Koncepcje zarządzania, 13.10.2013r.
Dr Małgorzata Treukner
Konsultacje: wt: 13-14; pt: 10-11; pokój 114D
Email: malgorzata.treukner@ue.wroc.pl
Zaliczenie w styczniu na ostatnim wykładzie.
Temat: Koncepcje zarządzania.
Plan wykładów:
Ewolucja nauki o zarządzaniu
Tradycyjne koncepcje zarządzania: strukturalne koncepcje zarządzania, podmiotowe koncepcje zarządzania, integratywne koncepcje zarządzania.
Współczesne orientacje i koncepcje zarządzania:
-orientacja na klienta (np. marketing, TQM)
-orientacja na jakość (np. TQM, Six Sigma)
-orientacja na wyniki (np. logistyka, VBM)
-orientacja na człowieka (np. HRM, TQM)
-orientacja procesowa (np. zarządzanie procesami, logistyka, BPR)
-orientacja na zmiany (np. Lean Management, BPR, benchmarking, organizacja wirtualna)
-orientacja na wiedzę (np. zarządzanie wiedzą, organizacja ucząca się, organizacja inteligentna)
4. Ewolucja koncepcji zarządzania oraz relacje między nimi.
5. Paradygmaty procesowości, elastyczności i zmiany w koncepcjach zarządzania.
6. Problem wyboru koncepcji zarządzania przedsiębiorstwem (komplementarność i substytucyjność koncepcji zarządzania)
7. Koncepcja zarządzania jako zmiana organizacyjna.
8. Warunki wdrażania koncepcji zarządzania, wybór priorytetów wdrożeniowych.
Literatura podstawowa:
-Brilman J.: Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002
-Zimniewicz K.: Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002
-Lichtarski J.: Profile orientacji w zarządzaniu przedsiębiorstwem i kształtujące je czynniki [w:] Kierunki i dylematy rozwoju nauki i praktyki zarządzania przedsiębiorstwem, red. H. Jagoda
Ewolucja nauki o zarządzaniu:
Dylematy co do przedmiotu nauki (od kierowania organizacjami a zwłaszcza ludźmi w organizacjach poprzez sterowanie złożonymi systemami, do podejmowania decyzji i rozwiązywania wszelkich problemów)
Usytuowanie nauk o zarządzaniu w systematyce nauk i jego konsekwencje dla procesu badań, charakteru wyników badań.
Wielkość nurtów, szkół, podejść, koncepcji (historyczne i współczesne):
-Przyczyny (tendencje osiągnięcia innych nauk, zmienność wewnętrznych i zewnętrznych warunków funkcjonowania)
-Pojawienie się nowych idei i ich rozwinięć, ale też ewolucja wcześniejszych
-Nakładanie się i współistnienie dorobku (o cechach komplementarności, substytucyjności, alternatywności)
-Konsekwencje poznawcze i praktyczne (mnogość pojęć, trudności i systematyzacji, trudność wyboru, doboru).
Paradygmat –punkt widzenia, przyjęte założenia
Paradygmaty:
Paradygmat racjonalności strukturalnej:
-Założenie: Organizacja jest racjonalnie utworzoną strukturą stanowiącą instrument osiągania celów jej założyciela.
-Człowiek jako istota społeczna i uczestnik życia społecznego podlega panującemu w nim porządkowi.
-Związki społeczne mogą być oparte na przymusie, a reguły ustalone w drodze porozumienia lub narzucone z góry mogą stanowić podstawę sprawowania wiedzy.
-Struktura dominuje nad człowiekiem.
2. Nurt naukowego zarządzania (Taylor, Gilberth, Gantt, Le Chetelier, Adamiecki):
-Konieczne jest dostosowanie ludzi do obowiązujących w organizacji norm, reguł, zasad. O sprawności organizacji stanowi zdolność stawiania oporu wewnętrznym i zewnętrznym naciskom, a nie uleganie im.
-Szczególny przedmiot zainteresowania to: stanowisko pracy, podział pracy, specjalizacja, hierarchia oraz sama praca rozpatrywana z punktu widzenia wydajności (produktywności).
3. Nurt administracyjny (Fayol, Weber)
-Podstawowym problemem badawczym jest łączenie w integralną całość wszystkich elementów organizacji, czyli tworzenie racjonalnej struktury organizacyjnej.
-Dzięki sformalizowanym normom, regulaminom ma ona redukować niepewność, zapewnić stabilność i powodzenie organizacji.
DD
-Większość uwagi skupia się tu na funkcjach kierowniczych i ich racjonalizacji, a przedmiotem szczególnego zainteresowania staje się hierarchia i rozmieszczenie władzy między szczeblami zarządzania.
4. Nurt dominacji podmiotowej:
-Założenie: Przyjęcie dominującej roli człowieka i ludzi w organizacji. Towarzyszy temu krytyka kilku kardynalnych, zdaniem badaczy, fałszywych założeń naukowego zarządzania, iż:
*człowiek jest istotą racjonalną, dąży do maksymalizacji korzyści ekonomicznych
*jednostka w reakcji na bodźce działa w sposób odizolowany
*wobec ludzi można odnosić się w sposób standardowy (jak wobec maszyn)
5. Nurt socjologiczny:
-Człowiek jest istotą społeczną i może osiągnąć całkowitą wolność włączając się w grupę.
-Uwaga koncentrowana jest na ludziach i relacjach między nimi tzn. na strukturze społecznej organizacji.
-Te same, co wcześniej kategorie rozważa się pod innym kątem, np. specjalizację pod względem jej granic osobowościowych a nie technicznych czy ekonomicznych. Tak samo badana jest hierarchia i centralizacja (co sprzyja, a co przeszkadza rozwojowi osobowości).
6. Nurt psychologiczny (Mayo, Moslow, Mc Gregor, Likert):
-Podstawą jest tu idea personalizmu. Człowiek jest jednostką w pełni autonomiczną z prawem do wolności wyboru. Nie jest podporządkowany społeczności, która jest jego dziełem.
-Dla zrozumienia ludzkiego zachowania w organizacji konieczne jest zrozumienie jak ludzie różnią się pod względem zmiennych osobowościowych. (Introwertyk, ekstrawertyk – podział stanowisk, np. stanowisko sprzedawcy)
-Duże znaczenie przywiązuje się do badania potrzeb ludzkich.
7. Nurt zachowania administracyjnego:
-Założenia oscylują między paradygmatami racjonalności strukturalnej oraz dominacji podmiotowej. (Ważyny jest i człowiek i struktura)
-Podstawą powodzenia organizacji jest racjonalność zachowań ludzi, ale nie wymuszona strukturami, lecz naturalną skłonnością ludzi do zachowań racjonalnych.
8. Paradygmat równowagi sytuacyjnej:
-Odrzuca się założenia o dominacji struktury nad człowiekiem i odwrotnie, w imię osiągania równowagi między tymi elementami organizacji. (Człowiek tak samo ważny jak struktura organizacji- równowaga, bez dominacji jednej nad drugą)
-Podnosi się rangę czynnika jakim jest otoczenie. Dostrzega się zmienność każdego z tych czynników i ich współzależność.
-Ideą przewodnią jest poszukiwanie dynamicznej równowagi między tymi czynnikami.
4 podstawowe funkcje zarządzania:
-Planowanie
-Organizowanie
-Motywowanie
-Kontrolowanie