Rozwój układu wydalniczego

Układ moczowy powstaje z mezodermy.

Nerka :

• formuje się począwszy od 4 tygodnia życia płodu w postać wydrążonego uwypuklenia, które powstaje z pierwotnego moczowodu (metanefronu), a konkretnie ze związków o charakterze wydzielniczym i wydalniczym

• około 9-10 tygodnia rozwoju płodu nerka posiada już swą zasadniczą budowę.

• Nerki zaczynają działać już u płodu około 11-12 tygodnia jego rozwoju.

• W chwili urodzenia nerka nie posiada jeszcze pełnej sprawności działania, mała jest zdolność do zagęszczania moczu i wydzielania niektórych składników. W ciągu kilku tygodni po urodzeniu nerka rozpoczyna swoją normalną działalność.

• Masa nerek szybko narasta w trzecim trymestrze rozwoju płodu oraz w pierwszych latach po urodzeniu. Masa nerki noworodka wynosi 12g i wzrasta do około 20 roku życia. U Masa nerek noworodka stanowi 0,75% masy całego ciała, u osoby dorosłej 0,45%. Masa nerek wzrasta dość proporcjonalnie do wysokości ciała. U dorosłych masa jednej nerki waha się od 130-135g u kobiet
  i 150-155g u mężczyzn, z tym że nerka lewa jest zazwyczaj nieci większa od prawej. Po około 25 roku życia u kobiet i 30 u mężczyzn masa nerek zmniejsza się.

• W ciągu minuty u dorosłego człowieka przepływa przez nerki około 1200 cm³ krwi. W 3 dniu życia przez nerkę przepływa 30% a w 10 dniu po urodzeniu 40-60%

• Filtracja u noworodka w przybliżeniu na 1cm² powierzchni ciała wynosi 30-50% tej, która jest właściwa osobom dorosłym. Doskonalenie się tej funkcji jest bardzo szybkie w ciągu pierwszych
  6 miesięcy życia, następnie wolniejsze do 2 roku życia, kiedy to nerki uzyskują praktycznie pełną sprawność funkcjonalną.

• U 10 dniowego noworodka przepływ osocza przez nerki wynosi 70 cm³/min/m² podczas gdy przesączania kłębkowego wynosi 20 cm³/min/m². Pełna sprawność zostaje uzyskana w 2 roku życia, gdy odpowiednie wielkości wynoszą 650 i 130 cm³/min/m². W wieku 5-11 lat przepływ osocza przez nerki kształtuje się na poziomie właściwym osobom dorosłym

• Wydzielania kreatyniny wzrasta wraz z wiekiem i w miarę rozwoju masy mięśniowej. Ilość wydzielanej kreatyniny wzrasta do wieku 14-16 lat.

Nefrony, kłębuszki i kanaliki :

• nefrony (kłębki nerkowe) powstają jedynie w czasie rozwoju płodowego, uzyskując w 5 miesiącu pełne zróżnicowanie strukturalne.

• w chwili urodzenia dziecko posiada blisko milion nefronów, których zagęszczenie jest bardzo duże. Na tej samej powierzchni, na której u noworodka mieści się 50 kłębków, u dziecka 7-8 miesięcznego jest ich 18-20, podczas gdy u osoby dorosłej 7 do 8.

• Proporcja ilości kłębków do kanalików jest wyższa u niemowląt. Kłębki noworodka są małe
  a kanaliki krótkie

• U noworodka przesączanie kłębkowe jest nieco niższe względem powierzchni ciała aniżeli
  u dorosłych, u których wynosi ok. 125 cm³/min.

• Resorpcja glukozy jest u niemowląt obniżona i osiąga poziom właściwy dorosłym ok. 2 roku życia.

Mocz :

• Ilość, skład chemiczny i masa moczu formującego się w nerkach ulega zmianom w różnych fazach ontogenezy. W ciągu pierwszych 30 godzin po urodzeniu wydzielanie moczu wynosi ok. 0,027 cm³/min, w 5 dniu po urodzeniu wynosi już 0,05 cm³/min.

• U noworodków 2-13 dniowych maksymalna ilość moczu wydzielana w ciągu minuty wynosi 17 cm³ w odniesieniu do „dorosłej” powierzchni ciała (1,73 m²), u niemowląt i dorosłych wynosi 75 cm³/1,73 m².

• Noworodek w ciągu 3h wydali 10% ilości wody wprowadzonej do organizmu, w 3 dniu po urodzeniu już 25%, a w 7 dniu – 50%, a 3 miesięczne niemowlę wydala już wodę równie sprawnie jak dorosły.

• Ogólna ilość moczu wydalonego w ciągu doby wzrasta z około 100 cm³ u noworodka do blisko 1500 cm³ u osób dorosłych.

• Ilość moczu w jednej porcji wzrasta od ok. 10-50 cm³ w 1 miesiącu do 200-300 cm³ u dorosłych

Pęcherz :

• miedniczka i moczowód formują się w uwypuklenia pierwotnego moczowodu, natomiast kanaliki nerkowe z pierwotnej masy nefrogennej.

• Z wiekiem zmienia się objętość pęcherza, grubość jego ścian i położenie oraz grubość i przekrój moczowodów.

• U noworodka długość moczowody wynosi ok. 7 cm, u dorosłego mężczyzny lewy 30 cm, prawy
  29 cm – u kobiet są one o ok. 1 cm krótsze. Ich masa u mężczyzn wynosi 16g a u kobiet 15g.

• Masa pustego pęcherza wynosi 2,7g i szybko wzrasta w okresie niemowlęcym i pokwitania do 45g (30-60g) u osób dorosłych.

• Cewka moczowa u noworodków płci męskiej ma ok. 5-6 cm, u dziewcząt 1,5-2,2 cm. U dorosłego mężczyzny dł. Cewki wynosi 14-21 cm, u kobiet 2,5-4cm, przy masie u mężczyzny 10g, u kobiet 3g.

• Pojemność pęcherza noworodka wynosi 50 cm³, u dorosłego średnio 200-400 cm³. Fizjologiczna pojemność wynosi 200 cm³ a ogólna, wynikająca z rozciągliwości, wynosi ok. 250-500 cm³.

• Mięśnie ścian pęcherza ulegają z wiekiem pogrubieniu oraz cały pęcherz przesuwa się nieco niżej, szybko w wieku 3 lat, wolniej od 9 roku życia i już niewiele w okresie pokwitania.

• Pęcherz wysoko położony jest u niemowlęcia i ma kształt gruszkowaty, z wiekiem zmienia kształt na czworościenny.