1.1.Główne przejawy kulturotwórczej roli procesu poznawania kultury:

Poznawanie kultury to:

-wprowadzanie jej elementów do szerszej świadomości społecznej

-jej odkrywanie poprzez przekraczanie jej granic

-identyfikacja jej elementów

-pobudzanie mechanizmów jej obiegu

-rozbudzenie potrzeb kulturalnych

-pośrednio jej interpretacja

-poznanie i wzbogacenie jej wartościowania

1.2.najczęściej powtarzające się tematy/zakresy badań socj. Kultury:

-teoretyczna refleksja nad pojmowaniem kultury

-społeczna geneza i nabywanie kultury

-komunikacyjne aspekty kultury symbolicznej

-związek kultury i osobowości

-bycie w kulturze

-zróżnicowanie społeczne a zróżnicowanie kulturowe

-ocena i porównywanie kultur

-dynamika kultury

-dziedziny i przejawy kultury oraz ich specyfika

-wzajemne powiązania w sferze kultury

1.3.podstawowe dyscypliny badawcze zajmujące się kulturą:

-filozofia kultury

-historia kultury

-antropologia kultury

-kulturoznawstwo

1.4.wpływ filozofii na refleksję dot. Kultury:

Możliwość intelektualnej inspiracji, wsparcie pojęciowe i heurystyczne oraz wzbogacanie skojarzeń dot. Widzenia zjawisk kulturowych i ich interpretacji.

1.5.granica pomiędzy soch. Kultury a antropologią:

Socj. Kultury nei może istnieć bez antropologii, antropologia bez socj. Kult. Owszem.

1.7.niedomagania soch. Kultury:

-brak solidnych podstaw teoretycznych

-brak rzetelnych monografii szczegółowych

-brak kompetentnej wiedzy dot. Przejawów kultury

-brak przekonujących generalizacji i syntez

-mała inspiracja ze strony innych dziedzin wiedzy

-trudności w określeniu relacji między częścią a całością w kulturze

-trudności w określeniu relacji między zmiana a stałością w kulturze

-brak bardziej subtelnych technik i narzędzi badawczych

1.8.specyfika socjologii kultury i jej walory:

To dostrzeganie nierozerwalnego związku Kultury z życiem społecznym, definiowanie i badanie człowieka poprzez kulturę, a kultury poprzez człowieka.

1.9.koncepcje teoretyczne obecne w refleksji nad kulturą:

-szkoła frankfurcka

-szkoła durkheimowska

-ewolucjonizm i neoewolucjonizm

-strukturalizm

-funkcjonalizm

-postmodernizm

-historyzm

-dyfuzjonizm

-myślenie systemowe

-psychokulturalizm

-antropologia kognitywna

2.1.spisana refleksja nad kulturą sięga V w.p.n.e.

2.2. wstępna próba rozróżnienia tego co naturalne, od tego co społecznie nabyte pojawiła się ok. V-VI w.p.n.e. przez sofistów.

2.3. Kultura wywodzi się od słowa cultus, co znaczy uprawa. Cyceron- cultuta animi-uprawa duszy.

2.4.zasługi Herdera dla kultury:

-używał tego terminu w sposób systematyczny

-dostrzegał i podkreślał rolę języka w tworzeniu i funkcjonowaniu życia społ. Oraz przekazywaniu samej kultury

2.5.zasługi Tylora:

-stworzył niemal klasyczną definicje kultury i powszechną na całym swiecie.

„kultura to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralność, obyczaje i wszystkie inne zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa”

2.6.zazwyczaj definicje kultury opieraja się na:

-wyliczaniu składników kultury

-podkreślaniu konieczności uczenia się kultury jako mechanizmu jej nabywania i wpływu na osobowość

-podkreślaniu jej społecznego rodowodu, czyli faktu iż jest ona efektem społ. Współżycia ludzi

-podkreślania społ. Dziedziczenia i tradycji mechanizmu tworzenia i trwania własnej kultury

-podkreślaniu, iż dana kultura jest czymś obowiązującym w danej społeczności

2.7.definicja kultury-patrz2,5.

2.8.postęp w refleksji nad kulturą polegał na:

-stopniowym wysubtelnianien pojmowania kultury, tworzeniem coraz bardziej wyrafinowanych koncepcji

-stopniowym rozszerzaniem listy dziedzin ludzkiej aktywności, które SA zaliczane do kultury

-stopniowym przyjmowaniem założenia, iż kultura jest jednym z najważniejszych aspektów życia człowieka, w wymiarze jednostkowym i społecznym

-stopniowym wychodzeniem tego pojęcia do szerszej świadomości społecznej

2.9.szerokie i wąskie rozumienie kultury.

Szerokie,antropologiczne-obejmuje wszystkie dziedziny życia ludzkiego. Praktycznie wsyztsko to, czym i jak żyją ludzie.

Wąskie-symboliczne-symboliczne komunikowanie się, kulturą SA zachowania i ich wytwory.

2.10.ujęcie atrybutywne i dystrybutywne.

Atrybutywne- kultura jako zasadnicza cecha gatunku ludzkiego.

Dystrybutywne-określa to co charakteryzuje poszczególne zbiorowości ludzkie.

2.11.podobieństwa i różnice kultury i cywilizacji:

-traktowanie ich jako synonimów

-traktowanie kultury jako sfery duchowej, a cywilizacji jako sfery materialnej

-traktowanie kultury jako sfery intelektualnej i estetycznej, a cywilizacji jako sfery obyczajowej

-traktowanie cywilizacji jako zaawansowanego stadium rozwoju kultury

-traktowanie cywilizacji jako schyłkowej fazy rozwoju kultury

2.12.naukowe rozumienie kultury:

-dążenie do relatywizmu

-dążenie do dystansu, brak zaangażowania w wartościowanie i oceny

-abstrakcyjnohść oraz łącząca się z tym wielozakresowość pojmowania kultury

-dostrzeganie powiązań kultury z innymi sferami życia społecznego

Potoczne rozumienie:

-ujęcie wartościujące

-łączenie kultury z tym co moralnie pożądane

-wybiórczość ujmowania jej składników

-łączenie kultury przede wszystkim z jej instytucjami

-łączenie kultury z miejskością

-traktowanie kultury jako sfery autonomicznej

2.13.komunikowanie to:

-przekaz informacji

-pomoc w zrozumieniu innych i siebie

-pomoc w zrozumieniu kultury i świata fizycznego

-oddziaływanie na innych

-tworzenie łączności z innymi ludźmi

-tworzenie interakcji i koordynacja działań

-przekaz i gromadzenie doświadczenia

-tworzenie kultury

2.14.znak i jego aspekty.

Znak to postrzegalne zmysłowo zjawisko, przedmiot lub zachowanie zawierające następujące cechy:

-symboliczność

-umowność

-intencjonalność

2.15.główne srodki komunikowania:

-sygnały chemiczne

-komunikacja niewerbalna

-mowa i rozmowa

-pismo

-fotografia

-telekomunikacja

-radio

-tv

-media cyfrowe

2.16.najistotniejsze cechy socj. Pojmowania kultury:

-kultura jest pojęciem nader abstrakcyjnym

-kultura składa się z wzorów zachowań, samych zachowań i wytworów zachowań

-kultura nie jest naturą, choć jest na niej zbudowana

-kultura posiada zdolność oderwania się od swojego bezpośredniego wytwórcy

-kultura jest nabywana od innych ludzi w procesie wychowywania i współdziałania

-kultura opiera się na społecznym dziedziczeniu

-kultura jest zawsze wspólna pewnej grupie ludzi

-kultura obowiązuje w danej zbiorowości

-kultura posiada zdolność trwania w czasie

3.1.nabywnaie kultury jest to proces , w wyniku którego ludzkość jako całość oraz poszczególne jednostki przejmują i współtworzą cechy specyficznie ludzkie, odróżniające ludzi od innych gatunków.

3.2.2 aspekty nabywania kultury:

-trwa począwszy od początków antropogenezy w aspekcie filogenetycznyn

-trwa począwszy od pierwszych momentów życia dziecka w aspekcie ontogenetycznym

3.3.główne momenty w antropogenezie:

-wiele mln lat temu w Afryce- w efekcie zmian klimatycznych powstały sawanny

-ok. 3 mln lat temu powstał gatunek homo habilis- człowiek zręczny

-ok. 2 mln lat temy powstał homo erectus- człowiek wyprostowany

-ok. 1,8 mln lat temu gatunek paranthropus robustus

-ok. 250 tys. Lat temu homo sapiens

3.4.główne koncepcje tłumaczące powstanie i nabywanie kultury w procesie filogenetycznym:

-kultura była i jest ośrodkiem przystosowania się człowieka do środowiska

-kultura była i jest środkiem zaspokajania potrzeb

-kultura była i jest sposobem opanowania popędów człowieka

-kultura powstała z zabawy

-kultura powstała z pragnienia naśladowania

-kultura powstała wskutek wad i ułomności człowieka

3.6.najważniejsze i typowe środowiska wychowawcze:

-rodzina

-grupy rówieśnicze

-otoczenia sąsiedzkie

-typowe instytucje wychowawcze

-sama kultura

3.7.zabawa.

Zabawa to aspekt różnych zachowań, także aspekt znaczącej części życia społeczno-kulturowego. Jest działaniem wolnym i dobrowolnym, a przy tym działaniem ludzi równych. Jest rodzajem kontaktów między ludźmi i przejawem ich potrzeby wspólnego przeżywania i działania.

Zabawa odgrywa fundamentalną rolę w stawaniu się człowieka człowiekiem, w tym w rozwoju jego osobowości, a także w nabywaniu umiejętności współdziałania z innymi.

3.8.typy nabywania kultury w ujęciu m.mead:

-postfiguratywny

-kofiguratywny

-prefiguratywny

3.9.zasadnicze cechy enkulturacji:

-swoista przemoc symboliczna

-jednostka stawia mu opór

-proces ten jest przejawem życia społecznego niemal wyłącznie gatunku ludzkiego

-jest stopniowy i towarzyszy biologicznemu rozwojowi jednostki

-jest mechanizmem selektywnym

-jest procesem częściowo uświadomionym, a częściowo nieświadomym

-współcześnie przebiega bez wyraźnych algorytmów.

3.10.przemoc symboliczna-każde działanie pedagogiczne jest swoistą przmocą symboliczna. Jest wpajaniem tego wysztkiego wychowankowi co wychowawcy uznają za celowe.

3.11.opór w nabywaniu kultury wynika z niechęci do podejmowania wysiłku, a także z konieczności rezygnacji z wrodzonych popedów, a także poczucia ambiwalencji proponowanych jednostce wzorów.

3.12.proces nabywania kultury jest selektywny-w zależności od społeczeństwa jednostce wpaja się różne wartości, to zalęzy także od rodziców czego oni oczekują od swojego dziecka.

3.13.funkcje enkulturacji:

-sprawia, że jednostka wrasta w kulture danego społeczeństwa

-dostarcza jednostce języka, wzorów zachowań, umiejętności..

-dostarcza jednostce kompetencji kulturowej

-jest warunkiem przystosowania się jednostki do życia w danym społ.

-jest mechanizmem przekazywania kultury w czasie

-jest czynnikiem utrwalania kultury

-współtworzy osobowość człowieka

3.14.kompetencja kulturowa-znaczna część nabywanych umiejętności dotyczy rozumienia przekazów symbolicznych, a właściwie znajomości ich kodów.

3.15.bez nabywania kultury jednostka nie mogłaby funkcjonowac w społ. Widzimy to przez nagłe znalezienie się jednostki w innym społ.

4.1.Osobowość jest to układ stosunkowo stałych cech i mechanizmów wewnętrznych, które są zdeterminowane czynnikami naturalnymi, społeczno-kulturowymi i indywidualnymi, a które współreagulują zachowanie się człowieka w aspektach emocjonalnyc, intelektualnych, wolincyjnych i behawioralnych.

4.2.skąłdniki osobowości:

-potrzeby

-mechanizmy obronne

-temperament

-zdolności

-charakter

-cele życiowe

-wartosći

-zainteresowania

-obraz świata i obraz własnej osoby

-wpojone wzory zachowań

-postawy

4.3.w powstawaniu osobowości trzeba dostrzegać rolę innych ludzi i kultury- tego co otacza jednostę bezpośrednio i pośrednio, co tworzy środowisko jej życia.

4.4.wartością jest to co cenne dla człowieka, co pożądane, co powinno istnieć, co zaspokaja potrzeby.

4.5.zainteresowania- pewne nastawienie poznawcze nacechowane pozytywnymi emocjami jednostki, wpływające na jej zachowania, ale też ukieronkuwujące i selekcjonujące dalsze procesy poznawcze.

4.6.wzory zachowań-sprawiają że poszczególne czynności nie SA dowolne, lecz określone i charakterystyczne dla danego społ.

4.7.postawa obejmuje wiele aspektów- motywy, predyspozycje, cele działania, nastawienia.

4.8. społeczno-kulturowy mechanizm powstawania osobowości- świadome i nieświadome oddziaływania społeczno-kulturowe na dziecko, które zaczynaja kształtować jego osobowośc po urodzeniu. Zaczyna się to stopniowo i trwa przez cały proces socjalizacji i internalizacji wartości, wzorów zachowań, kształtowania postaw, zainteresowań, celów życiowych.

4.9. dlaczego trudno określić typy osobowości?

-wielość składników osobowości

-różnorodność i niepowtarzalność ludzi

-uniwersalność pewnych cech

-unifikująco-różnicujące działanie życia społ. I kultury

4.10.przejawy/warstwy w osobowościach:

-indywidualne i niepowtarzalne

-uniwersalne

-wspólne poszczególnym zbiorowościom

4.11.charakter narodowy.

To system wartości, przekonań, wzorów zachowań stosunkowo wyraźnie przejawiający się u przedstawicieli danego narodu i różniący ich od przedstawicieli innych narodów.

4.12.przykłady dwuczłonowych typów osobowości:

Introwertycy-ludzie nastawieni na świat wewnętrzny

Ekstrawertycy-na zewnętrzny

Dystymicy i hipertymicy-czyli refleksyjny i pogodni duchem

4.13.typy osobowości wg f. Znanieckiego:

-ludzie dobrze wychowani

-ludzie pracy

-ludzie zabawy

-ludzie zboczeńcy

4.14.typy charakterów wg d. Reismana:

-człowiek sterowany tradycją

-człowiek wewnątrz sterowny

-człowiek zewnątrz sterowny

4.15.tożsamość to swoista odp. Na pytanie „kim jestem?”.typy: jednostkowa, społeczna, zbiorowa, kulturowa.

5.1.Bycie w kulturze- posiadanie wewnętrznych dyspozycji do rozumienia wzorów kulturowych i wynikającyh z nich zachowań ludzi, jak też rozumienia wytworów kultury wraz z umiejętnością ich wytwarzania i przetwarzania.

5.2.uczestnictwo w kulturze-wszelki kontakt człowieka z wytworami kultury oraz zachowaniami kulturowymi, a tym samym bezpośredni bądź pośredni kontakt z innymi ludźmi. Kontakt ten polega na używaniu wytworów kultury, na przyswajaniu, przetwarzaniu i odtwarzaniu tkwiących w nich wartości.

5.3.uczestnictwo w kulturze przejawia następujące cechy:

-w jakimś stopniu dot., każdego człowieka

-stwarza ono człowieka

-jets splotem percepcji, ekspresji i przeobrażen kultury

-trudno w nim rozgraniczyć role czynne i bierne

-zawiera połączenie elementów intelektualnych i emocjonalnych

-jest efektem procesu wychowania i kształcenia

-przebiega w różnych formach

5.4.uczestnictwo w kulturze stwarza człowieka- jest to w zasadzie podstawowy mechanizm kreujący, a przy tym odtwarzający i podtrzymujący istnienie kultury.

5.5.układy kultury wg Kłoskowskiej:

-pierwotny układ kultury

-instytucjonalny układ kultury

-zamiejscowy układ kultury

-układ środków masowego przekazu

5.6.wskaźniki uczestnictwa w kulturze:

-wielość układów, w których jednostka uczestniczy

-wielokierunkowość zainteresowań

-częstotliwość i intensywność kontaktów

-codzienność czy odświętność

-planowość i systematyczność

-stopień aktywności i inicjatywy

-stopień zorientowania i umiejętności selekcji

-obecność twórczej postawy

5.7.wewnętrzne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze:

Tkwiące w osobowości człowieka: postawa Perfekcjonistyczna, konsumpcyjno-rozrywkowa- wg Tyszki.

5.8.zewnętrzne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze:

-wykształcenie

-zawód i odgrywane role społeczne

-budżet czasu

-dochody

-tradycja rodzinna i ogólnospołeczna

-miejsce w strukturze społecznej

-wiek i sytuacja rodzinna

-Płeć

-miejsce zamieszkania

-polityka kulturalna państwa

5.9.typy uczestnictwa w kulturze:

-aktywne i wszechstronne

-ograniczone i kompensacyjne

-sporadyczne i przypadkowe

-absencja kulturowa

6.1.kultura masowa- to treści przekazywane za pomoca technicznych środków masowego przekazu, które cechują się z jednej strony dużym scentralizowaniem procesu nadawania i z drugiej strony dużym rozproszeniem bardzo licznych i różnorodnych odbiorców.

6.2.kultura popularna- to treści które, niezależnie od środka przekazu są łatwe w odbiorze, często bardzo skonwencjonalizowane, oraz które zawierają wyraźne elementy rozrywkowe i tym samym przyciągają liczną publiczność.

6.3.4.historyczne uwarunkowania powstania kultury masowej:

-rozwój techniki

-zmiany społeczne i kulturowe:

+urbanizacja i zmiany demograficzne

+upadek kultury ludowej

+rytm i charakter pracy narzucony przez fabrykę

+powstanie czasu wolnego od pracy

+upowszechnienie oświaty na poziomie elementarnym

6.5.główne cechy kultury masowej:

-stechnicyzowanie przekazu

-ogromna liczba odbiorców

-standaryzacja treści

-homogenizacja kultury

-brak kulturowej autonomii

-treści i przekazy jako atrakcyjne widowisko

-zmiany w procesie twórczym

-system zjawisk projekcji i identyfikacji

-nieokreślony związek z rzeczywistością

6.6.homogenizacja kultury masowej-jest sposobem i przejawem standaryzacji jej treści. To wymieszanie elementów kultury różnego poziomu i różnego charakteru i przekazanie ich w postaci jednolitej papki. Typy:

-homogenizacja upraszczająca

-immanentna

-mechaniczna

6.7.specyficzne cechy procesu twórczego-to zespół zlożonych zjawisk- zależność twórców od gustów mas, a nei od jednostek indywidualnych. Liczy się oglądalność, słuchalność, poczytność.

6.8. kultura masowa jest systemem zjawisk projekcji i identyfikacji-szereg powiazanych ze sobą zjawisk. W efekcie kultura masowa jest źródłem wzorów konsumpcji i pragnień, wzorów zachowań i stylów życia.

6.9.kultura masowa ma nieokreślony związek z rzeczywistością- przedtawia kompensacyjny świat marzeń odbiorców, Marzen o swiecie udanym i przyjemnym.

6.10.główne inspiracje krytyki kultury masowej:

-nostalgia za przeszłością

-sprzeciw wobec cywilizacji przemysłowej

-poczucie swoistego arystokratyzmu

6.11.negatywne cechy kultury masowej:

-jest instrumentem manipulacji politycznej i ekonomicznej

-wpływa na bierny stosunek wobec życia

-wpływa na brak wiary odbiorców w cokolwiek

-stępia wrażliwość odbiorców

-ogranicza życie wewnętrzne

-zniekształca obraz rzeczywistości

-zrywa związki z przestrzenią i czasem

-wplywa negatywnie na dzieci

-nie troszczy się o dobro publiczne

6.12.negatywne skutki wychowawcze:

-dzieci „telewizyjne” cechują się brakiem entuzjazmu, brakiem zainteresowań, nudą, apatią. Tym co je pobudza jest przede wszystkim konsumpcjonizm. Dzieci te nie lubią się uczyć i bawić.\

6.13.pozytywne skutki kultury masowej:

-popularność

-demokratyzacja odbioru tzw. Kultury wyższej

-działanie edukacyjne i dydaktyczne

-wypełnianie luki po kulturze ludowej

-wspieranie integracji społecznej

-odpowiedź na alienację dnia codziennego

-zaspokajanie ambiwalentnych gustów odbiorców

6.14.społeczeństwo informacyjne- takie którego najważniejszym składnikiem jest produkcja, gromadzenie i obieg informacji- co jest uznawane za absolutnie niezbędny warunek jego funkcjonowania. Dla jego uczestników komputer, Internet i wszelkie techniki cyfrowe stają się jednym z najważniejszych aspektów życia i pracy.

7.1.trudności dot. Określenia wzajemnych relacji pomiędzy porządkiem kulturowym, a porządkiem społecznym biorą się z:

-rozmaitości form życia społeczno-kulturowego w różnych epokach i społeczeństwach

-z nieostrości cech społecznych oraz cech kulturowych

-z nieostrości różnic między nimi oraz wzajemnych relacji

7.2.zasadnicze koncepcje teoretyczne dot. Wzajemnych relacji pomiędzy porządkiem kulturowym, a porządkiem społecznym:

-koncepcje zakładające wpływ cech społecznych na cechy kulturowe

-koncepcje zakładające wpływ cech kulturowych na cechy społeczne

-koncepcje zakładające ontologiczną jedność cech społecznych i kulturowych

-koncepcje zakładające względna autonomię cech społecznych i cech kulturowych

7.3.do względnej autonomizacji cech kulturowych i cech społecznych ludzi przyczyniły się:

-otwieranie się społeczeństw

-rozluźnianie struktur stanowych, klasowych i zawodowych

-rozmywanie granic pomiędzy poszczególnymi segmentami życia społeczeństwa

-wewnętrzna polaryzacja w poszczególnych segmentach życia społeczeństwa

-pozioma i pionowa ruchliwość społeczna

-globalizacja

-dyfuzja kulturowa i tzw. Trans kulturalność

Relatywna emancypacja jednostek i grup

7.4.nowe formy społeczno-kulturowe charakteryzujące Zycie współczesne:

-style życia

-podkultury

-nowoplemiona

-sekty

7.5.styl życia i jego cechy:

Styl życia obejmuje cechy i zachowania jednostek czy grup, które są ich swoistym wyborem wynikającym tak z motywów osobistych, jak i społecznych. Cechy:

-poziom i charakter konsumpcji

-wygląd zewnętrzny

-urządzenie mieszkania

-sposób spędzania czasu wolnego

-wzory życia rodzinnego

-charakter kontaktów społecznych

-zachowania związane z higieną, ochroną zdrowia i rekreacja

-poziom i charakter uczestnictwa w kulturze

-uznawane wartości

7.6.funkcje stylu zycia:

-niejednoznaczne powiązanie z przynależnościa i położeniem społecznym

-zamazywanie tej przynależności w pewnych sytuacjach, gdy jednostka z jakiegoś powodu nie chce, aby jej status społeczny był rozpoznawalny

-wyodrębnianie się z szerszego kontekstu społecznego poprzez pewne bardziej indywidualne akcenty w przejawianym stylu życia

-motywowanie zachowań

-ekspresja osobowości

-kapitał kulturowy

7.7.próby typologii stylów życia:

-styl elitarny

-styl neomieszczański

-styl neoplebejski

-styl robotniczy

-styl społeczeństwa masowego

7.8.podkultury-to zbiorowości definiowane przez ich cechy społeczno-kulturowe jako z jednej strony elementy składowe szerszego społeczeństwa, a z drugiej strony jako manifestacja pewnych przejawów odrębności w stosunku do innych zbiorowości i społeczeństwa jako całości.

Można je pojmować w następujący sposób:

-jako kultury grup mniejszościowych o charakterze dewiacyjnym

-jako kultury wszelkich grup odrębnych od całego społeczeństwa

-jako kultury wszelkich grup rozumianych jako równorzędne części składowe społeczeństwa

7.9.charakterystyczne składniki podkultur młodzieżowych:

-elementy leksykalne w języku

-wygląd zewnętrzny

-elementy obyczaju i pewne rytuały

-elementy kultury artystycznej

-elementy systemu wartości odczuwanych

-elementy ideologii

7.10.kontrkultura-spontaniczne ruchy o różnym podłożu i różnych motywacjach, które przejawiały różnorodne zazwyczaj mało zinstytucjonalizowane formy i które odrzucały albo rewidowały niektóre wartości, nromy i wzory zachowań uznawane za obowiązując w społeczeństwach cywilizacji zachodniej.

7.11.nowoplemiona- zbiorowości ludzi często odległych przestrzennie, których poczucie wspólnoty i tożsamości wyrasta nie w wyniku wspólnego wychowania i porzebywania, tylko wskutek wspólnych zainteresowań, pomysłu na spędzanie czasu wolnego, wspólnych ideałów czy choćby poglądów.

członkowie nowoplemion:

-na co dzień nie żyją, ani nie pracują obok siebie i, tym samym na co dzień nie spotykają się

-fizycznie spotykają się okazjonalnie, choć nie przypadkowo

-mają poczucie wspólnoty kulturowej

-integrują się niezależnie od uwarunkowań i ograniczeń społ.

-powstają dzięki możliwościom globalnej komunikacji

7.12.sekty- są to raczej niewielkie i relatywnie dyskretne zbiorowości quasi-religijne, w których po wstępnej i otwartej rekrutacji dobrowolnej następuje daleko idące uzależnienie członków.

7.13.przyczyny atrakcyjności sekt:

-są jedna z dróg poszukiwania przez jednostki nowych rozwiązań, nowych sytuacji życiowych

-są reakcją na niektóre cechy cywilizacji współczesnej, a przede wszystkim na jej masowość, anonimowość

-są reakcja na proces sekularyzacji, który wywołuje u pewnych osób potrzebę wiary

-urzekają adeptów siłą i treścią wiary, entuzjazmem

-proponują krzepiące rozwiązania

7.15.kryteria hierarchizowania poziomów kultury:

-cechy formalne wytworu kultury

-treść wytwory

-cechy moralne przypisywane wytworowi

-wpływ na osobowość odbiorcy

-stopień kanonizowania

-postawy twórcy

-prestiż twórcy

-prestiż pośredników

-cechy odbioru

-kontekst odbioru

-liczba odbiorców

8.1.ocenianie i porównywanie kultur- swoisty mechanizm selekcyjny, jako ogólne zaakceptowanie, dystans, lub wręcz odrzucenie ocenianego obiektu czy jakiegoś aspektu. Ocenianie i porównywanie wyraża się tak w twierdzeniach oceniających, jak i w emocjach.

8.3.z czego wynikają stereotypy, autostereotypy i uprzedzenia?

Z ogólnoludzkiej tendencji do czynienia uogólnien na podstawie niewielkiej ilości osobistych doświadczeń oraz niechęć do rewidowania raz ustalonego i funkcjonującego schematu przedstawieniowego. Uprzedzenia SA zazwyczaj nacechowane wrogością, niechęcią, nabytą w

procesie życia społecznego.

8.4.etnocentryzm i jego rodzaje.

Etnocentryzm to zespół przekonań, na mocy których własna grupa jest uznawana za centrum wszystkiego oraz za miarę i skalę dla innych grup i zjawisk społecznych.

-umiarkowany

-agresywny

8.5.źródła etnocentryzmu:

-siła enkulturacji i niemożności oderwania się od wzorów nabytych poprzez jej oddziaływanie

-swoiste usztywnienie zachowań nabytych podczas socjalizacji, które później trudno poddać rewizji

-zaburzenia równowagi w osobowości wskutek represyjnego działania

-powszechne dążenie do pozytywnej samooceny

-sama odrębność między naszymi a innymi

-trwałe oblicze biologicznego antagonizmu grup wobec siebie

-rywalizacja o możliwość ekspansji systemów kulturowych

-sprzeczność interesów

8.6.środki zaradcze przeciw etnocentryzmowi:

-poprawność polityczna

-anty-antyetnocentryzm- uznanie różnic społecznych z przekonaniem do ich istnienia

-relatywizm

8.7.relatywizm i jego rodzaje:

-Relatywizm antropologiczny- oparty na założeniu, że wszystkie kultury są równe, nei ma lepszych i gorszych

-relatywizm w filozofii- cechuje się uznaniem niemożności znalezienia jednej ;prawdy oraz przekonaniem o bezsensie jej poszukiwań

-relatywizm moralny-oparty na założeniu ze nie dysponujemy metodami umożliwiającymi wybór pomiędzy sprzecznymi sądami i poglądami etycznymi.

Rodzaje:

-umiarkowany-każde zjawisko kulturowe powinno być rozpatrywane z punktu widzenia kultury, której jest częścią.

-skrajny-kultury są unikalne i nieporównywalne, nie można formułować żadnych ogólnych praw.

8.8.czy łatwo spełnić wymogi relatywizmu?

Są pewne klopoty, szczególnie ze spełnieniem zasad relatywizmu w wersji skrajnej. Konsekwentny relatywizm doprowadza do niemożności jakiegokolwiek wyjścia poza własna kulturę i spojrzenie na inne, nie mówiąc już o jakimkolwiek zrozumieniu innych kultur. Skrajny relatywizm uprawomocnia etnocentryzm- najgorsz konsekwencja.

8.9.środki urealnienia relatywizmu:

-postulat tzw. „relatywnego relatywizmu” zaproponowany przez Leszka Kołakowskiego-należy jednocześnie uwzględnić relatywizm oraz ludzką potrzebę pewności i prawdy, potrzebę poznania świata.

-postulat anty-antyrelatywizmu- istnienie wspólnej ludzkiej natury, ludzkich zachowań symbolicznych, co nei powinno przeszkadzać w spojrzeniu z tolerancją na przygodne wzajemne odmienności kulturowe i społeczne.

8.10.kryteria hierarchizowania wytworów kulturowych:

-cechy formalne jego wytworu

-treść wytworu

-cechy moralne przypisywane wytworowi

-wpływ na osobowość odbiorcy

-stopień skonwencjonalizowania

-stopień kanonizowania

-prestiż twórcy

-prestiż pośredników

-cechy odbioru

-postawy twórców

8.11.obiektywne kryteria ocen i porównywania kultur:

-złożoność struktury danego systemu społeczno-kulturowego

-stopień koherencji danego systemu społeczno-kulturowego

-stopień społecznej identyfikacji ze wzorami i wytworami danej kultury

-kierunek dyfuzji wzorów i wytworów kultury

-funkcjonalność versus dysfunkcjonalność danej kultury

-prestiż wynikający z zewnętrznych wobec kultury czynników

8.12.dlaczego trudno uwzględnić kryteria ocen i porównywania kultur?

Nie zawsze jesteśmy zgodni co do samego pojmowania dobra i zła.

8.13.przyczyny różno kulturowości ludzkiego świata:

-pierwotna różnorodność kulturowa- koniecznośc przetrwania naszego gatunku w różnych warunkach

-traktowanie przez ludzi własnych cech kulturowych jako znamion określających swoich w walce o ozaspoby i odróżniające od innych

-wewnętrzne procesy różnicowania kultury

8.14.czym jest wielokulturowość, czego może ona dotyczyć i jak się przejawia?

Wielokulturowośc jest to uswiadomione współwystępowania na tej samej przestrzeni dwóch lub więcej grup społecznych o odmiennych kulturowych cechach dystynktywnych: wyglądzie zewnętrznym, językum wyznaniu religijnym, układzie wartości.

Przejawy:

-otwarty antagonizm

-pasywny antagonizm

-segregacja czy izolacja jawna lub skrywana

-koegzystencja pozorna

-asymilacja

8.15.najważniejsza zadania edukacji dla wielokulturowości:

-propagowanie umiejętności rozumienia swiata ludzkiego i umiejętnościi nieustannego poznawania go na nowo

-propagowanie doceniania pluralizmu w świecie, złożoności świata

-nauczenie tego, że pogląd na świat jednotski ukształtowany przez określoną kulturą nie musi być wcale poglądem powszechnie przyjmowanym

-nauczenie umiejętności traktowania różnicy, odmienności, zmiany, konfliktu jako kategorii naturalnych

-propagowanie umiejętności porozumiewania się z innymi ludźmi i negocjacji jako formy rozwiązywania konfliktu

-propagowanie rozpoznawania własnych zdolności, ale też ograniczeń, jak też umiejętności pokonywania własnych niepożadanych popędów

-nauczenie przejmowania elementów innych kultur do własnej

-upowszechnienie idei mówiącej, że jeżeli w społeczeństwie istnieje grupa dominująca, to jej zadaniem jest opieka nad grupami mniejszościowymi i pomoc w działaniu

9.2. 2 zasadnicze źródła zmian społeczno-kulturowych:

-endogenne-wewnętrzne dla danego społ.

-egzogenne- zewnętrzne dla danego społ.

9.3.teoria konwergencji kultury:

Jest to precoes samoistnych mian społeczno-kulturowych, w wyniku których w odmiennych społeczeństwach powstaja wytwory podobne lub zbliżone

Teoria zakłada, ze w społeczeństwach pomiedzy którymi nei ma kontaktu, ale w których panują podobne warunki, mogą powstawać niejako samoistnie i neizaleznie od siebie podobne formy kulturowe.

9.4.dyfuzkja kultury.

To przenoszenie wytworów kulturowych z jednego społeczeństwa do innego.

Założenia teorii:

-rozwój kultury odbywa się przez powielanie i zapożyczenia

-o rozwoju kultury decydują więc kontakty miedyz społeczeństwami

-grupy izolowane i ich kultury skazane są na stagnacja
-kultura nie jest ograniczoną całością czy systemem

9.5.zasady i mechanizmy dyfuzji kultury:

-jeśli nie oddziałują żadne inne warunki, to elementy kultury zostają przedew wszystkim przejęte przez te społeczeństwa które stykają się z miejscami powstania tych elementów

-długo po tym jak w miejscu narodzin nowy element całkowicie wyparł pierwowzór, ten ostatni nadal jest używany na peryferiach obszaru dyfuzji

-najczęściej wedrują grupy elementów funkcjonalnie powiązanych

-dyfuzja przebiga w pewnych etapach

-dyfyzja przebiegaa w różnym tempie

9.6.czynniki sprzyjające zmianom społeczno-kulturowym:

-przechodzenie od społeczności wiejskich do miejskich

-modernizacja społęczna

-moda

-kontestacja społeczna i ruchy społeczne

9.7.zasadnicze cechy tzw. Osobowości człowieka nowoczesnego;

0-przewaga racjonalności nad irracjonalnościa

-przewaga aktywności i inicjatywy nad biernością i wyczekiwaniem

-przewaga mieć nad być

-przewaga zaufania wobec obcych nad lękiem i niedowierzaniem

-przewaga tolerancyjności nad ksenofobia

-przewaga dążen do zaspokajania ciekawości nad chęcią zachowania poczucia pewności

-przewaga eksperymentu nad poleganiem na magii

-przewaga umiejętności kalkulacji i planowania nad zdawaniem się na przypadkowość

-przewaga potrzeby nowych doświadczeń nad przyzwyczajeniem

-przewaga skłonności do ryzyka nad bezpieczeństwo

-przewaga indywidualizmu altruistycznego nad kolektywizmem konformistycznym

9.8.modernizacja społęczna

To proces ogórnych zmian polegających na przyjęciu wytworzonych wcześniej innowacji politycznych, gospodarczych, organizacyjnych, technicznych i kulturowych.

9.9.moda

To mało przewidywalny w przebiegu i skutkach mechanizm przemiennych aktów naśladowania i indywidualizowania, upodobnienia i odmienności, konformizmu i nonkonformizmu i symbolicznego łączenia się ta drogą z jednymi ludźmi o\, a odróżniania od innych.

9.10.kontestacja spoleczna

Polega na tym, że społeczeństwo kwestionuje samo siebie w pewnych waznych dla jego funkcjonowania aspektach.

9.11.przejawy dynamiki życia społeczno-kulturowego:

-zmiany wewnątrzosobowe

-zmiany miedzygrupowe

-zmiany uczestnictwa w kulturze

-dynamika procesu twórczego

-dynamika produkcji artystycznej

-manipulatorskie produkowanie kultury

-zmiany wytworów kultury

9.12.awans kulturowy

To zmiany osobowości polegające na włączeniu w jej sferę nowych wartości, które rozszerzają zakres zainteresowań, potrzeb i doznań, a przy okazji zmieniają sposób funkcjonowania jednostki w wielu jego przejwach.

9.13.ogólne skutki zmian społeczno-kulturowych:

-powstanie czegoś nowego, znik czy rozpad czegoś do istnialo przedtem, zmiana relacji mięczy tym co pozostało

-pojawienie się nowych wzorów zachowań

-pojawienie się nowych nośników symboli

-pojaiwenie się nowych relacji między wytworami kultury

-nowe reakcje ludzi na istniejące i nowe wytwory kultury

-pojawiają się nowe interpretacje, a zanikają poprzednie

-nowe funkcje poszczególnych wytworów kultury

9.14.konkretne skutki zmian społeczno-kulturowych:

-akulturacja

-konflikt kultur

-dekulturacja

-rekulturacja

-Kontr akulturacja

-amalganacja

-hybrydyzacja

-dezorganizacja społęczna

-Integracja społeczno-kulturowa

9.15.akulturacja- proces polegajacy na przejmowaniu wzorów i wytworów kultury obcej czy nowej wraz z głębokimi zmianami we własnej, dotychczasowej kulturze.

9.16.czynniki przeciwstawiające się zmianom społeczno-kulturowym:

-relatywna trwałość pewnych cehc i potrzeb biologicznych człowieka

-pragnienie bezpieczeństwa, poczucia stabilności

-zalezność dzieci od rodziców

-immanentne cechy systemów społeczno-kulturowych

-rytuały

-powierzchowność wielu zmian w kulturze

-wyczerpywanie się swoistej energii społecznej

-rola pamieci społecznej

-rola tradycji

-rola tzw.kanonów kulturowych

9.17.pamięc społeczna

To zespół zawartych w wytworach kultury i w ustnych przekazach wyobrażeń o przeszłości danej zbiorowości, zawierający opis postaci, wydarzeń, a także samych wytworów kultury z tejze przeszłości które są uznawane za ważne dla losów tej zbiorowości.

9.18.tradycja

To synonim kultury która trwa. Są to te wytwory kultury i wzory zachowań, które ze względu na przynależność do dziedzictwa danej zbiorowości są przez większość jej członków respektowane.

9.19.kanony kulturowe

Te wytwory kultury, co do których ciągłej obecności w danym społeczeństwie panuje swoista zgoda, a nawet przychylność. Kanon stanowiąc rdzeń danej kultury, obejmuje zespół wartości i symboli oraz wzorów zachowań zarówno wysoko cenionych, jak i szczególnie chronionych.

9.20.scharakteryzuj ogólnie zmiany społeczno-kulturowe:

-zmiany zcyia społeczno-kulturowego są powszechnym zjawiskiem, w życiu jednostek i grup

-zmiany SA procesem, dzięki któremu zmienia się porządek we wszystkich aspektach

-nie zmienia się społeczeństwo bez zmian w kulturze i nei zmienia się kultura bez zmian w społeczeństwie

-w zmianach społeczno-kulturowych zawsze mamy połączenie dawności i teraźniejszości

-zawsze też mamy połączenie swojskości i obcości

10.1.w jaki sposób sztuka jest związana z życiem społecznym?

Wszelka sztuka i jej elementy SA związane z życiem społecznym, choć oczywiście, natura owych związków nie jest jednoznaczna, sztuka neizaleznie od tego czy jest działaniem jednostkowym czy zbiorowym pozostaje zawsze składnikiem zycia społecznego, podobnie jak wszystko co nei jest bezpośrednio naturą. Sztuka jest ze swej istoty społeczna, tak jak społeczeństwa SA z istoty rzeczy współkształtowane przez swoje wytwory sztuki.

10.2.skłądniki systemu artystycznego:

-instytucje

-dzieła sztuki

10.3.układy instytucji społecznych:

-układ instytucji tworzenia- np. szkoły artystyczne

-układ instytucji obiegu- np. galerie

-układ instytucji obecności- np. muzea

-układ instytucji odbioru- np. grupy towarzyskie

10.4.jakie są sprzęzenia w systemie artystycznym?

-wspólna wiedza osób funkcjonujących w danym systemie

-jednostronne lub dwustronne przepływy wytworów, wartości, znaczeń, idei…

-kontakty presponalne

-interesy i powiązania ekonomiczne

-sterowanie

-wspólne cyz choćby zbliżone cele osób i instytucji

-wspólne przekonania co do charakteru pełnionych ról

-wspólne czy zbliżone normy regulujące działania

10.5.twórczość w ujęciu socjologicznym i jej uwarunkowania:

To wytwarzanie faktów, jakich nigdy przedtem świadome podmioty ludzkie nie rozpoznawały i nie doświadczały.

Uwarunkowania:

-nowość działania czy dzieła

-względna nowość, oryginalność i indywidualność

10.6.motywy podejmowania twórczości:

-miłość, pragnienie poznania, dążenie do doskonałości, pragnienie pozostawienia czegoś trwałego, odczuwanie cierpień, poczucie goryczy, zmaganie się z formą, przyjemność, próżność, pragnienie uznania, ucieczka przed samym sobą, pobudki religijne, swoisty ekshibicjonizm…

10.7.artysta i jego role społeczne.

To człowiek zajmujący się działalnością twórczą o indywidualnym charakterze, ujawniającą jego biegłość, a przy tym wykazującą zaangażowanie talentu, wyobraźni i innych cech osobowości, działalnośc ta pełni swoistą funkcję społeczną, zaakceptowaną przez zbiorowość w wyniku zapotrzebowania na określone wartości, które artysta może oferować.

Role:

-artysta-demiurga

-mędrca

-kapłana

-proroka

-dekoratora

-Reformatora

-artysty jako artysty

10.8.główne mity artystyczne:

-mit wyjątkowości

-mit indywidualności

-mit powołania

-mit bezinteresowności

-mit wolności

-mit cierpienia

-mit odrzucenia

10.9.na czym polega kariera artystyczna?

To przesuwanie się jednostek z niżej położonych pozycji społecznych ku pozycjom wyżej położonym wraz z efektami tego przesuwania, czyli zajęciem wysokiego i trwałego miejsca w hierarchii społecznej.

10.10.główne środowiska artystyczne.

Zbiorowości o zróżnicowanej i zazwyczaj nieformalnej strukturze, a także przynależności, powiązane wzajemnymi oddziaływaniami i współzależnościami, posiadające własną ideologią zawodową i ośrodki skupienia:

Średniowieczne cechy i bractwa artstyczne, kolonie artystyczne, salony artystyczne i literackie, kawiarnie literacko-artystyczne, grupy artystyczne.

10.11. główne formy obiegu:

-klasyczny mecenat

-polityka państwa

-rynek

-sponsoring

10.12.obecność sztuki i jej właściwości.

To miejsce społecznego istnienia wytworów sztuki. Forma obecności wsplata w swoisty wezeł miejsce, dzieło i jego odbiorców, determinując wiele warunków i okoliczności taktu z nim, a takzw wpływając do pewnego stopnia na samo to dzieło.

-własciwości fizyczne

-cechy polityczne

0cechy kulturowo-użytkowe

10.13.główne formy obecności sztuki.

-obecność prywatna

-obecność publiczna ograniczona

-obecność publiczna otwarta
-obecność instytucjonalno-artystyczna

-obecność pośrednio zwielokrotniona

-obecność ideacyjna

-obecność utajona

10.14. kim jest odbiorca sztuki i jego publiczność?

Odbiorca sztuki jest każdy człowiek występujący w roli widza, słuchacza czy czytelnika, a więc będący w kontakcie z wytworem sztuki, niezależnie od dziedziny, formy obecności tego dzieła oraz sytuacji psychospołecznej, w której on sam się znajduje.

Publiczność jest swoista całością społeczną z właściwym jej podziałem ról komunikacyjnych, z obiegiem informacji zarówno wewnątrz jej grup składowych, jak i między nimi, z istnieniem mechanizmów kontroli społecznej w odniesieniu do procesów odbioru.

10.15.funkcje sztuki.

-funkcja modelowania wartości społecznych

-funkcja modelowania więzi społęcznych