Demografia i epidemiologia

Demografia i Epidemiologia wyklad 1,

Prof. nadzw. Dr hab. Ewa Medrala-Kuder

Kolokwium 45 min zaliczeniowe po wykładach, 3 pytania

Epidemiologia - nauka dotycząca chorób zakaźnych oraz masowych zjawisk zdrowotnych w społeczeństwie np. epidemiologia wad wzroku zawałów mm sercowego

Źródła zakażenia

Wyróżnia się 3 ogniwa zakażenia

I ogniwo - źródło chory człowiek lub zwierzę , nosiciel

II ogniwo czynniki przenoszące zakażenia:

III ogniwo człowiek podatny na zakażenie: człowiek zdrowy

Bakterie – należą do Procaryota (bez jądra kom) w niekorzystnych warunkach tworzą formy przetrwalnikowe

Kulistym: ziarenkowce

Temp hodowania bakt 38 stopni

Bakterie chorobotwórcze
Zjadliwość służy do ilościowego charakteryzowania chorobotwórczości drobnoustrojów. Są drobnoustroje zjadliwe i niezjadliwe(wirusowe)

Zjadliwość wirulencja - pojęcie złożone z 3 czynników

Zjadliwość to cecha która w obrębie gatunku dla poszczególnych szczepowi może być rożna . Cechu te są podatne na zmiany powstające w środowisku i można je sztucznie (wg potrzeb) wzmocnić lub osłabić np. szczepionki

Zakaźność - zdolność do wnikania do tkanek gospodarza , zapoczątkowanie zakażenia

Inwazyjność- zdolność drobnoustrojów do przenikania przez bakterie obronna ustroju, rozprzestrzeniania się i rozmnazania się w organizmie gospodarza(warunkują właściwości morfologiczne i metabolizm drobnoustroju)

Toksyczność - zdolność do wytwarzania toksyn powodujących uszkodzenie tkanki i wystąpienie objawów chorobowych.

Rodzaje toksyn bakteryjnych:

Egzotoksyny -silne toksyczne białka zależne od działania dzielą się na:


Endotoksyny - słabsze działanie toksyczne , SA w Komorkach wielocukrów-lipidowo-białkowymi występującymi w sianach komórkowych , działanie pirogenne – gorączkotwórcze

Przykłady chorób bakteryjnych człowieka
- błonica (dyfteryt) maczugowiec, droga kropelkowa
- kiła (syfilis)- płciowa z matki na dziecko
-szkarlatyna
-tężec
-zgorzel

Oporność bakterii na antybiotyki
Ta właściwość bakterii stanowi [poważny problem w leczeniu (zwłaszcza zakażeń szpitalnych zarówno endogennych jak i egzogennych).

Oporność na antybiotyk może być :

Oporność naturalna to brak zdolności penetracji antybiotyku do wnętrza komórki

Oporność Nabyta powstaje w wyniku mutacji lub nabycia genów oporności od innych bakterii
Szczególnie w warunkach szpitalnych rozszerzają się szczepy oporne

Wirusy to cząsteczka zakaźna wirusa (nie kom!)
Kwas nukleinowy DNA lub RNA: osłonka białkowa (kapsyd) dodatkowa osłonka lipidowa bezwzględne pasożyty

Cykl komórkowy wirusa
*Adsorpcja - wtargniecie do komórki zostaje pochwycony poprzez swoiste białka błonowe
*Wnikanie- przenikanie całego wirusa do wnętrza komórki kwas nukleinowy wirusa uwalnia się z kapsydu przy pomocy enzymu gospodarza, wirus wchodzi w zakres utajenia kw nukleinowyu wirusa zachoewije Sue jak terrorysta który opanuje i podporządkuje sobie metabolizm komórki (następuje replikacja kwasu nukleinowego wirusa)
*Składanie – następuje gdy jest dostateczna ilość kw. Nukleinowego i jednostek kapsyd -> winiony
*Uwalnianie- nowe wirusy wydostają się z komórek i zakażają następne.
Namnożenie cząstek wirusa kończące się śmiercią komórki gospodarza jest charakterystyczne dla wirusów zjadliwych (wirulentnych np. grypy)

Podział zakażeń wirusowych

Opryszczka jest jedna z najczęściej występujących u ludzi chorób wirusowych
Wywołana jest wirusem opryszczki zwyklej z rodziny herperviris wg najnowszej nomen;aturyHHV1 i HHV2, najlepiej poznane i najdokładniej zbadane wirusy ze względu na swoje niezwykle właściwości biologiczne
Obejmują

-Zdolność do wywoływania zróżnicowanych infekcji

-Umiejętność pozostawania w długotrwałym stanie uśpionym (okres latencji

-Ponownego uaktywnienia pod wpływem różnorodnych bodźców zwłaszcza związanych ze spadkiem odporności

Typy:

Do rodziny wirusowi opryszczki należy ponad 100 wirusów wyizolowanych od różnych nosicieli(należących do ssaków ptaków, ryb, gadów i mięczaków, przy czym 8 z tych wirusów jest patogennych dla człowieka). Większość populacji jest nim stale zarażona, jednak duża część przebiega bezobjawowo

materiał genetyczny wir opryszczki zwyklej HSV 1 i 2 stanowi liniowy dwuniciowy DNNA oprócz skłonności do latencjo wirusy te charakteryzują się krótkim cyklem replikacji kilka do kilkunastu godzin zdolność do szybkiego rozprzestrzeniania się w zakażonym organizmie

Infekcje wirusami opryszczki często SA zakażeniami utajonymi przy czym reaktywacja może nastąpić pod wpływem różnorodnych czynników

infekcje pierwotne oraz wynikające z reaktywacji wirusów latentnych mogą miech charakter bezobjawowy jak również mogą skutkować choroba o rożnym nasileniu - od łagodnej do wyjątkowo ciężkiej. Rezultat zakażenia I STOPIEN CIEZKOSCI ZAKAZENIA ZALEZY OD UKLADU IMMUNOLOGIOCZENGO CHOREGO

wirus HHV 1- odpowiedzialny z infekcje błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł; oraz skory i okolicy czerwieni wargowej

HHV2 - wywołuje infekcje w okolicach narządów płciowych

Do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu lub wertykalnie z matki na płód lub na noworodka jako zakażenie okołoporodowe w większości przypadków pierwotne zakażenie następuje w okresie do 2 lat od chwili narodzin lub w czasie porodu
Wirus przenosi się także w okresie bezobjawowych jednakże ryzyko rpzeno0sze3nia zakażenia w momencie postepowania zmian jest wyższe.

Pierwotna infekcja obejmuje: komórki nabłonkowe błony śluzowej jamy ustnej drogi rodne lub rogówki. Mog a dostać się do organizmu przez uszkodzoną skórę, do węzłów chłonych
W miejscu zakażenia ból, gorączka, złe samopoczucie, pęcherzyki. Potem mogą przenikać do Neronów, zwojów gdzie wchodzą w stan latencji
Okres wylegania choroby wynosi zazwyczaj 2-12 dni

Fazę prodromalna – charakterystyczne klucie pieczeniem, swędzenie w obszarze infekcji

Faza powstawania pęcherzyków - w obszarze infekcji powstają swędzące plamki przechodzące w gródki następnie w charakterystyczny dla opryszczki pęcherzyk wypełniony surowiczym płynem zawierającym czynniki infekcyjne - namnożone wirusy zdolne do dalszego zakażenia coitusem HHV 1 obecnie SA także w silnie chorego oraz w przypadku HHV 2 w wydzielinie z dróg rodnych i zachowują właściwości zakaźne w wydzielaniu z dróg rodnych i zachowują właściwości zakaźne do momentu wyschnięcia wydzieliny wirusa występuje w wydzielinie narządów płciowych nawet przy zakażeniu bezobjawowym

Faza powstania nadżerek - po pęknięciu pęcherzyka tworzą się bolesne dokuczliwe i trudne do wygojenia nadżerki i owrzodzenia ze względy na umiejscowienie łatwo dochodzi do nakadzenia bakteryjnego lub zmian grzybiczych zmian opryszczkowych które niewłaściwie leczone może prowadzić do powstania blizn i przebarwień

Faza gojenia - w tej fazie zmiany skórne zasychają tworząc strupki nie powinny być zdrapywane ponieważ zapobiegają wtórnym zakażeniom i bliznowaceniu
W nielicznych przypadkach zakażenie może rozszerzyć się na skore całego ciała

Najważniejszym powikłaniem infekcji wirusowej opryszczki dotyczącym głownie wirusa HHV 1 jest zapalenie mózgu i opon Mozgowo rdzeniowych w przypadku braku odpowiedniej terapii ok. 70% przypadkowo kończy się śmiercią.

Demografia i epidemiologia – 06.10.2013r. wykład II

GRZYBY
(wyodrębnione królestwo, cudzożywne , brak chlorofilu, grzybnia zbudowana ze strzępek, ściana komórkowa- chityna , wielocukry, wytwarzają zarodniki, wydzielają do środowiska enzymy hydrolityczne). Działanie na organizm człowieka:

Grzybice ( tzw. mikozy) choroby zakaźne npp. Grzybice skóry, włosów, paznokci, sposób przenoszenia : bezpośredni kontakt, przedmioty z otoczenia chorego, buty , skarpety, bielizna, ręczniki; publiczne prysznice bez obuwia ochronnego, zbyt rzadkie zmienianie przepoconych skarpetek i obuwia.
Leczenie: uciążliwe, długotrwałe ( nawroty choroby)

Alergie( uczuelnia ) zarodniki są aeroalergenami ladosporium , Alternaria, Aspergillus, Penicillium występują w cyklu rocznym w powietrzu zewnętrznym i wewnętrznym.

Mikotoksykozy szkodliwe, oddziaływanie mikotoksyn na organizm.
- trujące produkty przemiany materii, wytwarzane przez grzyby anamorficzne ( Aspergillus, Penicillium, Fusarium)
- metabolity wtórne ( nie mają znaczenia dla organizmu je tworzącego produkty 36 rodzajów grzybów)
- około 400 metabolitów scharakteryzowano jako mitotoksyny ( najważniejsze: aflatoksyny, ochratoksyna A)
- synteza kontrolowana genetycznie

Występowanie:
- pasze zwierzęce
- zakażona żywność :
 - pochodzenia roślinnego : kukurydza, orzeszki zimne, zboża, zielony groszek
 - pochodzenia zwierzęcego : mleko, indyki, kaczki, nerki, wątroba, mięśnie, tkanka tłuszczowa świń
- zarodniki grzybów

Mitotoksyny stwarzają dwa rodzaje zagrożeń:
- zatrucia ostre
-z atrucia przewlekłe ( skutek kumulacji w organizmie). Działanie odległe może się rozwijać bezpośrednio w organizmie narażonym na działanie toksyny lub w następnym pokoleniu. Zaburzenia pokoleniowe mają charakter genotoksyczny ( działanie rakotwórcze)

Działanie miktotoksyn na organizm:

- kancerogenne (nawroty wątroby , płuc, mózgu, szpiku itp.)

- teratogenne (zaburzenia w organogenezie prowadzace do potworkowatości płodu)

- mutagenne(zaburzenia w transkrypcji i translacji informacji genetycznej u mikro i makroorganizmów

- bakteriobójcze ( działanie toksyczne na większość bakterii

- grzybobójcze ( działanie toksyczne na większość grzybów niższych i wyższych

- cytotoksyczne ( działanie toksyczne na żywe komórki roślinne i zwierzęce)

- fitotoksyczne ( działanie toksyczne na rośliny niższe i wyższe )

- inhibitory enzymów ( działanie toksyczne narośliby niższe i wyższe)

- neurotoksyczne ( zaburzenia aktywności enzymów prowadzące do blokady syntezy różnych metabolitów w tym białek)

- neurotoksyczne (porażające centralny system nerwowy oraz nerwy obwodowe)

- niszczenie krzepliwości krwi ( zaburzenia w syntezie i działaniu protrombiny oraz syntezie witaminy K )

- złe funkcjonowanie przewodu pokarmowego ( zaburzenia fizjologiczne przewodu pokarmowego, uporczywe biegunki, zapalnie błon śluzowych, nieżyt jelit)

- niszczenie naturalnej odporności organizmu( zaburzenia immunologiczne, powodujące zaniki i osłabienie naturalnej odporności przeciwnowotworowej u ludzi i zwierząt)

- powodowanie złego samopoczucia ( bojaźliwość, objawy zmęczenia, apatia, zanik pamięci, omdlenia)

Aby nastąpiło zakażenie ( choroba) drobnoustrój musi :

- przenieść się na organizm gospodarza ( wrota zakażenia)

- pokonać jego mechanizmy obronne

- zaatakować i namnożyć się w tkance, a następnie wytworzyć toksyny lub inne substancje warunkujące zjadliwość

- być zdolnym do przeżycia, mimo działania mechanizmów odpornościowych
Drobnoustrój może wnikać do gospodarza z zewnątrz ( droga oddechowa, pokarmowa , kontakt bezpośredni) - > zakażenia egzogenne

Lub pochodzić z naturalnych rezerwuarów ( skóra, błony śluzowe własne) zakażęnia endogenne

Mikroflora człowieka :

-rozmieszczenia geogra ,rasy ,płci ,wieku

-diety ( przewód pokarmowy)

-stanu odporności

-wilgotności otoczenia i wilgotności w określonym rejonie ciała (skóra)

- podawania antybiotyków ( naruszają równowagę ekosystemu przewodu pokarmowego)

Każde siedlisko w ustroju człowieka, w którym znajduje się stała mikroflora powoduje wytworzenie pewnego „stanu” ( układu) „odporności kolonizacyjnej”, która chroni przed zasiedlaniem przez inne drobnoustroje.

Mikroorganizmy w powietrzu
(powietrze nie stanowi środowiska, w którym mogą rozwijać się drobnoustroje, są przypadkowym zanieczyszczeniem, gatunki patogenne są przenoszone przez: prądy powietrza na cząstkach kurzu, wysuszonych wydzielniach)

W powietrzu występują:

Drobnoustroje saprofityczne oraz potencjalnie chorobotwórcze (oportunistyczne)

- Bakterie ( szczęscianki, gronkowie ciały, laseczki, pałeczki)

- wirusy np. kataru , grypy, chorób wieku dziecięcego

- grzyby

Obecność ludzi zwiększa zanieczyszczenie biologiczne powietrza

Sposoby zakażenia
Zakażenie następuje przez wrota zakażenia ( wrota wtargnięcia zarazka) np. jama ustna, nosowa, krew, kontakt bezpośredni)
Droga szerzenia inaczej droga zakażenia – to sposób i mechanizm przenoszenia zakażenia

Klasyfikacja chorób zakaźnych ( w zależności od drogi zakażenia)

Przeniesienie bezpośrednie

- bezpośrednia styczność ( droga kontaktowa) z chorym lub nosicielem przy pocałunkach, kontakcie seksualnym ( także analnym i oralnym) podczas pielęgnacji lub leczenia chorych ( przeniesienie jatrogenne). Przeniesienie z jednej osoby na drugą, które nie są w relacji matka – dziecko nosi nazwę przeniesienia horyzontalnego

- bezpośrednia styczność z chorym zwierzęciem

- zakażenia własnymi pasożytami np. owsika

- zakażenia wertykalne, od matki na dziecko ,mogące nastąpić poprzez: drogę łożyskową ( wrodzone postacie chorób : różyczka, toksoplazmoza)

- w czasie orodu ( droga pochwowa, np. zakażenie opryszczkowe)

- karmienie piersią

Przeniesienie pośrednie

- zakażona krew ( również rodzaj przeniesienia jatrogennego)

- kontakt skóry z materiałem zanieczyszczonym

- przeniesienie rękoma ( droga feralno – oralna)

- droga pokarmowa ( nośnikiem [pokarm, woda, mleko)

- kropelkowa – w wyniku kichania lub kaszlenia na inną osobę. W ten sposób przenosi się wiele chorób: m.in. ospa wietrzna, nagminne zapalenie przyusznic, przeziębienie, grypu, angina, gruźlica, odra, różyczka

- inhalacyjna – gdy mikroorganizm pozostaje w powietrzu przez dłuższy czas

- wektory – żywi przedstawiciele- stawonogi ) muchy, komary, wszy , pchły) gryzonie

- zakażenie poprzez glebę, w której znajduję się zarazki

Zatrucia pokarmowe – ostre zachorowania przebiegające z zaburzeniami przewodu pokarmowego, spowodowane spożyciem pokarmów zawierających substancje szkodliwe dla zdrowia
Zatrucia rzekome
– polegają ba błędach dietetycznych np. po spożyciu nadmiernej ilości potraw trudno strawnych, czy uczuelnia na różne środki spożywcze np. mleko, ryby bób
Główną przyczyną zatruć są:
- bakterie ( zakażenia) - chorobotwórcze szczepy )
- metabolity wydzielane przez bakterie ( intoksykacje) : enterotoksyna gronkowca, toksynalaseczki jadu kiełbasianego

Salmonella
- źródła: żywność zwierzęca, drób, jaja zwłaszcza kacze okres inkubacji 4-24h
- objawy: bóle głowy, gorączkowe, potem bóle brzucha, biegunka czas trwania : 3 dni
Nosiciele: muchy, gryzonie, człowieka
Zapobieganie: okresowe kontrole na nosicielstwo, tępienie gryzoni

SHIGELLA ( 4 typu ) wywołuje czerwonkę
Źródła : zakażona żywność, woda, bezpośredni kontakt z chorym, nosicielem
Objawy : gorączka, wymioty, śluzowa biegunka z krwią ostra postać niedostatecznie leczona przechodzi z przewlekłą Escherichia coli ( chorobotwórcze szczepy) przyczyną biegunki niemowląt
Okres inkubacji : 10-12h

E coli
przyczyna biegunki niemowląt
okres intubacji 10-12h

Intoksykacje: (spowodowane toksykami przez bakterie)
Enterotoksyna gronkowca – najbardziej rozpowszechnione zatrucie, jest termiostabilna, wytrzymuje temperaturę 100stopni C przez ponad pół godziny
Źródła: lody, kremymmleko,ponowne zamrażane, okres inkubacji od 0,5 do 6h przebieg burzliwy ale krótkotrwały
Objawy: biegunka, wymioty, zimne poty, zapaść

Toksyna otulinowa wytwarzana przez laseczkę jadu kiełbasianego Clostridium botulinum
Jedna z najsilniej działających toksyn
Blokuje mechanizm uwalniający acetylocholinę ( mediator impulsów)
Źródła : mięso, wędliny, konserwy mięsne, rybne, warzywne ( wieczko wybrzuszone)
Objawy: zaburzenia pokarmowe poprzedzają zaburzenia nerwowe : zanik akomodacji oka, podwójne widzenie, światłowstręt, zaburzenia w połykaniu, osłabienie mięśni karku i niemożność utrzymania głowy w pozycji pionowej, śmierć wskutek porażenia mięśni oddechowych

AIDS – zespół nabytego upośledzenia odporności wywołuje wirus HIV- ludzki wirus upośledzenia odporności.

Są 2 odmiany :
HIV 1–dominuje w pandemii choroby
HIV2- spotykany wyłącznie na zachodnim wybrzeżu Afryki
SIV – występuje u małp

Budowa wirusa:
RNA ,
Odwrotna transkryptaza ( RNA -> DNA)
Intergraza,
Białkowa osłonka
Lipidowa osłonka w niej chwytniki ( glikoproteidy 120 w jednej cząstce zakaźnej) chwytniki rozpoznają limfocyty T

Czerwona kokardka ( wstążeczka) – symbol solidarności z ludźmi zakażonymi HIV i chorymi na AIDS

Drogi zakażenia:
- płciowa
- parenteralna
- wertykalna

Droga płciowa- przez stosunek seksualny z osobą zakażoną, ( najczęściej 90%) wirus HIV znajduje się w dużej ukości w spermie w wydzielinie żeńskich narządów płciowych, do infekcji dochodzi -> uszkodzone tkanki w obrębie narzadów płciowych lub gdy stosunek odbywa się w czasie miesiączki; szczególnie ryzykowne stosunki analne ( doodbytnicze) lub gdy zakażone sperma dostanie się w miejsce drobnego skaleczenia na skórze lub błonach śluzowych

Demografia i epidemiologia wykład nr 3 20.10.2013

Droga parenteralna- przez przetaczanie zakażonej krwi, przeszczepy od osoby chorej, używanie zakażonych igieł lub strzykawek (narkomani), przez sztuczne zapłodnienie

Droga wertykalna- przez chorą kobietę na jej dziecko w czasie ciązy porodu lub podczas karmienia piersią, największe niebezpieczeństwo w zaawansowanym stadium choroby, wyjątkowo zakażenie przy kontakcie z wydzielinami lub wydalinami osoby zakażonej, 4% nie udaje się ustalić

Matka seropozytywna- około 30% dzieci urodzonych z matek seropozytywnych rodzi się zakażonych HIV. Wśród nich 80% noworodków rodzi się ze złagodzoną postacią AIDS.

W większości ludzi zakażonych wirusem HIV nie dochodzi do rozwoju AIDS. Jedynie około 30% osób, do organizmu których dostał się wirus, zapada na tę chorobę. U pozostałych nie występują objawy chorobowe mimo to SA równie zakaźne dla innych, jak chorzy na AIDS. Nie wiadomo dlaczego u większości zakażenie wirusem HIV przebiega bezobjawowo. Objawy AIDS u dzieci ujawniają się najczęściej do 5.r.ż.. odnotowane są przypadki objawów w 10r.ż.

Sytuacje niepowodujące zakażenia:

-wspólne mieszkanie, posiłki a także podróże środkami lokomocji

-podanie ręki, głaskanie, pieszczoty przez dotykanie, jeśli skóra jest nieuszkodzona

-normalne pocałunki bez penetracji głębokiej

-spożywanie posiłków w restauracjach i stołówkach

-kichnięcie lub kaszel osoby zakażonej

-korzystanie z publicznych ubikacji, basenów kąpielowych, pralni; warunek: utrzymanie tych urządzeń we właściwym stanie sanitarnym

Wirus HIV jest wrażliwy na temperaturę( ginie w 56st C po 30 min.), środki dezynfekcyjne (utleniające, chlorowe)

-usługi w zakładach fryzjerskich i kosmetycznych (warunek bieżąca dezynfekcja nożyczek, cążków, brzytew po każdorazowym użyciu

Komary nie przenoszą zakażenia ze względu na sposób, jaki przekłuwają skórę i wsysają krew.

W AIDS obserwuje się tzw. historie naturalną rozwoju schorzenia, która obejmuje etapy:

1. przedostanie się wirusa do krwioobiegu (łączenie z limfocytem T)

2. okres inkubacji 4-6tyg

3. ostra infekcja retrowirusowa tzw. zespół mononukleozopodobny, samoistnie ustępujący po 2-3tyg (powstają przeciwciała anty-HIV)

4. okienko serologiczne- (immunologiczne) – testy po 12 tyg od ryzykowanego zachowania

5. okres utajenia (latencji) trwający 1-10lat

6. uogólnione powiększenie węzłów chłonnych

7. Zespół związany z AIDS (biegunki wirusowe, bakteryjne, zmiany na śluzówkach narządów rodnych, odbytu, jamy ustnej, zapalenia płuc o bardzo różnej etiologii itp.)

8. pełnoobjawowy AIDS (zakazenia oportunistyczne, mięsak Kaposiego, Chłoniami mózgu, objawy neurologiczne)

Klasyczną postacią mięsaka Kaposiego opisał lekarz Maurycy Kaposi, jako pigmentowy mięsak skóry, występujący w populacji starszych osób z regionu Morza Śródziemnego (z okresem przeżycia 10 do 19lat).

Przeszkodą w wytworzeniu sztucznej szczepionki przeciw HIV jest tzw. dryf antygenowy czyli zdolności do zmiany struktury białek posłonki zewnętrznej.

Zapobieganie zakażeniom HIV:

-promocja zachowań prozdrowotnych

-rozpowszechnienie wiedzy o drogach szerzenia się zakażeń

-znajomość metod ochrony przez zakażeniem

-„bezpieczne” procedury przyjmowania narkotyków, reżim sanitarny w szpitalach

-eliminowanie krwi pochodzącej………………..

„Profilaktyka poekspozycyjna”

-przyjmowanie leków antyretrowirusowych przez miesiąc, po narażeniu (ekspozycji) na zakażenie HIV, w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia. W opiece medycznej, ekspozycja zawodowa (zakłucie się, skaleczenie ostrym narzędziem, zanieczyszczonym krwią, zawierająca wirusa HIV)

Zarażenie na zakażenie w następstwie kontaktu seksualnego z osobą zakażoną, wśród narkomanów.

Podawanie jednego leku antyretrowirusowego zmniejsza zakażenie o 80%, obecnie podaje się kilka.

Leki antyretrowirusowe powodują objawy niepożądane- dolegliwości układu pokarmowego.

Osoba taka jest traktowana jako potencjalne zakaźna przez 3 miesiące.

Choroby zakaźne – zakażenia obecne i w przyszłości

Optymistyczne prognozy nie uwzględniały nadzwyczajnej zdolności przystosowawczej drobnoustrojów.

Objawiają się zupełnie przed tym nieznane drobnoustroje. Wzrasta liczba czynników ryzyka, zwiększających szczerzenie się zakażeń.

Dotąd mniej istotne drobnoustroje chorobotwórcze będą zyskiwały na znaczeniu.

Obecnie pojawił się termin : CHOROBY INFEKCYJNE, „nowe choroby zakaźne” (dziedzina nauki INFEKTOLOGIA)

Wielkich wysiłków wymagają nowe, ponownie pojawiające się i wysokooporne zakażenia oraz zakażenia szpitalne.

Rozbudowa laboratoriów mikrobiologicznych (AIDS)

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) to grupa chorób zakaźnych wywołanych przez wirusy: typu A (drogą pokarmową), typu B (wszczepienna), typu C, typu E, typu D, typu G

W Polsce występują wzw typu A i B rzadziej typu C i E

(E i C- nie ma szczepień)

wzw typu A -> (droga pokarmowa) -> wzw typu E

wzw typu B -> (droga wszczepienna) -> wzw typu C

Źródła zakażenia:

-chory człowiek

-zakażony bezobjawowo, materiał zakaźny: kał (wzw typu A, E), krew (wzw typu B, C)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A zwane „żółtaczką pokarmową”

(dotyczy wszystko to także wzw typu E- na która nie ma szczepienia)

Wywołane jest przez wirus typu A, powoduje uszkodzenie komórek wątroby u zakażonego.

Drogi zakażenia

-droga feralno-oralna przez spożycie wody pitnej, owoców, warzyw oraz innych surowych pokarmów niemytych.

-bliski kontakt z osobami zakażonymi (przy niskiej higienie) we wczesnym bezobjawowym okresie

-zakażenie pokarmu przygotowanego przez chora osobę (złe warunki higieniczne) „choroba brudnych rąk”

Objawy zachorowania:

-bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, zażółcenie skóry i spojówek, ciemna barwa moczu, odbarwienie stolca

Okres bezobjawowy 2-6tyg, choroba 2-4tyg.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C

Typ C różni się od typu B tylko tym, iż nie ma na niego szczepienia!

Do zakażenia dochodzi:

-podczas przetaczania zakażonej krwi, stosowania produktów krwiopochodnych

-podczas zabiegów medycznych i niemedycznych wykonywanych niesterylnym sprzętem (zabiegi chirurgiczne, stomatologiczne, wstrzyknięcia (narkomani), tatuowania, golenia, manicure, pedicure itp.)

-w okresie okołoporodowym

-drogą kontaktów seksualnych

Zidentyfikowano 8 podtypów wirusa B, co ma znaczenia w epidemiologii, gdyż infekcja jednym podtypem wytwarza odporność tylko na ten podtyp.

Największa zakaźność utrzymuje się w okresie pierwszych kilkunastu dni do wystąpienia objawów klinicznych.

Wirusowe zapalenie typu C

Poważny problem w skali światowej (liczba nosicieli na świecie ok. 100milionów, w Polsce od 1-4%)

Większość zakażeń jest bezobjawowa

Odkryto 6 genotypów wirusa typu C, każdy z nich może zostać zmodyfikowany

Po 25-30latach przewlekłego procesu rozwija się marskość wątroby oraz rak wątrobowo-komórkowy,

-brak szczepionki- „cicha epidemia”

Borelioza choroba z Lyme

-Przenoszona przez kleszcze (nimfa) (pajęczak); w ślinie substancje znieczulające.

-Bakteria krętek

-Kontakt od kwietnia do listopada, szczyt w lipcu

-Okres wylęgania od 2 do 30dni

-U 10% obserwowano zapalenie spojówek we wczesnym okresie

!Rumień wędrujący w miejscu uszkodzonej skóry zaczerwienie, obrzęk rozszerzający się na obwodzie (najczęściej na kończynach dolnych)- pojawia się u 50% pacjentów

Kleszcze przyciąga ciepłota ciała i CO2- żerują na ponad 300 gatunkach ssaków, ptaków i gadów (szczególnie na drobnych gryzoniach, jeleniach, sarnach i domowych psach koniach i krowach) Wczesne usuniecie pasożyta ogranicza ryzyko zakażenia, gdyż do zakażenia potrzebny jest okres do 36h pozostawienia kleszcza w skórze. Najczęsciej do zakażenia dochodzi z nimfami (najbardziej agresywne formy rozwoju kleszczy), w których stwierdza się 10-20 razy więcej krętków niż w pozostałych postaciach kleszczy. Największa zachorowalność na boreliozę w Europie odnotowano w Czechach i Austrii.

Kleszcze- drzewa liściaste, liście, trawy, krzewy; bez jedzenia mogą przeżyć nawet 2lata!

Powikłania:

Zapalenie stawów- 50%, obrzęk, ból pojedynczych dużych stawów, zaburzenia neurologiczne – 15%

Zaburzenia rytmu serca, zapalenie m. sercowego- 8%

Neuroborelioza- w początkowym okresie męczliwość i senność, porażenie nerwu twarzowego. Następnie zapalenie mózgu. Częstość zachorowania wzrasta w ostatnich latach.

Leczenie stosowanie antybiotyków. Lepsze wyniki leczenia boreliozy zyskuje się we wczesnych postaciach.

Kleszcze mogą przenosić anaplazmozę granulocytarną (nowa choroba)- występuje u człowieka i zwierząt, wywołują ją bakterie Anaplasma phagocytophilum, Gram-, rozmnażają się wewnątrz granulocytów krwi obwodowej, rezerwuarem patogennym bakterii są ssaki jeleniowate.

Ludzka anaplazmoza:

-choroba zaczyna się nagle

-wysoka gorączka >38stC

-silny ból głowy

-ból mięśni i stawów

-kaszel

-nudności, wymioty, biegunka

Niespecyficzne objawy kliniczne utrudniają rozpoznanie.

Zagrożenie:

Pracownicy leśnictwa, rolnicy, myśliwi, turyści przebywający w lasach

Choroba legionistów

Pierwsza epidemia w Filadelfii

Zapalenie płuc i opłucnej, często z ropniami w płucach, dołączają objawy ogólnoustrojowe (gorączka, kaszel, ból głowy) jelitowe (biegunka, nudności, wymioty) ze strony OUN, śmiertelność 15-20%

Czynniki predysponujące to: cukrzyca, alkoholizm, przewlekłe obturacyjne choroby płuc, palenie tytoniu

W systemach klimatyzacyjnych (hotele, urzędy, szpitale), grzewczych

Bakterie izolowano z wody (5-63st C) – jeziora, rzeki, gorące źródła, studnie, woda z pryszniców)

Nie występują w wodzie chlorowanej, systemach grzewczych z temperaturą 55-75stC

Choroba kociego pazura

Pojawienie się na skórze grudki lub krosty, która rozwija się w ciągu tyg od kontaktu ze zwierzęciem, kontakt z młodym kotem lub psem (zadrapanie, ugryzienie)

Od 1-7tyg powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (zwykle kończyny górnej, szyi, głowy)

U 30% pojawi się gorączka

U 15% dochodzi do zropienia węzłów chłonnych

Gorączka krwotoczna EBOLA

Wywołuje wirus RNA, nitkowaty

Namnaża się szybko i intensywnie

Występuje w Zairze, Sudanie

-wysoka gorączka, bóle głowy, wymioty, biegunka, krwawienie do jamy ciała, bóle brzucha, krwotoki wewnętrzne

-ciężki przebieg

-duża śmiertelność powyżej 50%

Helicobacter pylori

Wywołuje choroby żołądka i dwunastnicy.

Umie przetrwać w kwaśnym środowisku soku żołądkowego.

Posiada zdolność przedostawania się przez warstwę ochronną śluzu pokrywającego nabłonek żołądka, tu się osiedlić i go niszczyć.

Pierwsze objawy: ból, zgaga, uczucie ucisku, różne objawy dyskomfortu (nieraz upływa wiele lat od zakażenia bez dolegliwości), u wielu osób choroba ta nie rozwija się nigdy.

Mechanizm działania H. pylori

Zakażenie przez H.pylori błony śluzowej żołądka prowadzi so zaburzenia równowagi między czynnikami agresji i obrony błony śluzowej żołądka na niekorzyści.

Proces ten ułatwia morfologia bakterii.

Gram ujemna- ujemna esowato wygięta pałeczka mająca na jednym biegunie kilka wici

Do wzrostu wymaga: obniżonej zawartości tlenu, zwiększonej ilości CO2 i wilgotności

Tworzy formy przetrwalnikowe- duża ruchliwość, spiralna budowa pozwalająca utrzymać się w żołądku mimo skurczów ściany żołądka.

Żyje w warstwie śluzu pokrywającego żołądek (pH wyższe niż w żołądku) co sprzyja namnożeniu i kolonizacji bakterii,

H. pylori aktywnie zmienia kwaśne środowisko na zasadowe wytwarzając ureazę która rozkłada mocznik do amoniaku i Co2, żyje zatem w „chmurze amoniaku”, która neutrlizuje HCl.

Produkuje enzymy: proteazy, fosfolipazy i cytoksynym które niszczą szczytowe partie komórek nabłonka, powoduje to zwyrodnienia, wgłębienia, komórki tracą warstwę śluzu co ułatwia dotarcie HCl i pepsyny co prowadzi do powstawania nadżerek.

Zmniejsza się wydzielanie Wit. C do światła żołądka, która jest silnym inhibitorem tworzenia się rakotwórczych nitrozoamin.

H.Pylori uczestniczy w ostrym przewlekłym zapaleniu błony śluzowej żołądka, która może doprowadzić so wrzodu żołądka i dwunastnicy jeśli dojdzie do dysplazji, do raka żołądka.

Zakażenia H. Pylori towarzyszy:
- wrzodom dwunastnicy od 90 do 100%
-zapaleniu żołądka około 90%

- wrzodowi żołądka
-nowotworowi żołądka
-niestrawności bez wrzodu

Uczestniczy w ostrym przewlekłym zapaleniu błon śluzowych żołądka która może doprowadzić do wrzodu żołądka i dwunastnicy jeśli dojdzie do dysplazji to rak żołądka

Choroba Creutzfeldta i Jacoba (CJD)

Działanie prionów na organizm ludzki:

Ograniczenie patologicznych objawów ich działania do OUN,

niezwykle długi okres inkubacji (od 3-22lat)

Nieuchronnie postępujący i zakończoną śmiercią chorobą

Podobieństwo zmian neuropatologicznych we wszystkich jednostkach chorobowych przez nie wywołanych

CJD może występować jako:

Zachorowanie sporadyczne (większość przypadków), transmisyjne (przeniesienie chorych tkanek na zdrowych ludzi), występowanie rodzinne (genetyczne)

Etapy rozwoju CJD

Początek- zaburzenia psychiczne- demencja, zmiana zachowania, utrata wyższych czynności korowych

Zaburzenia psychiczne szybko postępują (czas trwania choroby od pierwszych objawów do zejścia śmiertelnego 7-9mscy)

Objawy pozapiramidowe: hipokinezja, sztywność, drżenia mięśniowe, rozwijają się u 2/3 chorych

U 40-80% chorych obserwuje się objawy wzmożonych odruchów skurczów mięśni

U 50% chorych pojawiają się zaburzenia widzenia

Rzadko obserwuje się objawy neurologiczne jak drgawki- u 10-20%.

Priony są oporne na działanie:

-wielu czynników fizycznych i chemicznych

-enzymów proteolitycznych

Rutynowe badania laboratoryjne nie pozwalają na ustalenie CJD (mogą być pnie bioptyczne mózgu i znalezienie charakterystycznych zmian histopatologicznych typu degeneracji gąbczastej (liczne małe wakuole w neuronach)

Zmiany chorobowe ograniczają się do istoty szarej.

(badanie pomocne w wykluczeniu innych jednostek chorobowych)

W badaniu histologicznym obserwuje się zmniejszenie liczby neuronów, gąbczastość od której pochodzi nazwa encefalopatio – polega na obecności wakuoli lokalizujących się w wypustkach osiowych i ………….

Obrona organizmu przed infekcjami

Obronność

*odporność wrodzona i nabyta:

-naturalna – po przebytej chorobie

-sztuczna- po szczepieniach ochronnych

b) bierna otrzymywana przez organizm (zawsze krótkotrwała)

-naturalna- nabyta w łonie matki lub w mleku

-sztuczna – po otrzymaniu surowicy

Odporność polega na zapobieganiu inwazji obcych substancji antygenów – oraz wyraża się stanem podwyższonej gotowości do walki z nimi

Nauka- immunologia

Narządy układu odpornościowego nazywane są narządami limfatycznymi, ponieważ uczestniczą w procesach wzrostu różnicowania i aktywacji limfocytów.

Do narządów limfatycznych zalicza się:

Szpik kostny, grasicę, węzły chłonne, śledzionę, migdałki, wyrostek robaczkowy, grudki chłonne w jelitach

Limfocyty T namnażają się i dojrzewają w grasicy (grasiczozależne).

Długożyjące , odróżniają komórki gospodarza od komórek obcych

Mają w aparacie genetycznym immunogenny, które wytwarzają przeciwciała IgG. Limfocyty T gromadzą się w przeszczepionej tkance, wytwarzają przeciwciała skierowane przeciwko komórkom tkanki przeszczepionej. Ujawnia się reakcja typu komórkowego (odrzucenie przez biorcę przeszczepionej tkanki).

Limfocyty B, krótkożyjące zaprogramowane do wytwarzania swoistych przeciwciał (np. jeden limfocyt wytwarza wyłącznie przeciwciała kierowane przeciw wirusowi grypy, inny przeciw wirusowi odry)

Jeżeli na komórkę B działa antygen to ulega ona podziałowi -> powstają duże komórki plazmatyczne, wytwarzają one miliony jednakowych cząstek przeciwciał.

Powierzchnia komórki B jest pokryta cząstkami przeciwciał, dzięki którym może ona rozpoznawać antygen.

Niektóre komórki B opuszczają naczynia krwionośne w obrębie innych błon śluzowych (układ oddechowy, moczowo-płciowy, oczy) lub w obrębie innych gruczołów (sutkowe, ślinianki), gdzie przekształcają się w komórki plazmatyczne wytwarzając IgA.

Immunoglobuliny krążące we krwi łączą się z obcymi białkami np. ??….oksynami bakteryjnymi. Wiązania krążących obcych białek stanowi humorlany mechanizm odpowiedzi immunologicznej.

Demografia i epidemiologia wykład 27.10

Szpik kostny-> limfocyty we krwi

Grudki chłonne- limfocyty B

Grasica – limfocyty węzły chłonne - reakcje typu hormonalnego, reakcje typu komórkowego

Antygen + przeciwciało - reakcja immunologiczna(reakcja immunologiczna)

Przeciwciało to zbudowane z 2 ciężkich i 2 lekkich łańcuchów polipeptydowych

Istnieje 5 klas przeciwciał

-IgG - 75% wszystkie Ig w surowicy, Glowie immunoglobulina do nich należą przeciwciała przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe

-Okres półtrwania krążących we krwi Ig wynosi 20-30 dni łatwo przechodzą przez system naczyniowy u ludzi wyróżnia się 4 podklasy: - IgG 70 % IgG2 - 20% IgG – 3 IgG4

-IgA - 15 % wszystkich Ig w surowicy głównie immunoglobulina wydzielin mleko ślina łzy śluzówka nosa , górnych dróg oddechowych przewodu pokarmowego mleko nie przechodzi przez łożysko

-wyróżnia się 23 podklasy : - IgA2 w wydzielinach, IgA1 w surowicy

-IgM – 10 % wszystkich Ig pojawiają się pod wpływem antygenów wielocukrowych

Pierwsze przeciwciało w odpowiedzi pierwotnej obecne u wszystkich kręgowców

Nie przechodzą przez łożysko

-Ig D - 1-2% wszystkich Ig w surowicy, występuje na powierzchni limfocytów B obok IgM

Okres półtrwania 3 dni

Ilość IgD w stosunku do IgG jest 100 razy mniejsza

IgE – 0,004% wszystkich Ig w surowicy istotna rola w zjawiskach alergicznych

Okres półtrwania od 2-3 dni

Szczepionki:

Def. antygenu- związki wielkocząsteczkowe, które mają dwie właściwości: immunogenność (zdolność do wytwarzania przeciwciał) i antygenowość (zdolność do reagowania z przeciwciałem).

Antygeny występują w postaci białek, polisacharydów, toksyn bakteryjnych lub jako antygeny upostaciowane (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki).

Pod względem swoistości działania szczepionki podzielić można na:

-monowalentne, zwane pojedynczymi, zawiera jeden rodzaj antygenu

-poliwalentne, zwane skojarzonymi

Szczepionki monowalentne uodparniają przeciw jednej chorobie zakaźnej, zawierają w składzie szczepy jednego drobnoustroju lub antygeny uzyskane z jednego rodzaju drobnoustroju.

Szczepionki poliwalentne czyli skojarzone uodparniają przeciw kilku chorobom zakaźnym, zawierają w swym składzie szczepy kilku odpowiednio zmienionych drobnoustrojów. Pierwszą skojarzoną szczepionką była szczepionka przeciw błonicy i tężcowi, zwana szczepionką DT lub Di-Te.

Rodzaja szczepionek :
1. Zywe (atentowane)- zawierają żywe drobnoustroje ale nie wywołują zakażenia lecz jedynie reakcje odpornościową (odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna)

2. zabite (inaktywowane) zawierają zabite zarazki , mogą to być :

-Całe drobnoustroje

- fragmenty mikroorganizmów (uzyskane drogą inżynierii genetycznej / przeciw wzw typu B

- anatoksyny - preparaty zawierające przetworzone cząsteczki drobnoustrojów pozbawionych właściwości toksycznych (tężec)

-szczepionki koniugowane- zawierają fragmenty zarazków połączone z białkami np. tężec (szczepionki przeciw zakażeniom, pneumokokowe, menigokokowym i wywołanym przez haemohikusinfluenzae typu B

W szczepionkach nowej generacji podawane są wybrane białka, które odpowiadają za powstawanie odporności. Stosuje się szczepionki zawierające tylko fragment wirusów np. wzw typ B

W Polsce obecnie przeprowadzane są obowiązkowe szczepienia przeciwko:

-gruźlicy

-błonicy

-tężcowi

-krztuścowi

-poliomyelitis (choroba Heine Medine)

-odrze

-różyczce

-śwince

-od 1995 roku przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B

Warunkiem zawieszenie szczepień nie jest brak zachorowań. Potrzebne są dowody, że patogen zniknął ze środowiska.

Dzięki szczepieniom ochronnym zmalała zachorowalność na wiele chorób.

Szczepionka przeciw grypie (poliwalentna typ A i B) odporność 2-3 lat

Trzy typy wirusów:

-typ A- występuje najczęściej, odpowiada za powstanie epidemii (co 2-3lata) oraz pandemii (co 15 lat)

Właściwości wirusa:

-posiada neuraminidazę (upłynnia śluz z komórki nabłonka)

-posiada hem aglutyninę (ułatwia połączenie z komórką nabłonka i wnikanie do komórek) rozpoznaje komórki które atakuje

-duża zmienność antygenowa

-typ B: występuje u dzieci i młodzieży, ma łagodniejszy przebieg, epidemia co 6 lat

-typ C- występuje sporadycznie, charakteryzuje się łagodnym przebiegiem zakażenia. Zakażenie drogą kropelkową, okres utajenia 1-2 dni. Typowe objawy, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Powikłania: zapalenie płuc, zmiany w mięśniu sercowym, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, powikłania bakteryjne

W XX wieku Zarejestrowano 3 pandemie:

1.”Hiszpanka” wywołana przez podtyp A

2.”Azjatycja” jw.

3. „Hongkong”

wirus ptasiej grypy H5N1- rozpoznaje komórki ptasie, następują zmiany hem aglutyniny, przy namnażaniu się wirusa w komórkach żywiciela może dojść do dalszych zmian, co oznacza powstanie nowego szczepu wirusa grypy np. może infekować ludzi. Zagrożenie: wymiana materiału genetycznego

świńska grypa- choroba zakaźna układu oddechowego świń, liczne zakażenia, śmiertelność wśród świń jest niska. Wirus grypy typu A/H1N1 został wyizolowany po raz pierwszy u świń w 1930 roku. Do marca 2009 znane były jedynie rzadkie przypadki zakażeń tym wirusem- głównie wskutek bezpośredniego kontaktu ze świniami. Objawy przypominają tradycyjną grypę:

-wysoka gorączka

-dreszcze

-bóle mm

-ból głowy, gardła

-suchy kaszel

-wyczerapnie, rozbicie

-brak apetytu

Zakażenia głównie w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świniami, pandemia w 2009

Mogą pojawić się też

-katar

-sztywność

-wymioty

-utrata przytomności

Objawy od łagodnych do ciężkich

Szczepionka przeciwko meningokokom: powinny wejść do kalendarza szczepień dzieci, wysoka cena. Zakażenia wywołane przez bakterie meningokoki przebiegające jako ropne zapalenie opon mózgowych lub zakażenie krwi (posocznica, sepsa) są znaczącą przyczyną uszkodzeń mózgu oraz umieralność na całym świecie.

W wielu krajach europejskich obserwuje się znaczny wzrost liczby zakażeń wywołanych przez meningokoki z grupy C. Można już im skutecznie zapobiegać stosując nowoczesną szczepionkę koniugowaną.

Zachorowania powodowane przez meningokoki mogą mieć gwałtowny przebieg (zupełnie zdrowe dziecko może w ciągu zaledwie kilku godzin zacząć walczyć o życie)narażone na zachorowanie szczególnie dzieci do 5 roku życia i młodzież w wieku 14-19 lat. Choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową (objawy grypopochodne których nasilenie pozornie zmniejsza się po 4-6 godzinach, charakterystyczne objawy zakażeń meningokokowych, czyli sztywność karku, drobne wybroczyny, występują dopiero w zaawansowanych stadiach choroby). Należy obserwować wszystkie niemowlęta i dzieci z objawami takimi jak ból głowy i kończyn, wymioty, niepokój ruchowy i utrata apetyty.

Rokowanie zależy od:

-szybkiego postawienia prawidłowego rozpoznania

-bezzwłocznego rozpoczęcia leczenia odpowiednio wysokimi dawkami podawanych pozajelitowo antybiotyków

-umieszczenia dziecka w wyspecjalizowanym ośrodku

Prawie 10% chorych na zakażenie wywołane przez meningokoki grupy C umiera. U dalszych 20% chorych po przebyciu choroby pozostają trwałe uszkodzenia jak: niedosłyszenie, uszkodzenia mózgu, ataki epileptyczne lub utrata kończyn.

Ponad 90% wszystkich zachorowań w Europie powodują meningokoki należące do grupy B i C. Meningokoki grupy C częściej wywołują epidemię i są odpowiedzialne za groźniejsze przypadki choroby.

Szczepionki przeciw meningokokom:

Jest to szczepionka rekomendowana przez WHO zawierająca oczyszczony liofilizowany polisacharyd grupy A oraz grupy C. nie zapewnia ochrony przed zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych wywołanych przez meningokoki z grupy B lub inne czynniki zakaźne.

Szczepionka przeciw pneumokokom: do zakażenia dochodzi drogą kropelkową (szczyt zachorowań- jesień i zima). W przedszkolach nosicielami jest 60% dzieci-> same często nie chorują, ale młodsze rodzeństwo do 4-5 roku życia jest narażone na zachorowanie.

Rocznie problem w Polsce dotyczy ok.400 dzieci w wieku od 0-5 lat. Szczególnie narażone dzieci w żłobkach i przedszkolach (małe dzieci mają inną odporność, pneumokoki nie wytwarzają tzw. Pamięci immunologicznej- nie wytwarzają trwałej odporności). Maluchy są chronione w okresie karmienia piersią, ale po zmniejszeniu częstości karmienia albo po całkowitym jego zaprzestaniu zagrożenie zaczyna być istotne.

Objawy zakażenia pneumokokami nie są charakterystyczne:

-ciężkie choroby w postaci posocznicy

-zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

-krwiopochodne zapalenie płuc

-zwykłe zapalenie płuc

-zapalenie ucha środkowego czy zatok

Przebieg inwazyjnej choroby pneumokokowej jest zwykle bardzo ciężki- wysoka gorączka, może tez dojść do zapalenia opon. Jest ono bardzo groźne w skutkach nawet po podaniu właściwych leków

20% dzieci które zachowały miarę

60% dzieci ma trwale uszkodzone

Pneumokoki wywołują wiele zagrażających zdrowiu i życiu powikłań:

-85% przypadków posocznic

-66%zapaleneń płuc

-50% zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci poniżej piątego roku życia

-są najczęstsza przyczyną zapaleń ucha środkowego u dzieci i niemowląt

-wywołuje tez zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz zapalenie zatok

Pneumokoki to Streptococcus neumoniae- dwoinka zapalenie płuc, gram dodatnia, tlenowa bakteria należąca do paciorkowców alfa-hemolizujących nazywana popularnie pneumokokiem. Szczepy powszechnie kolonizujące górne drogi oddechowe. Wykryta przed ludwika Pasteura.

Najważniejsze przyczyny wysokiej zjadliwości tych bakterii to:

otoczka polisacharydowa chroniąca je przed reakcją systemu odpornościowego człowieka, poprzez zablokowanie różnych mechanizmów immunologicznych.,

zdolność przenikania przez nabłonek, np. do krwi i innych płynów ustrojowych skąd mogą atakować różne organy,

powszechność występowania- poziom nosicielstwa pneumokoków jest wysoki i waha się 5-10% u zdrowych dorosłych do 20-60 % u zdrowych dzieci.

Bakterie te bytują najczęściej w jamie nosowej i gardle, a do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Objawy chorobowe mogą wystąpić z opóźnieniem-> przy osłabieniu ukł.odpornościwego. bez objawowi nosiciele zagrażają zdrowiu osób ze swojego otoczenia które mogą zarazić wywołując u nich chorobę.

Pneumokoki wywołują infekcje o rożnym stopniu zagrożenia (nieinwazyjne i inwazyjne).

-zakażenia nieinwazyjne są mniej groźne, częstsze, obejmują zapalenie płuc (najczęstsza przyczyna bakteryjnego zapalenia płuc u dorosłych), zapalenie zatok,

-zapalenie ucha śrdkowego, spojówek

-inwazyjne: rzadsze, groźniejsze (w ich przypadku bakterie z ukł.,oddechowego przedostają się do krwi tzw. bakeriemia) lub innego płynu ustrojowego. Następnie infekcja pneumokokowi może rozprzestrzenić się atakując różne organy i powodując choroby skutkujące poważnymi powikłaniami lub nawet śmiercią, takie jak zapalenie opon, posocznica, zapalenie płuc z bakteriemią, zapalenie osierdzia, otrzewnej, inne.

Pneumokoki SA odpowiedzialne za około połowę bakteryjnych zapaleń opon u dorosłych,

Grupy ryzyka: przebieg jest cięższy u pacjentów u których układ odpornościowy jest:

-osłabiony

-nie w pełni wykształcony

-nie działa poprawnie

Grupy osób szczególnie narażone na choroby wywołane przez pneumokoki to: osoby po 65 r.ż. cierpiące na choroby przewlekłe i dzieci do 2 r.z.

Jeżeli dziecko należy do gr wysokiego ryzyka szczepienie należy zacząć już przed 6msc ż. Konieczne dawki szczepionki jeśli stopień ryzyka mały, a dziecko karmione jest piersią to należy szczepić po zakończeniu 6 mscż. Wymagane wtedy 3 dawki w2 rż-> w dawki

Po drugim tyg życia wystarczy 1 dawka (im dziecko jest młodsze tym więcej dawek potrzeba do uzyskania odporności)

Obecnie dostępne szczepionki, w zależności od rodzaju, zapewniają ochronę przez 7,10,13 a nawet 23 szczepieniem pneumokoków.

Szczepioka polisaharydowa którą stosuje się pośród osób powyżej 2 rż z gr ryzyka cechują się one wysoką skuteczością oraz niewielką liczbą p/wskazań. Szczepionka przeciwko pneumokokom są zalecane przez WHO

Szczepionka przeciw wzw typu A i B: szczepionka przeznaczona do czynnego uodporniania przeciw zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) zawiera rekombinowany materiał genetyczny wirusa uzyskiwany metodami inżynierii genetycznej.

Szczepienia obowiązkowe dla:

-noworodków

-młodzieży 14-15

-pracowników służby zdrowia

-u osób z bliskiego otoczenia tych zakażonych i nosicieli wirusa HBV

Szczepienie zalecane dla:

-osób przewlekle chorych o wysokim ryzyku zakażenia

-osób przygotowanych do zabiegów operacyjnych

Szczepienia obejmują (wirus typu A)podanie trzech dawek. Pierwsza, po miesiącu druga, po 5 miesiącach od drugiej- trzecia .

Szczepionka wzw A Szczególnie zalecane:

-osobom z przewlekłymi chorobami wątroby

-dzieciom i młodzieży w wieku szkoły podstawowej

-osobom wyjeżdżającym do kraju z wysokim ryzykiem zachorowania

-pracownikom służby zdrowia

-służb miejskich

-pracującym przy dystrybucji żywności

-przygotowującym posiłki

-mieszkańcom terenów przed spodziewanym wybuchem epidemii gdzie epidemia jest w początkowej fazie rozwoju

Aby ochrona przed infekcją była długotrwała wymagane jest przyjęcie pełnej serii szczepienia.

Szczepionka przeciw boreliozie(kleszczowe zapalenie mózgu): przenoszone przez kleszcze, głównie wiosną i latem, objawy:

-gwałtowny przebieg dwufazowy:

1. objawy grypopochodne

2, objawy neurologiczne- bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, psychiczne, drgawki.

Szczepienia zaleca się osobom przebywającym na terenach endemicznych: zatrudnionych przy eksploatacji lasów, stacjonującym w wojsku, rolnikom, młodzieży z praktykami, i turystom, uczestnikom obozów.

Szczepionka przeciw zakażeniom ludzkim wirusem brodawczaka (HPV) chroni przed rakiem szyjki macicy, czterowalentna.Rak szyjkimacicy jest drugim co do częstotliwości występowania nowotworem u kobiet do 45rż. Umiera rocznie przedwcześnie 2tyś kobiet. Główną przyczyną zachorowania jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego 15typów onkogennych. Większość chorób związanych z wirusem jest powodowane przez 4 typy wirusów:

- 6,11,16,18

Przełom w profiaktyce raka szyjki macicy jest możliwość zaszczepienia się przeciwko wirusom HPV.

Szczepionka zaleca głównie dziewczętom i kobietom od 11 do 26 r.ż. szczepionka zalecana jest też chłopcom i mężczyznom (9-15) gdyż są roznosicielami wirusa brodawczaka wśród kobiet. Wirus ten zmniejsza szanse na zajście w ciążę i jej donoszenie.

Szczepionka przeciwko żółtej gorączce

Miejska i dunglowa żółta gorączka występuje tylko w części Afryki i Amerki poł i śr. Jest epidemiczną chorobą wirusową przenoszoną od osób zakażonych przez moskity

-dunglowa żółta gorączka jest zwierzęcą chorobą wirusową przenoszoną wśród .. i przekazywana okresową. DO człowieka rzez różnorodne moskity. Szczeponka m prawie całkowitą skuteczność

Demografia: dziedzina nauki która zajmuje się życiem, powstaniem i przemijaniem społeczności ludzkiej, jej opisem liczbowym, strukturą (wiek płeć, zawód, narodowość), jej rozmieszczeniem przestrzennym i dalszymi czynnikami, które wpływają na jej zmiany. Stosuje się metody statystyczne.

Obiekt badań demografii:

-ludność sama w sobie, jej grupy (np. zamieszkujące dany teren)

-struktura ludności

-ruchy ludności (migracja i mobilność)

-historie demografii (rys histeryczny, ruch naturalny)

Średnia długość życia:

PL k80 m71,4

UE k82,8 m76,4

Rodzaje epidemiologicznych badań środowiskowych

W badaniach przekrojowych określa się stan zdrowia reprezentatywnej próby ludności w ściśle określonym czasie

Badania długofalowe- pozwalają śledzić stanu zdrowia ludzkości w zależności od zmian w środowisku człowieka.

Odmianą badań długofalowych sa badania monitorowane którym celem jest zabezpieczenie ludzkości przed szkodliwym działaniem czynników środowiskowym

Badania obserwacyjne- nie zmieniamy naturalnego biegu zdarzeń, nie wprowadzamy żadnych dodatkowych czynników ani modyfikatora zdarzeń

Dzielimy ja na opisowe i analityczne,

*badania opisowe- opis zjawiska chorobowego w zależności od takich zmiennych jak płeć,wiek, miejsce zamieszkania.

*badania analityczne- polegają na próbie znalezienia zależności między wybranymi czynnikami środowiska a częstością występowania choroby czy innego zjawiska z nią związanego.

Ze względu na kierunkach obserwacji weryfikacje domniemanej hipotezy może się odbywać na podstawie badań prospektywnych i retrospektywnych

*b. prospektywne- prowadzimy obserwację w sposób ciągły

Badania eksperymentalne- polegają na aktywnym włączeniu się osób badających, celem jest sprawdzeniem czy eliminacja lub włączenie domniemanego czynnika etiologicznego zwiększy lub zmniejszy zapadalnnności na dana jednostke chorobową

Badania przesiewowe: to proste, łatwe do wykonania operatywne testy których celem jest wyselekcjonowanie z populacji osób zdrowych prawodpodobnie chorych, dotkniętych okresową wadą. Test przesiewowy nie jest diagnostyczny.

Badania diagnostyczne dzielą pacjentów na:

-zdrowych

-chorych

Test przesiewowy dzieli badaną populację na :

-grupę z dodatnim wynikiem (prawdopodobnie chorych)

-grupę z ujemnym wynikiem (prawdopodobnie zdrowych)

Warunki, w których uzasadnione jest stosowanie testów przesiewowych:

-choroba stanowi ważny problem medyczny i społeczny

-schorzenie ma duża częstość występowania

-schorzenie należy do chorób o długim przedklinicznym oraz o przewlekłym przebiegu

-muszą istnieć możliwości dalszej diagnostyki osób chorych

-test jest wykonywany w populacji osób zdrowych, nie można wykonywać testów przesiewowych, w przypadku, kiedy nie ma ustalonych metod leczenia.

Formy badan przesiewowych:

-przesiew masowy, powszechny- czynność diagnostyczna zmierzająca do ujawnienia okresowej chorych, obejmującej całą populację na danej terenie lub określonym wieku

-przesiew wybiórczy- obejmujący wybrane grupy ludności o szczególnym stopniu narażenia

-przesiew wielokierunkowy i wielofazowy- polegający na kombinacji kilku testów przesiewowych, a wielofazowość polega tutaj na dwu lub kilku bezpośrednio po sobie następujących etapów selekcji z których ostatni doprowadza do diagnozy.

Najtańsze, najprostsze badanie przesiewowe to autobadanie piersi- profilaktyka raka sutka.

Specjalne rodzaje badań to met-analiza.

Meta analiza polega na:

- zestawieniu wielu wykonywanych przez różnych autorów badań klinicznych dotyczących tego samego tematu.

-Przeanalizowaniu często sprzecznych, różnych wyników badań w celu określenia jednego ogólniejszego wniosku.

-Określeniu nowych kierunków badań

-Zastosowaniu specjalnych metod statystycznych ze szczegołową określoną metodyką badan

Ocena stanu zdrowia ludności:

czynniki decydujące o stanie zdrowia ludności:

-endogenne (genetyczne)

-egzogenne (szeroko pojęte środowisko-klimat, pożywienie, warunki, tryb życia oraz opieka medyczna).

Mierniki stanu zdrowia:

-pozytywne (bezpośrednie)

-negatywne (pośrednie)

Mogą być osobnicze, dotyczą jednostki- ta sama osoba może zachorować na tę samą chorobę kilka razy/rok i zbiorowe (dotyczą zbiorowości )

Mierniki pozytywne: określają stopień rozwoju somatycznego oraz sprawność i wydolność fiz ustroju.

Do pozytywnych mierników zdrowia jednostki zalicza się wszystkie stwierdzone stany normalne, charakterystyczne dla określonej fazy życia organizmu.

Za dodatnie dla zdrowia jednostki uznaje się:

-wzrost i masę ciała (odpowiednią dla poszczególnych grup wiekowych)

-prawidłowe odżywianie (odpowiedni stosunek tkanki mięśniowej, kostnej i tłuszczowej)

-pojemność oddechowa płuc

-morfologiczne i biochemiczne parametry krwi

-zdolność do określonego wysiłku

-stan uzębienia

-płodność u kobiet

-przyrost naturalny

Mierniki negatywne dostarczają danych o chorobach lub ich niekorzystnych następstwach jak inwalidztwo, absencja chorobowa czy tez zgony.

Do mierników negatywnych należy:

-mierniki dotyczące występowania chorób

-zgonów

-innych zjawisk związanych z chorobą


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Demografia i epidemiologia pyt epidemiologia
Demografia i epidemiologia W 02 10
Fwd zal, demografia i epidemiologia
DEMOGRAFIA I EPIDEMIOLOGIA 10 13
Demografia i epidemiologia pytania
Demografia i epidemiologia, epidemio
Demografia i epidemiologia, Epidemiologia-zaliczenie, wersja I
Demografia i epidemiologia, EPIDEMIOLOGIA mała, EPIDEMIOLOGIA
Demografia i epidemiologia epidemio
Demografia i epidemiologia wykład II, Demografia i epidemiologia
Metody pomiarów zdrowia i chorób w populacji ludzkiej, FIZJOTERAPIA, Demografia i epidemiologia
Demografia i epidemiologia wykład I 06, Demografia i epidemiologia
Wirusowe zapalenia wątroby, FIZJOTERAPIA, Demografia i epidemiologia
studenci- 380 ywienie, Fizjoterapia, Demografia i epidemiologia
Demografia i epidemiologia, Epidemiologia-zaliczenie, wersja III
Demografia i epidemiologia, Epidemiologia-zaliczenie, wersja II
Epidemiologia, FIZJOTERAPIA, Demografia i epidemiologia
Fwd zal, demografia i epidemiologia
Epidemiologia chorób zakaźnych, FIZJOTERAPIA, Demografia i epidemiologia
demografia-rk, demografia i epidemiologia

więcej podobnych podstron