POWSTAWANIE MOCZU
W procesie filtracji w ciałku nerkowym następuje wyciskanie z krwi zbędnych produktów przemiany materii. W procesie tym wykorzystane jest nadciśnienie hydrostatyczne , umożliwiające przepływ krwi i kłębuszków do nefronu.
Powstaje mocz pierwotny o składzie: woda, zw org (aminokwasy, Wit, mocznik, glukoza), zw nieograniczne (sole mineralne).
Następnym etapem jest resorpcja czyli wchłanianie zwrotne które odbywa się w kanalikach nerkowych (I rzędu) w których resorpcji ulegają jony sodu , potasu, woda, aminokwasy i glukoza, mocznik nie ulega resorpcji , dlatego jego stężenie w moczu ostatecznym wzrasta.
Wchłanianie wody, zwane też zagęszczaniem moczu, odbywa się w pętli Henlego. Jest to bardzo ważny proces, pozwalający odzyskać ponad 90% wody z moczu pierwotnego.
Podczas sekrecji czyli wydzielania , wydalane są jony wodoru,niektóre barwniki,leki , a nadmiar wody zbierany jest w kanalikach zbiorczych II rzędu. Powstaje mocz ostateczny.
PRZEPŁYW MOCZU- z piramid nerkowych ujściami przewodów wyprowadzających przez kielichy nerkowe do miedniczki nerkowej. Z miedniczki mocz przepływa do moczowodu i dalej do pęcherza moczowego. Stamtąd usuwany jest na zewnątrz przez cewkę moczową.
NEFRON podstawowa jednostka czynnościowo - strukturalna nerki.
ciałko nefronu (inaczej ciałko Malphiego)
torebka nefronu (inaczej torebka Bowmana)
Ściany zbudowane z nabłonka jednowarstwowego płaskiego o dużej przepuszczalności wody i składników drobnocząsteczkowych.
kłębuszek naczyniowy (każdą torebkę nefronu otacza niewielkie skupienie naczyń włosowatych)
kanalik nerkowy (uchodzą do przewodów zbiorczych)
Tworzony przez nabłonek jednowarstwowy sześcienny, który ma rozwiniętą zdolność do aktywnego transportowania jonów, jest słabo przepuszczalny dla mocznika
pętla nefronu składa się z dwóch ramion biegnących w różnym kierunku
UCHO- zewnętrzne i środkowe słuch, a wewnętrzne-równowaga.
Ucho zewnętrzne wychwytuje fale dźwiękowe, wzmacnia je i kieruje na błonę bębenkową. Składa się z małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego i powierzchni zewnętrznej błony bębenkowej.
Małżowina uszna .
Przewód słuchowy zewnętrzny – kanał doprowadzający fale dźwiękowe do błony bębenkowej, Pokryty jest od wewnątrz skórą, zawierającą gruczoły woskowinowe,
Powierzchnia zewnętrzna błony bębenkowej.
Ucho środkowe
Ucho środkowe to niewielka przestrzeń w czaszce wypełniona powietrzem. Jego zadaniem jest mechaniczne wzmocnienie i doprowadzenie fal dźwiękowych do ucha wewnętrznego (poprzez okienko owalne).
Błona bębenkowa – błona oddzielająca przewód słuchowy zewnętrzny od ucha środkowego, zamienia fale dźwiękowe w drgania mechaniczne, pobudzając kosteczki słuchowe.
Trzy kosteczki słuchowe – bł. Bebenkowa, młoteczek, kowadełko, strzemiączko błoną okienka owalnego. Ich zadaniem jest wzmocnienie drgań błony bębenkowej i doprowadzenie ich do ucha wewnętrznego..
Trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza) –ucho środkowe z gardłem,. 35 mm.
Powierzchnia zewnętrzna okienka owalnego.
Ucho wewnętrzne- Składa się ono z przestrzeni wewnątrz kości czaszki, zwanych błędnikiem kostnym. W jego wnętrzu mieści się błędnik błoniasty wypełniony płynem. Część błędnika przylegającego do ucha środkowego to przedsionek. Łączą się z nim ślimak i kanały półkoliste. Kanały półkoliste służą do rejestrowania zmian położenia ciała. Są narządem zmysłu równowagi. Ucho wewnętrzne:
ślimak
trzy kanały półkoliste
nerw słuchowy
Okienko owalne (przedsionka) – błona stykająca się bezpośrednio ze strzemiączkiem, ułatwiająca przejście drgań z ucha środkowego do wnętrza ślimaka. Drgania przechodzą do schodów przedsionka, czyli zewnętrznej komory ślimaka.
Okienko okrągłe – błona nie stykająca się z zewnątrz z żadną z kostek, ale również mogąca przekazywać (nie wzmocnione) drgania do wnętrza ślimaka. Stanowi wyłom stykający się ze schodami ślimaka (środkowa komora ślimaka).
Ślimak – najważniejsza część ucha wewnętrznego, z wyglądu przypominająca muszlę ślimaka. Jest to długi, zwężający się kanał kostny, zwinięty spiralnie i wypełniony w całości płynem, w którym zawieszone są otolity (kryształki CaCO3). W środku przedzielony jest dwoma błonami – błoną podstawową i błoną Reisnera (inaczej przedsionkową). Dzielą one ślimaka na trzy komory nazywane schodami przedsionka, ślimaka i bębenka. Wewnątrz schodów ślimaka znajduje się narząd Cortiego, który zamienia pobudzenia znajdujących się na nim rzęsek w impulsy nerwowe. Zniszczenie narządu Cortiego powoduje całkowitą głuchotę.
kanały półkoliste-wyścielone orzęsionym nabłonkiem zmysłowym i wypełnione są śródchłonką, której ruch spowodowany obrotem głowy (wskutek siły bezwładności) podrażnia włoski powodując pobudzenie komórek nerwowych, pozwalając zachować równowagę.
woreczek i łagiewka- nabłonek zmysłowy, płyn, kryształki węglanu wapnia( otolity) które przy ruchu uciskają komórki nerwowe.
Dendryty neuronów w narządzie Cortiego przesyłają poprzez nerw słuchowy, impuls do ośrodków słuchu w płacie skroniowym kory mózgowej.
SMAK- komórki smakowe rejestrują obecność subst chemicznych w pożywieniu. Tworzą skupienia otoczone kubkami smakowym czyli wyrostkami tkanki łącznej, wystające ponad powierzchnię błony śluzowej języka, pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim: NITKOWATE, GRZYBOWATE, OKOLONE, LIŚCIASTE
WĘCH- komórki węchowe sa w nabłonku węchowym w górnej części jamy nosowej. Reagują na subst chemiczne w powietrzu lub przenikające do jamy nosowej przez nozdrza wewnętrzne, receptory to komórki nerwowe z rzeskami, które w obecności subst chem. Ulegają podrażnieniu. Neuron przekazuje impuls do ośrodków w opuszcze węchowej, kresomózgowia.
RECEPTORY DOTYKU- pod powierzchnią skóry- lekki dotyk, głębiej- silniejszy nacisk.
RECEPTORY BÓLU- wolne zakończenia nerwowe w skorze, pobudzanie przez bodzce mechaniczne i termiczne( oparzenie) -->ośrodki bólu we wzgórzu (międzymózgowie).
TERMORECEPTORY- głębsze warstwy skóry, jedne na ciepło jedne na zimno. ośr termoreg. W płacie ciemieniowym.
SKÓRA-
Naskórek (epiderma)- z nabłonka właściwego, rogowaciejącym. Na jego powierzchni znajduje się warstwa ochronna tzw. Płaszcz lipidowy, odpowiada ona za właściwe nawodnienie warstwy rogowej. Melanocyty i gruczoły lojowe.
SKÓRA WŁAŚCIWA (CORIUM) derma- tkanka łączna włóknista zwarta, a także naczyń krwionośnych, chłonnych, mięśni przywłośnych, brodawek, gruczołów łojowych, potowych, zakończen nerwowych, przydatków skóry czyli włosow i paznokci, włókien kolagenowych, elastynowych, retikulinowych.
WARSTWA PODSKÓRNA( hipoderma)- zbudowana z tkanki łąćznej właściwej luźnej, naczyń krwionośnych i chłonnych, włókien nerwoych. Pelni funkcje ochronną. Grubość tkanki tłuszczowej zależy od naszje diety
. Są 2 jej rodzaje tk podskórna zbita i luźna.
ROLA SKÓRY-:
1.termoregulacja- stała temp ciała
2.chroni przed wniknięciem bakterii i mikroorganizmów- warstwa rogowa
3. Płaszcz wodno lipidowy i gruczoły łojowe natłuszczają skóre. Przed pekaniem.
4.wit promienie słoneczne- d3
OKO- gałka oczna leży w zagłębieniu zwanym oczodołem, który tworzy rodzaj panewki, może się obracac, zmprzodu znajdują się powieki2, które podczas mrugania rozprowadzają ciecz łzową spłukując zanieczyszczenia. Gałka ma kształt spłaszczonej kuli i otoczona jest 3 błonami: zewnętrzna, twardówka zbudowana jest Najbardziej zewnętrzną częścią oka jest twardówka, która zbudowana jest z nieprzeźroczystej włóknistej, łącznotkankowej błony. Od przodu oka twardówka przechodzi w rogówkę.
Rogówka jest wypukła i jest zbudowana z przeźroczystej, włóknistej błony.
Pomiędzy twardówką a siatkówką znajduje się naczyniówka, która razem z tęczówkąoraz ciałem rzęskowym ( odpowiedzialnym za utrzymywanie soczewki w odpowiednim położeniu) tworzy naczyniową błonę. Błona naczyniowa zbudowana jest z wielu naczyń krwionośnych i odżywia oko.
Siatkówka jest właściwym receptorem bodźców świetlnych w oku. Na siatkówce leży plamka żółta- największe skupienie komórek światłoczułych , która cechuje się silną wrażliwością na światło i barwy. Przeciwieństwem plamki żółtej jest także leżąca na siatkówce, plamka ślepa- miejsce pozbawione czopków i pręcików i niewrażliwe na barwy i światło. Plamka ślepa jest natomiast miejscem zbiegu licznych nerwów łączących światłoczułe komórki z wzrokowym nerwem.
Soczewka jest strukturą zawieszoną pomiędzy tęczówką oraz ciałem szklistym na rzęskowej obwódce. Zbudowana jest torebki, kory oraz jądra. Posiada dwa wypukłe obszary- tylny i przedni. Soczewka od zewnątrz otoczona jest torebką, wnętrze wypełnia kora w której tkwi jądro.
Tęczówka jest umięśnionym elementem błony naczyniowej , która otacza otwór- źrenicę.. Umięśnienie tęczówki umożliwia zwiększanie lub zmniejszanie wpadającej wiązki światła do oka przez regulację średnicy źrenicy.
Światło, które wpada do oka przez źrenicę przechodzi kolejno poprzez rogówkę, przednią komorę oka, soczewkę, dalej przez ciało szkliste, aby zakończyć swoją drogę na komórkach światłoczułych siatkówki, dając w efekcie wrażenie wzrokowe przekazywane za pośrednictwem nerwów skupiających się w wzrokowy nerw, do odpowiedniej części mózgu.
KROTKOWZROCZNOSC- (miopia) zbyt mocne załamywanie promieni świetlnych, promienie ogniskuja się przed siatkówką. Dioptrie –