Promocja zdrowia – wykłady

30.03 Wykład 1

Wprowadzenie do promocji zdrowia

Marc Lalonde – 1.05.1974 r.- czynniki wpływające na zdrowia

(A new perspective on the health of Canadians- a working documents)

• Styl życia – 50%

• Środowisko – 20%

• Cechy genetyczne - 20%

• Opieka zdrowotna – 10%

Czynniki determinujące zdrowie społeczeństwa :

• Sytuacja demograficzna (najw.- struktura wieku )

• Styl życia obywateli (wzajemne oddziaływanie jednostki warunków w jakich żyją indywidualnych zachowań, cechy osobnicze)

• Sprawność systemu ochrony zdrowia :

  • Przejrzystość i organizacja

  • Świadczenie określonych usług (jakość i dostępność)

  • Działania edukacyjne (w tym eliminacja agresji i przemocy )

  • Kontrola pewnych środowisk i wyznaczanie norm

  • Kontrola pewnych czynników

Karta ottawska – 1986r., Kanada , I Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia

• Promocja zdrowia- proces umożliwiający jednostką i grupom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem i jego kontrolą

• Wstępne warunki utrzymania zdrowia

• Współzależne kierunki działań tworzące strategię promocji zdrowia

Wstępne warunki utrzymania zdrowia:

• Pokój

• Schronienie

• Środki do życia

• Dostęp do edukacji

• Zaopatrzenie w wodę i żywność

• Stabilny ekosystem i odtwarzalność zasobów naturalnych

• Sprawiedliwość społeczna i równość szans życiowych

Działania kluczowe dla promowania zdrowia:

• Orędownictwo na rzecz zdrowia (Advocata)

• Umożliwiania kontroli nad czynnikami determinującymi zdrowie (Euable)(równe szanse)

• Mediacja na rzecz zdrowia (Mediate) współpraca sektorów mających wpływ na zdrowi, mimo że nie należą do sektorów zdrowia, ekonomiczny rząd, organizacje pozarządowe)

Potencjał zdrowotny :

• Wspierające środowisko

• Dostęp do informacji kształtowanie umiejętności i dokonywanie zdrowych wyborów

Współzależne kierunki działań tworzące strategię promocji zdrowia:

• Budowanie prozdrowotnej polityki publicznej (polityka fiskalna, ustawodawstwo przynoszące zadowolenia, stymulujące)

• Tworzenie środowisk wspierających zdrowie

• Wzmacnianie działań społecznych ( aktywne uczestnictwo)

• Rozwijanie umiejętności indywidualnych (kształtowanie umiejętności, dostarczenie informacji, motywacja)

• Reorientacja opieki zdrowotnej (uwzględnienie potrzeb i przeniesienie ciężaru z zabiegów wysokospecjalistycznych na promocję )

Światowe Konferencji Promocji Zdrowia :

• 1986 - Ottawa, Kanada

• 1988 – Adelajda, Australia

• 1991 – Sundsvall, Szwecja

• 1997 – Jakarta, Indonezja

• 2000 – Mexico City, Meksyk

• 2005 – Bangkok, Tajlandia

• 2009 – Nairobi, Kenia

• 2013 – Helsinki, Finlandia

Obszary promocji zdrowia wg Downie i Taunabie:

A- Działania prowadzące do edukowania polityków( posłów) o potrzebie działań logistycznych służących zdrowiu

B- Przyjęcie zdrowego stylu życia

C- Powstawanie np. norm jakości dla środowiska itd. , akt prawny dający podstawę kontroli określonych środowisk

D- Edukacja polityków mająca na celu wprowadzenie aktów prawnych zakazujących sprzedaży alkoholu na terenie obiektów sportowych

Edukacja zdrowotna – szerzenie wiedzy, dostarczanie informacji z uwzględnienie samooceny odbiorców, indywidualnych umiejętności i wsparcia społecznego

Profilaktyka zdrowotna – ograniczenie zachorowań, chorób i ich skutków (powikłań, niepełnosprawności, zgonów); profilaktyka pierwszej fazy ( pierwotna) jest kierowana do osób zdrowych; drugiej fazy kierowane do osób dotkniętych chorobą

Ochrona zdrowia- prawne i ekonomiczne podstawy tworzenia warunków, które sprzyjają zdrowiu (rozporządzenia, ustawy, określona polityka podatkowa itd.)

Działania w edukacji zdrowotnej:

1. Styl życia:

   1. Indywidualne (efekt decyzja : rzucam palenie)

   2. Zbiorowe (decyzja rzucam palenie ale w grupie motywacyjnej)

2. Warunki życia :

   1. Indywidualne (decyzja wrzucam odpady do kosza)

   2. Zbiorowe (decyzja uczestnictwo w sprzątaniu świata)

Porównanie modeli:

1. Kryterium: b) Promocja zdrowia : c)Prewencja chorób:

   1. Cel umacnianie zdrowia przeciwdziałanie chorobom

   2. Metoda działania uczestniczący model model medyczny

   3. Grupa docelowa zbiorowość i jej środowisko jednostki i grupy

wysokiego ryzyka

1. Przedmiot działania Ogół spraw zdrowotnych specyficzna patologia

2. Strategie przybliżające, ułatwiające oparte na dyrektywach

Uczestnictwo i perswazji

1. Realizatorzy Różne sektory, organizacja Profesjonaliści reprezentujący

i grupy samorządowe, różne dyscypliny medyczne

niezbędne wsparcie władz

13.04.Wykład 2

Marketing społeczny jako strategia wywoływania zmian zachowania

Strategie wywoływania zmian społecznych:

• Technologiczna- nowa technologia wypiera starą i niesie zmiany zmiany zachowania, np. ruchome schody, windy obniżanie potrzeby ruchu

• Ekonomiczne cena powoduje określone zachowania, no. Dofinansowania produktów

• Polityczno –prawnezmiany zachowania prowokowane zapisami legislacyjnymi

• Edukacyjna (oświatowa) dostarczenie wiedzy powodujące zmiany prozdrowotne

• Przymusu”kontynuacja” str. Polityczno-prawnej; egzekwowanie zapisów legislacyjnych

• Marketingu społecznego

Marketing społeczny:

Gałąź marketingu nastawiona na rozwiązywanie problemów społecznych przy wykorzystaniu koncepcji i metod marketingu i nauk społecznych

Zachowania na które próbuje wpływać marketing społeczny t przywary jednostek,których koszty ponosi ogół społeczeństwa, np. używanie narkotyków

Od reklamy marketing społeczny różni się celem cel reklamy to cel komercyjny , celem marketingu społecznego jest wpływanie na zachowania.

Odmiany marketingu społecznego:

• Działania marketingowe nastawione na zmiane społecznie szkodliwych zachowań – programy i kampanie, których głównym celem jest stymulowanie zmian zachowań w społ. W celu promocji zdrowia, prewencji patologii, promocji działań charytatywnych np. pajacyk

• Wspieranie celów społecznych w ramach marketingu komercyjnego – sponsorowanie działalności społecznej przez instytucje komercyjne w celu budowania / poprawy wizerunku marki, np. „ Podziel się posiłkiem”

Kompozycja marketingu społecznego:

• Produkt – charakter niematerialny; potrzeba jaką jednostka zaspokaja zmieniając zachowanie

• Cena za uzyskanie produktu – czas , wysiłek, ograniczanie przyjemności

• Promocja

• Dystrybucja – wygodny i łatwy „zakup” produktu , np. nieodpłatna dostępność miejsc do aktywnego spędzania czasu

Badania w marketingu społecznego przebiegają w 3 etapach:

• Badania formatywne – badania rynku na etapie tworzenia strategii kampanii lub programu

• Testowanie wstępne (pretesting) – testowanie elementów strategii przed realizacją programu/ kampanii w terenie

• Monitorowanie i ewaluacja – badanie programu w trakcie realizacji w celu ewentualnego poprawienia jego skuteczności i efektywności

Zastosowanie marketingu społecznego:

• Promocja zdrowia: działania antynikotynowe, przeciw narkomanii, dot. Zdrowego żywienia, aktywnego trybu życia , szczepień ochronnych

• Odnowa środowiska : działania dotyczące czystości wód, powietrza, zużycia energii, segregacji odpadów

• Edukacja – zwalczanie analfabetyzmu, podnoszenia kwalifikacji

• Ekonomia – szkolenia zawodowe, ograniczenie bezrobocia, rewitalizacja miast

• Sprawy społeczne – zwalczanie przemocy w rodzinie, troska o prawa człowieka

Marketing zdrowotny to węższa dziedzina marketingu społecznego

Kanały przekazu informacji w marketingu społecznym:

• Nieosobowe

  • Media drukowane – gazety, czasopisma

  • Media transmisyjne – telewizja, radio

  • Media sieciowe – telefoniczne, satelitarne

  • Media elektroniczne – cd-rom, internet

  • Media ekspozycyjne – tablice reklamowe, plakaty, znaki

• Osobowe: teoria Malcolma Gladwella – czynniki odpowiedzialne za publiczne zainteresowanie danym problemem:

  • Prawo nielicznych: rola osób typu znawca, sprzedawca, łącznik

  • „Przylepność” (stickness)- pomysł trzeba wyrazić w sposób pozostający w pamięci i motywujący do działania

  • Siła kontaktu

Rola mass – mediów w marketingu społecznym:

• Dostarczanie nowych informacji

• Utrwalanie wiedzy wcześniej uzyskanej lub zachowań uprzednio zaadoptowanych

• Kierowanie uwagi na istniejące programy zdrowotne

• Wspieranie interwencji w społecznościach lokalnych

Im więcej kanałów przekazu informacji tym większa szansa na skuteczność komunikatu ( zwiększenie zasięgu komunikatu)

Ograniczenia roli mass-mediów

• Nie można przekazywać skomplikowanych informacji bądź kwestii

• Nie można nauczyć skomplikowanych technik terapeutycznych lub umiejętności współżycia społecznego

• Nie wywołują zmian podejścia u osób o ściśle ustalonych poglądach

• Nie dostarczają motywacji do działania osobom, którym środowisko społeczne lub fizyczne utrudnia zmianę zachowania

Jakie czynniki mogą zwiększać skuteczność przekazu?

• Źródło przekazu= kto przekazuje

  • Wiarygodność (eksperci, osoby godne zaufania, neofici?)

  • Atrakcyjność („drugorzędne” cechy nadawcy , zdolność wzbudzania sympatii)

  • Zwiększenie wiarygodności ( wypowiedź niezgodna z oczekiwaniami słuchaczy, słuchacze są pewni, że nie stara się na nich wpłynąć)

• Charakter przekazu = co i jak mówi:

  • Apele logiczne czy emocjonalne

  • Dane statystyczne a przykład osobisty

  • Argumenty jedno czy dwustronne

  • Rozbieżność między pierwotną opinią, a kierunkiem modyfikacji

• Cechy audytorium =do kogo mówimy:

  • Samoocena (łatwiej zmienić zachowania u osób z wysoką samooceną)

  • Poziom wykształcenia (im wyższy, tym łatwiej zmienić zachowania )

  • Uprzednie doświadczenia

  • Ochrona poczucia swobody

  • Mechanizm „zaszczepienia”

Interesy poszczególnych grup podmiotów w marketingu społecznym:

• Organizacja społeczna – jej celem jest nagłośnienie i wsparcie medialne prowadzonych programów i działań, ale również osiągnięcie zamiany myślenia o danym problemie czy zagadnieniu przez określonych odbiorców komunikatu

• Firma komercyjna – jej celem jest budowanie lub poprawa wizerunku firmy lub marki , element własnej strategii marketingowej firmy

• Agencja reklamowa – element integrujący i motywujący pracowników. Udział zespołów kreacyjnych agencji w tego typu przedsięwzięciach pozwala zarządzającym budować solidarność zespołu w oparciu o pozytywne wartości . Kampanie społeczne wpływające korzystnie na wizerunek agencji.

• Mass-media – sposób budowania swojej wiarygodności, ale też potwierdzanie prawdziwego zaangażowania w problemy i życie swoich widzów, słuchaczy i czytelników, a więc budowanie relacji z grupami niezbędnymi do funkcjonowania mediów

• Autorytety (artyści, politycy, naukowcy, sportowcy – pieniądze, korzyść osobista, popularność, poprawa wizerunku, obecność w mediach, pokazanie zaangażowania w sprawy

20.04 Wykład 3

Promocja zdrowia w Europie – kierunki działań, modelowe programy promocji zdrowia (prof. Drygas)

Promocja zdrowia w UE:

• Komisja europejska – Głos Europy

• Rada Europy

• Parlament europejski

Promocja zdrowia w UE:

• Aktualna strategia Komisji Europejskiej (zmiany demograficzne związane ze starzeniem się społeczeństwa, zwiększa się zapotrzebowanie na opiekę medyczną), nowe zagrożenia: zmiany klimatu, bioterroryzm, pandemiczne zachorowania na choroby zakaźne, szybki rozwój nowych technologii

• Lata życia w zdrowiu, długość trwania życia kobiet w wieku 65 lat(kobiety 81, mężczyźni – 72)

• Wspieranie pomyślnego starzenia się (zapobieganie chorobom, niepełnosprawności )

• Zmniejszenie nierówności w zdrowiu (różnice w wykształceniu!!, ludność romska gorszy stan zdrowia spowodowane brakiem opieki medycznej)

Podstawowe konstrukcje programowe promocji zdrowia:

• Podejście oparte na determinantach zdrowia

• Podejście siedliskowe (np. zdrowy dom, zdrowy szpital)

Podejście oparte na determinantach zdrowia:

Na zdrowie wpływa wiele czynników oddziałujących na siebie (osobnicze, społeczne, ekonomiczne środowiskowe)

Dekadowy Plan na Dekadę Działań:

1. Zarządzanie bezpieczeństwem drogowym

2. Bezpieczna infrastruktura drogowa

3. Bezpieczniejsze pojazdy

4. Poprawa bezpieczeństwa

5. Działania edukacyjne – opieka powypadkowa

Polityka antytytoniowa UE:

• 40% dorosłych obywateli UE to palacze

• Coraz młodsze kobiety zaczynają palić

• Obserwuje się wzrost udziału dzieci w wieku szkolnym w grupie palących

• Większa częstość palenia wśród grup społecznych o niższych statusach socjo-ekonomicznych

Kampania „Rzuć Palenie i Wygraj”:

1. Opodatkowanie

2. Ograniczenie reklamy

3. Punkty sprzedaży

4. Miejsca pracy i miejsca publiczne wolne od dymu

5. Strategie Rzucania Palenia

6. Przepisy dot. Wyrobów tytoniowych

7. Oznakowanie

8. Nadzór nad branżą tytoniową

Programy dot. Zdrowia psychicznego: Zielona Księga

Promocja zdrowia psychicznego w UE:

Pomoc osobom wrażliwym, pomoc bezrobotnym itd.: powinna pojawiać się jak najwcześniej („Przyjaciela Zippiego” – program adresowany do 6 – latków”).

Podejście siedliskowe: „ludzie kreują zdrowie i korzystają zeń na co dzień w miejscach , w których żyją, uczą się, pracują, bawią czy kochają „ Karta Ottawska; miejsce: kontekst społeczny, w których ludzie podejmują codziennie czynności, na których to czynniki środowiskowe, organizacyjne i społeczne wzajemnie oddziałują, wpływają na zdrowie i dobrostan (np.: szkoła, dom, miasta).

Program „Szkoła Promująca Zdrowie” – koncept powstał w 1991 r., podstawy stworzyła Barbara Wojciechowska, założenia: należało wybrać błędna odpowiedź i było podane Barbara Woynarowska

• Edukacja zdrowotna

• Współdziałanie z rodziną, nauczycielami

• Przeciwdziałanie agresji w szkole

W skali międzynarodowej – jeden z najskuteczniejszych programów.

Program „ Szpital Promujący Zdrowie” – realizowany od 1987r., adresowany do pacjentów, ich rodzin, lokalnej społeczności, personelu; założenia: szpital sprzyjający poprawie zdrowia , promocji zdrowego stylu życia, edukacji zdrowotnej, personel jako wzór.

Program Zdrowych Miast – początek lat 90, w Łodzi środek koordynujący; Irena Iwanicka

Program „Zdrowy Dom” – 2002r. ,Zakład Analiz i Promocji Zdrowia. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia w Warszawie.

Dom – optymalne miejsce do afirmacji zdrowia, z jednoczesnym wyeliminowaniem zagrożeń.

Promocja zdrowia w zakładzie karnym – idea zakładająca, że więzienie powinno być miejscem bezpiecznym, zabezpieczonym, reformującym;

• Osadzenie – zły stan zdrowia, zły styl życia, alkohol, narkotyki, grupagrupa o najgorszym stanie zdrowia; (mają dużo czasu idealne miejsce do prowadzenia działań prozdrowotnych)

• Najważniejsze potrzeby więźniów w zakresie promocji zdrowia będą dotyczyły: doradztwo w zakresie zdrowego stylu życia, szczepień, zdrowia psychicznego, podtrzymywania relacji rodzinnych

Projekt „Zdrowy Stadion” – początek XXI w. w UK; w 2007 r. stał się programem europejskim ; zdrowy stadion to taki, który angażuje się w promocję zdrowia kibiców, ogółu społeczności lokalnej; miejsce gdzie można udać się po poradę. Projekt zakłada, że stadion może mieć wpływ na zdrowie w zakresie:

• Konsumpcji wyrobów tytoniowych

• Aktywności fizycznej

• Żywienia (w tym spożywanie alkoholu)

• Zanieczyszczenia środowiska

• Zdrowia psychicznego

• Nierówności społecznych

27.04 Wykład 4

Podstawy prawne i rzeczywistość

Członkostwo w WHO:

• 1992 – Biuro regionalne w Polsce, które podpisuje 2 – letnie umowy z rządem RP na realizację poszczególnych celów zdrowotnych:

  • Konkretne oczekiwane rezultaty

  • Metody osiągania celów

  • Cele

• Collaborating Centras ds.:

  • Kontroli tytoniowej

  • Badań i szkoleń w zakresie zdrowia psychicznego

  • Medycyny pracy i zdrowia środowiskowego

  • Rozwoju jakości i bezpieczeństwa w opiece zdrowotnej

Polski Czerwony Krzyż:

• Założona w 1919 r.

• Misja : zapobieganie i łagodzenie cierpienia ludzkiego, ochrona ludzkiej godności, bez dyskryminacji

• Zadania : ochrona życia i zdrowia , zapewnienie, poszanowania istoty ludzkiej, zwłaszcza podczas konfliktów zbrojnych

• Promocja zdrowia

  • Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu życia

  • Kampania „Prawda o AIDS. Przekaż ją dalej”

  • Uśmiechnij się z PCK – przekazanie przesłania nakłaniającego do zmiany postaw dzieci i młodzieży na bardziej optymistyczne nastawianie do życia i otwartość oraz życzliwość na drugiego człowieka

  • Kampania „Stop Malarii”

    • Działania edukacyjne (malaria zabija 3000 dzieci dziennie, 350 – 500 miliardów zachorowań rocznie)

    • Prośba o pomoc i zbieranie funduszy na „siatki przeciw komarom dla ludności na terenach endemicznych

Konstytucja RP:

• Art. 68 – „Każdy ma prawo do ochrony zdrowia”

• Art. 71 – rodziny i matki przed i po narodzeniu

• Art. 76

Ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych:

• Zadania władz publicznych obejmują m.in. promocję zdrowia i profilaktykę.

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej:

• Art. 1 – Zozem jest placówka utworzona i utrzymywana w celu świadczenia świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia

• Art. 18 d – promocja zdrowia – działania umożliwiające zwiększenie kontroli nad czynnikami warunkującymi stan zdrowia i przez to jego poprawę, promowanie i indywidualnych czynników sprzyjających zdrowiu.

Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej:

• Art. 4 – pielęgniarka –m.in. promocja zdrowia

• Art. 5 – położna – m.in. promocja zdrowia

Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty:

• Prowadzenie działalności w zakresie m.in. promocji zdrowia

Podstawowym elementem polityki zdrowotnej jest Narodowy Program Zdrowia. Pierwsza wersja powstała w 1990. Obecny, przyjęty 15.05.2007, dotyczy działań na lata 2007-2015:

• Cele dotyczące czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia i=: m.in. zmniejszenie palenia tytoniu, spożycia alkoholu, poprawa sposób żywienia ludności, ograniczenie używania substancji psychoaktywnych itd., zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy

• Programy „wynikające” z NPZ (obszary działań) :

  • Racjonalne żywienie i aktywność ruchowa związana z ChUK, Cukrzyca II

  • Problemy onkologiczne

  • Promocja zdrowia psychicznego

  • Zakażenia HIV i AIDS

Ustawa z 23.01.2003 o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ:

• Art. 50.1 – fundusz realizuje uprawnienia do świadczeń na rzecz zachowania zdrowia, Zapobiegania chorobom

Inne akty prawne:

• Ust. z 8.03.1990 o samorządzie gminnym

• Ust. Z 5.06.1998 o samorządzie powiatowym

• Ust. Z 19.08.1994 o ochronie zdrowia psychicznego

• Ust. Z 26.10.1982 o zmianie ust. O wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

• Ust. Z 29.07.2005 o przeciwdziałaniu narkomanii

• Ust. Z 9.11.19…

27.04.2015r.

Promocja zdrowia w Polsce. Podstawy prawne i rzeczywistość.

Polska krajem członkowskim WHO

• 1992r powstało Biuro Regionalne WHO w Polsce, które podpisuje 2-letnie umowy z rządem polskim na realizację poszczególnych zadań:

  • Konkretne oczekiwane rezultaty

  • Działania służące w ich osiągnięciu

• W Polsce działają tzw. Centra Współpracujące (Collaborating Centres) ds.:

  • Kontroli tytoniowej – szefem jest Witold Zatoński, Warszawa

  • Badań i szkoleń w zakresie zdrowia psychicznego - Warszawa

  • Medycyny Pracy i zdrowia środowiskowego - Łódź

  • Rozwoju jakości i bezpieczeństwa w opiece zdrowotnej

POLSKI CZERWONY KRZYŻ

Jest najstarszą organizacją humanitarną w Polsce. Została założona w 1919r. Podstawową misją organizacji jest zapobieganie i łagodzenie cierpienia ludzkiego oraz ochrona ludzkiej godności, bez jakiejkolwiek dyskryminacji dotyczącej narodowości, rasy, płci, przekonań religijnych lub politycznych. Głównymi zadaniami są ochrona zdrowia i życia, zapewnienie poszanowania istoty ludzkiej, zwłaszcza podczas konfliktów zbrojnych, praca na rzecz zapobiegania chorobom, rozwijanie pomocy społecznej i stałej gotowości do niesienia pomocy.

PCK:

• Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu Życia – rozbudzanie zainteresowania własnym zdrowiem i problematyką prozdrowotną

• Kampania „Prawda o AIDS. Przekaż ją dalej.” – przekazywanie rzetelnej informacji o chorobie zakaźnej, m.in. o metodach jej zapobiegania; skierowana do młodzieży

• Uśmiechnij się z PCK – celem kampanii jest przekazanie przesłania nakłaniającego do zmiany podstaw dzieci i młodzieży na bardziej optymistyczne nastawienie do życia i otwartość oraz życzliwość a drugiego człowieka

• Kampania „Stop Malarii”

12 maja 2008r. Polski Czerwony Krzyż rozpoczął kampanię przeciwko malarii pod hasłem „Stop Malarii”. Celem kampanii jest uświadamianie społeczeństwu polskiemu ryzyka podróży do krajów endemicznych i ratowanie życia dzieci w najbardziej zagrożonych regionach Afryki. Malaria zabija 3000 dzieci każdego dnia, co daje liczbę jednego miliona rocznie! Odnotowuje się 350 do 500 mln przypadków zachorowań rocznie. Ponad 90% przypadków zachorowań na świecie ….

Podstawy prawne promocji zdrowia w Polsce

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997r.

• Art.68.

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń …

Uzupełnić + art. 71 i 76

Ustawa z dn. 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

- promocja zdrowia i profilaktyka

Uzupełnić

Ustawa o Zakładach Opieki Zdrowotnej

Art.1.

1. Zoz jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia.

2. Zakład opieki zdrowotnej może być również utworzony i utrzymywany w celu:

   1. Prowadzenia badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń….

Art.18d

Definicja promocji zdrowia – przez promocję zdrowia rozumie się działania umożliwiające poszczególnym osobom i społeczności zwiększenie kontroli nad czynnikami warunkującymi stan zdrowia i przez to jego poprawę, promowanie zdrowego stylu życia oraz środowiskowych i indywidualnych czynników sprzyjających zdrowiu.

Warunki życia to czynniki środowiskowe (np. infrastruktura)

Czynniki indywidualne (kwestia zatrudnienia, motywacji, samooceny)

Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej

Art.4.

1. Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych…

Uzupełnić

Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Za wykonywanie zawodu lekarza rozumie się m.in. prowadzenie przez lekarza praw badawczych w dziedzinie nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie zawodu lekarza.

Rząd RP a promocja zdrowia

Podstawowym elementem polityki społecznej jest Narodowy Program Zdrowia. Pierwsza wersja została przyjęta przez Radę Ministrów w 1990r.

Obecny, przyjęty 15 maja 2007roku dotyczy działań przewidzianych na lata 2007-2015r.

NPZ na lata 2007-2015: Cele dotyczące czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia:

• Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu

• Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód spowodowanych alkoholem

• Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie ni występowania otyłości

• Zwiększenie aktywności fizycznej ludności

• Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych

• Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy oraz ich skutkach zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju

Pierwszy obszar działania – np. cukrzyca

Drugi obszar działania – problemy onkologiczne

Trzeci – promocja zdrowia psychicznego

Czwarty – zakażenia wirusem HIV i AIDS

Ustawa z dn. 23 stycznia 2003r. o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ

Art.50.1. Fundusz realizuje uprawnienia ubezpieczonego do świadczeń na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób poprzez finansowanie działań w zakresie:

1. Propagowania zachowań prozdrowotnych, w szczególności przez zachęcenie do indywidualnej odpowiedzialności za własne zdrowie

2. Prowadzenia działań w zakresie profilaktycznych badań lekarskich w celu wczesnego rozpoznania chorób ze szczególnym ….

3. Uzupełnić

Inne akty prawne

- ustawa z dn. 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym.

- ustawa z dn. 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym.

- ustawa z dn. 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego.

- ustawa z dn. 26 października 1982r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

- ustawa a dn. 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

- ustawa z dn. 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

Problemy, trudności

• Brak czytelnych zasad finansowania p.z. (promocji zdrowia)

• Brak systemu szkolenia kadr kompetentnych do realizowania działań z zakresu p.z.

• Brak rozwiązań systemowych (prawno-finansowych) motywujących np. pracodawców do realizacji działań z zakresu p.z.

• P.z. nie ma należytej rangi w działaniach administracji rządowej i samorządowej

• Brak mechanizmów kontroli i nadzoru nad istniejącymi interwencjami z zakresu p.z

Programy z zakresu promocji zdrowia realizowane są w Polsce ze środków:

- Światowej Organizacji Zdrowia

- Unii Europejskiej:

-- Ministerstwa Zdrowia

-- NFZ

- Samorządów gminnych i powiatowych

- Organizacji pozarządowych (fundacje, stowarzyszenia):

-- koncernów farmaceutycznych

Ministerstwo Zdrowia

Program „pamiętaj o Sercu” jest integralną częścią Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD.

Dekada działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego 2011-2020 – porównanie 10 najczęstszych przyczyn śmierci w roku 2004 i 2030

1. Choroba niedokrwienna serca

2. Choroba naczyniowa mózgu

3. Infekcje dolnych dróg oddechowych

4. Przewlekła obturacyjna choroba płuc

5. Choroby biegunkowe

6. HIV/AIDS

7. Gruźlica

8. Rak tchawicy, oskrzeli i płuc

9. Obrażenia w wyniku wypadków drogowych

10. Wcześniactwo i niska waga urodzeniowa.

Prognoza:

Wypadki samochodowe przeniosą się z 9 na 5 miejsce.

Globalny Plan na Dekadę Działań na rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2011-2020:

I filar – zarządzanie bezpieczeństwem ruchu drogowego - wdrażanie głównym konwencji ONZ o ruchu drogowym, ustanowienie wiodącej agencji zajmującej się bezpieczeństwem na drogach

II filar – bezpieczniejsza infrastruktura drogowa - postęp w planowaniu, projektowaniu, budowie i modernizacji dróg

III filar – bezpieczniejsze pojazdy -Implementacja nowych technologii poprawiających bezpieczeństwo

IV filar – poprawa bezpieczeństwa użytkowników dróg - edukacja nt. zapinania pasów bezpieczeństwa, stosowania kasków, odblasków; redukcja prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu, przekraczania dozwolonej prędkości

V filar – reakcja powypadkowa – szybka pomoc/ zareagowanie w sytuacji po wypadku; chęć zareagowania przez każdego z nas; ale również opieka długoterminowa

Pomyślność programów zgonów ze względu na wypadki drogowe zakłada zmniejszenie ofiar o 5 mln

Fundacja Promocja Zdrowia

• Powstała 1 991r.

• Prezesem fundacji jest prof. Dr hab. Med. Witold Zatoński

• Głównym celem jest promowanie ogólnopolskiej akcji prowadzącej do zmniejszenie liczby zachorowań na raka wśród Polaków, szczególnie poprzez ograniczenie palenia i wymuszonej inhalacji dymu tytoniowego.

  • „Rzuć palenie razem z nami”, w wyniku której około 2,5 mln Polaków rzuciło palenie

  • 5 razy dziennie warzywa i owoce

  • Program Edukacji tłuszczowej

Fundacja „Wszystko dla Zdrowia”

• Powstała w 1992r.

• Prezesem jest prof. Dr hab. med. Wojciech Drygas

• Celem fundacji jest szeroko zakrojona edukacja zdrowotna i promocja zdrowego stylu życia oraz profilaktyka przewlekłych chorób niezakaźnych

  • „Rzuć palenie i wygraj”

  • „Postaw Serce na Nogi”

04.05.2015r.

Promocja zdrowia na świecie. Różnice w priorytetach poszczególnych państw.

Promocja zdrowia w ujęciu WHO:

• Utworzona 7 kwietnia 1948r, aktualnie zrzesza 193 kraje członkowskie

• Zarządzana przez Generalnego Dyrektora (dr Margaret Chan) powoływanego przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia

• Pomaga ograniczyć nadmierną umieralność

• Dotyka wiodących czynników ryzyka i powiązanych z nimi determinantów zdrowia

• Pomaga wzmocnić istniejące systemy zdrowotne

• Stawia zdrowie w centrum programu rozwoju

Strategiczne podejście WHO do promocji zdrowia obejmuje:

- wspieranie polityki prozdrowotnej i nakłanianie do inwestowania w rozwój systemów zdrowotnych oraz usług, które spierają promocję zdrowia i profilaktykę

- rozwijanie środowisk sprzyjających zdrowiu oraz zintegrowanego podejścia do zdrowia publicznego

- zapewnienie solidnego finansowania oraz dowodów naukowych (evidence based) niezbędnych dla rzetelnego promowania zdrowia

- poszerzanie wiedzy o szeroko pojętych determinantach zdrowia

Zdrowie 21 – 21 celów polityki zdrowotnej krajów członkowskich WHO. Dokument opracowany i wydany przez WHO w 1998r.:

1. Solidarność dla zdrowia

2. Równość w zdrowiu

3. Zdrowy start życiowy

4. Zdrowie młodych ludzi

5. Zdrowie ludzi starszych

6. Poprawa zdrowia psychicznego

7. Redukcja chorób zakaźnych

8. Redukcja chorób niezakaźnych

9. Redukcja urazów powstałych w wyniku wypadków i przemocy

10. Zdrowe i bezpieczne środowisko

11. Zdrowy tryb życia

12. Redukcja negatywnych skutków używania alkoholu, narkotyków i tytoniu

13. Tworzenie siedlisk zdrowotnych

14. Wielosektorowa odpowiedzialność za zdrowie

15. Zintegrowanie sektora zdrowia

16. Zarządzanie jakością w opiece zdrowotnej

17. Finansowanie świadczeń zdrowotnych i alokacja środków

18. Rozwój zasobów ludzkich w opiece zdrowotnej

19. Wiedza i badania naukowe na rzecz zdrowia

20. Pozyskiwanie partnerów dla zdrowia

21. Polityka i strategia zdrowia dla wszystkich

Światowe biuro WHO mieści się w Genewie.

Europejskie biuro WHO – w Kopenhadze.

W Polsce biuro mieści się w Warszawie (Paulina Miśkiewicz).

Przeciętna długość życia:

• Kraje Afrykańskie – 50-59 lat; <50

• Australia, Kanada, Stany Zjednoczone, Niemcy, Hiszpania, Francja – 80-83 lata

• Polska, Ameryka Północna, Afryka Północna – 70-79 lat

• Azja – 60-69 lat

Priorytety WHO w regionie afrykańskim

- zdrowie reprodukcyjne (bezpieczne macierzyństwo, szczepienia ochronne, umieralność okołoporodowa) !!!!!

- choroby zakaźne (malaria, gruźlica, AIDS, polio, trąd i inne choroby tropikalne)

- przemoc i urazy

- degradacja środowiska (woda, warunki sanitarne, higiena)

- przewlekłe choroby niezakaźne (nadciśnienie, cukrzyca, choroby nowotworowe)

Współczynnik umieralności matek (na 100 tys. urodzeń żywych), 2010.

- AFRYKA (oprócz Afryki Północnej) – 300-549

Współczynnik zgonów dzieci <5 r. ż. Na 1000 urodzeń żywych:

- Ameryka Południowa, Afryka Północna i Południowa, Azja – 10-49

- Afryka Środkowa, Indie – 100-199

W Polsce na 1000 urodzeń żywych umiera 4 niemowląt/ nowo narodzonych dzieci do 30 dnia po porodzie. Jest to ogromny postęp zarówno w naszym kraju, jak i w reszcie świata.

Wskaźniki umieralności i zachorowalności w Afryce są znacznie większe niż na pozostałych kontynentach.

Terytoria dotknięte malarią, 2010r.:

• Ameryka Południowa, Afryka, Indie i Południowa Azja

Szacowana częstość zakażonych wirusem HIV wśród osób w wieku 15-49 lat (%), 2007r.:

• Afryka (głównie Afryka Subsaharyjska – tam największe wskaźniki ) – 5-14,9%; 15-28%

• Azja – 5-14,9%

Występowanie gruźlicy na świecie:

• Region azjatycki – 37%

• Region Zachodniego Pacyfiku – 22%

• Afryka – 21%

• Europa – 10%

• Region Morza Śródziemnego – 4%

• Ameryka Płd. – 4%

• Ameryka Płn. – 2%

Fakty dot. warunków sanitarnych :

1. Na świecie 2,6 miliarda ludzi nie ma dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych. Do regionów o największych deficytach w tym zakresie należą:

   1. Afryka subsaharyjska (31%)

   2. Południowa Azja (36%)

   3. Oceania (53%)

2. Brak dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych zmusza ludzi do defekacji na otwartym powietrzu, do rzek lub w pobliżu miejsc zabawy dzieci bądź przyrządzania posiłków. To z kolei zwiększa ryzyko przenoszenia chorób. Do rzeki Ganges w Indiach co minutę wpływa 1.1 miliona litrów ścieków. 1 gram odchodów może zawierać 10 mln wirusów, milion bakterii, 1000 cyst pasożytów i 100 jaj robaków.

3. W Afryce 115 osób umiera co godzinę z powodu chorób związanych ze złym stanem sanitarnym, kiepskimi warunkami higienicznymi i zanieczyszczeniem wody. Przykładami chorób przenoszonych poprzez wodę skażoną ludzkimi odchodami są biegunka, cholera, czerwonka, dur brzuszny oraz żółtaczka typu A.

4. Co roku ponad 200 mln ludzi doświadcza suszy, powodzi, burz tropikalnych, trzęsień ziemi, pożarów lasów oraz innych kataklizmów. Zapewnienie warunków sanitarnych jest niezbędnym elementem reakcji służb ratunkowych mających na celu zahamowanie szerzenia się chorób.

5. Badania dowodzą, że poprawa stanu zdrowia sanitarnego obniża współczynniki zgonów z powodu biegunki o 1/3. Biegunki są jedną z głównych przyczyn zgonów dzieci poniżej 5 roku życia: odpowiadają za 1.5 miliona zgonów dzieci rocznie, w większości żyjących w krajach rozwijających się.

6. Edukacja o zasadach higieny i promocja mycia rąk są prostymi i tanimi sposobami na zmniejszenie zachorowań na biegunki nawet o 45%. Nawet przy utrudnionym dostępie do podstawowych urządzeń sanitarnych, mycie rąk jest dobra metodą zapobiegająca wielu chorobom.

7. Korzyści finansowe płynące z poprawy warunków sanitarnych są wymowne: każdy 1$ przynosi zwrot wysokości 9$ zwłaszcza w społecznościach o niskim poziomie cywilizacji i wśród biednych dzieci.

8. Milenijne Cele Rozwoju zakładają zapewnienie podstawowych udogodnień sanitarnych 75% populacji świata do roku 2015. Koszt osiągnięcia tego celu oszacowany na 14 miliardów dolarów rocznie przez cały ten okres.

Częstość występowania cukrzycy na świecie u osób w wieku 35-64 lata, (10 krajów z największa liczbą osób chorych):

- Indie

- Chiny

- USA

- Indonezja

- Japonia

- Pakistan

- Rosja

- Brazylia

- Włochy

- Bangladesz

Zachorowania na cukrzycę wzrastają na całym świecie.

Priorytety WHO w regionie europejskim:

- przewlekłe choroby niezakaźne (choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca, choroby nowotworowe)

- kontrola i modyfikacja czynników ryzyka np. aktywności fizycznej, nadużywania alkoholu, nadmiernej masy ciała, zaburzeń lipidowych

- problemy zdrowia psychicznego

- przemoc, wypadki i urazy

- zdrowie w miejscu pracy

- pomyślne starzenie się i niwelowanie nierówności w zdrowiu

Główne przyczyny zgonów, EU-27, 2009 ( na 100 tys. mieszkańców):

-- choroby serca (udary, nadciśnienie tętnicze) w niektórych krajach stanowią

-- choroby nowotworowe ( piersi u kobiet, jelita grubego, płuc, żołądka) nawet 80% zgonów

-- urazy, wypadki, zatrucia

Nowotwory:

- kontynent europejski wykazuje wysokie wskaźniki, ( również Azja)

- Afryka wskaźniki bardzo niskie

Niedostateczny poziom aktywności fizycznej, 2008r.:

-- w Polsce w ponad 50% poziom aktywności jest niedostateczny

Spożycie alkoholu na głowę dorosłego mieszkańca czystego alkoholu ( w litrach), 2005r. :

- Rosja, Ukraina, Białoruś, Polska kraje azjatyckie i europejskie >12,5

- Australia 10-12,49

- Afryka północna <2,50

- Afryka Środkowa 2,50-4,99

Problem nadwagi i otyłości w wieku 20+, 2008r. ( BMI >25kg/m2)

- najgorsza sytuacja w Stanach Zjednoczonych >60

- Europa i kraje azjatyckie 40-59,9

Zróżnicowanie pomiędzy krajami jest bardzo duże. Niestety coraz więcej ludzi na świecie jest otyłych.

Zwiększa się odsetek osób starszych (65+). W Wielkiej Brytanii co setna osoba przekracza wiek powyżej 100 lat. Ten problem dotyczy wszystkich krajów świata.