Podstawy psychologii klinicznej

Wykład-13.10.2011

„Wypalenie zawodowe”

Wypalenie zawodowe następuje wtedy, gdy praca przestaje dawać satysfakcję, kiedy człowiek czuje się przepracowany, niezadowolony , kiedy to co kiedyś sprawiało przyjemność- budzi agresję.

Wypalenie zawodowe dotyczy intensywnych kontaktów z ludźmi (na ogół).

Istnieją tzw. Warunki zewnętrzne i wewnętrzne, które je wywołują.

Warunki zewnętrzne (aktywne)

Warunki wewnętrzne (bierne) – wynika z wewnętrznego przetworzenia.

*Wypalenie –(wyssanie)

*Wyalienowanie – dotyczy chęci odseparowania się od ludzi.

*Znużenie

Bardzo często początek wypalenia zawodowego objawia się bardzo powoli, a jeśli już się objawi to z dużą siłą.

1.wyczerpanie emocjonalne- pesymizm, duże napięcie psychofizyczne, niechęć, duża drażliwość, częste bóle głowy, bezsenność, obniżona ktywność

2.depersonalizacja- uprzedmiotowienie drugiego człowieka, dużydystans do drugiej osoby, obojętność, obwinianie innych za to że się coś nie udało,

3.obniżenie poczucia dokonań osobistych- spada poczucie własnej wartości, niezadowolenie, niezrozumienie, zachowanie przeciwstawne, niechęć chodzenia do pracy.

Etapy procesu wypalenia:

- stadium ostrzegawcze – bóle głowy, katar, chrypka, rozdrażnienie, irytacja, bezsenność

- pogardliwe odnoszenia się do innych, konieczny urlop,

- wrzody żołądka, osamotnienie, nadciśnienie, przenoszenie na innych

Przyczyny powstawania wypalenia:

1. Płaszczyzna indywidualna

2. Płaszczyzna interpersonalna

3. Płaszczyzna organizacyjna

Płaszczyzna indywidualna- bierność, czucie zależności od innych osób , niewiara we własne si ły, perfekcjonizm,

Płaszczyzna interpersonalna – relacje z innymi: a) relacja z rodzinami ( to ja decyduję co robić z pacjentem, nie wchodzenie za duże emocjami) ; b) relacja z szefem

Płaszczyzna organizacyjna- dotyczą oczekiwań pracy i organizacji tej pracy, wymagania adekwatne do proponowanej pracy,

Na przyspieszenie nasycenia ma wpływ:

- za wysokie wymagania

- perfekcjonizm

- postawa defensywna( wycofanie się) i ofensywna

- zbyt duża wrażliwość na uwagi

Stres –czynniki:

-doraźny

-przewlekły- długotrwały,

-periodyczny- od czasu do czasu

Etapy :

1. Zauroczenie pracą

2. Przebudzenie

3. Szorstkość

4. Niechęć do pracy

5. Odrodzenie się na nowo

Symptomy wypalenia zawodowego:

1. Poziom indywidualny:

- objawy emocjonalne- nastroje depresyjne, płaczliwość, wyczerpanie emocjonalne, duże napięcie, dyskomfort niepokoju

- objawy poznawcze- uczucie bezradności, odczucie bezsilności, poczucie ‘ złapania w pułapkę’ , niska samoocena, trudność koncentracji uwagi, poczucie winy ( nieodzowny element sytuacji traumatycznej ), zapominanie, trudności w podejmowaniu decyzji (u osoby, która wcześniej tego nie miała) , zmniejszona tolerancja na daną sytuację

- objawy fizyczne- bóle głowy, nudności, niepokój, bóle mięśniowe, zaburzenia snu, koszmary senne, spadek wagi ciała, utrata apetytu, chroniczne zmęczenie, ogólne osłabienie, choroby serca, częste przeziębienia

-objawy behawioralne (zachowawcze) – impulsywność, rzucanie w objadanie się albo niedojadanie, ciągłe narzekanie , większa wypadkowość, wejście w sporty ekstremalne,

1. Poziom interpersonalny:

-objawy emocjonalne - irytacja, nadwrażliwość, wzmożony gniew, chłód emocjonalny,

-objawy poznawcze: przyjmowanie postawy cynicznej, negatywny i pesymistyczny stosunek do ludzi, częste obrażanie ludzi, poczucie wielkości, aura słuszności, wrogie nastawienie do świata, podejrzliwość, projekcja (rzutuję swoje własne przeżycia na inną osobę)

- objawy zachowaniowe – gwałtowne wybuchy, skłonność do zachowań agresywnych, duża konfliktowość z ludźmi, izolowanie się od ludzi, utrzymywanie dużego dystansu do innych osób, duża zazdrość, brak organizacji w pracy, brak zaufania do współpracowników, obniżona efektywność, mierne wyniki, spowolnione tempo pracy, niechęć do zmian, zwiększona ilość zwolnień lekarskich, przestrzeganie godzin pracy, brak zdolności organizacyjnych, złe zarządzanie czasem

Jak oddzielić rodzinę od pacjenta?