1. Ojcowie etyki jako dyscypliny naukowej; intelektualizm etyczny Sokratesa.

Za ojca założyciela i pierwszego etyka uważa się Sokratesa, greckiego filozofa (469-399r. p.Ch.). Określił on przedmiot etyki jako powinność moralną działania. Był pierwszym, który swoje dociekania filozoficzne skoncentrował na człowieku. Jego filozofii towarzyszyło hasło: „Człowieku, poznaj samego siebie.” Wśród zalet człowieka wymienił zalety moralne. Twierdził, że to jest właściwy przedmiot etyki. Najwyższym dobrem jest cnota (z gr. arete) wiążąca się z pożytkiem. Pożyteczne zaś jest to, co jest dobre i co ważne, cnota zawsze warunkuje szczęście. Jest tożsama z wiedzą, tzn. kto wie, ma rzetelną wiedzę, ten nie może postępować inaczej, jak tylko etycznie, dobrze. To stanowisko zostało nazwane intelektualizmem etycznym. Sokrates twierdził, że zło jest skutkiem niewiedzy, czyli nieświadomości. Sokratesa cechowała pokora poznawcza (epistemologiczna), zdawał sobie sprawę z niemierzalności ludzkiej wiedzy. Dał temu wyraz w swojej słynnej sentencji: „Wiem, że nic nie wiem.”
Termin „etyka” wprowadził Arystoteles (384-322r. p.Ch). Terminem tym nazwał wyodrębnioną przez siebie nową dziedzinę tzw. filozofii praktycznej.
Współcześnie w etyce, zwłaszcza personalistycznej, akcentuje się bardzo godność osoby. Ta osoba odnajduje siebie i spełnia się jako osoba wtedy, gdy przyjmuje innego człowieka również jako osobę i odkrywa, że odpowiedzialność za siebie i za drugich jest zbieżna. W takim ujęciu adresatem działania moralnego (ludzkiego czynu) nie jest powinność, ani wartość, prawo, lecz adresatem zawsze jest konkretna osoba określająca przez swą godność pola powinności moralnej dla każdej innej osoby. Nie kodeksy, prawo ani wartości powinny być istotnym stymulatorem, lecz godność.

2. Pojęcie etyki; jej przedmiot materialny i formalny.

ETYKA -  Etyka jest nauką filozoficzną i moralności w aspekcie dobra lub zła czynu moralnego.
Etyka próbuje opisać i wyjaśnić czym jest dobro i zło, sumienie, odpowiedzialność. Określa istotę moralnej powinności człowieka i szczegółowe treści tego postępowania. Wyjaśnia sam fakt moralnego działania. Bazuje tylko i wyłącznie na tym, co może poznać rozum ludzki. Nie wypowiada się na temat wartości (czy coś jest dobre czy złe).Etyka to teoria powinności moralnej i moralnych wartości postępowania. Potocznie etyka to ogół ocen i norm moralnych przyjętych w określonej społeczności, albo przez niektórych jej przedstawicieli. W tym ujęciu etyka jest synonimem moralności i etosu.

Przedmiot materialny (czym się zajmuje) → CZYN moralnie pozytywne lub negatywne działanie ale też dyspozycja to tego działania
Przedmiot formalny (pod jakim kątem) → MORALNA POWINNOŚĆ jak powinno się zachować aby było dobrze

3. Źródła i cele etyki.
4. Działy etyki.

a) Absolutystyczna: akceptuje istnienie obiektywnego a absolutnego porządku moralnego.

b) Relatywistyczna: normy i oceny moralne mają charakter zmienny i względny.

c) Ogólna: ustala podstawowe elementy moralności np. cel czynu ludzkiego, powinność, dobro

d) Szczegółowa: ustala zasady postępowania moralnego w najważniejszych sytuacjach i kategoriach ludzkiego działania. (Indywidualna i Społeczna)

5. Etyka a etologia.

Etyka utożsamiana jest (mylona) z etologią, ponieważ etologia jest teorią norm moralnych uznawanych i praktykowanych w danym środowisku. Etologia opisuje pewne zjawiska moralne w danym środowisku. Etologia jest to dyscyplina porównawcza i opisowa. Obejmuje również psychologię, socjologię moralności. Bada wszelkie zjawiska związane z moralnością, to, jak się zachowują ludzie, ale nie mówi czy coś jest dobre czy złe.

6. Co to jest etyka dziennikarska?

Etyka Dziennikarska: zalicza się do tzw. etyk stosowanych (szczegółowych). Rozwijają się one wraz z postępem cywilizacyjnym. Koncentruje się na problemach praktycznych związanych z profesją dziennikarza.

7. Obszary etyki mediów.

Etyka mediów - jest to etyka wyborów moralnych związanych ze strukturą i funkcjonowaniem systemu medialnego. Stara się wypracować kryteria ocen etycznych treści medialnych.

• Etyka odbiorców, dlatego że odbiorcy są bardzo ważnym elementem komunikacji medialnej.

• Etyka reklamy, bo media są przedsiębiorstwem.

• Jest to etyka nadawców medialnych i dziennikarzy.

• Etyka mediów, reklamy, biznesu tworzą tzw. etykę komunikacji społecznej, w tej etyce należy uwzględnić pojawienie się nowych mediów, które aktywnie kształtują odbiorcę.

8. W czym się wyraża centralna i konstytutywna rola mediów we współczesnym społeczeństwie i co oznacza dla etyki dziennikarskiej?

Konstytutywna:
- media są jednym z najważniejszych instrumentów władzy społecznej,
- są narzędziem kontroli i zarządzania społecznego,
- są pobudzaniem postępu społecznego,
- są źródłem wiedzy niezbędnej do funkcjonowania w obecnym społeczeństwie,
- są publicznym forum, na którym prezentowane i rozgrywane są wszelkie sprawy życia politycznego i społecznego w skali narodowej i międzynarodowej,
- są klucze do sławy,
- są dominującym źródłem obrazów i rzeczywistości definicji społecznej,
- gromadzą i publicznie przedstawiają wartości kulturowe i społeczne,
- ludzie postrzegają świat przez „okno medialne”,
- są zasadniczym źródłem publicznego systemu znaczeń, który dostarcza kryteriów i miar osądzania,
- wyznacza standardy tego, co jest normą, uznaną opinią i obowiązującą zasadą,
- najbardziej powszechna, ogólnodostępna platforma organizująca czas wolny i dostarczająca rozrywki.

9. Współczesne mity medialno-dziennikarskie.
10. Negatywne i pozytywne skutki funkcjonowania mediów (zło i dobro).

Zło mediów masowych:
- promocja kultury bez wstydu (sensacja, przemoc, erotyzacja przekazu)
- manipulacje ideologiczne (sterowanie ludźmi)
- wykrzywianie rzeczywistości
- uzależnienie rzeczywistości
- uzależnienie od przyjemności
- generowanie  i propagowanie  chaosu aksjologicznego
- osłabienie więzi społecznych
- upowszechnianie negatywnych postaw życia, autorytetów pozornych
- rozbudzanie konsumpcji

Dobro mediów masowych:
+ powszechność dostępu do informacji,
+ szybkość przekazu
+ wzmaganie poczucia ogólnoludowej wspólnotowości
+ możliwość uczestnictwa w kulturze i edukacji na szeroką skalę
+ pomoc w podejmowaniu decyzji i wyrobów,
+ ogląd władzy, kontrola władzy,
+ demaskowanie zła,
+ ostrzeganie przed zagrożeniami i niebezpieczeństwami,
+ umożliwianie dialogu,
+ porozumienia i rozumienia innych,
+ rozpowszechnianie dobrych i sprawdzonych wzorców,
+ zdrowy tryb życia i twórczy sposób spędzania wolnego czasu,
+ pobudzanie rozwoju we wszelkich dziedzinach życia społecznego, kulturowego, politycznego,
+ troska o demokrację,
+ formowanie i wyrażanie opinii publicznej.

11. Actus hominis a actus humanus.

Actus Hominis - działanie człowieka - wszystko co dzieje się w człowieku, ale na co nie ma on wpływu.

Actus Humanus - czyn ludzki (świadomość, wola) - świadomy i dobrowolny akt moralny, którego człowiek jest bezpośrednim sprawcą, w którym wyraża siebie w pełni i artykułuje swoje "ja". Czyn jest świadomy i wolny. Ma następujące wymiary: intencja, treść aktu (przedmiot działania), okoliczności, cel.

12. Co to jest norma moralna?

Zasada wyznaczająca za pośrednictwem ogólnych nakazów lub zakazów obowiązek określonego postępowania w danych warunkach. Rozróżnia się dwa rodzaje norm moralnych jako zasad zachowania się ludzi:
– normy społeczne – regulują stosunki międzyludzkie oraz między jednostką a zbiorowościami społecznymi (np. grupami, klasami, społeczeństwem);
– normy techniczne – regulują proces wytwarzania dóbr materialnych i opanowywania przyrody.
Norma moralna w odróżnieniu od normy prawnej nie jest sankcjonowana przymusem państwowym, ale obyczajem, tradycją, odbiorem w opinii publicznej.

13. Intencjonalizm.
Intencja czyli zamiar działającego ma ogromne znaczenie. Jednak intencja nie może definitywnie rozstrzygać kwalifikacji moralnej czynu tzn. uznawać za moralnie uczciwe akty moralnych decyzji spełnione w  dobrej intencji ale np. sprzeczne z prawem naturalnym. Dobra intencja nie usprawiedliwia czynów moralnie złych( np. nie można usprawiedliwiać moralnie kradzieży aby rozdawać innym). Zła intencja może sprawić ze czyn zyska znaczenie etyczne.

14. Teleologizm etyczny: konsekwencjonizm, proporcjonalizm, utylitaryzm/eudajmonizm, deontonomizm.

Konsenkwecjonalizm: moralnie dobre działanie to takie, jak można przewidzieć jego konsekwencje, dobre skutki

Proporcjonalizm: porównuje mierzy wartości i dobra osiągnięte. Koncentruje się na proporcji między skutkami dobrymi i złymi.

Utylitaryzm: Moralnie dobre działania to takie, które przynosza pożytek rozumiany jako szczęście. Określa się mianem eudajmonizmu, czyn dobry przez to, że uszczęśliwia swojego sprawcę.

Deontonomizm: deon/powinność, nomos-prwo. Kryterium moralności danego czynu jest nakaz odpowiedniego autorytetu. Zależy kogo uznamy za autorytet. Bóg (tenonamizm) człowiek- antroponomizm. (Hitleryzm/Komunizm) Zrzekanie się na rzecz innej wartości.

15. Ocena teleologizmu.

Teologizm: (FINALIZM) –głosi, że wszystko w przyrodzie i społeczeństwie jest urządzone w jakimś celu przez siły wyższe. Każdy element rzeczywistości ma swe wyznaczone ściśle miejsce; człowiek może jedynie poznać ten porządek, lecz nie może w nim niczego zmieniać.

16. Deontologizm etyczny.

Nauka o powinnościach lub obowiązkach. Zbiór podstawowych norm i reguł moralnych obowiązujących w danej dziedzinie życia. To także etyka zawodowa, określająca powinności wynikające ze statusu danego zawodu lub przyjętych w nim zwyczajów. Deont.to także nauka o moralności obejmujący naukę o prawie moralnym i powinnościach. Wedle tej teorii, o wartości moralnej czynu nie decyduje intencja autora, czy konsekwencje czynu, ale sama wewnętrzna treść tego czynu nazywana przedmiotem czynu.

17. Czyny absolutnie złe.

Uderzają w godność ludzkiej osoby  a także w samo życie. Nic ich nie usprawiedliwia. Czyny przykładowo złe ze względu na swój przedmiot: zabójstwo, cudzołóstwo, aborcje, eutanazja, kradzież. Godność ludzką narusza wszystko  co narusza całość, integralność osoby ludzkiej: okaleczenie, nieludzkie warunki życia, deportacje, prostytucja, handel ludźmi.

18. Jakie są trzy źródła moralności czynu i które jest najważniejsze.

1. Intencja człowieka - cel podmiotowy czynu.
2. Okoliczności towarzyszące działaniu (Jak to człowiek czyni? Z jakimi skutkami? Jakie są konsekwencje?)
3. Przedmiot działania - co czyni treść danego czynu; cel podmiotowy.
Najważniejsza jest 3 składowa - czyn ludzki jest wtedy godziwy, gdy jest zarówno dobry jak i słuszny. Czyli człowiek działający pragnie dobra osoby, której jego działanie dotyczy i gdy to działanie przynosi osobie obiektywne dobra.

19. Kwadrat Pottera.

Opracowany przez Ralpha Pottera w 1965 r.
Kwadrat Pottera jest pewnym bezpiecznikiem, który zmniejsza (bo nie daje całkowitej gwarancji) ryzyko naruszenia etyki dziennikarskiej.
1)OKREŚLENIE PROBLEMU: dokładne rozpoznanie sytuacji(fakty, konteksty, aspekty prawne) Jest to najistotniejszy punkt.
2)POZYTYWNE/NEGATYWNE WARTOŚCI, KTÓRE WIĄŻĄ SIĘ Z PUBLIKACJĄ. Należy dostrzec, gdzie leży konflikt między nimi. Owy konflikt na pewno wystąpi, więc trzeba go jasno sformułować. Dziennikarzowi pomoże tu z pewnością jego hierarchia wartości.
3)ROZWAŻENIE ZASAD: Są to pewne opracowane taktyki w sytuacji konfliktu wartości. Znajdują się w kodeksach lub praktykowane są w danej redakcji.
4)PAMIĘĆ O ZOBOWIĄZANIACH: wobec różnych odbiorców, państwa, prawa.

20. Co to jest Złota Reguła Postępowania - dlaczego nazywamy ją progiem dojrzałości moralnej?

Złota reguła brzmi: nie czyń drugiemu co Tobie niemiłe. Ta reguła powala nam żeby spojrzeć na siebie niejako z zewnątrz, mieć możliwość współodczuwać z innymi ludźmi, można spojrzeć na świat oczami innego człowieka. Ta reguła mówi, że kiedy nie wiemy co zrobić żeby było etycznie, to trzeba wejrzeć w siebie i w zgodzie ze swoim sumieniem odpowiedzieć sobie na pytanie czego ja bym oczekiwał od innych, czego ja bym nie chciał. Jest progiem dojrzałości, ponieważ każe stosować nam tę samą miarę do własnych czynów jaką stosujemy do czynów czy postępowania innych ludzi. W wymiarze płytkim brzmi: Nie czyń niczego złego bliźniemu bo Ci się to nie opłaci. Spotykamy się z nią w Karcie Etycznej Mediów, w zasadach szacunku, tolerancji i pierwszeństwa dobra odbiorcy.

21. Imperatyw kategoryczny Kanta.

Jest to zasada etyczna, która nam nakazuje postępować wedle takich reguł, co do których chcielibyśmy, żeby były stosowane dla każdego i w każdym w czasie. ,,Postępuj zawsze według takiej maksymy, abyś mógł zarazem chcieć, by stała się ona podstawą powszechnego prawodawstwa.

22. Syndereza-prasumienie.

Punktem wyjścia rozważań o sumieniu jest pojęcie zwane prasumieniem- syndereza. Mianem prasumienia określa się wrodzoną człowiekowi, wpisaną w ludzką naturę właściwą rozumnej naturze człowieka elementarną zdolność rozróżniania dobra i zła. Zdolność ta łączy się z przeświadczeniem – imperatywem iż dobro należy czynić, a zła unikać
Syndreza – ukiernukowanie człowieka ku dobru, najbardziej pierwotne kryterium oceny moralnej ludzkich działań. Reguła czyń dobro, zamiast zła.

23. Co to jest sumienie - czy człowiek/dziennikarz zawsze powinien go słuchać?

Głos Boga w sercu człowieka, szczyt duchowej wrażliwości, posłuszeństwa głosowi sumienia. Nieustanne wychowywanie swojego sumienia. Sumienie za wąskie jest sumieniem niebezpiecznym. Liczy się czynienie dobra, zdobywanie cnót.

Etyka chrześcijańska wskazuje na nadprzyrodzone pochodzenie sumienia. Najskrytszy ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa. Syneideissis z grec. Z łac. konstinecja - wrodzona wrażliwość moralna. Zdolność odróżniania dobra od zła. Moja świadomość i sąd moralny. Pochodzący spoza nas. Wartościujący. Imperatywny sąd człowieka o spełnieniu przez człowieka akcje.

24. Etyczna odpowiedzialność działania z błędnym sumieniem; niewiedza zawiniona a niewiedza niezawiniona.

CZŁOWIEKOWI NIE WOLNO DZIAŁAC JEŻELI PRZEŻYWA UZASADNIONE WĄTPLIWOŚCI CO DO WARTOŚSCI MORALNEJ SWOJEGO CZYNU! Działać trzeba tylko z sumieniem pewnym, słuchać trzeba go zawsze i w według niego działać!

Jeśli przed dokonaniem czynu pojawiają się wątpliwości to trzeba je usunąć. Czy jeśli kierujemy się błędnym sumieniem zaciągamy winę etyczna? Zależy to od 2 czynników:

1) Niewiedza zawiniona -> brak wiedzy, którą człowiek powinien posiąść, mieć:

*nieznajomość prawa szkodzi – ponosi się wiec odpowiedzialność etyczną

2) Niewiedza niezawiniona -> zawsze jest ryzyko, że posiada się niepełną wiedzę, człowiek jest omylny, na skutek postaw błędnych nie ma wpływu – brak odpowiedzialności etycznej.

25. Postmodernizm jako problem etyczno-dziennikarski.

Powstał w USA, jego początki datuje się na lata 60. Do Europy doszedł w latach 80.

Główne założenia:

- Relatywizacja norm,
- Indywidualizacja sumienia,
- Niechęć do osiągnięć nauki,
- Dominuje wolność i tolerancja.

Głównym problemem było to, że postmodernizm negował istnienie absolutnych zasad moralnych, twierdził że nawet jeśli te normy istnieją to i tak nie bylibyśmy w stanie ich poznać. Neguje pojęcie, dobra, prawdy, odpowiedzialności. Odrzucił etykę normatywną. Skoro więc żadne wartości nie istnieją to nie można ich egzekwować od dziennikarzy, istnieje też ryzyko, że zaniknie w ogóle komunikacja międzyludzka.

26. Ocena postmodernistycznej dwutorowej etyki.

Konsekwencją tego, że w postmodernizmie wszystko ulega subiektywizacji jest to, że powstają dwa, przeciwstawne sektory moralności.

1. Sektor indywidualno-prywatny.

2. Sektor publiczno- społeczny.

Prowadzi to do powstania dwóch etyk:

1. Etyka prywatna- jest wyrazem własnych, osobistych emocji człowieka, jego przekonań i zamierzeń.

2. Etyka publiczna- jest wyrazem przeżywanego poczucia solidarności z ludźmi z którymi czujemy się jakoś związani np. dziennikarz odbiorca.

Jest to fałsz antropologiczny, ponieważ człowieka jest jednością psychofizyczną i jego decyzje moralne powinny być spójne.

27. Postmodernistyczna relatywizacja norm i indywidualizacji sumienia.

Postmodernizm traktuje etykę skrajnie subiektywnie, tzn. wszystko jest względne, relatywne. Relatywizuje się rozumienie prawdy, odpowiedzialności, dobra, przez co panuje chaos i zagubienie, wątpliwości, tworzy się więc doraźne rozwiązanie, człowiek zostaje sam na sam z ryzykiem podejmowania decyzji.

Indywidualizacja sumienia:

• Kierowanie się własną etyką.

• Zanika relacja sumienia z prawdą.

• Ludzie mają przywilej samodzielnego tworzenia norm.

• Wolność oddzielona jest od prawdy.

• Skrajnym przejawem jest to, że sumienie samo tworzy własną prawdę.

• Osąd moralny staje się prawdziwy tylko dlatego, że pochodzi z sumienia i z wolności.

28. Polityczna poprawność jako zagrożenie dla etycznej pracy dziennikarza.
29. Prawda jako fundament etyki dziennikarskiej.

• Jest wiele koncepcji prawdy np. pragmatyczne - czyli taka co przynosi korzyść , ontologiczna- prawda o bycie istniejącym, religijna

• Jest esencją dziennikarstwa - koncepcja klasycznej prawdy.

• Prawda to zgodność myśli z rzeczą

• Dziennikarz powinien publikować tylko to co jest zgodne z faktycznym stanem rzeczy.

• Koherencyjna koncepcja prawdy - prawdziwe jest to co jest wewnętrznie spójne, wyraża się w spójności.

• Człowiek z natury poszukuje prawdy, jej atrybutem jest normatywność.

30. Uwarunkowania dziennikarskiej prawdomówności.

• Prawda czyniona jest w pełnej zgodzie z własnymi przekonaniami, ze swoim rozeznaniem rzeczywistości i faktów.

• Prawdomówność wyrasta ze szczerości i prawdy wobec samego siebie.

• Publikacja respektuje zasadę prawdomówności gdy jest wyrazem wewnętrznego przekonania dziennikarza i najlepszego stanu wiedzy jaki posiada.

• Publikacja jest rzetelna i dokładna, fakty są weryfikowane

• Publikacja w treści i formie jest przejrzysta, pomaga odbiorcy zrozumieć świat

• Publikacja ma na celu dobro wspólne i na względzie dobro odbiorcy, to dobro odbiorcy uczy nas że nie wszystko można przekazywać opinii publicznej.

• Ma sformułować komunikat tak aby ułatwić odbiór odbiorcy.

31. Dziennikarskie uchybienia wobec prawdomówności.

• Zaprzeczanie istoty dziennikarza- kłamstwo, niezgodność myśli z rzeczywistością, dziennikarz nie może publikować nieprawdy. Przekaz opiera się na zaufaniu, to zaufanie można stracić przez każdy przejaw nieszczerości.

• Wszelkie formy manipulacji.

• Dezinformacja.

• Nieadekwatność tytułów do prawdy.

• Obmowa i plotka (niepotrzebne i niezweryfikowane inf.).

• Zniesławienie.

• Oszczerstwo.

32. Na czym polega dziennikarski obiektywizm.

Media powinny być obiektywne tzn. niesubiektywne. Pełen obiektywizm jest niemożliwy. Każde dzieło jest zawsze interpretacją rzeczywistości. Obiektywizm polega na równorzędnym zaprezentowaniu wszystkich istotnych dla danej kwestii stron, bez zajmowania stanowiska.  Obiektywizm to wewnętrzna  wolność dziennikarza od jakichkolwiek nacisków. Bezstronność to nie przyłączanie się do stron sporu.
Dziennikarz aby zachować bezstronność musi być:
- Uważny – strać się jak najlepiej zrozumieć świat
- Wrażliwy moralnie
- Uformowany kulturowo – odpowiednie wykształcenie, nieustanne dokształcanie, odpowiedni poziom życia duchowego, odpowiednia krytyczność(nie może być łatwowiernym muminkiem!!!)
Obiektywizm nie oznacza pustki ideowej. Nie będzie dziennikarzem ktoś kto nie ma własnych poglądów. Obiektywizm nie zabrania osądu świata.

33. Co to znaczy, że każda rzecz powinna być poznawana wg jej właściwej wewnętrznej charakterystyki.
34. Wyjaśnij termin ALETHEIA.

Aletheia to postawa prawdomównego dziennikarza. Oznacza to co nieukryte. Prawdziwość i szczerość człowieka objawiająca się wtedy gdy mówi on do drugiego człowieka otwarcie. Prawda jako otwartość, odkrywanie i odkrywczość. Dziennikarz nie manipuluje tylko ma szczere intencje. Aletheia koresponduję z rzetelnością i starannością.

35. Dobro jako etyczny wymóg pracy dziennikarza.

Dobro w pracy dziennikarza:

• Ontologiczne - byt, to co istnieje jest dobre.

• Etyczne - pojawia się w kręgu istot rozumnych mających świadomość zgodności lub niezgodności, rozum i wolna wola musi być, zdolności budzenia prawdy. Dobro jest tym czego wszyscy pożądają.

Rodzaje:

• Godziwe- jest dobrem samym z siebie, odpowiada człowiekowi jako istocie rozumnej. Człowiek z natury dąży do posiadania dobrej opinii czy wiedzy.

• Przyjemne- jego posiadanie sprawia przyjemność i właśnie z tego powodu jest pożądane, cel osobisty.

• Użyteczne- Dobro użyteczne przynosi korzyść, pomagając osiągnąć inne dobra. Takim środkiem są np. pieniądze, umożliwiające troskę o rodzinę, czy dążenie do wiedzy przez studiowanie.

• Wspólne

36. Co to jest 'dobro wspólne'.

Różnie rozumiane, obejmuje sumę tych warunków życia społecznego, dzięki którym ludzie, rodziny i grupy społeczne mogą w pełniejszy i szybszy sposób osiągnąć swoją własną doskonałość. To dobro obejmuje zewnętrzną i wewnętrzną pomyślność osoby ludzkiej, zewn. i wewn. rozwój. Dobro jest tym, czego wszyscy pragną, dziennikarz też powinien do tego dążyć. Czasem naruszają oni dobro drugiej osoby. Tabloidy uderzają w dobro człowieka i relacje między ludźmi. Dziennikarz ma dbać o to, by sama komunikacja stanowiła wspólne dobro ludzkiej społeczności.

37. Piękno jako etyczny wymóg pracy dziennikarza.
- należy do dziedziny estetyki, ale jest ściśle związane z etyką, ponieważ symbolicznie oddaje dobro etyczne,
- jest odbiciem szacunku do odbiorcy ( wypaczenie np. pornografia),
- piękno powinno wyrażać treść przekazu,
- stanowi jego jakość oraz formę ( każdy przekaz jest rodzajem dzieła sztuki), domaga się zatem:
*dbałości o język ( przeciw prymitywizacji i wulgarności),
*starania o komunikatywność, prostotę, jasność, rozumność i poprawność wypowiedzi ,
- jest niezbędne do interpretacji i zrozumienia świata, zwłaszcza gdy chcemy zająć się problemami głębszymi,
- na dziennikarzu spoczywa duża odpowiedzialność, ponieważ piękno buduje człowieczeństwo.

38. Wyjaśnij termin KALOKAGATHIA.

Połączenie dobra z pięknem. Odzwierciedlenie szlachetnego i etycznego postępowania.

39. Co to jest cnota - na jakich cnota opiera się człowieczeństwo oraz warsztat dziennikarza?

Cnota – nabyta, stała zdolność woli człowieka do spełniania aktów moralnie dobrych. Skłonność i sprawność woli w czynieniu dobra. Jej przeciwieństwem jest wada.

Rodzaje:
- intelektualna – doskonali rozum,
- moralna (usprawnia wolę do czynienia dobra):
* naturalna, np. męstwo,
* teologalna, np. wiara.

Roztropność jest miarą wszystkich cnót, uzdalnia do rozeznawania w danych okolicznościach prawdziwego dobra i środków do jego realizacji.
Sprawiedliwość polega na stałej i trwałej woli oddawania każdemu tego, co mu się należy.
Męstwo pomaga osiągnąć trudne dobro.
Umiarkowanie to zapewnienie równowagi w używaniu dóbr, nadaje odpowiednią miarę ludzkim dążeniom.

Powinny występować komplementarnie, w sposób łączny, uzupełniać się. Zwykle postęp w jednej daje postęp w innych, powinny współgrać razem w charakterze dobra.

W pracy dziennikarza:
Roztropność – powinna cechować dziennikarza, bo powinien przewidywać skutki.
Sprawiedliwość – właściwa miara w sądzeniu ludzi.
Umiarkowanie i pokora – cnota rządzenia samym sobą, niezbędna ze względu na współżycie z ludźmi.
Męstwo – dziennikarz powinien cechować się odwagą w głoszeniu prawdy i własnych przekonań.

40. Co to znaczy, że działanie postępuje za bytowaniem (łac. Operari seqitur esse))

Zgodnie z starą filozoficzną zasadą operari sequitur esse, o naturze danego bytu możemy wnioskować na podstawie sposobu, w jaki byt ten się objawia. W przypadku człowieka możemy mówić o specyficznym dla niego dynamizmie.
Karol Wojtyła w pracy Osoba i czyn zauważa, że w człowieku mamy do czynienia z dwoma rodzajami dynamizmów: a) w człowieku coś się dzieje (actus hominis); b) człowiek działa (actus humanus)

41. Niezależność dziennikarza - mit czy rzeczywistość?
42. Czy wolność jednostki/dziennikarza ma jakieś granice?

Wolność człowieka to zdolność dysponowania samym sobą. Wolność człowieka nie jest ideałem, ponieważ ma ona zawsze jakieś ograniczenia, obowiązki wobec siebie, pracodawcy, społeczeństwa itd. Każda wolność musi łączyć się z odpowiedzialnością. Granice wolność wyznacza dobro drugiego człowieka i poszanowanie prawdy.
Etyczne dziennikarstwo musi zawierać w sobie samoregulacje – prawda, dobro, piękno.

43. Co to znaczy, że odpowiedzialność jest stopniowalna?
44. Odpowiedzialność ontyczna a odpowiedzialność moralna.
45. Odpowiedzialność negatywna i odpowiedzialność pozytywna.

2 rodzaje:
- negatywna (formalna) – obejmuje czyny dokonane, powinna cechować wszystkie media,
- pozytywna (materialna) – czyny, które powinny być dokonane lub zaniechane.

46. Płaszczyzny odpowiedzialności dziennikarza.

2 rodzaje:
- negatywna (formalna) – obejmuje czyny dokonane, powinna cechować wszystkie media,
- pozytywna (materialna) – czyny, które powinny być dokonane lub zaniechane.

Odpowiedzialność za samego siebie, własną wolność, człowiek jest tylko sprawcą swoich czynów (pierwotna) - skutki wolności za samego siebie człowiek jest zdany tylko na siebie może uczynić się moralnie dobrym lub złym odpowiedzialność za bliźniego - za stan, za jakość relacji łączących ich z bliźnim, odpowiedzialność za godność człowieka będącego uczestnikiem komunikacji odpowiedzialność za wspólnotę - za jakość życia społecznego, za dobro wspólne, za dobro rodziny.

Najpierw jest odpowiedzialność za skutki użycia własnej wolności wobec samego siebie. Dziennikarz najpierw krzywdzi samego siebie. Dziennikarze są odpowiedzialni za bliźniego (stan relacji między ludźmi, za wspólnotę, za jakość życia społecznego.

47. Adresaci dziennikarskiej odpowiedzialności.

- dziennikarz jest odpowiedzialny przed swoim sumieniem,
- bliźnimi,
- ludzką społecznością.

48. Wolność w relacji do prawdy i dobra.

Wolność nigdy nie zawiera się w nieskrępowanej swobodzie. Tym bardziej jesteśmy wolni im pełniej ku dobru zmierzamy. Prawda