1. WSTRZĄS
   
   Mianem wstrząsu określamy zaburzenia funkcji organizmu w wyniku utraty znacznej ilości krwi (krwotok wewnętrzny lub zewnętrzny) lub płynów wewnątrzustrojowych (np. w wyniku rozległego oparzenia ciała); do wstrząsu dochodzić też może przy zaburzeniach pracy serca, schorzeniach narządów wewnętrznych połączonych z silnym bólem czy mnogich zranień ciała, przegrzania lub obniżenia temperatury ciała itp. Objawami wstrząsu są uczucie silnego osłabienia ciała, zblednięcie i zziębnięcie skóry, która na twarzy może być pokryta kropelkami potu, spłycenie oddechu i osłabienie tętna. W miarę rozwoju wstrząsu może dojść do utraty przytomności.
   
   Konieczne jest zapewnienie poszkodowanemu odpowiedniego ukrwienia ważnych dla życia narządów - mózgu, serca i nerek. W tym celu należy chorego ułożyć na plecach i unieść nad poziom serca kończyny dolne celem zwiększenia dopływu krwi do mózgu i serca. Chorego nie należy niepotrzebnie przekładać czy przenosić, gdyż każda zmiana pozycji jest niepożądana. Oczywiście należy szybko zorientować się, co jest przyczyną wstrząsu - złamanie czy złamania, krwotok, oparzenie itp. Jeśli chory traci przytomność, należy go ułożyć w pozycji bezpiecznej ciała, pamiętając o zachowaniu zwiększonego ukrwienia mózgu. Równocześnie z udzieleniem pierwszej pomocy należy organizować transport chorego do szpitala.

2. WSTRZĄS anafilaktyczny (ciężka reakcja alergiczna)
   
   Do wstrząsu anafilaktycznego może dojść w przeciągu kilku sekund lub minut po wstrzyknięciu leku czy np. ukąszeniu przez owada (np. pszczoły, jeśli dana osoba jest uczulona na jad pszczół). Wstrząs anafilaktyczny objawia się mdłościami i wymiotami, uczuciem ucisku na klatkę piersiową i trudnościami w zaczerpnięciu głębokiego oddechu (uczucie duszności); nierzadko pojawia się obrzęk twarzy (szczególnie powiek), tętno ulega przyspieszeniu i na koniec może dojść do utraty przytomności. Przede wszystkim należy zatroszczyć się o drożność dróg oddechowych. Jeśli chory traci przytomność należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej ciała, na boku i transportować do szpitala. W przypadku zaburzeń oddychania i pracy serca należy zastosować sztuczne oddychanie i masaż serca.
   
   Na czym polega pozycja przeciwwstrząsowa? – na ułożeniu poszkodowanego na wznak z uniesionymi do góry na ok. 20 - 30 cm. kończynami dolnymi.
   
   Najpierw należy ustalić, czy poszkodowany nie doznał urazu kręgosłupa, bo może jest to przyczyną wstrząsu. Po ułożeniu w pozycji przeciwwstrząsowej należy sprawdzić, czy poszkodowany oddycha, czy ma wyczuwalne tętno, jeżeli nie – należy rozpocząć reanimację.
   
   Jeżeli poszkodowany jest przytomny i będzie chciał pić – nie podajemy żadnego napoju, można jedynie zwilżać mu usta wodą. Wzywamy pogotowie ratunkowe i co ok. 2 minuty sprawdzamy, czy poszkodowany ma zachowane tętno i oddech, jeśli nie – to należy rozpocząć reanimację.

3. ZAWAŁ SERCA
   
   Zawał serca oznacza nagłe niedokrwienie jakiejś części mięśnia sercowego. Chory odczuwa nagły silny ból za mostkiem, promieniujący zazwyczaj do barków, gardła, żuchwy lub pleców. Towarzyszący temu zawrót głowy i osłabienie zmusza chorego do przybrania siedzącej pozycji ciała, oparcia się plecami o ścianę itp. Wargi chorego stają się sine, zaś twarz szarzeje i czoło pokrywa się potem. W krótkim czasie może dojść do utraty przytomności, a nawet do ustania pracy serca i oddychania. Jeśli chory jest przytomny, należy ułożyć go w pozycji półsiedzącej i rozluźnić mu odzież.
   
   W przypadku utraty przytomności chorego należy ułożyć w pozycji bezpiecznej ciała i być gotowym do podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej. W każdym przypadku należy zawiadomić pogotowie ratunkowe albo szybko transportować go do szpitala.

4. 

6. 

8. 

10. 

ZADŁAWIENIE / ZAKRZTUSZENIE

Zadławienie to zamknięcie dróg oddechowych przez ciało obce. Charakterystycznymi objawami u poszkodowanego są: niemożność wykonania oddechu, mówienia, kaszlu, częstym objawem jest chwytanie się za szyję.

Jeżeli poszkodowany jest przytomny należy:

1. nakłonić poszkodowanego do kaszlu

2. uderzyć 5 razy w okolicę międzyłopatkową

3. wykonać 5 razy uciśnięcie nadbrzusza. Ratownik staje z tyłu poszkodowanego, obejmuje go rękoma kładąc jedną pięść na nadbrzuszu (pod mostkiem) drugą ręką chwyta pięść pierwszej. Wykonuje silne uciśnięcia w kierunku górno-tylnym. Z uwagi na możliwość utraty przytomności przez poszkodowanego ratownik powinien go asekurować - wstawić stopę między stopy poszkodowanego i oprzeć poszkodowanego o swoje biodro.

4. Powtarzać punkty 2 i 3 do momentu udrożnienia dróg oddechowych lub utraty przytomności przez poszkodowanego

Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny należy:

1. Wezwać pomoc

2. Skontrolować zawartość jamy ustnej, usunąć widoczne ciało obce. Nie stosować manewru wymiatania na ślepo.

3. Udrożnić drogi oddechowe. W tym celu należy stanąć/ uklęknąć z boku poszkodowanego, odgiąć głowę ku tyłowi kładąc rękę na czole poszkodowanego i unieść żuchwę dwoma palcami drugiej ręki.

4. Wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty - obserwacja wychyleń klatki piersiowej.

5. Repozycja głowy - powtórzyć punkt 3 w celu eliminacji wcześniejszego błędu ratownika.

6. Ponownie wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty - obserwacja wychyleń klatki piersiowej.

7. 5 uciśnięć nadbrzusza - ratownik klękając nad poszkodowanym kładzie część dłoniową nadgarstka jednej ręki na nadbrzuszu poszkodowanego, drugą dłoń opiera na pierwszej i wykonuje silne uciśnięcia w kierunku głowy i grzbietu poszkodowanego.