FILOZOFIA wykład 09.12.2013r.
Epikurejczycy (chyba się spóźniłam na epikurejczyków) ale założycielem był Epikur w każdym razie reszta na >> Wikipedii
Stoicy –założyciel : Zenon z Kition , nazwa pochodzi od kolorowego portyku pod którym się spotykali
Fizyczne założenia etyki stoików
Materializm (swiat zbud. Z materii biernej i czynnej- phneuma, która ożywia materię bierną, stanowi rodzaj ładu w niej zapisany)
Panteizm-rzeczywistość jest wypełniona obecnością boskiego Logosu, utożsamianie Boga z naturą
Celowość świata – natura jest rozumna, obecność Logosu sprawia ze w świecie nie ma rzeczy przypadkowych i zbytecznych, wszystko ma swój sens i cel
Cykliczność świata- rzeczywistość podlega stałym zmianom, to co umiera staje się zaczątkiem rzeczy następnych
CNOTA WG STOIKÓW
Cnota to niezależność od zewnętrznych okoliczności i życie zgodne z rozumną naturą
Cnota to warunek konieczny szczęśliwego życia, skrajne namiętnością są złe(zazdrość, odraza, smutek) stoicy proponują apathię (obojetnosc wobec tych złych emocji)
NATURA LUDZKA WG STOIKÓW
Natura ludzka jest częścią natury w ogóle
Logos określa ład panujący na świecie a także zasady dot. Ludzkiego życia.
Hierarchia praw:
prawo kosmiczne(dot.wszystkich bytów)
prawo natury(dot. Wszystkich istot żywych)
prawo ludzkie (efekt odczytania pr.natury przez społeczności )
Sumienie to wewnętrzny ,,głos” natury, który podpowiada: czyń dobrze,unikaj zła!!!
IDEAŁ MĘDRCA WG STOIKÓW
Jest obojętny na zaszczyty, pozycje społeczną(ale może sprawować funkcje publiczne)
Troszczy się najpierw o siebie(swój rozwój wewn.) o państwo, a na końcu o rodzinę>>podejście rzymskich patrycjuszy, postawa pro-obywatelska
Człowiek wolny to ten który żyje nieporuszony wobec zmieniających się okoliczności losu (amor fati).
FILOZOFIA ŚREDNIOWIECZNA[529n.e.-XVIw.) –potwierdza teologie(naukę o Bogu)
Źródła fil. średniowiecznej
Biblia
Tradycja Kościoła(doktrynalne wypowiedzi na temat Trojcy Świętej, wcielenia i zmartwychwstania Chrystusa, Ducha Św.)
Filozofia grecka (do XIw. Wpływ Platona, od XIIw.Arystotelesa)
Filozofia arabska(komentarze pism Arystotelesa Awicenna i Averroesa)
Filozofia żydowska(Mojżesz Majmonides)
Filozofia grecka dostarczyła fil. Śr. Pojeć do opisu świata i człowieka (substancja, osoba, cnot, natura)
Niektóre jednak kwestie były wkładem myśli chrześcijańskiej (łaska, pokora, stworzenie świata)
Przedstawiciele: św : Augustyn,św. Anzelm z Canterbury,św. Bonawentura,św. Tomasz z Akwinu
Jan Duns Szkot, Wilhelm Ockham, Jan Burydan
Augustyn-przeciwnik manicheizmu
Skąd sie bierze zło?
Świat został stworzony przez Boga,dobra stojące niżej zawierają w sobie cząstkę dobra najwyższego (egzemplaryzm)
HIERARCHIA DÓBR:
Dobro Najwyższe-Bóg
Dobra wyższe(miara,postać,porządek,cnoty ewangeliczne i etyczne)
Dobra średnie(ludzki rozum i wola)
Dobra niższe(materia i ciało)
Człowiek jest połączeniem dóbr średnich i niższych, posiada zdolności poznania dóbr wyższych i dobra nawyższego (iluminacjonizm)
Augustyn-wolna wola
Człowiek ma wolną wolę (liberum arbitrium) i dlatego może wybierać sposób wolny(libertas) między dobrem a złem. Wola wybierając dobra wyższe poznaje właściwą miarę postępowania i dzięki temu człowiek wie jak dobrze postępować . Wola odwracając się od dóbr wyższych traci zdolność do poznania właściwej miary postępowania i w konsekwencji wybiera źle . Utrata właściwej miary wiążę się z pożądliwości (niewłaściwe skłonności ciała) i pychą (niewłaściwe skłonności woli)
Augustyn-stworzenie świata
Creatio ex nihilo : Bog nie potrzebował niczego do stworzenia świata
Między Bogiem i światem istnieje różnica, która pogłębiła się w skutek grzechu pierworodnego
Bóg kocha ludzi i obdarza ich łaską(nie wszystkich w takim samym stopniu, stąd predestynacja czyli podział na przeznaczonych do zbawienia i potępienia)
Anzelm : dowód na istnienie Boga
! Bóg jes synonimem tego co najdoskonalsze
!Byt doskonały to taki byt któremu niczego nie brakuje , zatem nie brakuje mu także istnienia
Konkluzja : skoro Bog jest bytem najdoskonalszym i niczego mu nie brakuje tzn. istnieje
TOMASZ
Argumenty na istnienie Boga
- Z doświadczenia
- Z ruchu- (istnieje Nieruchomy Poruszyciel, który wprawia w ruch inne byty)
- Z przyczyny-(istnieje Pierwsza Przyczyna związków przyczynowych)
- Z przygodności istnienia świata i konieczności istnienia Boga (czl. Jest bytem skończonym,A Bóg bytem koniecznym)
- Ze stopni doskonałości – (Bóg jest bytem najdoskonalszym spośród wielu innych bytów)
- Z celowości przyrody-( Bóg wpisał w świat naturalny cel i wszystkie stworzenia go realizują)
TOMASZ -hierarchia bytów
Bóg-(istnienie)
Anioł-(istnienie , dusza bez ciala)
Czlowiek- (ciało+dusza)
Zwierzę (ciało+zmysły)
Roślina (ino ciało)
Przyroda nieożywiona –rzeczy
Bóg jest dawcą istnienia, stworzył świat i podtrzymuje go w istnieniu !
ETYKA TOMASZA
Etyka ogólna to rozważania o działaniach ludzkich, wolnej woli, sprawnościach, cnotach i prawie, analiza czynu ludzkiego
Etyka szczegółowa- to refleksja nad miłością innymi uczuciami, życiem osobistym, zbiorowym i religijnym człowieka
Życie szczęśliwe – wszystkie istoty dążą do szczęścia, czl. Dobiera środki aby osiągnąć ten cel
Ludzka wola i intelekt określają cel i sposoby jego realizacji. Wola z konieczności chce dobra, choć niekiedy myli dobro jednostkowe z dobrem ogólnym . Moralne zło wynika z błędnej wiedzy (INTELEKTUALIZM ETYCZNY)
Etapy aktywności woli :
1. Intencja-skierowanie woli ku jakiemuś celowi
2. Rozwaga-określenie środków, które do tego celu prowadzą
3. Sąd rozumu praktycznego -na które środki możemy się zgodzić, a na które nie
4. Wybór-wybieramy 1 możliwość
DYSPOZYCJE=wrodzone
SPRAWOSCI=nabyte
^^S :Dobre to cnoty, złe to wady
Cnoty intelektualne: mądrość, zrozumienie, wiedza praktyczna, roztropności
Cnoty etyczne : roztropność,męstwo,umiarkowanie,sprawiedliwość>>wdzięczność,pobożność
TOMEK-KONCEPCJA PRAWA NATURY
Prawo wieczne -dot. calego kosmosu
Pr. naturalne – dot. wszystkich istot, w człowieku odzywa się to prawo w synderezie i sumieniu
Pr. ludzkie to pr. narodów i poszczególnych państw
Nakaz sumienia jest dla nas zobowiązujący, gdyż kiedy Bóg osądzi nasze postepowania to wezmie pod uwagę osady naszego sumienia
PRAWO PAŃSTWOWE
Musi by zgodne z pr.nat.
Dobro wspólne
Obywatelskie nieposłuszeństwo
Sankcja (kara/nagroda)