5. Systemy utrzymania bydła

A) Ze względu na podłoże

SYSTEMY BEZŚCIOŁOWE

Systemy bezściołowe stosuje się przede wszystkim w gospodarstwach, posiadających ziemię, nadającą się do nawożenia gnojowicą. Nie mogą więc to być gleby lekkie, przepuszczalne, gdyż groziłoby to zanieczyszczeniem ziemi i wód gruntowych, a same zastosowanie gnojowicy jako wartościowego, organicznego nawozu dawałoby niskie efekty. System bezściołowy stosuje się też tam, gdzie nie ma wystarczającej ilości słomy do zastosowania systemów ściołowych. Istotne też jest posiadanie odpowiedniego sprzętu i urządzeń do usuwania odchodów zwierzęcych i ich utylizacji. Zaletą systemów gnojowicowych są niskie nakłady na pracę przy usuwaniu odchodów. Systemy te najczęściej są więc stosowane na fermach wielkotowarowych.

SYSTEMY ŚCIOŁOWE

Ściołowe systemy utrzymania stosowane sąnajczęściej w gospodarstwach położonych na ziemiach lekkich, na których można, a nawet trzeba stosować obornik, który przesiąkując do gleby zatruwałby wody gruntowe związkami azotu i fosforu. W przypadku stosowania ściółki istnieją zróżnicowane technologie, wybór których daje możliwość uzyskiwania dowolnej masy obornika oraz różnej jego jakości. W systemie ściołowym utrzymania zwierząt, ścieleniu podlegają w zasadzie wszystkie stanowiska.

Systemy ściołowe można podzielić na:
1) tzw. płytkąciółkę,
2) głębokąciółkę;
3) chów na posadzkach o dużym, tj. 8-10o, stopniu nachylenia, tzw. posadzkach samooczyszczających się. W tych technologiach konieczna jest płyta obornikowa.

System płytkiej ściółki

Jest systemem najbardziej pracochłonnym. Na bieżąco usuwa się z kojców obornik iścieli się w nich świeżą słomą, takżeby nie doprowadzać do mokrej i brudnejściółki na całej powierzchni posadzek.

System głębokiej ściółki

Używa sięciołów wchłaniające mocz i wodę technologiczną. Można stosować słomę, trociny lub torf, jak również mieszaninę tychściołów. Ze względu na chłonność wilgoci najlepiej nadaje się słomażytnia, dająca większe możliwości na samodzielność zwierząt w samoobsłudze. Szybciej również fermentuje i osiada. Nie powinno używać się słomy jęczmiennej i owsianej, gdyż zwiększa to emisję amoniaku. Trociny mogą być wyłącznie z drewna drzew iglastych (liściaste zawierają garbniki powodujące uszkodzenia skóry). Temperatura na powierzchniściółki powinna kształtować się w granicach 16- 24oC, a w głębi, w zależności od wysokości podłoża od 30 do 45, a nawet 50oC.

System na posadzkach o dużym kącie nachylenia

System ten, zwany też utrzymywaniem na posadzkach samooczyszczających się, zapewnia komfort utrzymania zwierząt bez potrzeby bieżącego, ręcznego czy mechanicznego, usuwania nieczystości z kojca. Usuwanie obornika, wymuszone prostokątnym kształtem kojca i spadkiem podłogi, odbywa się samoczynnie, to jest przez ruch zwierząt i przedeptywanie nieczystości, wzdłuż dłuższego boku kojca w kierunku kanału gnojowego przyległego do węższego i położonego niżej boku kojca. Posadzki mają 8-10-% nachylenie w kierunku kanału gnojowego. Kształt kojca musi prostokątny i ułożony krótszym bokiem wzdłuż kanału gnojowego.

B) Ze względu na system uwięzi

Wolnostanowiskowy – bezuwięziowy

• zalecany w gospodarstwach ekologicznych- stanowiska legowiskowe muszą być ścielone (ściółka)

• przystosowany jest do większych gospodarstw

• co najmniej 30 krów powinno być na wolnostanowiskowym

Zalety wolnostanowiskowego systemu:

• korzystne warunki bytowania bydła, odpowiadają potrzebom behawioralnym (kontakt, higiena, ruch)

• lepszy stan zdrowia zwierząt

• łatwiej rozpoznawalna ruja

• niskie nakłady pracy

Duże strefy w stanowiskach w systemie wolnostanowiskowym:

• strefa kojców porodowych

• strefa przebywania krów mamek z cielętami

• czasem dla młodych cieląt

Uwięziowy

Dopuszczalne jest trzymanie zwierząt na uwięzi- uwięziowy- można trzymać zwierzęta na uwięzi w gospodarstwie ekologicznym jeśli powstało przed sierpniem 2005roku, ściółkowe środowisko, 2razy w tygodniu muszą korzystać z wybiegu.

Trzy typy stanowisk uwięzieniowych:

• długie 2m 30cm- 2m 50cm

• średnie 2m- 2m 30cm

• krótkie 1m 75cm- 1m 95cm

Bardziej popularne stanowiska długie, jednak na długich stanowiskach trudno usuwać ściółkę.

Najlepsze pod względem czystości są stanowiska krótkie, najłatwiej można w nich utrzymać higienę zwierząt, jednak mniejszy jest komfort dla zwierząt.

C) Ze względu na warunki mikroklimatyczne

Alkierzowy (tradycyjny)

Otwarty (bez jednej ściany budynku)

Pastwiskowy (na otwartym powietrzu)