1. ANTYMETABOLITY dochodzi do zaburzenia przemiany materii i uszkodzenia podziału komórekkk

   1. Antagoniści kwasu foliowego

      1. Metotreksat- Ostra białaczka, chłonniaki, nabłonniak kosmówkowy, męsaki, raki różnego pochodzenia, choroby autoimmunologiczne. Przenika barierę krew mózg, ryzyko kumulacji, duża toksyczność. DN uszkodzenie wątroby, łysienie, Marskość wątroby

      2. Pemetreksad – w monoterapii u chorych z rozrastającym się miejscowo lub z przerzutowym niedrobno komórkowym rakiem po wcześniejszej chemioterapii lub w skojarzeniu z cis platyną w nieoperacyjnym śródbłoniaku opłucnej

   2. Antagoniści zasad purynowych

      1. Kladrybina- Białaczka kosmato komórkowa. Powoduje supresję szpiku

      2. Fludarabina Hamuje aktywność polimerazy DNA bądź reduktazy rybo nukleotydowej. Przewlekła białaczka limfatyczna. Powoduje supresję szpiku. Niewskazana w niewydolności nerek

      3. Merkaptopuryna Kompetycyjny inhibitor biosyntezy puryn po przekształceniu we wewnątrzkomórkową postać czynną. Ostra białaczka

      4. Pentostatyna Białaczka kosmato komórkowa, przewlekła białaczka limfatyczna. Należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu pacjenta

   3. Antagoniści zasad piramidowych

      1. Fluorouracyl (antagoniści pirymidyny) DOŻYLNIE. Blokuje przemiany Tymidyny Prowadzi do zahamowania syntezy DNA. Jest inaktywowany przez dehydrogenazę dihydropirymidyny. Może powodować silne działanie toksyczne. Rak przełyku, okrężnicy, odbytnicy, wątroby, głowy, szyi, piersi, gruczołu krokowego, pęcherza moczowego. Podanie doustne lub dotętnicze. Zależna od dawki supresja szpiku. DN. Uszkodzenie szpiku, przewodu pokarmowego OUN

      2. Trgafur\Uracyl Pierwotne leczenie przerzutów Raka jelita grubego i odbytnicy

      3. Kapecytabina Fluoropiramidyny doustne (antagoniści pirymidyny) Przerzuty raka jelita grubego. Wchłania się jako prolek. Nie metabolizowany w ścianach przewodu pokarmowego. DN Łuszczenie skóry, Zapalenie jamy ustnej

      4. Cytarabina (Analogi Nukleozydów) Izomer cytozyny. Zakłoca syntezę Dna. Pierwotna i oporna na leki ostra białaczka i białaczka limfo blastyczna, przewlekła białaczka szpikowa.

      5. Gemcytabina (Analogi Nukleozydów) Rak trzustki

      6. Fludarbina (Analogi Nukleozydów)

      7. Kladrybina (Analogi Nukleozydów)

      8. Pentostatyna (Analogi Nukleozydów)

2. CYTOSTATYKI ALKILUJĄCE

   1. Pochodne iperytu azotowego mniejsza toksyczność

      1. Cyklofofosfamid Uszkodzenie układu biało krwinkowego. Wiele postaci nowotworów. Przeprowadzane kondycjonowanie.. Silne działanie immunosupresyjne, Przydatny w zapobieganiu odrzucenia szpiku

      2. Ifosfamid Wywołuje działanie toksyczne na OUN. Tylko DOŻYLNIE

      3. Trofosfamid Tylko DOUSTNIE. Przeważnie w leczeniu paliatywnym. W celu zwalczenia urotoksycznego działania podaje się MESNĘ. Dopuszczony również do obrotu jako substancja wykrztuśna do zwalczania niebezpieczeństwa reakcji uczuleniowych typu późnego.

   2. Pochodne etylenoiminy (aziridyny)

   3. Busulfan i treosulfan

   4. Pochodne nitrozomocznika dobrze przenikają przez barierę krew mózg. Głównie nowotwory mózgu. Ziernica złośliwa. Ciężkie działania niepożądane

      1. Karmustyna

      2. Lomustyna

      3. Nimustyna

   5. Kompleksy platyny Rak jajnika, szyjki macicy, śluzówki macicy, jądra, pęcherza moczowego, oskrzela, rak płaskonabłonkowy, rak głowy, szyi, czerniak, mięsak

      1. Cisplatyna neurotoksyczność. Należy kontrolować czynności nerek. Nie podawać z lekami neurotoksycznymi, szczególnie antybiotykami amino glikozydowymi. Powoduje silne wymioty. W celu zmniejszenia toksyczności można stosować ponadto amifostynę

      2. Karboplatyna Uszkadza szpik

      3. Oksaliplatyna Neurotoksycznośc- neuropatia czuciowa

   6. Inne cytostatyki alkilujące

      1. Prokarbazyna Ziarnica złośliwa, , mięsak limfatyczny, siatkowiako-mięsak

      2. Dakarbazyna Czarniak przerzutowy, ziarnica złośliwa

      3. Temozolomid Duża dostępność biologiczna. Nawrotowe i progresywne nowotwory mózgu. Powoduje nudności i wymioty

3. INHIBITORY TOPOIZOMERAZY (+Kaptotecyna)

   1. Inhibitory topoizomerazy I

      1. Topotekan Przerzutowy rak jajnika. Powoduje zapalenie błony śluzowej jelita. Objawy grypopodobne, wysypki skórne, krwiomocz, supresja szpiku, Nudności, wymioty

      2. Irinotekan Zaawansowany rak okrężnicy i odbytnicy. Powoduje opóźnioną zależną od dawki biegunkę. Ostry zespół cholinergiczny Uszkadza Dna, powoduje śmierć komórki. DN. Supresja szpiku Nudności, wymioty

   2. Inhibitory topoizomerazy II

      1. Etopozyd Hipotensja, supresja szpiku

      2. Tenipozyd Chłonniaki ziarnicze jak i nieziarnicze, nowotwory mózgu, rak pęcherza moczowego

4. INHIBITORY KINAZY TYROZYNOWEJ

   1. Imetinib Przewlekła białaczka szpikowa. Uszkadza układ krwiotwórczy

5. INHIBITORY MITOZY

   1. Alkaloidy barwinka właściwośći antymitotyczne

      1. Winblastyna Ziarnica złośliwa i inne nowotwory układu chłonnego, mięsak koposiego towarzyszący AIDS DN. Uszkadza szpik, przewód pokarmowy, powoduje łysienie

      2. Winkrystyna Bardzo toksyczna. Ostra białaczka limfo blastyczna, Chłonia, czarniak złośliwy, rak piersi, Nowotwory OUN. Nie uszkadza szpiku. Zależna od dawki Neurotoksyczność DN. Niewydolność wątroby, zapalenie żył. Podanie DONACZYNIOWE

      3. Windezyna

      4. Winorelbina

   2. Taksany= Taksoidy

      1. Paklitaksel

      2. Docetaksel

6. ANTYBIOTYKI DZIAŁAJĄCE CYTOSTATYCZNIE (+Nitramycyna, Peplomycyna,)

   1. Akinomycyna

      1. Daktinomycyna Wiąże się stabilnie z Dna i hamuje syntezę RNA. Wytwarza wolne rodniki. Hamuje aktywność topoizomerazy. Powoduje oklusyjną chorobę żył wątroby. DOŻYLNIE

   2. Antracykliny Kardiotoksyczność najczęściej odwracalna (należy podawać desrazoksan)

      1. Daunorubicyna (IGeneracja) Jeden z najskuteczniejszych leków w białaczce limfo blastycznej i szpikowej. DOŻYLNIE. DN> Wypadanie włosów, zapalenie żył, uszkodzenie szpiku, wątroby, przewodu pokarmowego

      2. Idarubicyna Silne dzialanie. Dobre przenikanie do płynu mózgowo-rdzeniowego. Zwiększona litofilność

      3. Doksorubicyna ( I Generacja) Ostra białaczka, różne nowotwory narządowe. Interakcje z fenobarbitalem (przyspiesza metabolizm i wydalanie) Cyklofosfamid i Metotraksol nasilają działanie

      4. Epirubycyna

      5. Alkarubicyna Dobre wchłanianie z przewodu pokarmowego, mniejsza aktywność przeciwnowotworowa, mało toksyczna

      6. Pirarubicyna

      7. Zorubicyna

   3. Mitoksantron i amsakryna Ostra białaczka, rak piersi Chłoniami.

   4. Bleomycyna Nowotwory jądra, Chłoniami, nowotwory naskórka.

   5. Mitomycyna Rak trzustki, żołądka , przełyku, pęcherza moczowego.

7. HORMONY I ANTAGONIŚCI HORMONÓW

   1. Hormony podwzgórza Rak gruczołu krokowego, rak piersi

   2. Estrogeny i antyestrogeny

      1. Antagoniści receptorów estrogenowych (antystrogeny)

         1. Tamoksyfen Rak piersi w ramach terapii adjuwantwoej, przerzutowy rak piersi. Może być stosowany zapobiegawczo

         2. Toremifen Hormono zależny rak piersi

         3. Fulwestrant Rak piersi. Lek stosuje się raz w tygodniu. Maksymalne stężenie w osoczu otrzymuje się po siedmiu dniach. Powoduje uderzenia gorąca i uszkodzenie czynności przewodu pokarmowego. Przeciwwskazana w ciężkim upośledzeniu czynności wątroby

      2. Inhibitory arometazy (antystrogeny)

         1. Aminoglutrtimid

         2. Anastrozol

         3. Letrozol

         4. Eksemestan

      3. Odwracalne inhibitory aromatazy (antystrogeny)

         1. Aminoglutetimid przydatna gdy niedokonano usunięcia jajników. Rak piersi u kobiet po menopauzie.. Interferuje z progesteronem i glukokortykosteroidami

      4. Nieodwracalne inhibitory aromatazy (antystrogeny)

         1. Eksemestan

   3. Gestageny Rak błony śluzowej trzonu macicy, zaawansowany rak piersi, gruczołu krokowego i nadnerczy. Może powodować krwawienie z dróg rodnych, brak miesiączki, przyrost masy ciiała, ryzyko zakrzepów

      1. Octan medroksyprogesteronu

      2. Octan megestrolu

   4. Antyandrogeny Zaawansowany rak gruczołu krokowego. Może powodować ginekomastię, zaburzenia sercowo-naczyniowe, utratę libido, nudności, zaburzenia wytwarzania nasienia, uszkodzenie wątroby, zaburzenia potencji

      1. Bikalutamid

      2. Flutamid

   5. Glukokortykosteroidy

8. PRZECIWCIAŁA

   1. Rituksimab DN. Gorączka i dreszcze. Oporny na terapią lub nawrotowy Chłonia grudkowaty

   2. Ibrytumomab-Tiuksetan Zakażenie i uszkodzenie komórek krwi

   3. Alemtuzumab przewlekła białaczka limfatyczna. Zaleca się premedykację lekami przeciwhistaminowymi i przeciwbólowymi. DN oportunistyczne zakażenia, ciężkie krwawienia, spadek ciśnienia tętniczego krwi, gorączka, duszności

   4. Trastuzumab Rak piersi

9. CYTOKLINY

   1. Aldesleukina Rak jasnokomórkowy nerki, czarniak złośliwy

   2. Interferon alfa 2a Zapalenie wątroby typu Bi C , białaczka kosmatokomorkowa i inne, Chłoniami nieziarnicze, czarniak złośliwy, rak nerki, towarzyszący AIDS mięsak Koposiego

   3. Interferon alfa 2b Jak wyżej

10. INNE CYTOSTATYKI

    1. Arsentioksyd Ostatnia opcja terapeutyczna do leczenia chorych na białaczkę mielocytową. DN hiperglikemia, hipokaliemia, neuropeniaNiebezpieczne zaburzenia rytmu serca, zespół aktywacji leukocytów. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z upośledzoną czynnością nerek.

    2. Asparaginaz Białaczki, Chłoniami. DN wymioty, gorączka zaburzenia czynności wątroby, układu krzepnięcia, zmniejszenie liczby krwinek białych i plytek krwi, odczyny uczuleniowe

    3. Bortezomib Szpiczak mnogi. Drogą DOŻYLNĄ

    4. Hydroksykarbamid Czarniak złośliwy, białaczka szpikowa i inne

    5. Miltefosyna leczenie paliatywne przerzutów raka piersi do skóry

1. Cytostatyki działające fotodynamicznie

   1. Temoporfina DOŻYLNA INFUZJA po upływie 96h napromieniowanie. Podczas pierwszych 15 dni od infuzji pacjenci powinni chronić skórę i oczy przed bezpo średnim promieniowaniem świetlnym. Nie wolno stosować u chorych z porfirią. Należy unikać jednoczesnego stosowania substancji fotouczulających. DN Fotouczulenie, ból w miejscu infuzji, zaburzenia połukania, obrzęk twarzy

   2. Tretynoina Trądzik pospolity, początek terapii ostrej białaczki promielocytowej. Trtratogenna

   3. Beksaroten Objawy dermatologiczne przy skórnym chłoniaku T-Komórkowym DN Hiperlipidemia, niedoczynność tarczycy

1. IZOTOPY RADIOAKTYWNE

   1. Fosfor radioaktywny

   2. Jod radioaktywny