Udział powierzchni użytków zielonych w ogólnej powierzchni użytków rolnych (%)

Austria 56

Belgia 44

Francja 39

Holandia 58

Niemcy 60

Szwajcaria 78

Wielka Brytania 63

Czechy 24

Słowacja 19

Polska 21

Wgpol żywnośćin.UZ

Intensyfikacja jest najmniej szkodliwa dla środowiska.

Produktywność niektórych roślin

roślina	Sucha masa t/ha	J.O tys./ha	Białko strawne kg/ha
Pszenica: -plon ziarna 3t -plon ziarna 7t	6,0 9,5	4,3 9,1	290 640
Buraki cukrowe- 40t	12,0	12,1	540
Użytki zielone: -plon średni w kraju -plon możliwy	6,0 15,0	5,4 13,5	640 1500

UZ pod względem produkcji białka przegrywają tylko z roślinami motylkowymi.

Wartość energetyczna niektórych produktów rolnych

wyszczególnienie	Plon z 1ha[t]	Pokrycie zapotrzebowania [osoby]	Powierzchnia na 1osobę [m^2]
Zboża	2,5	4	2500
Ziemniaki (bulwy)	40	2,3	430
Mleko wyprodukowane z ziemniaków	14,6	5,5	1900
Wołowina wyprodukowana z ziemniaków	1,9	1,3	8330
Kukurydza pastewna s.m.	20	-	-
Mleko wyprodukowane z kukurydzy	15,8	6,3	1610
Wołowina wyprodukowana z kukurydzy	2,1	1,5	7700
Produkty roślinne (średnio)	-	17,5	590
Produkty zwierzęce (średnio)	-	3,5	2900

Podział użytków zielonych

Zasadniczy podział użytków zielonych jest wynikiem stosunków powietrzno- wilgotnościowych. Pod względem kształtowania się tych stosunków wyróżniamy zasadniczo trzy główne typy użytków zielonych, które da się umieścić w polu trójkąta: w wierzchołku użytki najgorsze najsuchsze, u dołu więcej wody niż powietrza. Im bardziej oddalamy się od cieków (rzeki) tym są bardziej do góry, a im bliżej cieku tym nadmiar wilgoci.

Koszty produkcji pasz na użytkach zielonych

Wg. Instytutu Ekonomiki Rolniczej koszt 1 jednostki owsianej (J.O) w liczbach względnych w następujących paszach przedstawia się:

• Ruń pastwiskowa (roślinność) 1,0

• Kiszonka 1,8

• Siano łąkowe 2,3

• siano roślin motylkowych 2,8

• buraki pastewne 3,8

• zboża 5,3

• ziemniaki 4,0

Koszty nawożenia przy zielonce pastwiskowej stanowią 90%, reszta czyli 10% to koszty na coś innego.

Zielonkę- bierze się za podstawę, stan wyjściowy, jest to najtańsza pasza.

Kiszonka- koszt produkcji 1j.o jest o 70- 80% większy niż w runi (trzeba skosić, podsuszyć, zebrać).

Siano- 130-150% zwiększają się koszty, 2,5- krotnie w stosunku do zielonki pastwiskowej.

Typologiczny podział użytków zielonych

1. Łęgi (łąki zalewane)

   1. Łęgi zgrędowiałe

   2. Właściwe

   3. Rozlewiskowe

   4. Zastoiskowe

2. Grądy (łąki grądowe)

   1. Popławne

   2. Właściwe

   3. Zubożałe

   4. podmokłe

3. Bielawy i mursze (łąki bagienne i pobagienne)

   1. Zalewane

   2. Podtopione

   3. Właściwe

   4. Mursze (łąki pobagienne)

Ad I. Łęgi- są to użytki położone z reguły na glebach aluwialnych, glebach typu mady, które powstały w skutek naniesienia, zalewane gleby. Stanowią 24% użytków zielonych, są to użytki najżyźniejsze. Pastwiska zakładamy na obszarach nieco suchszych, 19% to użytki zielone kośne.

Roślinność korzysta z trzech rodzajów wody:

• Opadowej

• Zalewowej

• Gruntowej

Ad II. Grądy- użytki zielone leżące w najwyższych położeniach. 80% powierzchni to głównie pastwiska, zajmują one ok. 42% wszystkich użytków zielonych, leżą na różnego typu glebach.

Grądy zubożałe (c)- bardzo ubogie gleby, suche, piaszczyste, roślinność korzysta głównie z wody opadowej. Niższa produkcyjność niż łęgi

Ad. III. Bielawy i mursze- ok. 34% UZ będą to bielawy i mursze, łąki bagienne i pobagienne. Zawsze nadmiar wody, a brak powietrza, nadmierne uwilgotnienie, głównie gleby torfowe- proces glebotwórczy bagienny.

Pobagienne (d)- w których dokonano regulacji stosunków wodno- powietrznych (pewnej melioracji, odwodnienia) są glebami wydajnymi, uwalnia się duża ilość składników pokarmowych, najwięcej azotu. Obszary te powinny być użytkowane głównie jako łąki, nie wolno ich zamieniać na grunty orne, bo dochodzi do nadmiernej, szybszej mineralizacji.

Murszenie- rozkład torfu (powstaje tłusty pył nieprzepuszczalny dla wody).

W wyniku mineralizacji na powierzchni 1 ha na głębokości 1cm znaczny ubytek azotu do 40kg. Nie można doprowadzić również do przesuszenia, ponieważ składniki szybciej się rozkładają.

W wyniku odwodnienia warstwa ta może ulegać w ciągu roku ulotnieniu (zużyciu) o 2cm.

Drugi podział UZ- ze względu na położenie nad poziomem morza:

1. Niżowe- te, które leżą do wys. 300m n.p.m., stanowią ok. 89,5% wszystkich UZ.

2. Rejonów górzystych (terenów)- 10,5%- w Karpatach, Sudetach, Górach Świętokrzyskich, w obrębie rejonów górzystych wyróżniamy 3 grupy:

   1. 300-500m- pogórza, rejony podgórskie

   2. 500-1000m- górskie

   3. pow. 1000m- tzw. wysokogórskie

Na niżowych w strefie pogórskiej i górskiej spotykamy 3 typy użytków zielonych:

łęgi, grądy, bielawy i mursze (młaki), a powyżej na wysokogórskich spotykamy tylko grądy.