w ciągu dnia wspólna praca (nauka rzemiosła), skromne wyżywienie, modlitwa, bezwzględny zakaz porozumiewania się (kara utożsamiana z pokutą)

• Rok 1735- powstaje podobny zakład dla kobiet.

Turyn, Wenecja, Mediolan- rozwój instytucji karnych opartych na wzorcach rzymskich

Pierwsza „literatura resocjalizacyjna”

• Broszura „Przysłowia Salomona i inne części Starego i Nowego Testamentu, odbite dla korzyści Zakładu Poprawczego w Amsterdamie” (1599)-opisująca zgubne skutki przebywania w tych samych celach więziennych niebezpiecznych zbrodniarzy i młodocianych sprawców drobnych przestępstw.

• „Cuda Św. Drwala, czyli 19 przypadków cudownego ozdrowienia z lenistwa, próżniactwa i zbrodniczych skłonności” (1612)- broszura wydana w trzech językach (holenderski, francuski, niemiecki)

• ,,Uwagi o więzieniach oparte na przepisach religijnych’’(1724Mabillon)- broszura podkreślająca znaczenie odosobnienia dla celów wychowawczych

Inne ważne źródła

• „Stan więzień” J.Howarda, podkreślający demoralizującą funkcję więzienia, potrzebę specjalnego traktowania osób upośledzonych umysłowo i chorych psychicznie, konieczność stosowania odosobnienia na noc, potrzebę kształcenia umysłowego, wychowania religijnego i wykonywania społecznie użytecznej pracy. W dziele tym akcentowano też konieczność przedterminowego zwalniania więźniów pracowitych i wykazujących poprawę, ponieważ kara nie może odbierać skazanym nadzieję powrotu do życia w społeczeństwie.

Karta W. Penna- 1682r (Stany Zjednoczone- Pensylwania)

• Utrzymanie kary śmierci- za zabójstwo.

• Zamiana kar cielesnych i więzienia na ciężką pracę, okazywanie łaski i umożliwienie rehabilitacji skazanym.

• Zmiana więzień na domy pracy z nauką zawodu.

• Prawo do wykupienia za kaucję.

• Odszkodowania dla uwięzionych bezprawnie (omyłkowo).

• Ziemia i nieruchomości (dobra, własności) przestępców jako forma rekompensaty (odszkodowania) pokrzywdzonym.

• Likwidacja publicznych miejsc tortur (dybów, pręgierzy) na rzecz nowoczesnych zakładów karnych w każdym mieście.

Reformator i działacz społeczny Penn zmarł w 1718 i na wiele lat odstąpiono od realizacji jego postulatów.

6. SYSTEM CELKOWY 26.10.2011

Historyczne systemy resocjalizacji.

System celkowy

• Nazwa pochodzi od celi więziennej

• Pierwsze więzienie- Zakład Penitencjarny Gandawie (Belgia) powstały w 1775r

• Anglia (Gloucester)- 1791r- pierwsze więzienie realizujące postulaty J. Howarda

• Zmiana architektury więzień na typ okrągły, promienisty (J.Bentham)

• Kara utożsamiana z pokutą, izolacja miała służyć kontemplacji, rozmyślaniom nad grzechem przestępstwa, poprawie dzięki modlitwie i pracy

Odmiany systemu celkowego

(System celkowy nie utrzymał się, nie istnieje)

System rozwinął się w Stanach Zjednoczonych w dwóch odmianach:

1. Pensylwańska (Filadelfijska) 1790r- więzienie w Cherry Hill niedaleko Filadelfii i Wschodnie Więzienie Stanowe w Filadelfii

2. Auburnska (od miasta Auburn) ukształtowała się w 1823r

Odmiana pensylwańska

• Całkowite osamotnienie więźnia, zarówno w dzień jak i w nocy, zakaz kontaktów z innymi skazanymi (efektem: skrucha i odrodzenie moralne)

• Duże „wygodne” cele, wyposażone w toaletę, bieżącą wodę, indywidualny spacerniak i dziedziniec ćwiczeń

• W celi spożywano posiłki i wykonywano „chałupniczą” pracę (z wyjątkiem sprawców poważnych przestępstwa, którym odmówiono prawa do pracy)

• Nie stosowano kar cielesnych

• Samotność owocowała nasileniem zaburzeń psychicznych, prób samobójczych

Odmiana auburnska

• Utrzymano izolację na noc, wprowadzając wspólna pracę w ciągu dnia, zbiorowe jadalnie, wspólne modlitw w kaplicy, przy równoczesnym zakazie prowadzenia rozmów (powstał wtedy nieformalny język gestów)

• Cele małe, ciasne, wyposażone tylko w miejsce do spania, taboret i toaletę, z kratą zamiast drzwi

• Skazanych uczono czytania, pisania, podstaw matematyki

System progresywny (obowiązuje cały czas)

• Pomysł zrodził się podczas Międzynarodowych kongresów Penitencjarnych w 1846r (Frankfurt) i 1847r (Bruksela) dzięki wystąpieniom K. Lukasa (procedura progresywizmu), krytykującym system celkowy

• Główna idea progresywizmu to dążenie do uspołeczniania skazanych, klasyfikacja i segregacja więźniów oraz stopniowe łagodzenie warunków odbywania kary w zależności od postępów w resocjalizacji

Modelowa koncepcja wykonywania kary wg W. Groftona

• Faza I (ok. ¼ kary)- dzieliła się na dwa okresy:

  1. nudna, męcząca, monotonna praca w celach, skromne wyżywienie

  2. ciekawsza, praca wspólnie z innymi, nauka i zbiorowe nabożeństwa, lepsze wyżywienie

• FAZA II (główna ok. ½ kary)- ciężkie prace publiczne na świeżym powietrzu. Noce spędzane osobno w specjalnych boksach

• Faza III (ok. ¼ kary)- rozluźniony reżim, zakład bez murów, strażnicy nieuzbrojeni, większe wynagrodzenie za prace, zakończona warunkowym zwolnieniem

Wybrane instytucje zorganizowane wg systemu progresywnego

• Kolonia karna na wyspie Norfolk (Australia) założona przez Maconochi’ego (Anglik, żeglarz)

• Reformatorium w Bostonie (1826), prowadzone przez protestanckiego duchownego Wellsa

• Reformatorium w Elmirze (1876) założone przez Brockway’a

System rodzinny (kierunek szwajcarski)

• W zamyśle przeznaczony dla sierot naturalnych, oparty na wzorcach życia rodzinnego (małe grupy, opiekunowie pełniący funkcje rodzicielskie, instytucja „brata-opiekuna”)

• W praktyce skupiał dzieci żyjące w nędzy, ujęte przez policje za włóczęgostwo, żebractwo, prostytucję, kradzieże oraz nieletnich z dobrych, bogatych rodzin, sprawiających kłopoty wychowawcze.

Wybrane instytucje zorganizowane według systemu rodzinnego

• Zakład w Hofwyl (Szwajcaria), powstały z inicjatywy Filipa von Fellenberga (ucznia i współpracownika Pestalozziego) w 1810r, z charyzmatycznym kierownikiem J.J.Wehrlim.

• Kolonia w Mettray (Francja, założona w 1839r przez de Metza i de Caurtellesa).

• Zakład w Studzieńcu (Polska) powstał w 1876r.

System republik i wiosek dziecięcych (eksponujący samorządność młodzieży)

• Koedukacyjna republika młodzieży wykolejonej we Freeville (Stan Nowy Jork) założona w 1895r przez W. George’a

• Miasto chłopców w Omaha (Stan Nebraska), założone w 1917r przez E.J.Flanagana

• Kolonia karna A.Makarenki pod Połtawą (1920)

• Republika dei Ragazzi (Włochy), założona przez Don. A Rivolta w 1945r.

7. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE W RESOCJALIZACJI 16.11.2011

Amerykańskie placówki resocjalizacyjne dla szczególnie zdemoralizowanych młodocianych przestępców:

• Zakłady psycholecznicze z przewagą personelu medycznego nad wychowawczo-penitencjarnym

• Zakłady karno-psychiatryczne – równowaga personelu każdego rodzaju

• Zakłady karne- z przewagą personelu wychowawczo-penitencjarnego

Ogólna charakterystyka placówek

• Założenie poważnych zaburzeń osobowości wychowanków i konieczności stosowania wobec nich zabiegów psychiatrycznych

• Obiekty nowoczesne, kameralne, małe grupy wychowawcze o charakterze homogenicznym (np. tylko mordercy, gwałciciele lub pedofile)

• Stała obecność dwóch opiekunów grupy ( cele- bezpieczeństwo i superwizja)

• Eklektyczny (łączy elementach różnych podejść terapeutycznych, podejść pedagogicznych), często zmieniany i doskonalony system oddziaływań resocjalizacyjnych z dominacją terapii grupowej, podejście zwane „zróżnicowanym traktowaniem”

Resocjalizacja przestępców seksualnych

• Terapia rodzinna, akcentująca znaczenie rodziny w życiu i rozwoju człowieka

• Dostarczanie informacji na temat prawidłowości życia seksualnego

• Ćwiczenia w rozumieniu odczuć ofiary (współczucie, empatia, skutki wykorzystania seksualnego)

• Rozwój tzw. zręczności społecznych (nauka komunikacji interpersonalnej)

• Nauka mechanizmów ograniczenia negatywnych emocji (trening zastępowania agresji) sztuka negocjacji i konstruktywnego rozwiązywania konfliktów.

Inne kierunki terapii przestępców seksualnych

• Nauka przezwyciężania smutku wewnętrznego, nieśmiałości i kompleksów

• Prowadzenie dzienników, pamiętników, pisanie listów, historii życia- nauka przelewania uczuć na papier (forma katharsis)

• Podwyższanie poziomu wykształcenia ogólnego (z uwzględnieniem przemian społeczno-politycznych, ekonomicznych i obyczajowych), kompensacja braków w przygotowaniu zawodowym

• Terapia farmakologiczna, indywidualna psychoterapia i terapia uzależnień (alkohol, narkotyki)

• Pomoc postpenitencjarna

Komuny (społeczności) terapeutyczne

• Rodowód sięga II wojny światowej; propagatorzy: Maxwell Jones i Charles Dedrich (założyciel „Synanonu” w 1958)

• Idea wzajemnego leczenia się samych pacjentów (grupy wsparcia, tworzenie tzw. pozytywnej kultury rówieśniczej)

• Założenie: istota wszelkich zaburzeń psychicznych i uzależnień tkwi w nieodpowiednim pełnieniu ról społecznych

Zasady funkcjonowania komun terapeutycznych

• Nauka właściwego pełnienia roli społecznej (terapia indywidualna i grupowa)

• Egalitaryzm i demokracja

• Samorządność

• Zasada pełnego uczestnictwa każdej jednostki

• Przezwyciężanie bierności i apatii- aktywne włączenie się w życie społeczne

• Zasada realizmu szczerości („nagłej prawdy”- wyeliminowanie mechanizmów obronnych)

• Permisywność, akceptacja, wyrozumiałość wobec niekonwencjonalnych zachowań innych

Główna metoda psychokorekcyjna- gry („games”)