Czemu kraje eksportują?

-specjalizacja międzyn.

-szukają nowych rynkoiw zbytu

-zwiększenie bilansu handlowego

-nadwyżka produkcyjna

-kooperacja zaopatrzeniowa

Czemu kraje importują?

-brak surowców produkcji, usług

-różnice kosztowe

-technologia

-dywersyfikacja produktu

-marka produktów

-konkurencyjność innych towarów, cena, jakość

-umowy międzynar.

-klęski żywiołowe

-dla osiągnięcia zysków

-kooperacja zaopatrzeniowa

Instrumenty taryfowe:

Cło – opłaty nakładane przez państwo na towary przekraczające jego granicę, efektem jest wzrost ceny i obciążenie nabywcy dodatkowymi kosztami

Instrumenty taryfowe to również:

-zawieszania poboru ceł

Rodzaje Ceł:

- charakter operacji handlowych

-cła importowe, eksportowe, tranzytowe

- kryter. Statusu partnerów

-cła podstawowe, autonomiczne, preferencyjne

- kryter. Stopnia ochrony

-cła zwyczajna, dodatkowe,

- kryter. Celu

-cła fiskalne, ochronne

Stawki Celne i wartości celne

-stawki ad valorem (w%)

-stawki ad spetiem (5pln/1kg)

-stawki mieszane (1pln od kg i dodatk 10% od wart.

Stopień protekcji celnej:

- średnia stawka celna – miara ogólnego stopnia protekcji rynku

-nieważona – sumujemy stawki celne nakładane w danym kraju na wszystkie rodzaje importowanych dóbr i obliczmy ich średnią

-ważona wielkością obrotu – dzielimy wielkość wpływów z ceł uzyskiwanych w ciągu roku przez dany kraj przez wielkość wydatków na import

- Nominalna Stopa Protekcji (Spn):

Spn=C/P

C-cło na dany towar w ujęciu pieniężnych

P-cena światowa danego towaru

- Efektywna Stopa Protekcji (Spe):

Spe=(Wc-W)/W

Wc-krajowa wartość dodana w warunkach istnienia ceł

W-krajowa wartość dodana w warunk. Istnienia wolnego handlu

W=Cena towar. – cena komponentów

Wc= (Ct-20%Ct) – Ck lub Ct – (Ck-15%Ck)

Tradycyjne argument. Na rzecz protekcjonizmu:

Argumenty niesłuszne:

-pozwala zwiększyć zatrudnienie i produkcję

-chroni pracę krajową przed tanią pracą zagr.

-może przyczynić się do poprawy bilansu handlowego

-w ramach protekcjonizmu nakładane tzw. Cło naukowe? Na towary importowane ma na celu równoważenie poziomu cen dóbr importowanych i krajowych

Argumenty słuszne:

-nakładanie ceł na importowane towary ma przyczynić się do poprawy relacji wymiennych danego kraju

-ochrona przemysłu wolno raczkującego

-korekta ułomności rynku

-konieczność wyrównania subsydiów stosowanych za granicą

-względy społeczne

-argument kulturowy

-argument bezpieczeństwa kraju

Polityka Strategiczna:

Koncepcja wyjaśniająca w jakich warunkach dany kraj może kosztem partnera uzyskać korzyści przez wprowadzenie subsydium

Założenia:

-istnieje niedoskonała konkurencja(dążenie do otrzymania zysków monopolowych)

-możliwość otrzymania przez przeds. Wsparcia ze strony państwa

-przepisywania zasadniczej roli korzyściom skali

Polityka Przemysłowa:

Koncepcja zmierzająca do rozwoju przemysłu o gałęzi uważanych za nowoczesne. W tym celu państwo stosuje różne postaci wsparcia: subsydia, ulgi podatkowe, tanie kredyty, odstępstwa od stosowania niektórych reguł przemysłu antymonopolowego.

Koncepcje leżące u podstaw tej teorii:

-strategiczna polityka handlowa – wyjaśnia zasadność stosowania subsydiów

-koncepcja dynamicznej przewagi komparatywnej wyjaśnia teoretycznie podstawy ingerencji państwa w kształtowanie struktury produkcji

-państwo nie musi w swej polityce ekonomicznej akceptować kierunków specjalizacji wynikających z istniejących relacji kosztów produkcji

-przewagę komparatywną traktuje jako coś co może być wynikiem prowadzenia określonej polityki

Bilans płatniczy – to zestawienie wszystkich transakcji dokonywanych między rezydentami krajowymi a zagranicą w danym okresie, najczęściej jednym roku

Rezydenci Krajowi – zameldowani na stałe w kraju,

Transakcja obejmuje odpłatny eksport i import dóbr i usług, przepływ kapitału długo i krótkoterminowego, transfery jednostronne i darowizny

Transakcje debetowe – to takie które pociągają za sobą płatność wobec rezydenta (import auta do Polski)

Transakcje kredytowe – to takie które pociągają za sobą otrzymanie płatności z zagranicy

W systemie podwójnego zapisu każdej transakcji kredytowej towarzyszy równoległa transakcja debetowa

Rachunek Bieżący:

-saldo obrotów towarowych

-saldo usług

-saldo dochodów

-saldo transferów bieżących

Rachunek Obrotów Kapitałowych:

-rachunek kapitałowy

-rachunek finansowy

Oficjalne Aktywa Rezerwowe

Struktura bilansu płatniczego:

Bilans bieżący (rachunek bieżący) – to zestawienie płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitału i transferów jednostronnych. Obejmuje on:

-bilans handlowy (saldo obrotów towarowych) – to zestawienie płatności z tyt ekip i importu dóbr

-bilans usług (saldo usług) – zestawienie płatności z tyt obrotów usługami między rezydentami krajowymi, a zagranicą

-bilans procentów i dywidend (saldo dochodów) zestawienie wpływów i wydatków z tyt obsługi kapitału i pracy

-bilans transferów jednostronnych (saldo transferów bieżących) – zestawienie transakcji stanowiących jednostronny przepływ płatności lub dóbr, usług i środków finansowych, któremu nie towarzyszy przepływ płatności lub dóbr i usług w drugą stronę(transf. Rządowe i prywat)

Bilans obrotów kapitałowych – zestawienie transakcji zakupu i sprzedaży szeroko rozumianych aktywów zarówno przez sektor prywat jak i bank centralny. Bilans ten składa się z:

-rachunku kapitałowego – obejmującego transfery kapitałowe o charakterze bezzwrotnym przeznaczone

na finansowanie środków trwałych, umorzenia długu oraz nabywanie i zbywanie aktywów niefinans. I nieprodukow.

-rachunku finansowego – trzy grupy aktywów i pasywów finansowych: inwestycji bezpośrednie, portfelowe oraz pozostałe (kredyty zagraniczne udzielone i uzyskane przez rezydentów danego kraju z podziału na długoterminowe oraz inne należności

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) – inwestycje dokonywane w innym kraju niż kraj pochodzenia inwestora, polegające na ulokowaniu kapitału ( z reguły długoterminowe)

Głównym motywem podejmowania Biz jest:

-chęć poszerzenia rynków zbytu (nasycenie na rynku krajowym, brak popytu na rynku krajowym)

-chęć zysku

-również inne przyczyny jak np tańsza siła robocza, tańsza możliwość pozyskania surowców itp.

Wyróżniamy dwie formy Biz:

-inwestycje typu greenfield – inwestor buduje zakład w kraju goszczącym od podstaw

-inwestycje w postaci fuzji i przejęć – najczęściej następują poprzez nabycie kontrolnego pakietu akcji przez jeden podmiot w drugim

Bilans obrotów wyrównawczych (oficjalne aktywa rezerwowe) – zawiera przede wszystkim zmiany stanu oficjalnych rezerw danego kraju w walutach wymienialnych, specjalnych prawach ciągnienia i złoże

Bilans ten obejmuje również kredyty otrzymane z MFW oraz tzw transakcje finansowania wyjątkowego (obejmujące zmiany stanu zaległości oraz zmienione zobowiązania i należności zagraniczne

Równowaga bilansu płatniczego:

Formalnie równowaga płatnicza zachodzi wtedy kiedy suma transakcji autonomicznych a więc rachunek bieżący, bilans kapitałowy i finansowy, skorygowane o saldo błędów i opuszczeń wynosi zero. Nie ma zatem potrzeby przeprowadzania transakcji wyrównawczych, czyli nie zmienia się poziom oficjalnych rezerw walutow.

Transakcje autonomiczne – to takie które zawierane są niezależnie od stanu bilansu płatniczego

Transakcje wyrównawcze – to transakcje, które dochodzą do skutku z myślą o wyrównaniu bilansu płatniczego

Kurs walutowy – jest ceną jednej waluty narodowej wyrażoną w drugiej walucie (ceną płaconą w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej lub ceną jednostki waluty krajowej wyrażonej w walucie obcej)

Kurs Efektowny – jest kursem średnim ważonym, w którym funkcję wagi pełni względny udział poszczególnych partnerów w całkowitym ekspor i impor.

Motywy dokonywania zakupu i sprzedaży walut:

-transakcyjny

-spekulacyjny (chęć osiągnięcia zysków na skutek zmian)

-ograniczenie ryzyka (hedging)

Funkcje kursu walutowego:

-funkcja informacyjna – stanowi informacje dla podmiotów gospodarczych(eksporterów, importerów, producentów, inwestorów, organów państwowych i osób fizycznych) przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.

-funkcja cenotwórcza – polega ona na przenoszeniu zagranicznego układu cenowego na układ krajowy poprzez możliwość porównania cen krajowych z cenami towarów zagranicznych (polega na oddziaływaniu zmian kursu walutowego na poziom cen)

Czynniki określające poziom kursu walutowego:

1.Relacja popytu do podaży walut obcych na rynku krajowym (znajduje to wyraz głównie w saldzie bilansu płatniczego)

2.Różnice w poziomie cen w kraju i za granicą (jeżeli ceny rosną w kraju to kurs waluty danego kraju obniża się gdyż popyt na towary tego kraju jest mniejszy)

3.Polityka państwa

-monetarna (dotycząca podaży pieniądza na rynku oraz stóp procentowych np. przy dużej podaży pieniądza i niskich stopach procentowych kurs walutowy ulega obniżeniu

-fiskalna (dotycząca dochodów i wydatków budżetowych państwa w związku z tym deficytu budżetowego np. wzrost podatków może obniżyć opłacalność i konkurencyjność eksportu i niechęć inwestorów

-handlowa (protekcjonizm i liberalizm)

-naukowa (wpływająca na konkurencyjność, jakość)

4.Czynniki polityczne i psychologiczne (zmiany sytuacji międzynarodowej, przewidywania zmian koniunktury, spekulacje, częstotliwość zmian rządów

Zmiany poziomu kursu walutowego:

-aprecjacja waluty krajowej – wzrost wartości waluty krajowej w stosunku do waluty obcej

-deprecjacja waluty krajowej – spadek wartości waluty krajowej w stosunku do waluty obcej

Deprecjacja lub aprecjacja występuje w wyniku działań sił rynkowych

Ogólny podział systemów walutowych:

-kurs stały – jest utrzymywany przez władze na niezmienionym poziomie poprzez system interwencji na rynku walutowym

-kurs płynny – jego poziom zależy wyłącznie od wahań popytu i podaży na rynkach walutowych

-kurs pośredni (półpłynny lub płynny ograniczony) będące wypadkową dwóch poprzednich (tj władze monetarne zezwalają na wahania kursu walutowego zachowując jednocześnie możliwość interwencji na rynku walutowym w sytuacji gdy kurs walutowy....

Kryzysy finansowe można zdefiniować jako epizody gwałtownych zmian na rynku finansowym które wiążą się z niedoborem płynności i/lub niewypłacalnością uczestników rynku oraz interwencjami władz publicznych mającymi temu zapobiec. Są 4 rodzaje kryzysów:

-kryzysy walutowe

-kryzysy bankowe

-kryzysy zadłużenia zagranicznego

-kryzysy systemu finansowego

Kryzys walutowy: oznacza zaburzenia na narodowych i/lub międzynarodowych rynkach walutowych najczęściej bezpośrednio wywołane spekulacyjnymi atakami krótkoterminowego kapitału zagranicznego, objawiające się m.in. głębokimi spadkami kursów walutowych, rezerw walutowych i/lub dużymi wzrostami stóp procentowych.

Kryzys bankowy: odnosi się do sytuacji w której dochodzi do znacznego obniżenia ogólnego poziomu kapitału w systemie bankowym, co grozi niedoborem płynności lub niewypłacalnością banków i zmusza je do zawieszenia wypłaty zobowiązań i/lub rząd do udzielenia bankom wsparcia finansowego na szeroką skalę, aby temu zapobiec.

Kryzys zadłużenia zagranicznego: jest sytuacją w której kraj nie jest w stanie obsługiwać swego zagranicznego zadłużenia zarówno zobowiązań rządu jak i firm prywatnych. Trudności te mogą być spowodowane krótkotrwałą utratą płynności albo długotrwałą utratą wypłacalności, która ma podłoże strukturalne i oznacza że kraj nigdy nie będzie w stanie spłacić swego długu.

Kryzys systemu finansowego: oznacza kompletne załamanie funkcjonowania systemu finansowego jako całości (instytucji i rynków finansowych) przejawiające się w niezdolności do realizowania jego podstawowych zadań (w tym pośredniczenia w gromadzeniu i alokacji oszczędności) i wywierające bardzo niekorzystny i długotrwały wpływ na gospodarkę