1. Na podstawie podanego tekstu Epikura scharakteryzuj kierunek w etyce zwany hedonizmem. 2. Jak sądzisz, dlaczego hedonista Epikur tak wiele uwagi poświęca rozumowi i umiarkowaniu? 3. Podaj przykład współczesnego epikurejczyka.

Przeczytawszy "List do Menoikeusa" autorstwa Epikura, śmiem stwierdzić, iż uważał on, że największym dobrem dla człowieka jest szczęście, że tylko dzięki niemu można wszystko osiągnąć i wszystko mieć , a co najważniejsze dzieki szczesciu można mieć przyjemność... Dla potwierdzenia mojej tezy, podam tu, znalezione przeze mnie 2 cytaty : "A zatem bezustannie należy zabiegać o to, co nam może przysporzyć szczęścia; kto bowiem posiadł szczęście, ma wszystko, co w ogóle mieć można, kogo zaś szczęście ominęło, ten robi wszystko, by je zdobyć" , „przyjemność jest początkiem i celem życia szczęśliwego. Ona to bowiem, według nas, stanowi pierwsze i przyrodzone dobro oraz punkt wyjścia wszelkiego wyboru i unikania; do niej w końcu powracamy, gdy odwołujemy się do czucia jako kryterium wszelkiego dobra”, jednak ta przyjemność ma tkwić w minimalizmie i umiarkowaniu.

W ujęciu encyklopedycznym PWN epikureizm to doktryna szkoły filozoficznej założonej przez Epikura w Atenach (306 p.n.e.– IV w. n.e.), głosząca odmienną od cyrenaików postać hedonizmu, wg której do szczęścia prowadzi przyjemność, a jej warunkiem wystarczającym jest brak cierpień, natomiast hedonizm (z greckiego: rozkosz) to nic innego jak pogląd, doktryna, uznająca przyjemność, rozkosz za najwyższe dobro i cel życia, główny motyw ludzkiego postępowania. Unikanie cierpienia i bólu jest głównym warunkiem osiągnięcia szczęścia. występuje w postaci skrajnej u Arystypa z Cyreny lub umiarkowanej u Epikura.

Epikureizm i hedonizm są pojęciami często przez nas mylonymi, są one bardzo podobne do siebie, choć hedonizm jest formą bardziej skrajną od epikureizmu, tu dążenie do przyjemności staje się bardziej bezwzględne.

Moim zdaniem hedonizm Epikura polegał na spokoju duszy i umysłu oraz ciała, które można osiągnąć i dzięki nim wyzbyć się leku przed cierpieniem i śmiercią, a także zapanować nad namiętnościami czyli hedonizm Epikura opierał sie głownie na aponii i na atraksji (a są to pojęcia ściśle ze sobą powiązane). "Staraj się oswoić z myślą, że śmierć jest dla nas niczym, albowiem wszelkie dobro i zło wiąże się z czuciem; a śmierć jest niczym innym, jak właśnie całkowitym pozbawieniem czucia" pisze autor.

Według Epikura droga do szczęścia wiedzie przez rozum i cnotę, nie jest bezwzględna, bowiem bezwzględne dążenie pragnienia szczęścia, zbyt daleko posunięte użycie może prowadzić do cierpienia, nie pogoń za przyjemnościami ale trwanie w stanie nieodczuwania przykrości jest realizacją szczęścia. „Przyjemność, którą mamy na myśli, …Nie pijatyki i hulanki, nie obcowanie z pięknymi chłopcami i kobietami; nie ryby i inne smakołyki, jakich dostarcza zbytkowny stół, czynią życie przyjemnym, ale trzeźwy rozum, dociekający przyczyn wszelkiego wyboru i unikania, odrzucający czcze domysły, owe źródło największych utrapień duszy”, dążąc do przyjemności nie wolno nam ulegać pragnieniom ani złudzeniom.

Epikur w swoim liście ukazuje nam przyjemność statyczną, która polega na nieobecności bólu i niepokoju duszy, a w braku bólu czy niepokoju duszy, przyjemność jest doskonała i spełniona „Wszak cała nasza działalność zdąża do tego, aby się uwolnić od cierpienia i niepokoju. A gdy raz zdołamy to wszystko osiągnąć, wnet zniknie niepokój duszy” pisze.

Myślę, że Epikur chce nam pokazać, że szczęście możemy posiąść przez rozum i umiarkowanie „Umiarkowanie uważamy za największe dobro nie dlatego, żebyśmy w ogóle mieli poprzestawać na małym, ale dlatego, abyśmy się nauczyli obywać byle czym, gdy nas bieda nawiedzi.” U Epikura rozum jest weryfikatorem przyjemności. Podkreśla on tu jego rolę, ponieważ to dzięki wiedzy uwalniamy się od lęków przed bogami, przeznaczeniem, cierpieniem i śmiercią.

Rozum wspierany przez silna wolę gwarantuje nam szczęśliwe życie, gdyż jest on narzędziem niezbędnym nam do kierowania się w życiu, które według Epikura jest same w sobie szczęściem, choć jednocześnie musi być pozbawione cierpień . Należy kierować się rozumem, aby unikać cierpień przez strach czy lekkomyślność „lepiej być nieszczęśliwym z rozumem niż szczęśliwym bez rozumu”. Rozumne myślenie dorosłego człowieka pozwala mu wybrać właściwą drogę .

Według Epikura przyjemność jest ostatecznym kryterium szczęścia, ze szczęście da nam tylko określony sposób życia, nie będzie ono na niego recepta, której kurczowo mamy się trzymać.

Myślę, że w obecnych czasach ciężko mi będzie znaleźć przykład współczesnego epikurejczyka. Jedynymi osobami jakie przychodzą mi do głowy są hipisi, a to tylko dlatego, iż przeczytałam biografię Epikura i to pozwoliło mi spojrzeć na to jaki on był.

Celem poszukiwań Epikura było szczęście, które można było tylko osiągnąć poprzez spokojne i uporządkowane życie, dla epikurejczyków droga do szczęścia nie wiodła przez jakieś ekstremalnie wyrafinowane rozkosze, ale przez to, co najprostsze, przez to, co niejako naturalnie cieszy człowieka, np. doborowe towarzystwo przyjaciół.

A hipisi to młodzieżowy ruch społeczno-kulturowy, który trwa do dnia dzisiejszego, choć może już nie są tak bardzo widoczni jak w latach 60/70 - tych , którzy odrzucali konsumpcyjny model życia, zasadzający się na dominacji dóbr materialnych, kwestionowali tradycyjne instytucje społeczne, takie jak małżeństwo i rodzina, Kościół, szkoła, podważali też koncepcję władzy politycznej. Najwyższą wartość stanowiły dla hipisów brak ograniczeń narzucanych przez społeczeństwo oraz miłość. Można powiedzieć, iż ludzie, którzy tworzyli ten ruch, mniej lub bardziej świadomie przejęli główne wątki filozofii Epikura. Mimo tego, iż żyli, a przynajmniej starali się żyć, zgodnie z prawami natury, oraz wyrzekali się agresji wobec innych, to jednak nie da się o nich powiedzieć, iż zwracali szczególna uwagę na dobre obyczaje oraz nie dbali przesadnie o zachowanie w zdrowiu własnego ciała, gdyż istotna cech stylu życia hipisów było branie narkotyków. To co jednak najbardziej zbliża Epikura oraz hipisów do siebie to według mnie , nie zamiłowanie do libacji i oddawaniu się uciechom ciała, ale kwiaty i wspomniane już przeze mnie wcześniej doborowe towarzystwo przyjaciół.

Na zakończenie dodam, iż myślę, ze po części każdy z nas może być takim właśnie epikurejczykiem, gdyż osobiście nie znam osoby, która nie lubiła by dążyć do szczęścia i przyjemności, jednocześnie korzystając z piękna i uciech całego świata, każdy chciałby uwolnić swoje ciało od bólu a duszę od niepokoju, jednakże tak się nie da, życie codziennie zmusza nas do dokonywania wyborów, a co za tym idzie do pozostawiania przyjemności na drugim planie.

Ja sama staram się w życiu kierować zasada „carpe diem”, czyli by chwytać dzień i żyć chwilą, bo one są w naszej codziennej egzystencji bardzo ważne.

Przypisy:

http://filozofia.traugutt.net/index.php,

http://www.pwn.pl/,

http://portalwiedzy.onet.pl/,

http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna,

http://www.scribd.com/doc/9448078/Epikur-List-Do-Menoikeusa.