Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej w sferze bezpieczeństwa narodowego, mająca na celu zapobieganie wystąpienia zagrożeń, przejmowaniu nad nimi kontroli drodze zaplanowanych działań w momencie ich wystąpienia, reagowaniu na syt.kryt., usuwaniu skutków zagrożeń oraz odbudowie infrastruktury krytycznej. Zapobieganie – identyfikuje zagrożenia i redukuje możliwość ich wystąpienia poprzez:
monitoring zagrożeń -analizę i ocenę miejsc zagrożonych –bilans zasobów – szkolenia jednostek operacyjnych – przygotowanie struktur zarządzania – planowanie zagospodarowania przestrzennego. Przygotowanie działań i zabezpieczeń: przygotowanie planów zarządzania kryzysowego, planów obrony cywilnej – zabezpieczenie środków – organizacja łączności i komunikacji – opracowanie procedur działania organizacja informowania, ostrzegania i alarmowania ludności cywilnej, organizacja samopomocy, PR. Reagowanie – zwalczanie zagrożeń i usuwanie ich skutków: uruchamianie planów zarządzania kryzysowego – uruchamianie procedur operacyjnych – ewakuacja – ostrzeganie i reagowanie – ocena szkód – zabezpieczenie terenów zagrożonych. Odbudowa – odtwarzanie budynków i terenów zniszczonych: pomoc poszkodowanym – uzupełnienie zasobów -bilans strat i szkód – odbudowa infrastruktury komunalnej – rekonstrukcja i wzmocnienie zabezpieczeń.
Planowanie to określenie celów i sposobów ich realizacji w sposób skuteczny i sprawny z analizą bieżącej sytuacji. Celem planowania jest zapobieganie wystąpienia zagrożeń, jednak w przypadku ich wystąpienia przejmowaniu nad nimi kontroli poprzez zaplanowane działania, reagowaniu na syt.kryt., usuwanie ich skutków i odbudowe inf.kryt.
Etapy procesu planowania: ustalenie celu-zidentyfikowanie problemu – poszukiwanie rozwiązań – ocena konsekwencji – wybór planu – wdrożenie planu – kontrola realizacji. Plan strategiczny – ogólny plan nastawiony na skuteczność, zawierający decyzje dotyczące priorytetów i działań dążących do osiągnięcia celu. Długoterminowa wizja przyszłości , powyżej 5 lat. Plan taktyczny – opracowany w celu realizacji zadań planu strategicznego, jego część składowa, 2-5 lat. Plan operacyjny – nastawiony na wykonanie planów taktycznych z osiągnięciem celów operacyjnych. plan krótkoterminowy, do roku. Może być jednorazowy lub wielokrotnie obowiązujący. Planowanie cywilne – to całokształt działań organizacyjnych mających na celu przygotowanie adm.pub. do zarządzania kryzysowego ,a także planowanie wsparcia Sił Zbrojnych RP w przypadku ich użycia oraz planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych do realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Planowanie cywilne ma na celu określić zagrożenia, zasoby ludzkie, materialne i sprzętowe, ma powołać i wyszkolić zespoły ludzkie, określić ich strukturę i przygotować do wykonywania czynności ratowniczych. Celem jest również gromadzenie i przetwarzanie informacji o zagrożeniu oraz siłach i środkach możliwych do użycia w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej, stanu nadzwyczajnego czy wojny. PLAN ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO: Plan główny = charakterystyka zagrożeń oraz ocena ryzyka ich wystąpienia z uwzględnieniem inf.kryt. oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń; obowiązki i zadania uczestników zarz. kryz; . zestawienie sił i środków planowanych użyć w wypadku wystąpienia zagrożenia. Zespół przedsięwzięć na wypadek wystąpienia syt.kryz. :zadania z zakresu monitorowania zagrożeń; tryb uruchamiania sił i środków planowanych użyć w wypadku wystąpienia zagrożenia, przygotowania procedur reagowania, określające sposoby postępowania w wypadku wystąpienia zagrożenia, współpraca między siłami; Załączniki funkcjonalne :procedury regulujące sposoby realizacji zadań z zakresu zarz.kryz. z uwzględnieniem obrony inf.kryt., organizacja łączności,, organizacja systemu monitorowani, ostrzegania, informowania, alarmowania, organizacja ratownictwa, procedury uruchamiani rezerw państwowych, opracowanie tryb oceny szkód i strat, wykaz inf.kryt. uwzględnionej planem zarz.kryz., organizacja pomocy medycznej, socjalnej, lekarskiej, psychologicznej, religijnej. Kontrola to porównanie stanu rzeczywistego z zaplanowanym, ma na celu poprawę i ulepszenie działań w przyszłości. Funkcje: informacyjny – powiadamia o aktualnym stanie, profilaktyczny – jak unikać nieprawidłowości, ochronna – przywraca poprzedni stan, kreatywna – skłania ku lepszym wynikom, instruktażowa – pokazuje nowe rozwiązania. Organizowanie ma istotne znaczenie w zarządzaniu kryzysowym, to koordynacja działań mających na celu przygotowanie i wdrożenie planów i procedur na wypadek zagrożenia dla poszczególnych jednostek. Inf.kryt. to system i wchodzące w jego skład budynki o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa i obywateli, zachowaniu porządku publicznego i funkcjonowaniu adm.publ., przedsiębiorstw i instytucji Ochrona: przygotowanie analizy inf.kryt., analiza zagrożeń inf.kryt., przygotowanie procedur do realizacji, przygotowanie wykazu zasobów do zabezpieczenia inf.kryt..wyznaczenie działań do odbudowy inf.kryt., komunikacja z innymi jednostkami. ZAGROŻENIA- techniczne: budowlane – budynki, mosty, wiadukty, tunele, komunalne, sieci – wodne, gazowe, energetyczne, ciepłownicze, telekomunikacyjne, komunikacyjne – drogowe, kolejowe, wodne, lotnicze, technologiczne – wybuchy materiałów, pożary przedsiębiorstw, uwalnianie środków promieniotwórczych i toksyn, katastrofy ekologiczne – nadzwyczajne zagrożenia środowiskowe. Naturalne: opady, pożary, lawiny, wiatry, powodzie, trzęsienia ziemi, huragany, trąby powietrzne. Społeczne: patologie społeczne, zaburzenia psychiczne. Sytuacja kryzysowa to zjawisko nieoczekiwane, nagłe, negatywne dla funkcjonowania państwa, ponieważ destabilizuje funkcjonowanie organów administracji publicznej i społeczeństwa. Charakteryzuje się nieadekwatną ilością sił i środków do skali zagrożenia. Kryzys to element syt.kryz.- musi stwarzać realne zagrożenie, jest zdeterminowany czasowo, nie wiadomo, co może się wydarzyć, musi nastąpić eskalacja zdarzeń, musi być w odpowiedniej skali. Mapa ryzyka opis przedstawiający negatywne skutki zagrożenia na otoczenie / ludzi, zwierzęta, środowisko, inf.kryt./ Graficzny obraz różnych rodzajów zidentyfikowanego ryzyka i ich dotkliwości. Mapa zagrożeń przedstawiają obszar graficzny objęty zasięgiem zagrożeń z uwzględnieniem różnych scenariuszy zdarzeń. Decydowanie: wybór celu/determinanty środków i warunków wybranego celu/ przygotowanie środków/ wykonanie planu / kontrola wyników. Elementy zabezpieczenia logistycznego; transportowe: do ewakuacja, przewóz zapasów, żywności – ile i jakie środki transportu będą potrzebne; techniczne sprzęt i nośniki energii- piecyki polowe, koksowniki, agregaty prądotwórcze, paliwa do pojazdów, sprzęt przeciwpożarowy i przeciwpowodziowy, środki do dezynfekcji i wywozu śmieci; porządkowo – ochronne: zabezpieczenie komunikacji, łączności,, zlokalizowanie osób, odtworzenie dostaw wody, gazu, energii, wywóz zwłok, zabezpieczenie terenów i dezynfekcja; Medyczno – sanitarna: pomoc ratunkowa, medyczna sanitarna, lekarska psychologiczna, społeczna religijna, epidemiologiczna, socjalno- bytowe: organizacja zakwaterowania, zaopatrzenie w wodę, żywność, leki, środki czystości, środki opatrunkowe, ubrania. łączności: radiowej, telefoniczna, radiowo telefonicznej, elektronicznej, faks.
KSRG ma za zadanie ochronę życia, zdrowia i mienia orz środowiska. walczy z pożarami i innymi żywiołami, składa się ratownictwa: technicznego, chemicznego, ekologicznego, medycznego, współpracuje z innymi jednostkami PSP.PK- Kom.GŁ.PSP, Wyodrebnione siły i środki z woj.obwodu oper.stano. centr.obw.op.; szkołyPSP,krajowa baza sprzetu specjalistycznego PSP, jednostki badawczo rozwojowe ds. ochrony przeciwpożarowej, PW. Kom.WOJ.PSP; wyod,s.iś. z poziomu powiatowego stanowiące woj.obwód oper., ośrodki szkolenia PSP,kraj.baza ssPSP, woj.zespół ds.ochrony przeciwpoz. I ratownictwa, PP. Kom. POW.PSP, jednoski ochrony przeciwpożarowaj działające na obszarze powiatu włączone do systemu, pow.zespół ds. ochrony przeciwpoż. I rat. Sys. PAŃ> RAT > MEDYCZNE.udzilela pomocu osobom znajdującym się w stanie zagrożenia zdrowotnego, jednostki:właściwe Or.adm.publ, oddziały szpitalne, oddz.ratunkowe, zespoły ratownictwa med./lotne tez/, współpraca z jednostkami powołanymi ustawowo do niesienia pomocy. Syst. Powiadamiania Ratunkowego –integruje KSGR I SPRM, zadania :bieżąca analiza zasobów ratowniczych, przyjmowanie zgłoszeń alarmowych, obsługa nr alarmowego 112, dysponowanie, koordynowanie, monitorowanie działań ratowniczych medycznych czynności ratunkowych. Centrum Powiadamiania Ratunkowego jest zintegrowanym stanowiskiem dyspozytorskim, służącym do przyjmowania i selekcja zgłoszeń o sytuacjach zagrożenia życia, zdrowia i mienia t to stanowisko kierowania systemu ratowniczego .Rządowe Centrum Bezpieczeństwa planowanie cywilne, monitorowanie zagrożeń,uzgadnianie planów zarz.kryz., przygotowanie uruchamiani procedur działania na wypadek wystapienia zagrożeń, współpraca z innymi jednostkami odpowiadającymi za zarz.kryz., zapewnienie obiegu informacji.