1. Fizjoterapia po urazowych uszkodzeniach nerwów obwodowych, kinezyterapia, fizykoterapia, zaopatrzenie ortopedyczne w jednostkach:

-porażenie splotu ramiennego (porodowe, pourazowe)

-zespół bark-ręka, brachialgia

-uszkodzenie n.promieniowego, łokciowego, pośrodkowego

-uszkodzenie n.udowego, kulszowego, piszczelowego, strzałkowego

Uszkodzeniu urazowemu ulegają najczęściej  duże pnie nerwowe kończyny górnej ; nerwy promieniowy, łokciowy, pośrodkowy, a w obrębie kończyny dolnej- nerw strzałkowy. Są to zwykle uszkodzenia ostrym narzędziem, przedmiotem, ale również nierzadko stanowią także powikłania urazów kości i stawów, np. uszkodzenie nerwu promieniowego w następstwie złamania trzonu kości ramiennej lub zwichnięcie głowy kości promieniowej, uszkodzenia nerwu łokciowego towarzyszące złamaniom kłykcia czy nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, uszkodzenie nerwu strzałkowego w urazach okolicy stawu kolanowego.

   Leczenie usprawniajace w tych przypadkach jest niezbędne bez względu na to, czy mamy do czynienia z uszkodzeniem o charakterze axonotmesis - leczonym zachowawczo, czy też neurotmesis - wymagającym zespolenia uszkodzonego nerwu.

   Z UWAGI NA ASYMETRIĘ DZIAŁANIA MIĘSNI WYWOŁANĄ WYŁĄCZENIEM CZYNNOŚCI GRUPY MIĘŚNIOWEJ ZAOPATRYWANEJ PRZEZ USZKODZONY NERW ISTNIEJE TENDENCJA DO NIEPRAWIDŁOWEGO, ZWYKLE NIEKORZYSTNEGO FUNKCJONALNIE USTAWIENIA KOŃCZYNY ( np. ; końskie" ustawienie stopy w następstwie porażenia nerwu strzałkowego, ręka : opadajaca" po uszkodzeniu nerwu promieniowego). Prowadzi to do rozciągnięcia porażonych mięśni, więzadeł, torebki stawowej z jednoczesnym przykurczem tych elementow po stronie przeciwnej. Konieczne jest przeciwdziałanie temu przez  ćwiczenia bierne w pełnym zakresie ruchów w stawie, przez zabezpieczanie poprawnego, funkcjonalnego ułożenia kończyny za pomocą łusek, szyn, aparatów ortopedycznych.

   Nadmiernemu zanikowi, zwłóknieniu mięśni w pewnym stopniu przezciwdziała elektrostymulacja odnerwionych mięśni z egzekwowaniem w trakcie stymulacji- skurczów izometrycznych. Przedłużona termoterapia  pozwala na przyśpieszenie tempa regeneracji włókien nerwowych niekiedy do 3 - 4 mm na dobę, przez co uzyskuje się skrócenie czasu odnerwiania tkanek, czasu oczekiwania na kliniczne cechy ich reinerwacji. Tutaj wykorzystujemy tzw. objaw Hoffmana - Tinela. Polega on na wywołaniu przez opukiwanie lekko tkanki ponad przebiegiem nerwu, którego regeneracji oczekujemy. Opukiwanie rozpoczyna się w odcinku obwodowym kończyny, powoli przemieszczając się w kierunku miejsca uszkodzenia ( zespolenia) nerwu. W pewnym punkcie badany odczuwa wrażenie mrowienia lub przechodzenia prądu elektycznego wzdłuż nerwu. I właśnie jest to miejsce, do którego dorastają regenerujace, pozbawione jescze oslonki mielinowej, dlatego też nadwrażliwe na bodżce mechaniczne - włókna osiowe.

   Oczywiście nie można na podstawie wyniku tegoż badania rokować o powrocie funkcji uszkodzonego nerwu. Objaw Hoffmana - Tinela bowiem, może być  dodatni  także w przypadku regeneracji niewielkiej liczby włókien nerwowych, które mogą być niewystarczajace, aby dać reinerwację korzystną funkcjonalnie.

   Kiedy pojawią się skurcze dowolne mięśni, rezygnuje się ze stosowania stymulacji elektrycznej, a rozpoczyna się ĆWICZENIA CZYNNE  w formie napięć izometrycznych, póżniej - ćwiczeń z odciążeniem ( na podwieszkach, hydroterapia, odciążenie ręką terapeuty). W miarę wzrostu siły reinerwowanych mięśni stosuje się ćwiczenia wolne, a następnie - ze stopniowo wzrastającymi oporami aż do cwiczeń izometrycznych krótkich z obciążeniami submaksymalnymi, które pozwalają na szybkie przywrócenie siły i masy mięśniowej.  Chcąc uzyskać zwiększenie wytrzymałości mięśni, stosuje się mniejsze obciążenie ( rzędu 50 % wartości maksymalnej ), ale z dużą liczbą powtórzeń ćwiczenia. Z kolei duże obciążenia z małą liczbą powtórzeń zwiększają masę ćwiczonych mięśni. W przypadku uszkodzeń nerwów kończyny górnej zwracamy dużą uwagę na stosowanie ergoterapii ( terapia pracą), która przy odpowiednim doborze zajęcia angażującego chorego, pozwala na uzyskanie znacznej sprawności funkcjonalnej ręki.

Rokowanie w uszkodzeniach proksymalnej czesci nerwu jest gorsze ni_ w jego

czesci dystalnej (wzrastajace aksony musza przebyc wieksza odległosc, a miesnie przez długi

czas pozostaja odnerwione).

Mechanizm porażenia splotu barkowego:

• nadmierna trakcja szyi w porodzie pośladkowym lub w przypadku zaklinowania się barków

• patomorfologia

• naciągnięcie lub naderwanie korzeni nerwowych

• oderwanie korzeni nerwowych

Różnicowanie:

• złamanie obojczyka

• złamanie kości ramiennej

Porażenie splotu barkowego typu Duchenne-Erb’a to najczęstszy typ urazu splotu barkowego. Spowodowane jest urazem korzeni nerwowych C5-C6. Porażona kończyna górna zwisa wzdłuż tułowia, zrotowana do wewnątrz ze zgiętym nadgarstkiem (policeman’s or waiter’s tip hand). Brak odruchu Moro z chorej kończyny, mięśnie przedramienia i dłoni nie są porażone (chwytanie dłonią jest dobrym objawem prognostycznym), mogą występować zaburzenie czucia.
Porażenie typu Klumpke'go spowodowane jest urazem korzeni nerwowych C7-C8-Th1. Występuje rzadziej, porażeniu ulegają mięśnie dłoni, nadgarstka i zginaczy palców. Patognomoniczna jest obecność zespołu Hornera (miosis, ptosis, endophtalmus) po stronie urazu jako wyraz uszkodzenia nerwów sympatycznych wychodzących z korzeni Th1. Łagodne przypadki mogą być nierozpoznane bezpośrednio po porodzie.

Rokowanie:

• porażenie w przypadku obrzęku lub krwawienia do nerwów powinno ustąpić w ciągu 6 m-cy

• oderwanie korzeni nerwowych powoduje trwałe porażenie

• może dotyczyć górnej części ramienia lub częściej całej kończyny górnej

• porażenie górnej części kończyny rokuje lepiej niż dolnej

• porażenie mięśnia naramiennego może skutkować trwałym opadnięciem kończyny

Leczenie: (to leczenie w sumie tyczy się wszystkich nerwów, więc nie widzę potrzeby powtarzania tego przy każdym uszkodzeniu)

• częściowe unieruchomienie we właściwej pozycji oraz rehabilitacja mają zapobiec powstawaniu przykurczów

• w porażeniu górnej części splotu ręka powinna być odwiedziona z zewnętrzną rotacją w barku i pełną supinacją przedramienia i lekkim wyprostowaniem nadgarstka

• w porażeniu dolnej części splotu ręka powinna być ułożona w pozycji neutralnej

• delikatna rehabilitacja powinna być włączona w 7-10 dobie życia

• jeśli porażenie nie ustępuje po 3-6 miesiącach należy rozważyć wykonanie zabiegu operacyjnego (neroplastyka, neroliza, zespolenie koniec do końca, przeszczep nerwu) dającego nadzieję częściowej poprawy

• stymulacja sensoryczna

• cwiczenia bierne

• cwiczenia czynne

• fizykoterapia: stosowanie ciepła, swiatłolecznictwa, hydroterapii, (masaż podwodny, wirowy, kapiele lecznicze), masaż klasyczny, elektrolecznictwo (galwanizacje, kapiele elektryczno wodne, prady diadynamiczne i elektrostymulacje pradami impulsowymi)

• Terapia manualna

• Terapia zajeciowa

• Zaopatrzenie ortopedyczne: W przypadku rozległych porażen, gdy leczenie zachowawcze i operacyjne nie przynosi efektów – stosowane sa różnorodne aparaty ortopedyczne (głównie zabezpieczające reke).Leczenia operacyjnego wymaga około 10% przypadków uszkodzenia splotu, a poprawy należy spodziewac sie przynajmniej w 90% przypadków.

Zespół bark-ręka, zespół Steinbrockera, zespół odruchowej dystrofii współczulnej, zespół wieńcowo-łopatkowy, kazualgia, pozawałowe stwardnienie palców - jest przewlekłą, przebiegającą z zaostrzeniami chorobą kończyny górnej, zaliczaną do zespołów algodystroficznych, polegającym na występowaniu bólu i sztywności barku oraz występującym po tej samej stronie obrzękiem i bólem ręki.

Może występować w wyniku:

• urazów kończyny górnej,

• chorób naczyniowych mózgu,

• zawału mięśnia sercowego,

• odruchowej stymulacji współczulnej.

Leczenie:

• fizykoterapia,

• farmakoterapia:

  • leki przeciwbólowe,

  • niesterydowe leki przeciwzapalne,

  • glikokortykosterydy podawane ogólnie bądź w postaci wstrzyknięć dostawowych,

• blokada zwoju gwiaździstego.

brachialgia » ból barku; ból ramienia

Etiologia bólów krzyża wg. Szawłowskiego

Dolegliwości bólowe kręgosłupa to najczęstszy problem, z którym pacjent zgłasza się do lekarza Poradni Rehabilitacyjnej. Przeciążony lub niemogący podołać zadaniom kręgosłup, daje o tym znać, a pierwszym tego sygnałem jest uczucie dyskomfortu i napięcia w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, międzyłopatkowej czy też karkowej, w zależności od poziomu zaburzeń czynnościowych. Stąd naczelną zasadą użytkowania i pielęgnacji kręgosłupa jest ochrona przed jego nadmiernym obciążeniem oraz właściwy trening ruchowy. Jest to możliwe, gdy będziemy przestrzegali kilku zasad: należy spać na prostym podłożu oraz korzystać z tzw. "poduszek szwedzkich", warto też unikać gwałtownych ruchów i wykonywać poranną gimnastykę z uwzględnieniem wszystkich grup mięśniowych.

Ergonomiczne dostosowanie stanowiska do wykonywanej pracy (wygodna pozycja ciała z zachowaniem naturalnych krzywizn kręgosłupa):

• Przy pracy w pozycji stojącej-blat na wysokości talii lub, gdy czynności wymagają większego wysiłku, na wysokości bioder; jedna stopa wysunięta do przodu lub ustawiona nieco wyżej; przenoszenie ciężaru ciała z jednej nogi na drugą.

• Przy pracy w pozycji siedzącej-krzesło z regulowanym siedziskiem, ustawionym wyżej w części tylnej i niżej w przedniej, przedramiona oparte na poręczach,oparcie fotela powinno sięgać wysokości łopatek, stopy oparte o podłogę lub podnóżek, odpowiedni kąt nachylenia blatu biurka lub stosowanie podpórek pod książki; należy unikać zakładania nogi na nogę. Ze względu na ogromne obciążenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa należy stosować krótkie przerwy w pracy, połączone z ćwiczeniami i zmianą pozycji.

• Właściwe podnoszenie ciężarów - przy ugiętych kończynach dolnych i wyprostowanych ramionach, prostujemy kolana, biodra i plecy (nie należy podnosić zbyt dużych ciężarów oraz unikać podnoszenia przy zgiętym grzbiecie i wyprostowanych kończynach górnych).

Organizując stanowisko pracy optymalnie korzystne dla kręgosłupa zapewnijmy:

• Unikanie pozycji obciążającej kręgosłup długotrwałe, jednostajne i niezmienne dostosowanie stanowiska pracy do warunków antropologicznych pracującego a także dobór osób do standartowych stanowisk pracy

• Dobór prawidłowego siedziska o odpowiedniej wysokości, głębokości, wysokości oparcia pleców i rąk

• Prawidłowego oświetlenia płaszczyzny działania i odległości oczu od obiektu pracy, co wpływa korzystnie na pozycję głowy i tułowia

Istotne są również:
- prawidłowe noszenie ciężarów - równomierne rozłożenie w obu kończynach górnych, a przy większych ciężarach stosowanie toreb na kółkach,
- stosowanie odpowiedniego obuwia-optymalna wysokość obcasa 2-4cm,
- utrzymanie odpowiedniej, nieobciążającej kręgosłupa wagi ciała,
- właściwa do wieku, stanu zdrowia oraz charakteru pracy zawodowej codzienna aktywność fizyczna (nie tylko różnorodne ćwiczenia fizyczne a zwłaszcza pływanie), ale również: spacery, gry i zabawy ruchowe, taniec, jazda na rowerze, zajęcia domowe połączone z wysiłkiem fizycznym,
- unikanie szkodliwego działania wstrząsów i wibracji np. ograniczenie korzystania z samochodu (osoby spędzające 50% czasu pracy w samochodzie są trzykrotnie bardziej narażone na dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowego; kierowcom i pasażerom po przejechaniu 100-150 km zaleca się odpoczynek i krótki spacer).

ĆWICZENIA PROFILAKTYCZNE

W PRZYPADKU BÓLÓW KRĘGOSŁUPA

1. Przyklęknij, opierając się na łokciach. Jak najmocniej staraj się przyciągać głowę do

klatki piersiowej, jednocześnie wciągając brzuch.

2. Z tej samej pozycji, z przyklęku, wygnij plecy w tzw. koci grzbiet, głowę kierując ku

górze.

3. Połóż się pod ścianą na plecach, ręce wzdłuŜ tułowia, z nogami ugiętymi w kolanach.

Stopami dotykaj ściany (dociskaj jak najmocniej). Kręgosłup ma być "wciśnięty"

w podłoŜe.

4. Z tej samej pozycji, ale ręce splecione za głową: napinaj i rozluźniaj mięśnie brzucha.

5. Usiądź. Dotykaj lewym łokciem prawego kolana i odwrotnie.

6. Postawa leŜąca.

LeŜenie na plecach z rękami ułoŜonymi wzdłuŜ ciała:

a) obserwacja i wczuwanie się w kontakt ciała z podłoŜem, przy pełnym rozluźnieniu

mięśni,

b) uświadomienie sobie ułoŜenia pleców i napięcia mięśni przy pełnym rytmicznym

oddychaniu,

c) wykonywanie ruchów rozluźniających i napinających naprzemiennie mięśnie tułowia

i kończyn w rytmie czynności oddechowej przy ustalonym kręgosłupie.

7. Postawa stojąca:

a) swobodne stanie i rytmiczne oddychanie z wyczuciem ruchów miednicy,

b) ruchy okręŜne i w płaszczyźnie strzałkowej rozluźniające i napinające mięśnie głowy,

c) uświadomienie sobie rozkładu napięcia w poszczególnych grupach mięśniowych,

w zaleŜności od ruchów równowaŜących róŜne postawy pionowe.

8. Postawa siedząca — siad klęczny lub skrzyŜny, stosowany zwykle w ćwiczeniach

oddechowych i medytacyjnych:

a) ćwiczenia oddechowe rozluźniające i napinające mięśnie tułowia i brzucha,

b) ruchy promieniste głową rozluźniające i napinające mięśnie szyi i karku oraz

zwiększające gibkość i spręŜystość odcinka szyjnego kręgosłupa,

c) skłony tułowia zwiększające ruchomość i elastyczność kręgosłupa w odcinku

piersiowym i lędźwiowym; skłon do przodu - ćwiczenie zwiększające elastyczność

kręgosłupa.

9. Postawy uzupełniające:

a) leŜenie przodem z unoszeniem nóg - ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i okolicy

lędźwiowo-krzyŜowej,

b) leŜenie przodem z chwytem za kostki nóg - ćwiczenia usuwające bóle w odcinku

lędźwiowym kręgosłupa i wzmacniające mięśnie karku,

c) leŜenie na plecach z wyciągniętymi ku górze rękami uniesienie tułowia i kończyn

z podparciem na dłoniach i stopach - ćwiczenie zwiększające elastyczność kręgosłupa

i siłę kończyn.

Liczba powtórzeń kaŜdego ćwiczenia nie powinna być mniejsza niŜ 30, a czas trwania treningu nie krótszy niŜ 15 min.

Postępowanie leczniczo- usprawniające w przebiegu jałowych martwic kości i złuszczeń nasad:

- jałowa martwica głowy kości udowej, guzowatości piszczeli, guza k. piętowej

- oddzielająca jałowa martwica kostno- chrzęstna

- chonodromalacja rzepki

- młodzieńcze złuszczenie głowy k. udowej – przyczyny, objawy, leczenie

JAŁOWA MARTWICA GŁOWY K. UDOWEJ

Jest miejscowym, przewlekłym, gojącym się samoistnie zaburzeniem niedokrwiennym, którego przyczyna i mechanizm nie są w pełni zrozumiałe i poznane.

Może obejmować część lub całą głowę kości udowej. Występuje pięć razy częściej u chłopców niż u dziewcząt, a początek jej przypada średnio ok. 7. roku życia.

Leczenie
Polega na zmniejszeniu objawów zapalnych w obrębie biodra, utrzymaniu dobrego zakresu ruchów stawu, zapobieganiu zniekształceniu głowy kości udowej i jej wtórnemu podwichnięciu, utrzymaniu sferycznego kształtu głowy.
Istotą leczenia tej choroby, która trwa ok. 2 lat, jest utrzymanie głowy kości udowej w panewce przez cały okres choroby, celem – zachowanie jej kształtu, zwłaszcza gdy proces chorobowy wystąpił u dzieci sześcioletnich oraz starszych i jest zlokalizowany w bocznej części głowy kości udowej. W leczeniu stosuje się różnego rodzaju przyrządy podporowe lub opatrunki gipsowe. Obecnie coraz częściej stosowane jest leczenie chirurgiczne, które według ostatnich doniesień zapewnia najlepsze długoterminowe wyniki dotyczące sferycznego kształtu głowy kości udowej.

JAŁOWA MARTWICA GUZOWATOŚCI PISZCZELI

Jest to samoistnie przemijające schorzenie charakteryzujące się czasowym obumarciem guzowatości kości piszczelowej – kostnej wyniosłości na podudziu poniżej rzepki, do której przyczepia się mięsień czworogłowy uda. Choroba występuje często obustronnie, zazwyczaj u chłopców między 10 a 15 rokiem życia. Po 16 roku życia spotyka się ją bardzo rzadko.

Leczenie

W okresie zaostrzeń należy unikać podrażnień tej okolicy, forsownych wysiłków, ograniczyć pełne zginanie kolana. U chorych z dużą bolesnością zaleca się stosowanie pneumatycznej opaski uciskowej, która znosi dolegliwości bólowe, zapewniając komfort choremu. W rzadkich przypadkach są wskazania do leczenia chirurgicznego.

Zalecenia ogólne

 Leczenie powinno być prowadzone przez lekarza ortopedę

 Bezwzględnie konieczne jest ograniczenie aktywności fizycznej i przerwa w uprawianiu sportu

 Czasami lekarz może zalecić unieruchomienie kończyny w szynie lub chodzenie z pomocą kul

 Zabiegi fizykoterapeutyczne zlecone przez lekarza, jak rozgrzewanie, ultradźwięki, jonoforeza, a zwłaszcza laseroterapia chorej okolicy, skracają czas trwania choroby

Leczenie farmakologiczne
Jest to leczenie wspomagające. Stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

JAŁOWA MARTWICA GUZA KOŚCI PIĘTOWEJ

Występuje najczęściej między 9. a 13. rokiem życia i objawia się dolegliwościami bólowymi guza piętowego, występującymi po długich marszach, biegach, większych wysiłkach fizycznych.

Chory utyka przy chodzeniu, dolegliwości zmniejsza chodzenie na palcach. Występuje nieznaczny obrzęk guza piętowego, bolesność przy ucisku oraz nasilenie bólu przy biernym grzbietowym zginaniu stopy.
Leczenie
Polega na odciążaniu guza piętowego przez stosowanie wkładek odciążających, podwyższenie obcasa, ciepłych kąpieli. W okresie zaostrzeń dolegliwości konieczne jest unikanie dłuższego chodzenia, biegów, marszów oraz oszczędzanie kończyny. Leczenie trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.

ODDZIELAJĄCA JAŁOWA MARTWICA KOSTNO- CHRZĘSTNA

to zaburzenie związane ze zmianami zwyrodnieniowymi lub martwicą stawów. W przebiegu tej choroby, na skutek słabszego ukrwienia lub całkowitego braku unaczynienia fragmentu kości, dochodzi do jego obumarcia. Staje się to punktem wyjścia dla rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawie.

Leczenie zachowawcze polega na odciążeniu kończyny (ale nie na jej unieruchomieniu), stosowaniu leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Jeśli takie postępowanie nie przynosi rezultatów, konieczny jest zabieg operacyjny. Leczeniem z wyboru jest artroskopia. W trakcie zabiegu miejsce martwicy jest nawiercane i oczyszczane, a fragment kości – stabilizowany. Wykonuje się również przeszczepy chrzęstno-kostne oraz przeszczepy chondrocytów (komórek chrząstki) do miejsc objętych martwicą.

Sposób leczenia zalezy od umiejscowienia .W przypadku umiejscowienia ogniska martwiczego na szczycie kłykcia kosci udowejw miejscu obciazanym podczas pełnego wyprostu stawu kolanowego wystarczy unieruchomić kończyne w zgięciu 30 stopni i w ten sposób odciazyc miejsce chorobowo zmienione-chory moze w dalszym ciagu obciazac noge gdyz ognisko chorobowe jest juz poza strefa obciązenia.
Gdy stwierdzamy ciało wolne w stawie konieczne jest operacyjne usunięcie wolnych fragmentów.

CHONODROMALACJA RZEPKI

Chrząstka stawowa rzepki jak każda tkanka chrzęstna w każdym stawie powinna posiadać określone parametry dla ochrony warstw głębiej leżących - tkanki podchrzęstnej, kostnej. Chrząstka stawowa nie posiadając unerwienia obwodowego w sposób mechaniczny chroni kość przed uciskiem, tarciem. W przypadku chondromalacji, czyli rozmiękania chrząstki, nie spełnia ona wymaganych warunków - sprężystości, twardości. Zbyt miękka, popękana lub z ubytkami jest przyczyną przenoszenia obciążeń głębiej - w warstwy unerwione, co powoduje ból i często objawy stanu zapalnego kolana.

Leczenie: łagodne postaci choroby leczy się chroniąc staw przed urazami i nadmiernym obciążeniem. Można zabezpieczyć kolano gipsem na okres 2 - 3 tygodni. Zaleca się ćwiczenia na wzmocnienie mięśnia czworogłowy uda. Ćwiczenia izometryczne. Stosuje się też lampy medyczne oraz fale ultrakrótkie. Podaje się hydrokortyzon. Zaawansowane postaci choroby leczy się operacyjnie, w zależności od zmian: wycięcie zniszczonej chrząstki, ścięcie zniszczonej chrząstki z całego stawu, ścięcie chrząstki i podchrzęstnej warstwy tkanki kostnej oraz pokrycie ściętej powierzchni błona maziową, powięzią lub ścięgnem mięśnia z uda, patellektomia.

MŁODZIEŃCZE ZŁUSZCZENIE GŁOWY K. UDOWEJ

W tej chorobie głowa kości udowej zatraca swoje połączenie z szyjką i ulega ześlizgowi w warstwie komórek przerastających chrząstki nasadowej. Dochodzi do przemieszczenia głowy ku tyłowi i dołowi względem szyjki kości udowej.

Przyczyny tej choroby nie są całkowicie poznane, większość skłania się ku teorii zaburzeń hormonalnych. Występuje u młodzieży znajdującej się przed lub w okresie pokwitania, tj. 10.–16. roku życia, dwa razy częściej u chłopców niż u dziewcząt, może występować jednostronnie, lecz częściej obustronnie.

Występuje w dwóch postaciach – typ przewlekły (ok. 95%) i typ ostry (5%).

Postać przewlekła cechuje się powolnym stopniowo postępującym ześlizgiem głowy, która całą swą podstawą przylega do szyjki. W okresie poprzedzającym złuszczenie charakterystyczne są niewielkie pobolewania biodra lub kolana, niekiedy utykanie, ograniczenie ruchów biodra. Z chwilą rozpoczęcia złuszczania narastają dolegliwości bólowe, nasila się utykanie, kończyna zaczyna ustawiać się w rotacji zewnętrznej. Występuje skrócenie kończyny. Ukrwienie głowy jest zachowane.

Postać ostra występuje stosunkowo rzadko i cechuje ją nagłe bolesne przemieszczenie głowy kości udowej u pozornie zdrowej osoby. Głowa ulega nagłemu oddzieleniu od szyjki w warstwie komórek przerastających chrząstki i znacznemu przemieszczeniu.

Pokrywająca szyjkę błona maziowa wraz z przebiegającymi w niej naczyniami ulegają przerwaniu. Ukrwienie głowy jest upośledzone. Przy dalszym przemieszczaniu wszystkie naczynia unaczyniające głowę mogą ulec uszkodzeniu, prowadząc do wtórnej martwicy głowy kości udowej. Obraz kliniczny chorego z ostrym złuszczeniem przypomina w dużym stopniu złamanie szyjki kości udowej. Występuje bardzo silny ból, kończyna jest przywiedziona, zrotowana na zewnątrz i skrócona. Chory wymaga natychmiastowego leczenia szpitalnego.

Objawy

1. okres poprzedzający (praeepiphyseolysis, epiphyseolysis imminens) – niewielkie pobolewanie biodra, uda lub kolana, nieznaczna utykanie

2. rozpoczęty ześlizg

• ustawienie kończyny w rotacji zewnętrznej

• ograniczenie rotacji do wewnątrz oraz przeprost

• ograniczenie odwodzenia

• zgięcie w rotacji 0 ograniczone, dalsze zgięcia wymagają rotacji zewnętrznej

1. skrócenie kończyny

2. przemieszczenie ku górze krętarza większego

3. kończyna ustawia się jak przy złamaniu szyjki kości udowej z przemieszczeniem

4. w miarę narastania dolegliwości (epiphyseolysis progrediens) wymienione dolegliwości narastają.

Objaw drehmanna

W czasie zginania w stawie biodrowym dochodzi do rotacji zewnętrznej w stawie; świadczy to o schorzeniach stawu biodrowego a u osób młodych typowe jest dla złuszczenia głowy kości udowe.

Leczenie
Ze względu na czas trwania procesu chorobowego średnio 2–3 lata i możliwości wystąpienia postępującego ześlizgu przed zakończeniem zrostu i towarzyszących licznych powikłań leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny.

Do najcięższych powikłań zalicza się martwicę kości udowej i martwicę chrząstki stawowej. W razie wystąpienia takich powikłań konieczne jest kilkuletnie odciążanie kończyny, które jedynie u części chorych może uchronić staw biodrowy przed całkowitym usztywnieniem. Powikłania późne to zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające stawu biodrowego. Przy złuszczeniu jednostronnym należy stale kontrolować drugie biodro, gdyż złuszczenie drugiego biodra może wystąpić z opóźnieniem wielomiesięcznym lub wieloletnim.

Uszkodzenia w trakcie zabiegów ortopedycznych, operacji, leczenia zachowawczego, zaopatrzenia ortopedycznego.

Do zabiegów ortopedycznych zaliczamy:

Gips- nieumiejętne założenie gipsu może doprowadzić do różnorodnych powikłań: od miejscowej maceracji i martwicy skóry na skutek ucisku, niedowładu uciśniętego nerwu, aż do zmian martwiczych na skutek uciśnięcia naczyń krwionośnych. Dlatego zawsze w pierwszej dobie po założeniu gipsu konieczna jest kontrola lekarska, celem sprawdzenia ukrwienia i stanu neurologicznego kończyny

Redresje- najczęstszym błędem jest stosowanie nadmiernej siły redresującej w zbyt krótkim czasie. Powodować to może złamania przystawowe lub wgniecenia powierzchni stawowych, a także oderwanie przyczepów torebkowo- więzadłowych lub ścięgnistych (np. oderwanie przyczepu więzadła rzepki od guzowatości piszczeli). Dochodzić może także do znacznego rozciągnięcia, a nawet rozerwania pni naczyniowo- nerwowych. Odleżyny na skórze pokrywającej wyniosłości kostne lub miejsce oparcia opatrunków redresujacych sa częstym skutkiem niewłaściwej techniki i niedostatecznego pielęgnowania chorych.

Wyciągi- niebezpieczeństwa stosowania wyciągów polegają głownie na możliwości zakażeń kości lub części miękkich, zesztywnień lub rozciągnięć stawów, porażeń lub niedowładów. Zakażenie kości w kanale drutu lub gwoździa bywa najczęściej skutkiem przesunięć bocznych kości po drucie. Zakażenie w częściach miękkich wokół drutu lub gwoździa rozwija sie zwykle powierzchownie wskutek martwicy skory napiętej przez gwoźdz czy drut albo nadmiernie uciśniętej przez tarcze. Zesztywnienia stawów bywają najczęściej następstwem błędów, pielęgnacyjnych, braku ćwiczeń lub zakażeń w stawie lub jego sąsiedztwie Trwale rozciągnięcie elementów torebkowo więzadłowych występuje przede wszystkim w kolanie u starszych chorych.

Porażenia i niedowłady dotyczą najczęściej nerwu łokciowego, niedokrwienie kończyny w następstwie zaciśnięcia obwojów okrężnych mocujących wyciąg pośredni. Większość uszkodzeń skory powstaje wskutek nadmiernego ucisku przez wyciągi kamaszkowe lub mankietowe.

Podczas operacyjnego leczenia schorzeń narządu ruchu, u pacjentów mogą wystąpić powikłania:

-rozlegle blizny,

-przykurcze,

-zmiany zniekształcające staw,

-przewlekle obrzęki,

-niedokrwienie,
-ciężkie krwawienia pooperacyjne,
-zakażenie rany powierzchowne,
-zakażenie rany głębokie.

-ograniczenie ruchomości

-zwichniecie protezy stawu biodrowego

-infekcja stawu biodrowego

Leczenie zachowawcze także może wywołać powikłania szczególnie u osób starszych. Długie leczenie zachowawcze obciąża często bardziej narząd krążenia i oddychania chorych niż zabiegi operacyjne, uwalniające ich od bólu i zezwalające na szybki powrót do zwykłego trybu życia.

Podczas dobierania zaopatrzenia ortopedycznego, warto zwrócić uwagę na odpowiedni jego dobór, aby nie dopuścić do niepotrzebnych powikłań jak niedowład, porażenie kończyny górnej, utrwalenie wadliwych stereotypów ruchowych- w przypadku kul i lasek,

Natomiast przy dobieraniu ortez, niedopasowanie może spowodować powikłania (zbyt luźna nie spełni swojego zadania, zbyt ciasna może spowodować obrzęki, niedokrwienie, zapalenie żył z zakrzepicą, otarcia) i zniechęcić pacjenta do jej stosowania. Wydanie pacjentowi nieodpowiedniej ortezy może spowodować podobne skutki, a nawet doprowadzić do uszkodzenia stawu i tkanek otaczających. W przypadku stosowania stabilizatorów kolana i stawu skokowego przy współistnieniu zmian żylakowych lub obrzęków naczyniowych niezbędne jest stosowanie u chorego dobrej jakości pończoch przeciw żylakowych. Rolą osoby dopasowującej określony aparat jest nauka pacjenta prawidłowego zakładania. Problem ten, często lekceważony, może spowodować niepotrzebne komplikacje i powikłania (możliwe jest odwrotne zakładanie aparatu, nieprawidłowe dociąganie pasów regulujących, wyciąganie bolców regulujących ustawienia kątowe lub elementów wzmacniających konstrukcję).

Najczęstszymi powikłaniami po protezowaniu są bolesność, niedokrwienie i nerwiaki kikuta. Kikut kończyny przed zaprotezowaniem powinien zostać odpowiednio przygotowany. Polega ono na bandażowaniu, ochronie skóry, ćwiczeniach mięśni władających kikutem oraz zapobieganiu jego przykurczom (często występują w krótkich kikutach). Następnie kikut zaopatruje się w protezy ćwiczebne, a po jego uformowaniu w ostateczne.

Temat 2.

Postępowanie leczniczo- usprawniające po uszkodzeniach rdzenia kręgowego na wszystkich poziomach, przewidywany stopień sprawności, samodzielności w zależności od poziomu uszkodzenia rdzenia.

Uszkodzenie poprzeczne powyżej C₄ jest stanem zagrażającym życiu. Uszkodzenia pomiędzy C₅, a Th₁ skutkują porażeniem czterokończynowym. Poniżej poziomu Th₂ występuje porażenie kończyn dolnych i w zależności od wysokości porażenia mm brzucha i mięśni międzyżebrowych.

Operacyjna stabilizacja kręgosłupa pozwala na wczesne podjęcie rehabilitacji, już w pierwszych dniach po operacji.

Postępowanie usprawniające w przypadkach świeżych złamań kręgosłupa z porażeniami (w odc. Th i L):

1 tydzień:

- układamy chorego na łóżku ortopedycznym, na materacu przeciwodleżynowym

- w związku z zaburzeniami czucia i trofiki – już od pierwszego dnia po operacji zapobieganie odleżynom, poprzez częste (co2 h) zmiany pozycji , (ponadto częste nacieranie chorego spirytusem kamforowym, czystą oliwą lub talkiem);

-stosujemy pozycje ułożeniowe (przeciwodleżynowe i przeciw przykurczom)

Kończyna górna: odwiedzione ramię (65 – 90 st.) i odwrócone przedramię. Nadgarstek w lekkim zgięciu grzbietowym, ze zgiętymi palcami i przeciwstawionym kciukiem (np. z piłeczką w ręce)

Kończyna dolna: w wyproście, z nieznacznie zgiętym st. kolanowym (5-10 st.) i lekko skręconą na zewnątrz. Stopa oparta pod kątem prostym i zabezpieczona przed uciskiem.

Zaraz po wyprowadzeniu chorego z ogólnego stanu ciężkiego:

- ćw. oddechowe, powtarzane codziennie

- ćw. bierne kończyn o pełnym zakresie ruchu we wszystkich stawach 2x dziennie,

- masaż kończyn dolnych i górnych w zależności od wysokości porażeń

2 tydzień:

- pionizacja przeprowadzana jak najwcześniej, w zależności od oceny i danych pozwalających na uznanie stabilizacji kręgosłupa jako dostatecznej. Bodźce grawitacyjne można stosować poprzez odpowiednie pochylanie łóżka lub wykorzystanie stołów pionizacyjnych.

- ćw. kształtujące i ogólnie usprawniające kończyn nie objętych porażeniem (przy zdrowych kończynach górnych wprowadzamy ćw. oporowe k.k.g: np. uciskanie piłeczki lub rozciąganie sprężyny)- szczególny nacisk na k.k.g. i mięśnie tułowia, ponieważ wzmocnione mięśnie będą niezbędne później przy nauce chodu, ćw. izometryczne; skupiamy się też na mięśniu trójgłowym ramienia, który warunkuje chodzenie o kulach. Wprowadzamy torowanie proprioreceptywne w porażonych kończynach.

- w miarę poprawy stanu ogólnego, uczy się chorego samodzielnej zmiany pozycji bez wykonywania ruchów w części piersiowej i lędzw. kręgosłupa.

- u osób z porażeniem wiotkim można zastosować galwanostymulację porażonych mięśni.

3- 4 tydzień:

- jeśli pojawia się działanie mięśni zaczynamy ćwiczenia ze współudziałem pacjenta (najlepiej w wodzie –łatwiej wykonać ruch)

- w zależności od stanu pacjenta: nauka siadania (na łóżku chorego: siad z nogami na łóżku-> z nogami opuszczonymi i oparciem dwóch rąk-> z oparciem jednej ręki ->bez oparcia)

- dużo czasu poświęca się na ćw. równoważne tułowia w pozycji siedzącej z nogami opuszczonymi, które mają szczególne znaczenie dla chorych z porażeniem mm brzucha

-po 4 tygodniach można rozpocząć naukę stania oraz poruszania się

- możliwości chodu w zależności od stopnia uszkodzeń:

• do chodzenia są zdolni Ci chorzy, którzy mają silne mm kończyn górnych i obręczy barkowej i mają uszkodzenie poniżej Th₆.

↓↓↓

Całkowite uszkodzenie rdzenia poniżej Th₆ objawia się porażeniem kończyn dolnych, mm. brzucha i dolnego odc. mm grzbietu.

- chorych z takimi uszkodzeniami w nauce chodu zaopatrujemy w korytka gipsowe lub łuski plastykowe stabilizujące kończ. dolne, a stopy przed opadaniem zabezpieczyć gumką

- nauka chodzenia może być prowadzona przy wózku z podpórkami pod pachy; zdolność chodzenia jest możliwa jedynie w aparatach szynowo-opaskowych z pasem biodrowym i o kulach pachowych, krokiem kangurowym.

-mała wydolność chodu (po mieszkaniu), brak możliwości chodzenia

po schodach (brak mm. unoszącym miednicę),

-pacjentów należy przygotować przede wszystkim na jazdę na wózku

• uszkodzenia poniżej Th₁₂

↓↓↓

- nie porażają mm brzucha i klatki piersiowej, stąd nieco mniejsze problemy z chodem

- wymagają zaopatrzenia ortopedycznego takiego samego jak poprzedni pacjenci, ale w końcowym wyniku ćw. mogą osiągnąć zdolność chodzenia w aparatach szynowo opaskowych bez pasa biodrowego, o kulach łokciowych.

- posługują się krokiem kangurowym, choć często jest możliwy chód dwu- i czterotaktowy

- przy dobrej sprawności potrafią wejść na niewysokie schody

- wydolność chodu jest większa niż przy uszkodzeniu poniżej Th₆, ale przy większych odległościach chorzy korzystają z wózka.

• uszkodzenia poniżej L₄

↓↓↓

- w pełni działają mm brzucha, grzbietu oraz mm czworoboczny lędźwi, często wraca też czynność m. biodr.- lędźwiowego i czworogłowego uda

- naukę chodu można rozpocząć w poręczach, z korytkami gipsowymi na kk.d. i gumkami na stopach

- w końcowej fazie pacjenci są zdolni chodzić w aparatach szynowo- opaskowych, obejmujących całą kończynę lub tylko goleń, o dwóch lub jednej kuli łokciowej; wydolność chodu wynosi od 200 - 500 m

- osiągalne jest chodzenie po schodach i wchodzenie do pojazdów

Kolejne tygodnie:

- trening w utrzymaniu samodzielnym utrzymaniu pozycji stojącej przy zastosowaniu właściwego zaopatrzenia ortopedycznego, chodzenia w barierkach, trening padania i samodzielnego wstawania, ciągłe wzmacnianie kk.g. i pasa barkowego

- trening jazdy na wózku, pokonywanie przeszkód, wstawanie po upadku.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

W przypadku uszkodzenia na poziomie poniżej C₅ stosujemy to co w 1 tygodniu, w miarę upływu czasu jedynie nasilając częstość ćw. biernych i wprowadzając torowanie proprioreceptywne. Staramy się jak najszybciej odzyskać sprawność kk.g. w jak największym stopniu. Po około 6-8 tygodniach (zależy od przypadku) uczymy pacjenta siadać, kręgosłup ma być zabezpieczony kołnierzem wyciągowo- stabilizującym. W pozycji siedzącej prowadzi się ćwiczenia i uczy samodzielnego poruszania się na wózku.

W porażeniu czterokończynowym na kończyny górne stosowane są aparaty trikowe lub lekkie ortezy utrzymujące kk.g. w poprawnej, funkcjonalnie korzystnej pozycji.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Możliwości chodu po urazie kręgosłupa, oprócz wysokości zależą również od:

- od stanu ogólnego,

- właściwe przygotowanie do nauki chodu,

- wiek i nastawienie psychiczne,

- rodzaj porażenia ( spastyczne rokują dużo gorzej i przy uszkodzeniu poniżej Th₆ nie ma szans na chodzenie, wiec uczymy pacjenta jazdy na wózku)

Przy spastyce stosuje się leki zwiotczające lub leczenie operacyjne (zamiana swastyki na wiotkość)

Usprawnianie chorych po stabilnym złamaniu kręgosłupa z porażeniami, leczonymi zachowawczo, bez operacji i stabilizacji wewnętrznej.

Rehabilitacja wygląda podobnie, z tym, że zwracamy szczególna uwagę przy zmianie pozycji na to, by kręgosłup znajdował się w ustawieniu pośrednim, tzn. ani w nadmiernym zgięciu, ani wyproście oraz unikanie ruchów rotacyjnych kręgosłupa –są bardzo niebezpieczne.

Kilka słów o pęcherzu (książki nie do końca podają kto ma się tym zajmować, czy fizjoterapeuci czy pielęgniarze, więc tylko napominam).

U chorych z przerwaniem rdzenia pojawia się problem z pęcherzem moczowym i brakiem kontroli nad jego działaniem. Dlatego wprowadza się ćwiczenia, które polegają na pobudzaniu mięśni pęcherza do skurczu. Pobudzanie osiąga się przez oklepywanie powłok brzucha lub przez pocieranie wewn. powierzchni górnych części ud. Wprowadza się je wtedy, gdy pacjent pierwszy raz samodzielnie odda mocz-na początku częściej a w efekcie końcowym co kilka godzin (do 6). Ogólnie chory jest cewnikowany oczywiście i jest coś takiego jak kontrola zalegającego moczu, ale to już nie w naszym interesie.

Postępowanie leczniczo-usprawniające w przebiegu zniekształceń, chorób, ścięgien, więzadeł i tk. Łącznej. Przyczyny, objawy(obraz kliniczny), usprawnianie w trakcie leczenia zachowawczego i pooperacyjnego.

PALUCH KOŚLAWY (Hallux)

Hallux (łac. hallux valgus) to choroba częściej dotykająca kobiety( szczególnie baletnice). Jej przyczyną są za wąskie, za ciasne buty na wysokim obcasie, nadwaga, długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej a także predyspozycje w budowie stopy  (słabsza budowa mięśniowo - stawowo - więzadłowa). Dużą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne.

Wysoki obcas powoduje wieksze obciążenie przedniej części stopy czego skutkiem jest obniżenie łuku poprzecznego i w następstwie poszerzenie przodostopia (płaskostopie poprzeczne) a wąski nosek obuwia ustawia palce stopy, szczególnie paluch w nieprawidlowej pozycji. Deformacji koślawej palucha towarzyszy szponiaste ustawienie pozostałych palców, zagięcie palucha w stawie śródstopno-paliczkowym-, w stronę pozostałych palców, często wypychając ku górze palec II.

Objawy halluxa

- deformacja palucha stopy - zwiększony kontur wystającej głowy I kości śródstopia

- stan zapalny w okolicy stawu przy nasadzie palucha (W skrajnościach-stan zapalny torebki stawowej, podwichnięcia stawu, obrzęk okolicy, bolesność, i czasem przerost nasady dalszej pierwszej kości śródstopia).
-pieczenie i ból w okolicy zniekształcenia
- ból w okolicy modzeli w podeszwie stopy - zgrubienia naskórka powstałe na skutek długotrwałego ucisku

Leczenie halluxów

Przy niewielkich deformacjach leczenie przez noszenie odpowiedniego obuwia z poszerzoną częścią przednią i na niskim obcasie, wkładek ortopedycznych oraz odprowadzaniu palucha na zewnątrz przez umieszczenie specjalnych wkładów silikonowych między paluch a drugi palec, walkę z nadwagą oraz rehabilitację - dziala przeciwbolowo i przeciwzapalnie. Rehabilitacja jest długotrwała i żmudna, niemniej przy zachowaniu konsekwencji - skuteczna. Gdy ból występuje sporadycznie, np. po ciężkim dniu pracy gdy trzeba było dużo chodzić, lub przy zmianie pogody – głównie należy wymienić obuwie, a bardzo pomocne będą zabiegi fizykoterapeutyczne, a dokładnie ultradźwięki. Gdy zniekształcenie jest już tak duże, że ból występuje codziennie lub prawie codziennie albo gdy utrudnione jest chodzenie, niezbędny jest zabieg chirurgiczny. Już 2- 3 dni po zabiegu można chodzić w specjalnym obuwiu, a po 3-4 tygodniach powrócić do pracy. 

Rehabilitacja - doprowadzenie do najbardziej fizjologicznego ustawienia kości w stawie śródstopno - paliczkowym palucha, przywracająca ruchomość w stawie likwiduje stan zapalny i powstałą opuchliznę. Stosuje sie techniki mobilizacji, trakcji, stretchingu, (sposób mechaniczny korygują ustawienie w stawie.) Aby utrwalić osiagnięte efekty stosuje sie także techniki kinesiotapingu; Ćwiczenia - zwiększyć podeszwowe zginanie palców. Często są nawroty deformacji po zabiegu; zwłaszcza, gdy chory nie przestrzega zaleceń, ( nie nosi specjalnych sandałów, nie rozciąga skróconych mięśni ) 

ŁOKIEĆ GOLFISTY (Epicondylitis medialis humeri ) OSZCZEPNIKA

Zespół bólowy przyśrodkowego przedziału st. łokciowego – entezopatia nadkł. Przyśrodkowego k.

ramiennej; zapalenie nadkł. Przyśrodkowego k. ramiennej

Zespół bólowy tkanek miękkich położonych przyśrodkowo w stosunku do stawu łokciowego, związany najczęściej z uszkodzeniem przyczepów mięśnia nawrotnego obłego lub mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka(zginaczy ) Do uszkodzenia przyczepów najczęściej doprowadzają mikrourazy w wyniku zespołu przeciążeniowego wskutek powtarzalnych ruchów nadgarstka wbrew oporowi, takich jak gra w golfa rzucanie np. piłką baseballową, (Dochodzi wtedy do przerostu masy mięśniowej i np. pogrubiała głowa mięśnia trójgłowego ramienia, mięsień łokciowy dodatkowy - mogą uciskać na nerw łokciowy w kanale powodując jego kompresję) gra w badmintona, squasha, ale również u stolarzy, krawcowych, osób dużo pracujących na komputerze, mechaników, stomatologów, czy nauczycieli. Najczęściej ludzie między 40. a 60. rokiem życia, Urazy kończyny górnej sprzyjają i przyspieszają rozwój „łokcia golfisty”.

Objawy

Początkowo ból w okolicy nadkł. Przyśrodkowego może być związany z wykonywaniem ruchów. Ból nasila się przy próbie zginania dłoniowego nadgarstka. może rozprzestrzeniać się w dół przedramienia Później odczuwany nawet w spoczynku. Ucisk po przyśrodkowej stronie łokcia może nasilać dolegliwości. Może pojawić się osłabienie siły mięśniowej konczyny górnej i sztywność w łokciu. Obecność takich objawów powinna skłonić do konsultacji u specjalisty i jak najszybszego leczenia oraz rehabilitacji. Problem gdy pacjent chce uchwycić nawet lekkie przedmioty.

Leczenie

1. Leczenie zachowawcze opiera się głównie na oszczędzaniu stawu – unikanie obciążeń prowadzących do bólu. Bardzo ważna na początku rehabilitacja, ćwiczenia, stosowanie stabilizatorów

2. leczenie farmakologiczne,( przeciwbólowe i przeciwzapalne ) Jeśli metody zachowawcze zawiodą możliwe jest zastosowanie blokad ze sterydów

3. fizykoterapia - krioterapia, elektroterapia ( jonoforeza np. ), laseroterapia, magnetoterapia, ultradźwięki, diatermia krótkofalowa

4. Początkowo, w stanie ostrym dużą ulgę przynoszą zabiegi masażu. Zabieg wykonuje się w postaci delikatnego masażu klasycznego, poprzecznego, bogatego w techniki głaskania, delikatnego rozcierania i powolnego ugniatania. Postępowanie klasyczne powinno obejmować całą kończynę górną.

5. zastosować metodę kinesiotapingu.; mobilizacje,

6. metoda Cyriax, Mulligana

- ćwiczenia ipsilateralne dla prostowników mięśni przedramienia

6. Postepowanie zabiegowe

ŁOKIEĆ TENISISTY ( epicondylitis lateralis humeri) – częstszy

Zespół bólowy tkanek miękkich położonych bocznie od przedziału stawu łokciowego – entezopatia nadkłykcia bocznego k. ramiennej; zapalenie nadkłykcia bocznego k. ramiennej

Przyczyna:

- najprawdopodobniej przez wielokrotnie powtarzające się mikrourazy przyczepów mięśniowych- mm. prostowników nadgarstka i palców, (najczęściej m. prostownika wspólnego palców) - przeciążenie, ich degeneracja

- dużą rolę odgrywają tu też  zmiany degeneracyjne w strukturze kolagenu oraz nieprawidłowości w ukrwieniu – tzw. neowaskularyzacja.

- uszkodzenia najczęściej w wyniku wykonywania naprzemiennych ruchów prostowania i odwracania nadgarstka np. używanie śrubokręta, stomatolodzy, elektrycy, masażyści, ślusarze, gospodynie domowe, skrzypkowie, Ma zdecydowane powiązanie z pracą przy komputerze, ale też odbijanie piłki z backhandu przy zgiętym łokciu Dotyczy to zwłaszcza osób rozpoczynających naukę gry, Występuje częściej u mężczyzn ( gł. W prawej ręce ),osoby w przedziale 30-65 lat. Do choroby predysponuje też noszenie ciężkich przedmiotów przy wyprostowanych łokciach,

Diagnoza:

Opiera się na wywiadzie i testach oporowych wyprostu nadgarstka.

Objawy:

- Silny ból odczuwany po bocznej stronie stawu łokciowego, może promieniować w kierunku przedramienia i nadgarstka. Nasilanie się bólu podczas odwracania przedramienia, wyprostu stawu łokciowego i nadgarstka, prostowanie zgiętych palców (zwłaszcza wykonywanych z oporem)

- tkliwość tkanek podczas badania palpacyjnego,

- trudności podczas wykonywania prostych czynności jak podanie ręki na przywitanie, podniesienie szklanki, otwieranie drzwi

- „+” test Cozena - ból na wysokości nakłykcia bocznego lub ciągnące bóle po stronie promieniowej, w przedziale prostowników, w czasie prostowania pięści wbrew oporowi

Leczenie:

Łokieć tenisisty dość często  podlega procesowi samoleczenia (dotyczy Tendinitis typu II i V) do 12 miesięcy.

A) zastosowaniu fizykoterapii w postaci naświetlań promieniowaniem laserowym, zabiegów ultradźwiękami, krioterapii, jonoforeza,diatermia.. ciepłe lub zimne okłady pacjent może robić w zależnośći które mu pomagają; unikać obciążeń prowadzących do bólu –

-wyeliminowanie niekorzystnych ruchów, jeśli konieczność - unieruchomienie w szynie ramiennej w zgięciu w stawie łokciowym w 90º (stosowane z reguły na okres 14 dni) znoszące subiektywnie dolegliwości bólowe,

-stosowanie stabilizatorów

B) masaz poprzeczny , masaz sportowy- Zmniejszenie bólu:

.Masaż poprzeczny  ma dwie fazy: aktywną i fazę rozluźnienia, pozwalającą na powrót ukrwienia w miejscu ucisku. Odbywa się według schematu  dociśnięcie – przesunięcie – rozluźnienie.

C) Ćwiczenia kolagenowe –  koncentryczne, mały opór, bardzo dużo powtórzeń ( 50 – 100 ). Ćwiczenia powinny przebiegać bez bólu. Zaczynamy w pozycji horyzontalnej – zgięcie i wyprost nadgarstka.

D) miejscowe wstrzyknięcia sterydów

E) 2. Powstrzymanie, unikanie neowaskularyzacji

Po 6 tygodniach zwykle dolegliwości łokcia tenisisty  znikają ale pacjent nie powinien przestawać  ćwiczyć!!!  Jeśli pacjent zaniecha ćwiczeń przed upływem 12 tygodni występuje tendencja do nawrotu dolegliwości. Po upływie 12 tygodni ćwiczenia należy kontynuować 2-3 razy w tygodniu.

F) Ćw. Ruchowe - gdy chory będzie mógł bezboleśnie uścisnąć dłoń drugiej osoby. Na początku można zalecić ćw. izometryczne mm. prostowników nadgarstka w całym zakresie ruchu zgięcia i wyprostu w st. Nadgarstkowym; cw. Mm. Przedramienia.( opór dla dłoni ), po pewnym czasie można też zaproponować ćw. ekscentryczne mm.prostowników nadgarstka( zgięcie dłoniowe w stawie promieniowo- nadgarstkowym ze wzrastającym oporem). W dalszym ciągu procesu usprawniania poleca się choremu mocne zaciśnięcie pięści, prostowanie nadgarstka przeciw oporowi, odchylenie dołokciwe i dopromieniowe nadgarstka;

H) metoda Cyriax, Mulligana, kinezjotaping

Pełny powrót do aktywności może nastąpić wówczas, gdy testy oporowe wyprostu nadgarstka są ujemne.

Leczenie operacyjne

Zabieg Hohman’a – odcięcie przyczepu mięśnia prostownika o 1cm od nadkłykcia kości

ramiennej,

Zabieg Stucha – wycięcie w bloku przyczepu mięśni i okostnej powierzchownej warstwy

istoty korowej.

KILKA CWICZEN RĄK DO ENTEZOPATII ŁOKCIA

http://fizjoterapeutom.pl/file.php?id=323

http://fizjoterapeutom.pl/file.php?id=160

GANGLION

Ganglion jest torbielowatym tworem (nie jest guzem) występującym w sąsiedztwie stawów lub pochewek ścięgien. Występuje zwykle u kobiet, przeważnie w obrębie nadgarstka, ale może też pojawić się w okolicy stóp. Ganglion posiada otoczkę ze zbitej tkanki łącznej i jest wypełniony rzadkim, bezbarwnym płynem. Nie jest połączony ani ze stawem, ani z pochewką ścięgna mimo występowania w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Średnica ganglionu może sięgać kilku centymetrów, jednak gdy jest zbyt duży mogą pojawić się objawy obwodowych zaburzeń czucia skórnego lub niedowłady mięśni, spowodowane przez ucisk gałązek nerwowych.

Ganglion najczęściej umiejscawia się na grzbietowej powierzchni nadgarstka, ponad kością księżycowatą. Najczęściej dotyczy okolic nadgarstka, stopy i stawu kolanowego. Najczęściej dotyka młodych ludzi pomiędzy 20 a 40 rokiem życia. W większości przypadków są to kobiety.

Objawy:

- guzowate uwypuklenie umiejscowione pod skórą

- czasami ból przy ucisku, nie ma cech zapalnych

- umiejscowienie w okolicy ścięgien ręki może powodować osłabienie czynności ręki, Zwykle torbiel galaretowata jest zupełnie niegroźna czasem jednak może wywoływać ból.

Przyczyny:

- nieznane, lecz związek z nadmiernym obciążeniem

- nieuzasadniony związek ganglionu z przebytym urazem, przewlekłymi stanami zapalnymi i mikrourazami

Leczenie:

- obserwacja guza

- rozgniatanie ganglionu z następowym unieruchomieniem ręki (nawroty choroby)

- zabieg punkcji: nakłucie, odessanie płynu, wstrzyknięcie leków (steroidów)

- leczenie chirurgiczne: usunięcie guza wraz z przylegającą częścią pochewki lub torebki

- po zabiegu szyna unieruchamiająca lub opaska uciskowa

Po operacji

• Rękę przez kilka dni można nosić rękę na temblaku. Zmniejszy to obrzęk dłoni i ból. Leżąc należy ułożyć rękę na poduszce.

• Przez kilka dni można odczuwać ból dłoni i drętwienia palców - Wtedy leki przeciwbólowe -

Po operacji powinien ustąpić ból nocny dłoni.

• Od drugiego dnia po operacji Pacjent powinien zacząć ruszać palcami, na tyle, na ile

pozwala opatrunek. Jest to bardzo ważne ze względu na to, aby nie doszło do sztywności

palców a zarazem zapobiega powstaniu obrzęku dłoni. Należy również ćwiczyć łokieć i

bark.

• Do czasu zdjęcia szwów należy starać się nie opuszczać dłoni w dzień i w nocy.

• W dniu operacji pacjent wstaje z łóżka, porusza się samodzielnie i może być wypisany . Okres oszczędzania operowanej dłoni wynosi zwykle około 4 tygodnie

BIOBRO PRZESKAKUJĄCE – trzaskające ( u dorosłych )

Głośne, często bolesne przeskakiwanie tkanek miękkich w okolicy biodra nazwano biodrem przeskakującym lub trzaskającym. Lokalizacja przeskakiwania bywa różnorodna w zależności od źródła konfliktu tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi. Najczęściej przeskoczenie ma miejsce na bocznej powierzchni stawu biodrowego. Konfliktuje podczas ruchu włókniste pasmo biodrowo-piszczelowe z masywem krętarza większego kości udowej. Jest to biodro przeskakujące zewnętrzne. Rzadszym miejscem konfliktu jest ocieranie ścięgna mięśnia biodrowo-lędźwiowego o kresę graniczną miednicy. Zespół ten nosi nazwę biodra przeskakującego wewnętrznego.

Przyczyny konfliktu zazwyczaj mają źródło w nadmiernym napięciu struktur włóknistych.

Początkowo dolegliwości sprowadzają się do okresowego, głośnego przeskoczenia, które jest nieprzyjemne lecz zwykle niebolesne. Po dłuższym okresie trwania choroby pojawiają się dolegliwości bólowe. Można je wyczuć dotykiem, zobaczyć, a czasem usłyszeć. Pojawia się podczas przywodzenia zgiętej w biodrze lub skręcania na zewnątrz kończyny. Niektórzy chorzy potrafią sami wywołać objaw trzaskającego biodra, który jest objawem niezależnym od stawu, czyli nie związanym z wewnętrznym przemieszczaniem się głowy kości udowej w stawie. Niekiedy obserwujemy przypadki przeskakiwania wewnętrznego w samym stawie biodrowym. Są one związane z uszkodzeniami np. na skutek przeciążenia bądź urazu elastycznej części stawu, zwanej obrąbkiem. Zwłóknienie pasma jest efektem robionych wcześniej domięśniowych zatrzyków w tej okolicy. Przewlekłe przypadki przeskakiwania mogą upośledzać chód, powodować szybkie męczenie się, powodować bóle przy chodzeniu, wywoływać stan zapalny kaletki maziowej nad krętarzem.

Leczenie należy rozpoczynać od skojarzonego programu fizjoterapii i ćwiczeń rozciągających ( W razie niepowodzenia takiego postępowania wskazane bywa leczenie operacyjne. Sposoby plastyki zależą od wielkości skrócenia i stopnia napięcia włóknistego pasma biodrowo-piszczelowego ( tu np. naprężacz i pośladkowy wielki mają przyczepy ). Usprawnianie po zabiegu jest kilkutygodniowe, nie wymaga stosowania unieruchomienia.

Leczenie przeskakiwanie samo w sobie nie musi być leczone. Przewlekłe przypadki leczy się operacyjnie: polega to na przecięciu zwłókniałych pasm.

Przykład rozciągania pasma biodrowo-piszczelowego

1. Rozciąganie pasma biodrowo – piszczelowego (boczna część uda)

Leżąc na plecach podnosimy nogę prostą w kolanie do 90 st. i przenosimy na przeciwległy bok.

1. Rozciąganie pasma biodrowo – piszczelowego 3 x 30 sek

Leżymy bokiem na krawędzi stołu (twarz i brzuch w kierunku do stołu), nogi proste. Opuszczamy swobodnie górną nogą poza stół, aż do uczucia rozciągania w bocznej części biodra lub uda.

1. Pod murem: Stań bokiem do ściany w odległości 15-20 cm od niej. Kucnij i odchylaj tułów w lewo tak długo, aż Twoje biodro dotknie ściany. W ten sposób rozciągniesz pasmo biodrowo-piszczelowe i wzmocnisz mięśnie pośladków

2. Rozciąganie na boki: Stań z nogami skrzyżowanymi; lewa noga z przodu. Unieś ręce prosto i odchyl się w lewo najdalej, jak tylko potrafisz, bez uginania kolan.

http://www.bieganie.pl/?show=1&cat=25&id=2407 – kilka ćwiczeń na rozciągnięcie pasma biodrowo – piszczelowego

http://www.kolana.hg.pl/PFPS_cwiczenia_dla_weteranow.pdf

CYSTA ( TORBIEL ) BAKERA

CYSTA BAKERA to nagromadzenie płynu w dole podkolanowym wskutek obrzęku i nagromadzenia się płynu w kaletce mięśnia półścięgnistego lub też wskutek przedostania się ku tyłowi płynu stawowego ze stawu kolanowego wskutek uszkodzenia torebki stawowej stawu kolanowego. Jest zwykle łatwo wyczuwalna.

Najczęstsze przyczyny:

 uszkodzenie tylnej części torebki stawowej stawu kolanowego (przepuklina torebki)

 zapalenie kaletek maziowych w dole podkolanowym (po przeciążeniu, u sportowców,
    współistniejące z RZS)

Objawy:

 klasyczne cechy stanu zapalnego, czyli wszystkie albo niektóre z następujących:
   ból okolicy podkolanowej, zaczerwienie, ocieplenie, guz ,  czyli uwypuklenie pod skórą, czasami chełboczące pod palcem w czasie badania palpacyjnego (gdyż cysta wypełnia się płynem)

 czasami nabrzmiała cysta może powodować drętwienie łydki, zwłaszcza, gdy jest
    zlokalizowana pod mięśniem półbłoniastym albo brzuchatym łydki. Spowodowane jest to
    uciskiem na przebiegające w okolicy liczne struktury nerwowe i naczyniowe.

Leczenie:

 Jeśli objawy są stosunkowo łagodne i nie zakłócają codziennego życia, wystarczające okazuje się leczenie niechirurgiczne. Przez kilka dni należy ograniczyć wysiłek i obciążenie kolana. Starać się dużo leżeć z chorym kolanem uniesionym do góry. Wskazane są także zabiegi fizykoterapii. masaże, ultradźwięki itp.

 punkcja i wstrzyknięcie środka sterydowego, który ma na celu ograniczyć proces zapalny

 jeśli te zabiegi nie przyniosą trwałej poprawy, to ogólnie przyjętym sposobem leczenia jest
   leczenie operacyjne. Usuwa się wówczas torbiel, zamykając połączenie ze stawem
   (jeśli takie istniało). Jeśli torbiel współistnieje z zapaleniem błony maziowej stawu,
   (np. w RZS), wykonuje się dodatkowo synowektomię (usunięcie przerosłej, zmienionej zapalnie błony maziowej) z oddzielnego cięcia skórnego.

PRZYKURCZ DUPUYTRENA

Jest to choroba tkanki łącznej , w której dochodzi do bliznowacenia  rozcięgna dłoniowego. Zwykle występuje pomiędzy 50 r.ż, 5-7 x częściej u mężczyzn; dotyczy jednej obu rąk. Przeważnie rozpoczyna się w łokciowej części rozcięgna dłoniowego.

Objawia sie początkowo guzkami w obrębie rozcięgna dłoniowego, stopniowo pojawia sie bliznowacenie rozcięgna i przykurcze zgięciowe palców, cierpnięcie, mrowienie palców I-III, nasilenie objawów w ciągu dnia, zaburzenia troficzne i potliwości skóry ręki. Dzieli się na fazę początkową (guzki podskórne) i fazę zaawansowaną (przykurcz zgięciowy). W przebiegu przykurczu występują często zmiany towarzyszące: obniżenie czucia w obrębie opuszków palców, parestezje, zaburzenia ukrwienia, Przykurcze występują częściej u osób chorych na cukrzycę, padaczkę czy alkoholizm, palących papierosy, wykonujących ciężką pracę fizyczną.

Zmiany patologiczne w obrębie rozcięgna dłoniowego Luck podzielił na trzy fazy:

◦ faza poliiferacji- w obrazie przeważają fibroblasty z dużą tendencją do rozplemu i form nietypowych.

◦ faza przeprostu rozcięgna - zwana również stadium przykurczeń, powstają główne przykurczenia w stawach.

◦ faza końcowa (zbliznowacenia) - przykurcz jest utrwalony i nie wykazuje tendencji do progresji.

LECZENIE:

- odpoczynek, masaże, leki przeciwzapalne ( wstrzykiwanie np. kortykosteroidów )

- fizykoterapię - ultradźwięki, naświetlania, jontoforeza sterydowa, galwanizacja, DD, kąpiele

elektryczno – wodne, krioterapia, UD, masaż podwodny

- ćwiczenia bierne ze zgięciem dłoniowym zmniejszające obrzęk, np. unoszenie ręki do góry, unoszenie nadgarstka

- zwykle konieczne jest postępowanie operacyjne - wycięcie rozcięgna dłoniowego i wszystkich pasm włóknistych( więzadła poprzecznego nadgarstka ),

- unieruchomienie w ortezie

Istnieją powiązania między chorobą a osobami o zawale serca. Mimo wielu badań etiologia nie jest jeszcze ustalona. Możliwe są : stany zapalne w obrębie pochewek ścięgien, urazy, choroba reumatyczna, ganglion. Obecnie przyjmuje się trzy zasadnicze teorie powstawania przykurczu:

• Teoria genetycznego uwarunkowania- występowanie rodzinne 25-60%

• Teoria powinowactwa nerwowego- ze względu na częstsze występowanie zmian w obrębie palca małego i serdecznego wielu badaczy zwracało uwagę na powinowactwo z n. łokciowym. Współistniejące choroby w O.U.N. , zmiany w korzeniach C6-Th1, obecność dużych ciałek Vatera-Paciniego potwierdzają powinowactwo przykurczu z układem nerwowym.

• Teoria urazowa- narażenia na urazy, przeciążenia i mikrourazy w czasie ciężkiej pracy, co ma powodować drobne wylewy krwawe do rozcięgna i być początkiem procesu włóknienia. W około 60% przypadków udaje się znaleźć związek między przykurczem a rodzajem pracy.

OSTROGA PIĘTOWA (łac. Calcar calcanei)

Zmiany zwyrodnieniowe okolicy wyrostka przyśrodkowego guza piętowego kości piętowej, będące przyczyną powstania narośli kostnej, która powoduje zapalenie rozcięgna podeszwowego i ból ograniczający lub uniemożliwiający poruszanie się. Problem zwykle dotyczy osób uprawiających niektóre sporty, np. tenis, siatkówkę czy bieganie. Ale występuje również często u ludzi starszych, kobiet noszących wysokie obcasy i w pracy stojącej. Zbyt ciężkie ciało powoduje, że podłużny łuk stopy mocno się spłaszcza, przez co rozcięgno piętowe naciąga się jeszcze bardziej. Stan zapalny sprawia, że w miejscu przyczepu odkładają się złogi wapienne i na kości piętowej od strony podeszwy powstaje narośl zwana ostrogą ( powoduje przewlekły stan zapalny )

Objawy:

Początkowym objawem jest ból okolicy pięty pojawiający się po przeciążeniu stopy, następnie po każdym obciążeniu i wreszcie ból spoczynkowy- w siedzeniu i leżeniu. W czasie badania palpacyjnego stwierdza się bolesność uciskową powyżej wyrostka przyśrodkowego guza piętowego. Czasami występuje również ból sąsiadującego pasma rozcięgna podeszwowego

Przyczyny pojawienia się ostrogi piętowej:

- Najczęściej przyczyną jest entezopatia (bolesne zmiany chorobowe przyczepów ścięgnistych mięśni do kośćca) rozcięgna podeszwowego przy przyczepie do guza kości piętowej , zwyrodnienie guza piętowego
- Drugą przyczyną jest podobny proces przy przyczepie ścięgna Achillesa, ew. z towarzyszącym procesem zapalnym kaletki ścięgna Achillesa głębokiej (ból zlokalizowany nad piętą). Rzadsze problemy to np.: zapalenie tkanki tłuszczowej pod guzem piętowym (sumowanie się mikrourazów powoduje zwyrodnienie tej tkanki), złamanie zmęczeniowe guza kości piętowej, tzw. neuropatia Baxtera (ucisk w miejscu przechodzenia gałązki podeszwowej n. piszczelowego nad krawędzią przerośniętego rozcięgna podeszwowego), problemy dermatologiczne, naczyniowe, reumatoidalne, itd.

Leczenia:

Leczenie zachowawcze - wkładki ortopedyczne do obuwia (z otworem w miejscu wyrośli kostnej.; najczęściej supinujące tyłostopie), których zadaniem jest odciążanie nacisku w obrębie pięty oraz rehabilitację leczniczą – ćwiczenia[ stretching rozcięgna (uelastycznienie) oraz stretching mięśnia trójgłowego łydki (stanowi funkcjonalną jedność z rozcięgnem podeszwowym)] , z zastosowaniem masaży, fali uderzeniowej i ultradźwięków, jonoforezy, laseru, masaż kostką lodu ( pacjent sam w domu może robić). W zwalczaniu bólu pomocna jest codzienna gimnastyka stóp. W przypadku nasilonych dolegliwości wykorzystuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne w postaci maści. Leczenie jest długotrwałe i obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia. W świeżych przypadkach można zastosować miejscowe obstrzykiwanie punktu bolesnego lekami przeciwzapalnymi (tzw. blokadę). W cięższych przypadkach, kiedy dochodzi do deformacji stopy, wyrośl kostną usuwa się operacyjnie.

Postępowanie leczniczo-usprawniające i zaopatrzenie ortopedyczne po uszkodzeniach kręgosłupa bez objawów neurologicznych:

1. Kompresyjne, stabilne złamanie kręgosłupa lędźwiowego

Złamania kompresyjne kręgosłupa występują w związku ze zbyt dużym naciskiem na trzony kręgów. Do takiego złamania dochodzi wtedy, gdy trzon kręgu zapada się, powodując przyjęcie przez niego klinowatego kształtu. Tkanka kostna w jego wnętrzu ulega pokruszeniu lub ściśnięciu.

Złamanie kompresyjne może wystąpić, gdy kręgosłup jest zgięty do przodu, a równocześnie działają na niego siły nacisku w dół. Na przykład upadek na podłogę w pozycji siedzącej powoduje zgięcie kręgosłupa i wyrzucenie głowy do przodu. Ta pozycja, połączona z naciskiem na pośladki, powoduje skoncentrowanie oddziałujących sił na przedniej części kręgosłupa, czyli na trzonach kręgów.

Przyczyny:

-osłabienie kręgu

-osteoporoza

-uraz

-nowotwór

a) Postępowanie

Typowe złamanie kompresyjne należy do tzw. uszkodzeń stabilnych i nie wymaga leczenia operacyjnego. Leczy się parodniowym spoczynkiem w łóżku, podając leki przeciwbólowe i zapobiegające powikłaniom zakrzepowym.

Leżenie na brzuchu z małą poduszką pod głową. Bezwzględny zakaz wstawania i siadania do czasu zaopatrzenia w gorset (ok 7 dzień)

Po ustąpieniu dolegliwości bólowych (4-8 dzień) - ćwiczenia izometryczne mięśni brzucha i grzbietu w pozycji leżącej. Ilość ćwiczeń należy stopniowo zwiększać nie przekraczając jednak granicy bólu.

Dopiero po zaopatrzeniu w gorset należy pionizować pacjenta.

1-3 dni tylko siadanie i wstawanie dopiero potem chodzenie kilka razy dziennie po 15 minut i stopniowe zwiększanie czasu chodzenia, aż do chodzenia w gorsecie bez ograniczeń.
Pacjent może spać i wypoczywać bez gorsetu.
Gorset należy nosić 3-6 miesięcy (w zależności od wieku pacjenta) i w tym czasie pacjent musi ćwiczyć systematycznie mięśnie grzbietu i brzucha oraz wykonywać ćwiczenia ogólnokondycyjne.

b) Zaopatrzenie ortopedyczne

Gorsety:

• Jewetta lub Blounta w uszkodzeniach piersiowych do wysokości L1

• Hohmanna w uszkodzeniach piersiowych do L3

• w złamaniach L4 do L5 odmiany gorsetu Hohmanna z indywidualnymi modyfikacjami

• Bahlera, gorset doniczkowy, bostoński

Sznurówka (ośmiostalkowa, katowicka)

Półsztywny pas lędźwiowy

2. Skręcenie kręgosłupa szyjnego:

Powstaje wskutek gwałtownego, nagłego przemieszczania skrętnego zwykle ze zgięciem szyji. Dochodzi do naderwania lub przerwania więzadeł bez objawów podwichnięcia lub zerwania. Występujące cechy niestabilności mogą być przyczyną długotrwałych bólów i poczucia lęku przy próbie ruchu. Taki stan istotnie przedłuża okres leczenia.

a) postępowanie

zaleca się kołnierz ortopedyczny na 6-8 tyg. Po ustąpieniu ostrych ostrych objawów można rozpocząć usprawnianie:

Podczas unieruchomienia:

1. działania przeciwbólowe

- pozycje antalgiczne (wskazane jest płaskie ułożenie na plecach)

- zabiegi fizykalne poprawiające krążenie lokalne, sprzyjające resorpcji krwiaka i obrzęku

1. zachowanie siły mięśni karku i tułowia

- Ćwiczenia izometryczne mięśni objętych unieruchomieniem

- ćwiczenia synergistyczne ipsi- oraz kontrlateralne kończyn górnych

3) zachowanie siły mięśni sąsiadujących

- PNF kończyn górnych

- ćwiczenia czynne z wykorzystaniem sprzętu pomocniczego np. hantle, taśmy theraband

4. utrzymanie prawidłowej postawy ciała

- ćwiczenia elongacyjne

- ćwiczenia korekcyjne

Po unieruchomieniu:

1) rozluźnienie mięśni

- zabiegi ciepłolecznicze np.GR, FANGO

- hydroterapia np. PNF w wodzie

- masaż

2) wypracowanie stabilizacji czynnościowej

- ćwiczenia wzmacniające mięśnie karku i grzbietu w różnych pozycjach

- PNF głowy, łopatki, miednicy

3) przywracanie prawidłowego zakresu ruchu

- ćwiczenia na piłce

- poizometryczna relaksacja mięśni karku

4) utrzymanie prawidłowej postawy ciała

- „szkoła pleców”

• biofeedback

b) zaopatrzenie ortopedyczne

- kołnierze ortopedyczne

Dolegliwości związane z niestabilnością kręgosłupa mogą pozostawać przez długie miesiące i być przyczyną postępowania rentowego.