WYKŁAD 1 05.03.2011r.

Podstawy teoretyczno - metodyczne i materiały źródłowe analizy finansowej

Istota, przedmiot i rodzaje analizy finansowej

„analiza” (grec.andysis) – rozbiór, rozłożenie całości na elementy, w celu poznania każdego elementu, lepsze poznanie całości.

Analiza ekonomiczna – metoda badania zjawisk i procesów gospodarczych - dyscyplina naukowa.

• Jako metoda badania zjawisk i procesów gospodarczych polega na podziale tych zjawisk i procesów na elementy składowe, wykrywaniu związków przyczynowych między tymi elementami oraz identyfikacji przyczyn zachodzących w badanym przedmiocie;

• Jako dyscyplina naukowa zajmuje się wyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem za pomocą różnych metod badawczych prawidłowo dotyczących zachowania się jednostek gospodarczych i ich realizacji na bodźce płynące z otoczenia.

*kryterium przedmiotowe:

• Analiza techniczno – ekonomiczna – oparta na wskaźnikach rzeczowych;

• Analiza finansowa – wskaźniki finansowe.

Analiza finansowa jako:

• Funkcja zarządzania

• Etapy zarządzania i odpowiadających im funkcji:

• Planowanie (analiza exante);

• Organizowanie;

• Motywowanie;

• Kontrolowanie (analiza ex post) retrospektywna

• Instrument zarządzania

To element systemu informacji ekonomicznej łączący informacje poznawcze (ewidencyjne) i dyspozycyjne (planistyczne) narzędzie przydatne kierownictwu w podejmowaniu bieżących i strategicznych decyzji gospodarczych.

*przedmiot analizy finansowej:

• Stan finansowy (ujęcie statyczne);

• Wyniki finansowe (ujęcie dynamiczne).

*Klasyfikacja wskaźników ekonomicznych – pewna wielkość liczbowa odwzorowująca wartość przedsiębiorstwa.

• Sposób ujęcia przedmiotu analizy:

1. Statyczne – stan ekonomiczny na dany dzień np.wysokość kapitału na 31.XII.;

2. Dynamiczne – np. wynik ze sprzedaży w ciągu roku;

• Ze względu na pojemność:

1. Syntetyczne – duża pojemność, duża liczba zjawisk gospodarczych – zysk;

2. Cząstkowe – mała pojemność np. przychody finansowe;

• Zakres i budowa:

1. Brutto

2. Netto (przychody ze sprzedaży, środki trwałe).

• Sposób wyrażania:

1. Rzeczowe np. jednostki naturalne;

2. Finansowe np.wartościowe;

3. Ilościowe (kwantytatywne) np. produkcja i zatrudnienie, zysk i majątek;

4. Jakościowe (kwalitatywne) np. wydajność pracy, rentowność majątkowa.

Rodzaje analizy finansowej:

• Kryterium czasowe:

• Analiza ex-post (retrospektywna) – stosowana na wszystkich etapach;

• Analiza bieżąca (operatywna)

• Analiza ex-ante (prospektywna)

• Taktyczna

• Strategiczna (dłuższa niż rok np. SWOT)

Metody analizy finansowej:

• Ogólne metody badawcze;

• Metoda dedukcji – istota analizy, rozdrabniania;

• Metoda indukcyjna – scalania, od szczegółowych do ogólnych, synteza, skutki i przyczyny

• Metody specyficzne dla analizy;

• Metody przyjęte z innych dyscyplin.

Metody analizy (forma opisu):

• Metody jakościowe (opisowe);

• Metody ilościowe

• Deterministyczne;

• Stochastyczne – czynniki o charakterze losowym.

Etapy badań analitycznych:

• Przygotowanie materiałów źródłowych – prace przygotowawcze, dobór i weryfikacja;

• Właściwe prace analityczne:

• Analiza porównawcza;

• Analiza przyczynowa;

• Opracowanie i prezentacja wyników analizy - prace końcowe.

Analiza porównawcza – wstępny etap badań:

• Metoda porównań – odchyleń, porównanie badanych składników z innymi składnikami;

• Uzupełniające metody statystyczne opisowe – indeksy, wskaźniki struktury, miary tendencji centralnej, miary zmienności.

Kierunki porównań wielkości ekonomicznych:

• Porównania ze wskaźnikami postulowanymi (z planem) – normy, kosztorysy, wielkości wzorcowe;

• Porównania ze wskaźnikami okresów ubiegłych (w czasie) :

• Zwykłe (o podstawie stałej) – odnoszenie badanych wskaźników do roku bazowego (pierwszego) (3 okresu);

• Łańcuchowe (o podstawie zmiennej) – od roku poprzedzającego.

• Porównań ze wskaźnikami innych jednostek (w przestrzeni).

Zakłócenia w porównywalności wskaźników ekonomicznych:

• Metodologiczne – zmiana zasad rozliczania kosztów;

• Finansowe – cenowe;

• Rzeczowe – przedmiotowe;

• Organizacyjne – podział przedsiębiorstwa.

Odchylenia ogólne badanego wskaźnika - rezultat zastosowania metody porównań.

W badany wskaźnik ekonomiczny

Wswskaźnik bazowy (podstawa odniesienia)

W1wskaźnik rzeczywisty

Odchylenia ogólne wskaźnika

                O = W1 − W0  kwota bezwzględna/zmiana %

$\frac{W1 - W0}{W0}x100\%$ lub $\frac{W1}{W0}x100 - 100$

Odchylenie względne wskaźnika – porównanie dwóch zjawisk różnorodnych

p – zjawisko podstawowe

z – zjawisko zależne (towarzyszące)

Ow = Z1 − Zos

Wyraża zmianę zjawiska zależnego nie wynikająca ze zmiany zjawiska podstawowego, określa wpływ innych czynników na zjawisko zależne.

• Gdy zależność między zjawiskami podstawowymi i towarzyszącymi wynosi 1:1

$$\mathbf{Zos = Zo \times}\frac{\mathbf{P}\mathbf{1}}{\mathbf{\text{Po}}}$$

$$\mathbf{Ow = Z}\mathbf{1 - Z}\mathbf{0 \times}\frac{\mathbf{P}\mathbf{1}}{\mathbf{P}\mathbf{0}}\mathbf{= Z}\mathbf{0 \times (}\frac{\mathbf{Z}\mathbf{1}}{\mathbf{Z}\mathbf{0}}\mathbf{\times}\frac{\mathbf{P}\mathbf{1}}{\mathbf{P}\mathbf{0}}\mathbf{)}$$

Przykłady liczbowe:

Okres ubiegły Okres bieżący

Koszty materiałów bezpośrednich (zł) k 80 000 92 000

Wielkość produkcji (szt) q 2 000 2 180

• Odchylenia ogólne

O = k1 − k0 = 92000 − 80000 = +12000(zl)

• Dynamika

$\frac{k1}{k0} \times 100 = \frac{92000}{80000} \times 100 = 115\%$ (15%^) koszty wzrosły o 15%

Analiza przyczynowa (etap pogłębionego badania)

a, b, c czynniki kształtujące badany wskaźnik;

a₀, b₀, c₀ czynniki bazowe;

a₁, b₁, c₁ czynniki rzeczywiste;

W=abc

W₀=a₀ b₀ c₀ wskaźnik bazowy;

W₁=a₁ b₁ c₁ wskaźnik rzeczywisty

a₁ b₁ c₁ – a₀ b₀ c₀ odchylenie ogólne;

O=O_a+O_b+O_c odchylenie cząstkowe.

Metody analizy przyczynowej

• Metoda kolejnych podstawień:

• Podstawień łańcuchowych

O_a=a₁ b₀ c₀ – a₀ b₀ c₀

O_b=a₁ b₁ c₀- a₁ b₀ c₀

O_c=a₁ b₁ c₁- a₁ b₁ c_{0 obliczamy wpływ zmiany czynnika}

O_a +O_b +O_c=O

• Różnicowania

O_a=(a₁ - a₀ ) b₀ c₀

O_b=a₁ (b₁ - b₀ )c₀

O_c=a₁ b₁ (c₁- c₀)

O_a +O_b +O_c=O

Wada: Metoda zależy od kolejności podstawiania czynnika

W=abc

Czynniki: proste złożone

Zatrudnienie wpływ wydajności

Wielkość produkcji zużycie jednostkowe

Materiały źródłowe analizy finansowej:

• Materiały wewnętrzne – informacje o przedsiębiorstwie;

• Materiały ewidencyjne (podstawowe źródło):

• Dowody księgowe;

• Zapisy w urządzeniach ewidencyjnych;

• Sprawozdawczość.

• Materiały pozaewidencyjne (pomocnicze):

• Plany gospodarcze;

• Wyniki przeprowadzanych analiz;

• Protokoły z przeprowadzonych kontroli i rewizje oraz wnioski pokontrolne;

• Sprawozdanie z posiedzeń zarządu;

• Informacje uzyskane od pracowników

• Materiały zewnętrzne – informacje KRS, wywiadownia gospodarczo-giełdowe.

Kryteria klasyfikacji i rodzaje sprawozdawczości:

• Treści danych (rzeczowe, finansowe)

Sprawozdawczość rzeczowa – podstawowy materiał źródłowy analizy techniczno-ekonomicznej, dotyczy czynników wytwórczych i efektów ich zastosowania (np. sprawozdawczość z zakresu zatrudnienia, gospodarności materiałów, wyników produkcyjnych).

Sprawozdawczość finansowa – podstawowe materiały analizy finansowej obejmuje dane liczbowe wyrażone w jednostkach pieniężnych, jest sporządzana na podstawie ewidencji księgowej i kalkulacji.

Sprawozdania finansowe – stanowią zbiór informacji znajdujących zastosowanie zarówno w samej jednostce jak i w jej otoczeniu. Dostarczają szerokiemu kręgowi odbiorców, podejmuje decyzje, użyteczne informacje o sytuacji finansowej i wynikach działalności i zmianach sytuacji finansowej jednostek.

Elementy sprawozdania finansowego:

• Bilans;

• Rachunek zysków i strat;

• Informacje dodatkowe:

• Wprowadzenie do sprawozdania finansowego;

• Dodatkowe informacje i objaśnienia.

• Zestawienie zamian w kapitale (funduszu) własnym;

• Rachunek przepływów pieniężnych.

Sporządzają jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega corocznemu badaniu i ogłaszaniu.

Informacja dodatkowa – powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne do tego, aby sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawiało sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki.

Niektóre jednostki (np. spółki kapitałowe, spółdzielnie) dołączają do rocznego sprawozdania finansowego sprawozdanie z działalności jednostki.

Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, a także na inny dzień bilansowy (nie później niż w ciągu 3 m-cy od dnia bilansowego).

Forma uproszczona jednostki prowadzące działalność na niewielką skalę (art. 50 ustawy) mogą sporządzać sprawozdanie finansowe w formie uproszczonej.

Art. 50 1. Informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym mogą wykazywane ze szczegółowością większą niż określona w załącznikach do ustawy, jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfiki jednostki.

2. Jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie osiągnęła dwóch z następujących trzech wielkości:

1) Średnioroczne zatrudnienie w przeliczaniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 50 osób;

2) Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 2 000 000 euro;

3) Przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 4 000 000 euro;

• Może sporządzać sprawozdanie finansowe w formie uproszczonej, wykazując informacje w zakresie ustalonym w załączniku nr 1, literami i cyframi rzymskimi. Informacje dodatkową sporządza się w odpowiednio uproszczonej formie.

3. W przypadku, gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym, jak i za rok poprzedzający rok obrotowy, to przy sporządzeniu sprawozdania finansowego pozycje te pomijają się;

4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do banków, zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.

Zatwierdzenie sprawozdań finansowych – roczne sprawozdanie finansowe podlega (nie później niż w ciągu 6 m-cy od dnia bilansowego ) zatwierdzenia przez odpowiedni organ zatwierdzający.

Zatwierdzenie sprawozdania stanowi podstawę podjęcia decyzji o podziale zysku lub pokrycia straty.

Sprawozdania finansowe określone w art. 64 ustawy podlegają przed zatwierdzeniem obowiązkowemu badaniu.

Ogłoszenie sprawozdań finansowych – zatwierdzone roczne sprawozdanie finansowe (w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia) składane jest we właściwym rejestrze sądowym. Sprawozdanie finansowe, które podlegało obowiązkowemu badaniu przekazane jest ( w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia) do ogłoszenia w „Monitorze Polskim B” lub w „Monitorze Spółdzielczym”.

WYKŁAD 2 19.03.2011r.

Wstępna analiza sytuacji majątkowej i finansowej na podstawie bilansu oraz zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym.

Bilans - sprawozdanie o stanie majątkowym i finansowym, zestawienie kontrolowanych przez jednostkę zasobów majątków (aktywów) i źródeł ich finansowania (pasywów), sporządzone na określony moment i w określonej formie, na podstawie danych wynikających z zapisów w księgach rachunkowych, potwierdzonych inwentaryzacją.

Aktywa ujęte są w bilansie wg rosnącego stopnia płynności:

1. Trwałe

1. Wartości niematerialne i prawne;

2. Rzeczowe aktywa trwałe;

3. Należności długoterminowe;

4. Inwestycje długoterminowe

5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

1. Obrotowe

1. Zapasy;

2. Należności krótkoterminowe;

3. Inwestycje krótkoterminowe;

4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

Pasywa ujęte są wg rosnącego stopnia wymagalności:

1. Kapitał (fundusz) własny

1. Kapitał (fundusz) podstawowy – zakładowy kapitał;

2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna);

3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna);

4. Kapitał (fundusz) zapasowy;

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny;

6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe;

7. Zysk (strata) z lat ubiegłych;

8. Zysk (strata) netto;

9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna).

1. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwy na zobowiązania;

2. Zobowiązania długoterminowe;

3. Zobowiązania krótkoterminowe;

4. Rozliczenia międzyokresowe.

Wartość księgowa składników aktywów jest skorygowana o:

• Dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne (umorzenie) oraz odpisy aktualizujące (w tym z tytułu trwałej utraty wartości składników aktywów trwałych);

• Odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych;

• Odpisy aktualizujące wartość należności.

Forma analityczna bilansu

• Zastąpienie poziomego układu układem pionowym;

• Wyeliminowanie pozycji nie odzwierciedlających realnej wartości składników bilansu (ujmowanych tylko celów kontrolno-rozliczeniowych);

• Pominięcie pozycji szczegółowych;

• Podział ogółu zobowiązań („Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania”) na dwie części:

• Zobowiązanie długoterminowe;

• Zobowiązanie krótkoterminowe.

Składniki zobowiązań długoterminowych:

• Długoterminowe zobowiązania (punkt B.II. pasywów);

• Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego;

• Długoterminowa rezerwa na świadczenie emerytalne i podobne;

• Pozostałe rezerwy długoterminowe;

• Ujemna wartość firmy;

• Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe;

• Przeniesienie należności z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty powyżej 12 miesięcy do należności długoterminowych;

• Przeniesienie zobowiązań z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności powyżej 12 m-cy do zobowiązań długoterminowych;

• Ustalenie wskaźników struktury i ich zmian oraz wskaźników dynamiki;

Wstępna analiza bilansowa:

• Analiza pozioma (dynamiki) – badanie zmian sumy bilansowej i poszczególnych pozycji majątku i źródeł jego finansowania

Zmiany poszczególnych pozycji bilansu mogą być wyrażone:

• W kwotach absolutnych;

• W procentach (wskaźniki dynamiki, tempo zmian).

Analiza dynamiki – pozwala …….

Zróżnicowane tempo zmian poszczególnych składników aktywów i pasywów bilansu prowadzi do zmian struktury i źródeł jego finansowania.

• Analiza pionowa (struktury) – badanie struktury aktywów i pasywów.

Wskaźniki struktury – wyrażają udział poszczególnych składników majątku i źródeł ich finansowania w ogólnej ich wartości.

Struktura aktywów – informuje o sposobie zaangażowania kapitałów;

Struktura pasywów – informuje o źródłach pochodzenia kapitałów.

Struktura aktywów

Wskaźniki struktury aktywów – wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w składniki majątkowe:

• Wskaźnik wyposażenia przedsiębiorstwa w aktywa trwałe;

• Wskaźnik wyposażenia przedsiębiorstwa w aktywa obrotowe.

Czynniki kształtujące strukturę aktywów:

• Rodzaj prowadzonej działalności (specyfika branży);

• Poziom wyposażenia technicznego;

• Technologia wytwarzania;

• Metody wyceny składników aktywów;

• Efektywność wykorzystania aktywów.

Pogłębiona analiza aktywów – badanie wewnętrznej struktury aktywów trwałych i obrotowych;

Struktura aktywów trwałych – informuje o stopniu związania kapitałów w poszczególnych ich składnikach.

Struktura aktywów obrotowych – informuje o płynności majątku obrotowego, wykorzystywana jest do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa.

Podatkowy składnik struktury aktywów

$$\frac{\mathbf{aktywa\ trwale}}{\mathbf{\text{aktywa\ obrotowe}}}$$

• Miernik stopnia elastyczności;

• Miernik stopnia unieruchomienia majątku;

• Miernik ryzyka operacyjnego.

Struktura pasywów

Wskaźniki struktury pasywów to:

• Wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitały własne;

• Wskaźniki obciążenia przedsiębiorstwa zobowiązaniami.

Czynniki kształtujące strukturę pasywów:

• Koniunktura na rynku;

• Poziom stopy procentowej (koszt kapitału obcego);

• Polityka finansowa przedsiębiorstwa (stosunek do ryzyka).

Pogłębiona analiza struktury pasywów – badanie wewnętrznej struktury i zobowiązań.

Podstawowy wskaźnik struktury pasywów

$$\frac{\mathbf{kapital\ wlasny}}{\mathbf{zobowiazania\ ogolem}}$$

• Miernik stopnia niezależności finansowej;

• Miernik ryzyka finansowego-kapitał własny na jednostkę zobowiązań.

Rachunek zysków i strat – sprawozdanie zawierające informacje o poniesionych kosztach i stratach oraz osiągniętych przychodach i zyskach, czyli o dokonaniach jednostki za dany okres.

Jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń ii zakłady reasekuracji mogą sporządzać rachunek zysków i strat w dwóch wariantach:

• Wariant porównawczy;

• Wariant kalkulacyjny.

Różnice między wariantami:

• Sposób ujęcia kosztów dotyczące sprzedaży produktów:

• Wariant porównawczy:

• Koszty rodzajowe

• Wariant kalkulacyjny:

• Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

• Koszt sprzedaży

• Koszty ogólnego zarządu

• Sposób ujęcia przychodów ze sprzedaży

• Wariant porównawczy - przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi:

• Przychody netto ze sprzedaży produktów;

• Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów;

• Zmiana stanu produktów;

• Koszt wytwarzania produktów na własne potrzeby jednostki.

• Sposób ujęcia wyniki ze sprzedaży

• Wariant kalkulacyjny:

• Wynik brutto ze sprzedaży – (przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów – koszty sprzedaży produktów, towarów i materiałów);

• Wynik ze sprzedaży – (wynik brutto ze sprzedaży – koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu).

W rachunku zysków i strat wykorzystuje się odrębnie:

• Przychody z podstawowej działalności operacyjnej (przychody ze sprzedaży) i koszty z nimi związane;

• Pozostałe przychody operacyjne i pozostałe koszty operacyjne;

• Przychody finansowe i koszty finansowe;

• Zyski nadzwyczajne i straty nadzwyczajne;

• Obowiązkowe zmniejszenia zysku /obowiązkowe zwiększenia straty (nie jestem pewna tego zmniejszenia i zwiększenia)

Poziomy tworzenia wyniku finansowego:

• Operacyjny;

• Finansowy;

• Nadzwyczajny;

• Obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego.

Rodzaje wyniku finansowego:

• Wynik ze sprzedaży;

• Wynik z działalności operacyjnej;

• Wynik z działalności gospodarczej;

• Wynik brutto;

• Wynik netto.

Formuły ustalania wyniku finansowego:

• Elementy obliczeniowe wyniku netto (Wn);

Wn = Ps − Kdop + Pop − Kop + Pf − Kf + ZN − SN − Ozz(+Ozz)

• Elementy składowe wyniku brutto (Wb).

Wb = Ws + Wpdop + Wdf + Wzn

Forma analityczna rachunku zysków i strat:

Przekształcenie sprawozdania rachunkowego zysku i strat w wersje analityczną:

• Pominiecie pozycji szczegółowych;

• Ustalenie wyników:

• Z pozostałej działalności operacyjnej;

• Z działalności finansowej;

• W wariancie porównawczym celowe jest przeniesienie zmiany stanu produktów z grup przychodów („Przychody netto ze sprzedaży i zrównanie z nimi”) do grupy kosztów („Koszty działalności operacyjnej”)

• Ustalenie wskaźników struktury i ich zmian oraz wskaźników dynamiki.

Wstępna analiza rachunku zysków i strat – polega za ocenie struktury i dynamiki danych zawartych z tym sprawozdaniu

Analiza dynamiki danych rachunku zysku i strat:

Ocena wyniku finansowego na podstawie dynamiki przychodów i kosztów

iP > iK – wzrost zysku/zmniejszenie straty (poprawa wyniku finansowego);

iP < iK – zmniejszenie zysku / wzrost straty (pogorszenie wyniku finansowego).

Analiza struktury danych rachunku zysku i strat

100% = Ps

Ps = Kdop+Ws

P = K + Wdg

Ps + Pop + Pf Kdop + Kop + Kf Ws+Wpdop +Wdf

Rodzaje wskaźników struktury:

• Udział poszczególnych rodzajów przychodów w przychody ogółem (struktura rodzajowa przychodów);

• Udział poszczególnych rodzajów kosztów w przychody ogółem (wskaźnik pozostłałych kosztów);

• Udział poszczególnych rodzajów wyników w przychody ogółem (wskaźnik rentowności przychodów).

Analiza struktury

• Przychodów (przychody ze sprzedaży, pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe);

• Kosztów (kosztów rodzajowych, pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych);

• Wyniku finansowego (brutto).

Analiza wyniku finansowego netto z uwzględnieniem elementów obliczeniowych:

Wpływ elementów obliczeniowych na zmianę wyniku finansowego netto

O=Wn1-Wn0

O=OPs+OKdop+OPop+Okop+…

OP+P1-P0

OK+K0-K1

Analiza wyniku finansowego brutto z uwzględnieniem elementów składowych:

Wpływ elementów składowych na zmianę wyniku finansowego brutto

O=Wb1-Wb0

O=OWs+OWpdop+OWdf+OWzn

WYKŁAD 3 19.03.2011r. i 02.04.2011r.

Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych

Rachunkowość przepływów pieniężnych – sprawozdanie informujące o przepływach, czyli o wpływach i wypływach środków pieniężnych i ich ekwiwalentów (nie zalicza się przepływów pieniężnych zmiany środków pieniężnych na ekwiwalenty i odwrotnie)

Środki pieniężne – określone w ustawie aktywa pieniężne znajdujące się w obrocie lub w obrocie następującym za pośrednictwem bieżących rachunków bankowych. Zalicza się do nich gotówkę w kasie oraz depozyty płatne na żądanie.

Ekwiwalenty środków pieniężnych – aktywa pieniężne, nie zaliczone do środków pieniężnych oraz inne aktywa finansowe, które charakteryzują się jednocześnie następującymi cechami:

• Wysokim stopniem płynności tj. łatwością wymiany na określoną kwotę środków pieniężnych;

• Nieznacznym ryzykiem utraty wartości;

• Krótkim terminem płatności/wymagalności;

W szczególności są to aktywa pieniężne, których termin płatności/wymagalności nie jest dłuższy niż 3 miesiące od dnia ich otrzymania/wystawienia/nabycia/założenia (lokaty).

Na podstawie informacji zawartych w rachunku przepływów pieniężnych można ocenić:

• Zdolność jednostki do gen środków pieniężnych;

• Zdolność do regulowania bieżących zobowiązań;

• Zdolność do wypłaty dywidend;

• Zapotrzebowania na zewnętrzne źródła finansowe;

• Źródła różnicy miedzy zyskiem, a przyrostem gotówki operacyjnej;

• Efekty gotówkowe z działalności inwestycyjnej i finansowej.

Zależności miedzy sprawozdaniami fin:

Zamian stanu środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych w bilansie może nie być zgodna ze zmianą stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w rachunku przepływów pieniężnych.

Niezgodność ta może wynikać z:

• Przeklasyfikowania niektórych krótkoterminowych aktywów fin do środków pieniężnych w rachunek przepływów;

• Z faktu wystawionej na dzień bilansowy różnic kursowych z tytułu wyceny środków pieniężnych na rachunkach walutowych.

Istota analizy wskaźnikowej

Analiza wskaźnikowa – dostarczenie informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwie oraz o wynikach działalności na podstawie zbioru wskaźników logicznie ze sobą powiązanych

Polega na obliczaniu różnych wskaźników ekonomicznych i dokonywaniu ich oceny porównawczej.

Wskaźniki łączone są w grupy charakteryzujące ten sam zakres zjawisk ekonomiczno – finansowych grup .

Najczęściej wyróżnia się 4 grupy wskaźników:

• Wskaźniki płynności finansowej;

• Wskaźniki sprawności działania;

• Wskaz zadłużenia i obsługi długu;

• Wskaźniki rentowności – ocena zdolności do wypracowywania zysku;

• Wskaźniki rynku kapitałowego.

Poziom tych wskaźników oraz relacje miedzy nimi pozwalają ocenić działalność przedsiębiorstwa i stanowią podstawę o sformułowaniu wniosków dotyczących przyszłości.

Wskaźniki te wykorzystywane są przez rożnych użytkowników informacji finansowych do podejmowania decyzji ekonomicznych.

Analiza płynności finansowej

Płynność (dotyczy majątku) – właściwość składników majątku do ponownej zamiany w pieniądz, łatwość z jaka dany składnik majątku może być zamieniany na określoną kwotę środków pieniężnych (z nieznaczna utrata wartości lub bez jej utraty)

Płynność finansowa – zdolność do terminowego regulowania krótkoterminowych (bieżących) zobowiązań.

Kierunki analizy płynności finansowej

• Analiza płynności w ujęciu statycznym (na podstawie bilansu);

• Analiza płynności w ujęciu dynamicznym (na podstawie rachunku przepływów pieniężnych).

Wskaźniki płynności finansowej (statyczne):

• Wskaźniki bieżącej płynności:

(Current Ratio)

$$\frac{\text{aktywa\ obrotowe}}{zobowiazania\ biezace}( \times 100\%)$$

Interpretacja: aktywa obrotowe przyp na jedn zobowiązań bieżących, jeżeli w % to mowimy o stopniu pokrycia, możemy mowic o tym ile razy aktywa obrotowe pokrywaja zobowiązania biezace lub o tym ze nie w pełni pokrywają, zobowiązania bieżace finansują czesc aktyw obrotowych

Oceniając płynność fin na podstawie wskaźnika bieżącej płynności trzeba brać pod uwagę:

• Rodzaj prowadzonej działalności (długość cyklu operacyjnego);

• Strukturę aktywów obrotowych (różny stopień płynności składników majątku obrotowego)

• Rotację aktywów obrotowych.

• Wskaźniki szybkiej płynności:

(Quick Ratio)

$$\frac{aktywa\ plynne}{zobowiazania\ biezace}( \times 100\%)$$

Aktywa płynne:

• Aktywa obrotowe-zapasy – rozliczenia międzyokresowe (czynne);

Lub

• Należności krótkoterminowych +inwestycje krótkoterminowe.

• Wskaźniki wypłacalności gotówkowej:

$$\frac{srodki\ pieniezne\ i\ inne\ aktywa\ pieniezne}{zobowiazania\ biezace}( \times 100\%)$$

Kapitał obrotowy netto w ocenie płynności finansowej

Kapitał obrotowy netto określany na dwa sposoby:

• podejście majątkowe aktywa obrotowe - zobowiązania bieżące

• podejście kapitałowe kapitał stały – aktywa trwałe kapitał +zobowiązania długoterminowe

interpretacja:

Dodatni poziom kapitalny Obr netto

Aktywa obrotowe > zobowiązań bieżących

Kapitał stały > aktywa trwałe

(wskaźnik bieżącej płynności >1)

Majątek obrotowy finansowany kapitałem stałym

Kapitał stały finansujący majątek obrotowy

Zerowy poziom kapitału obrotowego netto:

Aktywa obrotowe = zobowiązania bieżące

Kapitał stały =aktywa trwałe

(wskaźnik bieżącej płynności =1)

• majątek obrotowy w całości finansowany zobowiązaniami bieżącymi, a majątek trwały kapitałem stałym

Ujemny poziom kapitału obrotowego netto:

aktywa obrotowe < zobowiązania bieżące

kapitały stały < aktywa trwałe

(wskaźnik bieżącej płynności <1)

-majątek trwały fin zobowiązaniami bieżącymi

Wskaźnik udziału obrotowego netto w aktywach ogółem

$$\frac{kapital\ obrotowy\ netto}{aktywa\ ogolem}( \times 100\%)$$

Analiza sprawności działania

(wykorzystania majątku, obrotowości)

Analiza efektywności wykorzystania majątku sprowadza się do rozpatrywania relacji miedzy wielkościami strumieniowymi z rachunku zysków i strat (przychodami, kosztami) i przeciętnymi stanami składników majątkowych.

Wskaźniki wykorzystania majątku ogółem:

• wskaźnik produktywności majątku – ocena stopnia wyk całego majątku:

$$\frac{\text{przychody}}{przecietny\ stan\ majatku}$$

Przychody – najczęściej sa to przychody ze sprzedaży

Przeciętny stan majątku – czyli średni stan, np. średnia arytmetyczna

Ile razy jednostka majątku podlega transformacji w przychody.

Wskaźnik zaangażowania majątku (na jednostkę przychodów)

$$\frac{przecietny\ stan\ majatku}{\text{przychody}}$$

Wskaźnik informuje ile zaangażowano majątku dla uzyskania jednostki przychodu

Analiza efektywności wykorzystania majątku obrotowego

Wskaźnik rotacji majątku obrotowego:

• wskaźnik liczby cykli obrotowych;

(rotacji w razach)

$$\frac{obrot}{przecietny\ stan\ majatku\ obrotowego}$$

• wskaźnik czasu trwania jednego cyklu obrotowego

(rotacji w dniach)

$$\frac{przecietny\ stan\ majatku\ obrotowego*dni\ badanego\ okresu}{obrot}$$

• wskaźnik zaangażowania majątku obrotowego na jednostkę obrotu

$$\frac{przecietny\ stan\ majatku\ obrotowego}{obrot}$$

Analiza obrotowości zapasów

Obrót

• przychody ze sprzedaży;

• Koszty sprzedanych produktów i towarów (koszt wytworzenia sprzedanych produktów, wartość sprzedanych towarów)

Wielkość strumieni (wskaźniki dynamiczne) wyrażające obrót poszczególnymi rodzajami zapasów:

• Materiały – koszty zużycia materiałów;

• Produkty gotowe – koszt wytworzenia sprzedanych produktów;

• Towary – wartość sprzedanych towarów.

Analiza obrotowości należności z tytułu dostaw i usług

Obrót:

• Przychody netto ze sprzedaży;

• Przychody brutto ze sprzedaży.

Wskaźniki rotacji należności:

• Wskaźnik liczby cykli inkasowania należności;

• Wskaźnik średniego okresu inkasowania należności (cykl inkasowania należności).

Podstawy porównania wskaźnika średniego okresu inkasowania należności (wskaźnik rotacji należności w dniach):

• Wskaźnik okresu ubiegłego;

• Prawidłowy cykl inkasowania należności:

• Cykl prawidłowy – cykl wynikający z przyjętych przez przedsiębiorstwo form i warunków sprzedaży;

• Rzeczywisty cykl należności < prawidłowy cykl należności.

• Wskaźnik średnio branżowy (średni okres inkasowania należności w branży);

• Wskaźnik średniego okresu spłaty zobowiązań

Jest korzystnie, gdy cykle inkasowania należności < cyklu spłaty zobowiązań.

Cykl środków pieniężnych

Okres – (liczba dni), jaki upływa od momentu spłaty zobowiązań do momentu zainkasowania należności.

Okres obrotu zapasami +okres inkasowania należności – okres spłaty zobowiązań.

Dostawa materiałów Sprzedaż produktów

Zapłata za materiały Inkasowanie należności

Wydatki środków pieniężnych Wpływy środków pieniężnych

WYKŁAD 4 14.05.2011r.

Wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia (wskaźniki struktury kapitału, struktury finansowej);

Wskaźniki informujące o zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu.

Wskaźnik oceny poziomu zadłużenia

Kapitał – całokształt zaangażowania w przedsiębiorstwie wewnętrznych i zewnętrznych, własnych i obcych, terminowych i nieterminowych zasobów.

Na ogół kapitał utożsamiany jest z sumą pasywów (tradycyjne rozumienie kapitału).

Struktura kapitału = struktura finansowa

Struktura kapitału < struktura finansowa

Kapitał obejmuje:

• Kapitał własny + kapitał obcy długoterminowy (kapitał stały)

• Kapitał własny + kapitał obcy długo- i krótkoterminowy oprocentowany

Majątek i źródła finansowania

Kapitał stały

Kapitał obcy

Wskaźniki struktury kapitału całkowitego:

• Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (D/E):

$$\frac{zobowiazanie\ ogolem}{kapital\ wlasny}$$

Interpretacja: zobowiązania ogółem przypadające na jednostkę kapitału własnego.

1< na zł kapitału własnego przypada więcej niż 1 złotówka zobowiązań ogółem.

1>Niewielki zakres samofinansowania przedsiębiorstwa.

• Wskaźnik ogólnego zadłużenia (D/A):

$$\frac{zobowiazania\ ogolem}{aktywa\ ogolem}$$

Wskaźnik pokrycia majątku zobowiązaniami

$$\frac{zobowiazania\ ogolem}{kapital\ calkowity} \times 100\%$$

Udział zobowiązań w całym kapitale, np.30% - zobowiązania ogółem stanowią 30% całego kapitału

• Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego

$\frac{\text{Kob}}{\text{Kw}}$ (0,∞)

Rośnie wykładniczo i dąży do nieskończoności

Kob

• Wskaźnik ogólnego zadłużenia

$\frac{\text{Kob}}{M(kc)}$

1 (0,1) Zmienia się linowo wraz ze wzrostem

1. Kob

Zależność między wskaźnikami

$$Wskaznik\ ogolnego\ zadluzenia = \frac{wskaznik\ zadluzenia\ kapitalu\ wlasnego}{1 + wskazik\ zadluzenia\ kapitalu\ wlasnego}$$

$$Wskaznik\ zadluzenia\ kapitalu\ wlasnego = \ \frac{wskaznik\ ogolnego\ zadluzenia}{1 - wskaznik\ ogolnego\ zadluzenia}$$

$$Wskaznik\ udzialu\ kapitalu\ stalego\ w\ kapitale\ calkowitym = \frac{kapital\ staly}{kapital\ calkowity} \times 100\%$$

Wskaźnik struktury kapitału stałego:

• Wskaźnik zadłużenia długoterminowego (LTD/E)

$$\frac{zobowiazania\ dlugoterminowe}{kapital\ wlasny}$$

Zobowiązania długoterminowe przypadające na jednostkę kapitału własnego.

• Wskaźnik udziału zobowiązań długoterminowych w kapitale stałym

$$\frac{zobowiazania\ dlugoterminowe}{kapital\ staly} \times 100\%$$

Wskaźniki struktury ogółu zobowiązań (kapitału obcego):

• Wielkość udziału zobowiązań długoterminowych

$$\frac{zobowiazania\ dlugoterminowe}{zobowiazania\ ogolem} \times 100\%$$

Jaka część ogółu zobowiązań przedsiębiorstwa stanowi zobowiązania długoterminowe.

• Wielkość udziału zobowiązań krótkoterminowych

$$\frac{zobowiazania\ krotkoterminowe}{zobowiazania\ ogolem} \times 100\%$$

Jaka część ogółu zobowiązań to zobowiązania krótkoterminowe.

Wskaźniki zdolności do obsługi długu:

• Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem

$$\frac{\text{zysk\ brut}to + odsetki}{\text{odsetki}}$$

Ocena możliwości spłaty odsetek.

• Wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową

$$\frac{zysk\ netto + amortyzacja}{przecietny\ stan\ zobowiazan} \times 100$$

• Wskaźnik wiarygodności kredytowej (pokrycia obsługi długu)

• Mianownik raty kapitału + odsetki

• Licznik zysk brutto + odsetki

zysk netto + odsetki (1-t)

zysk netto + amortyzacja

Finansowanie majątku trwałego

• „Złote” zasady finansowania majątku (I i II)

Kryterium finansowania majątku:

• Stopień ryzyka (I)

• Stopień związania majątku i terminu kapitalizacji (II)

• I „złota” zasada finansowania majątku

Majątek obciążony wysokim ryzykiem powinien być finansowany kapitałem własnym

• Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym

$$\frac{kapital\ wlasny}{aktywa\ trwale} \times 100$$

• II ”złota” zasada finansowania majątku

Majątek zw. Długoterminowy powinien być finansowany kapitałem długoterminowym

• Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym

$$\frac{kapital\ staly}{aktywa\ trwale} \times 100$$

Finansowanie aktywów

Kapitał własny

+ zobowiązania długoterminowe

= kapitał stały

- aktywa trwałe

= kapitał stały finansowany aktywami obrotowymi

- aktywa obrotowe

= aktywa obrotowe finansowane zobowiązaniami bieżącymi

• Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego zobowiązaniami bieżącymi

$$\frac{zobowiazania\ biezace}{\text{aktywa\ obrotowe}} \times 100$$

Strategie finansowania majątku obrotowego:

• Strategia konserwatywna – finansowanie majątku obrotowego kapitałem stałym (unikanie kredytów krótkoterminowych); cechy: wysoka płynność finansowa, relatywnie wysokie koszty kap, niska rentowność;

• Strategia agresywna – finansowanie majątku obrotowego zobowiązaniami bieżącymi (w tym kredytami krótkoterminowymi); cechy: obniżenie płynności finansowej, niższe koszty kap, wyższa rentowność;

• Strategia umiarkowana – finansowanie stałej części majątku obrotowego kapitałem długoterminowym (stałym, natomiast część zmiennym…….)

WYKŁAD 5 28.05.2011r.

Rachunek przepływów pieniężnych i jego analiza

18.06. zerówka 09.07. egzamin

Rachunek przepływów pieniężnych - To sprawozdanie informujące o przepływach pieniężnych czyli wpływach i wydatkach środków pieniężnych i ich ekwiwalentów (nie zalicza się do przepływów pieniężnych zmiany środków pieniężnych na ekwiwalenty i odwrotnie).

Środki pieniężne – określone w ustawie aktywa pieniężne znajdujące się w obrocie gotówkowym lub w obrocie następującym za pośrednictwem bieżących rachunków bankowych. Zalicza się do nich gotówkowe oraz depozyty płatne na żądanie.

Ekwiwalenty środków pieniężnych – aktywa pieniężne niezaliczane do środków pieniężnych oraz inne aktywa finansowe, które charakteryzują się jednocześnie następującymi cechami:

• Wysoki stopień płynności tj. łatwość wymiany na określoną kwotę środków pieniężnych;

• Nieznaczny ryzyko utraty wartości;

• Krotki termin płatności lub wymagalności;

W szczególności są to aktywa pieniężne, których terminy płatności lub wymagalności nie jest dłuższy niż 3 miesiące od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty).

Na podstawie informacji zawarty w rachunku przepływów pieniężnych można ocenić:

• Zdolność jednostki do generowania środków pieniężnych;

• Zdolność do regulowania bieżących zobowiązań;

• Zdolność do wypłaty dywidend;

• Zapotrzebowanie na zewnętrzne źródła finansowania;

• Źródła różnicy miedzy zyskiem a przyrostem got operac;

• Efekty gotówkowe z działalności inwestycyjnej niefinansowej.

Rodzaje działalności w rachunku przepływów pieniężnych:

• Działalność operacyjna - podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczane do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej;

• Działalność inwestycyjna – przedmiotem jest zakup lub sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji i krótkoterminowych aktywów finansowych;

• Działalność finansowa – jest to działalność której przedmiotem jest poza operacyjne pozyskiwanie źródeł finansowych lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszta i korzyści z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego.

Ramowa koncepcja rachunku przepływów pieniężnych:

Jednostka gospodarcza

działalność operacyjna

wpływy wydatki

wpływy wydatki wpływy wydatki

przepływy pieniężne netto

stan początkowy stan końcowy

Metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych w zakresie działalności operacyjnej (metody prezentacji przepływów pieniężnych);

• Metoda bezpośrednia – polega na wykorzystaniu podstawowych tytułów wpływów i wydatków operacyjnych jako odrębnych pozycji rachunku przepływów pieniężnych, a następnie ich zsumowaniu do kwoty przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej;

• Metoda pośrednia – wynik finansowy netto roku obrotowego koryguje się o pozycje niepowodujące zmian stanu środków pieniężnych lub ekwiwalentów, jak też o wyniki innych działalności niż operacyjna oraz elementy pieniężne wyniku, które zalicza się do właściwych rodzajów działalności (inwestycyjna lub finansowa).

Dodatkowe informacje i objaśnienia do rachunku przepływów pieniężnych:

• Objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do rachunku przepływów pieniężnych jeżeli rożni się ona od ich struktury przyjętej przy sporządzaniu bilansu;

• Uzgodnienie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej ustalonych metodą bezpośrednią z przepływów pieniężnych netto tej działalności ust metoda pośrednia;

• Wyjaśnienie …

Analiza przepływów pieniężnych:

• Wstępna :

• rozpoznanie sytuacji finansowej na podstawie kierunku przepływu strumieni pieniężnych z poszczególnych działalności;

• Relacja miedzy wynikiem finansowym netto i przepływami pieniężnymi netto z działalności operacyjnej;

• Analiza pozioma i pionowa rachunku przepływów pieniężnych.

Rodzaje działalności	Kolejne przypadki
	1
Operacyjna	+
Inwestycyjna	+
Finansowa	+

Możliwe przypadki sytuacji przedsiębiorstwa ze względu na kierunek przepływów pieniężnych

+/- dodatnie/ujemna przepływy pieiężne netto

• Wskaźnikowa :

Wynik fin netto a przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Treść	Warianty
	I
Wynik finansowy netto	+
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej	+

+ zysk netto dodatnie przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (zysk memoriałowy, zysk kasowy)

- strata netto ujemne przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (strata memoriałowa, strata kasowa)

Analiza pozioma (dynamiki) - polega na ocenie zmian poszczególnych pozycji wpływów i wydatków w czasie.

Analiza pionowa (struktury) - polega na ocenie udziału poszczególnych pozycji wpływów (wydatków) w ogólnej kwocie wpływów (wydatków).

Analiza wskaźnikowa rachunku przepływów pieniężnych

Wskaźnik wystarczalności pieniężnej:

• Wskaźnik ogólnej wystarczalności pieniężnej

$$\frac{przeplywy\ pieniezne\ netto\ z\ dzialalnosci\ operacyjnej}{wydatki\ inwest + splata\ zadlzenia + wyplata\ dywidend}$$

• Stopień pokrycia wydatków wypracowaną nadwyżką operacyjną;

• Wskaźnik > 1 pełne pokrycie wydatków nadwyżką operacyjną;

• Wydatki inwestycyjne =wydatki na nabycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;

• Spłata zadłużenia krótko i długoterminowych kredytów i pożyczek +wykup dłużnych papierów wartościowych +wydatki z tytułu leasingu finansowego (wraz z odsetkami).

Wskaźniki analityczne (cząstkowe):

• Wskaźnik sfinansowania wydatków inwestycyjnych

$$\frac{\text{wydatki\ inwestycyjne}}{\text{pr}zeplywy\ pieniezne\ netto\ z\ dzialalnosci\ operacyjnej}$$

• Pokrycie wydatków finansowych pochłania % wypracowanej nadwyżki operacyjnej

Wskaźnik wydajności pieniężnej – pieniężne odpowiedniki wskaźnika rentowności:

• Wskaźnik wydajności pieniężnej sprzedaży

$$\frac{przeplywy\ pieniezne\ netto\ z\ dzialalnoscu\ operacyjnej}{przychody\ ze\ sprzedazy}*100$$

• Pieniężna nadwyżka operacyjna przypadająca na jednostkę przychodów ze sprzedaży

• Wskaźnik wydajności pieniężnej zagna majątku (kapitału)

$$\frac{przeplywy\ pieniezne\ netto\ z\ dzialalnoscu\ operacyjnej}{przecietny\ stan\ majatku\ (kapitalu)}*100$$

• Pieniężna nadwyżka operacyjna przypadająca na 1zł majątku przedsiębiorstwa;

• Pozioma tendencja zmiany: wzrost wskaźnika.

Wskaźnik spłaty zadłużenia

$$\frac{splata\ zadluzenia}{przeplywy\ pieniezne\ netto\ z\ dzialalnosci\ operacyjnej}$$

Wskaźnik wypłaty dywidend

$$\frac{wyplacone\ dywidendy}{przeplywy\ pieniezne\ netto\ z\ dzialalnosci\ operacyjnej}$$

WYKŁAD 6 04.06.2011r.

Syntetyczna analiza efektywności gospodarowania

Istota syntetycznej analizy – określenie charakteru działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo.

Typy gospodarowania:

• Ekstensywne – polega na osiągnięciu wzrostu przychodu oraz zysku w wyniku rosnącego zaangażowania zasobów majątkowych i osobowych, zarówno w aspekcie ilościowym – wartościowym, jak i czasowym;

• Intensywne- polega na osiąganiu wzrostu efektów, wzrostu przychodu i zysku na jednostkę zaangażowanych zasobów majątkowych i osobowych przez wyzwalanie rezerw wewnętrznych w szczególności poprzez postęp techniczno – organizacyjny oraz odpowiednią działalność marketingową.

Wymogom racjonalnej działalności gospodarowania odpowiada wariant gospodarki intensywnej.

Etapy syntetycznej analizy:

• Analiza porównawcza - oparta na wzorowych układach nierówności podstawowych wskaźnikach ekonomicznych.

• Analiza przyczynowa - wyników ekonomicznych (przychodów i zysku) z uwzględnieniem wpływu czynników ekstensywnych i intensywnych.

Analiza porównawcza na podstawie wzorcowych układów nierówności wskaźników ekonomicznych:

• Rodzaje wzorcowych układów nierówności:

• Układ nierówności wskaźników ilościowych(kwantytatywnych);

• Układ nierówności wskaźników jakościowych (kwalitatywnych).

• Charakterystyczne dla gospodarowania intensywnego

iR<Im<iP<iż

i - indeks dynamiki

R - przeciętny stan zatrudnienia ogółem

M – przeciętny stan majątku ogółem;

P - przychody ze sprzedaży (ogółem)

Z - zysk netto

iR<iM wzrost przeciętnego stanu majątku na zatrudnieniowego (Mr)

• dynamika zatrudnienia < dynamika majątku

• wzrost przeciętnego stanu majątku na zatrudnionego

iM<iP wzrost wydajności pracy (Pm)

• rosną przychody na jednostkę majątku

• wzrost produktywności majątku

iR<iP (Pr)

• rosną przychody na 1 zatrudnionego

• wzrost wydajności pracy

iP<iZ wzrost rentowności przychodów (Zp)

• dynamiczność zysku wyższa niż przychodów

Im<iZ wzrost rentowności majątku (Zm)

iR<iż wzrost rentowności zatrudnienia (Zr)

W przedsiębiorstwie deficytowym:

iP>iS (Sp)

S – strata

• obniżenie deficytu przychodów

• dynamika przychodów >dynamika straty

Wzorcowy układ nierówności wskaźników ilościowych – uwzględniający wynagrodzenia (koszty pracy):

iR<iW<iP<iZ

W-wynagrodzenia

iR<Iw wzrost przeciętnego wynagrodzenia lub kosztów pracy (Wr)

Iw<iP wzrost produktywności wynagrodzeni lub k pracy (Pw)

Wzorcowy układ nierówności wskaźników jakościowych (kwalitatywnych):

Wzorcowy układ nierówności wskaźników jakościowych – odpowiadający wymogom intensywnego gospodarowania:

$$i = i\frac{M}{R} < i\frac{P}{M} < i\frac{P}{R} < i\frac{Z}{P} < i\frac{Z}{M} < i\frac{Z}{R}$$

Wskaźniki efektywności wskaźniki rentowności

• obliczamy dynamikę wskaźników;

• porównanie z wzorcowymi.

iMr<iPm<iPr<iZp<Izm<Izm<iZr

Analiza przyczynowa wyników ekonomicznych z uwzględnieniem wpływu czynników ekstensywnych i intensywnych:

$$P = R*\frac{P}{R}$$

$\frac{P}{R}$ - wydajność pracy (przychody/zatrudnienie)

• czynniki kształt wydajność pracy

$\frac{P}{M}$ - produktywność majątku

$\frac{M}{R}$ - przeciętny stan majątku na zatrudnionego

• $P = R*\frac{M}{R}*\frac{P}{M}$

• P = R * Mr * Pm

R, Mr – czynniki ekstensywne

Pm - czynnik intensywny

• Wpływ czynnika można obliczyć metoda podstawiania

O = Or + OMr + OPm

Or < OMr < OPm

Or + OMr < OPm

Najmniejszy powinien być wpływ zatrudnienia, największy produktywności

Suma wpływu czynników ekstensywnych powinna być mniejsza od intensywnego

Analiza przyczynowa zysku:

$$Z = P*\frac{Z}{P}$$

Zysk możemy wyrazić jako iloczyn przychodów i rentowność przychodów

$$P = R*\frac{M}{R}*\frac{P}{M}\ \rightarrow Z = R*\frac{M}{R}*\frac{P}{M}*\frac{Z}{P}$$

Z = R * Mr * Pm * Zp

• Wzrost zysku powinien być rezultatem wzrostu produktywności majątku i rentowności przychodów

R, Mr – czynniki ekstensywne,

Pm, Zp - czynniki intensywne

O = Or + Omr + Opm + Ozp

Or < Omr < Opm < Ozp

Or + Omr < Opm + Ozp

Zestawienie wskaźników ilościowych (kwantytatywnych):

	Rok ubiegły	Rok bieżący	Wskaźnik dynamiki
R – przeciętny stan zatrudnienia	150	156	104%
M – przeciętny stan majątku	36800	41500	112,77%
P – przychody ogółem	71190	76710	107,75%
Z – zysk netto	4800	6080	126,67%

Analiza porównawcza

iR < iM < iP < iZ

104% < 112, 77%>107, 75%<126, 67%

Układ niezgodny z wzorcowym

Pm spada $\frac{107,75\%}{112,77\%} \rightarrow iM < iP$

• Dynamika przychodów niższa niż dynamika majątku;

• Maleją przychody na jednostkę majątku;

• Maleje produktywność majątku.

iR<ImMr rośnie

iR<iPPr rośnie

iP<iZZp rośnie

Im<iZZm rośnie

iR<iZZr rośnie

Zestawienie wskaźników jakościowych (kwalitatywnych):

	Rok ubiegły	Rok bieżący	Wskaźnik dynamiki
Mr	245,333	266,026	109,43%
Pm	1,935	1,848	95,50%
Pr	474,60	491,73	103,61%
Zp	6,74	7,93	117,66%
Zm	13,04	14,65	112,35%
Zr	32,00	38,974	121,79%

Analiza porównawcza:

iMr < iPm < iPr < iZp < iZm < iZr

109, 43 > 95, 5 < 103, 61 < 117.66 > 112, 35 < 121, 79

Układ niezgodny z wzorcowym

• iMr>iPm spadek produktywności, dynamika produktywności niższa dynamika majątku na zatrudnionego;

• iZp>iZmdynamika rentowności przychodów wyższa niż rentowność majątku;

• więcej odstępstw – gospodarowanie ekstensywne.

Analiza przyczynowa wyników ekonomicznych:

• Analiza przychodów

• przychody wzrosły o 7,75%;

• O = 76710 − 71190 = 5520tys.zl.

• P = R * Mr * Pm

• Or = 6 * 245, 333 * 1, 935 = 2848

• Omr = R1(Mr1−Mr0)Pm0 9094 wpływ zatrudnienia na przychody,

• Omr = 156 * 20, 693 * 1, 935 = 6246 przychody wzrosły o 9094 tys.zł.

• Opm = R1 * Mr1(Pm1−Pm0) w wyniku wzrostu zatrudnienia

• Opm = 156 * 266, 026 * (−0,087) = −3611wpływ produktywności na przychody

W wyniku spadku produktywności majątku przychody zmniejszyły się o 3611 tys.zł.

• Wpływ czynnika intensywnego (Pm) ujemny

• Spółka w zakresie osiągania przychodów prowadzi działalność ekstensywną – wzrost przychodów jest rezultatem wzrostu zaangażowania zasobów - majątku i zatrudnienia.

• Analiza zysku

O = 6080 − 4800 = 1280 tys.zl. przyrost zysku netto

Z = R * Mr * Pm * Zp

Or = 6 * 245, 333 * 1, 935 * 6, 74 = 192

Omr = 156 * 20, 693 * 1, 935 * 6, 74 = 421 613(48%) część ekstensywna

Opm = −3611 * 6, 74 = −243

Ozp = 156 * 266, 026 * 1848 * 1, 19 = 913 670(52%) część intensywna

• Na wzrost zysku miały wpływ zarówno czynniki ekstensywne jak i intensywne;

• 52% - wpływ czynników o charakterze intensywnym.