Ewolucjonizm –w- 18.03.2015
Dobór naturalny
Ewolucja jest procesem dwuetapowym:
- na pierwszym etapie powstaje tworzywo tego procesu w postaci drobnych, dziedzic znych różnic, które powstają wśród osobników.
Dryf genetyczny:
Fenotyp- to zbiór obserwowanych cech organizmu wynikających z interakcji genotypu i środowiska.
Nie wszystkie zmiany powstałe na poziomi molekularnym objawiają się fenotypowo.
O utrwaleniu się zmian zachodzących na poziomi moleularnym, które nie ujawniają się fenotypowo decydują zdarzenia losowe czy dryf genetyczny.
ZMIENNOŚĆ CECH:
dziedziczna- niedziedziczna:
- zmienność dziedziczna to zmienność genetyczna wynikająca z róznic pomiędzy genotypami ( czyli różnic w budowie DNA)
- Zmienność niedziedziczna spowodowana jest wpływem czynników środowiskowych ( proces uczenia się, efekt matczyny, zdolność zmiany ubarwienia
ciągła- nieciągła:
- Jeżeli pod względem badanej cechy jesteśmy w stanie wydzielić 2 lub więcej klas dobrze odgraniczonych od siebie osobników to mówimy o zmienności nieciągłej,
- zmienność nieciagła: crocus sp ;grupa krwi.
obserwowana na poziomie molekularnym lub fenotypowym.
Norma reakcji: to zbiór fenotypów powstałych na bazie danego genotypu w różnych warunkach środowiskowych.
( przykład z podr o gęsiach śnieżnych cw 4)
Na bazie tego samego genotypu mogą powstac dwa fenotypy. Genotypy posiadają plastyczność fenotypową.
- ubarwienie godowe: Rana arvalis, Nilson, 1842 – żaba moczarowa,
- zmienność sezonowa,
- efekt matczyny: Radix balthica – błotniarka jajowata (muszle są prawoskrętne- jest to zależne od genów matki). Znaczenie ma odżywianie oraz tryb życia podczas ciąży.
- modyfikujący wpływ środowiska: ubarwienie zależne od podłoża – płaszczki; wpływ obecności innych osobników gatunku- Amphiprion ocellaris – błazenek okoniowy; wpływ obecności osobników innego gatunku: succinea putris – ślimak, Leucochloridium paradoxum.
ZMIENNOŚĆ NIECIĄGŁA:
Polimorfizm genetyczny – oznacza występowanie różnic w sekwencji DNA osobników danej populacji.
- locus polimorficzny, gdy występują w nim co najmniej dwa allele danego genu.
- locus, który nie jest polimorficzny jest określony jako monomorficzny.
Polimorfizm fenotypowy- rozpatrywany na poziomie fenotypu, oznacza wielopostaciowość – zjawisko występowania odmiennych form w obrębie populacji danego gatunku różniących się funkcjonalnie lub strukuralnie.
ZMIENNOŚĆ NA POZIOMIE MOLEKULARNYM I FENOTYPOWYM:
Molekularnym:
- sekwencja DNA ( polimorfizm genetyczny);
- sekwencji aminokwasów w białkach;
Fenotypowym:
- różnice morfologiczne, fizjologiczne i behawioralne.
Populacja : to grupa osobników tego samego gatunku, żyjących na tym samym obszarze i krzyżujących się między sobą w wyniku czego powstaje płodne potomstwo.
Na pulę genową populacji składają się wszystkie allele wszystkich genów ( = wszystkich loci) wszystkich osobników tej populacji.
Częstością allelu nazywamy względny udział danego allelu, czyli jego proporcję wśród wszystkich kopii genu w populacji.
Częstością genotypu nazywamy względny udział danego genotypu czyli jego proporcję w populacji.
Częstotliwośc alleli i genotypów: w danej populacji jest stała z pokolenia na pokolenie, jeśli na pulę genów nie działają inne czynniki niż rekombinacje zachodzące w czasie mejozy podczas powstawania gamet.
PRAWO HARDY’EGO I WEINBERGA
(p+q)2 = p2 + 2pq + q2
p2- liczebność homozygot dominujących ( AA)
q2- liczebność homozygot recesywnych ( aa)
2pq – liczebność hetrerozygot
O populacji w której nie zachodzą żadne zmiany częstości alleli i genotypów mówimy, że populacja jest w równowadze Hardy’ego i Weinberga. Muszą być spełnione następujące warunki:
Organizmy są diploidalne
Rozmnażają się płciowo
Pokolenia nie zachodzą na siebie
Populacja jest nieograniczenie liczna
Nie działa dobór naturalny
Osobniki kojarzą się losowo – brak doboru płciowego ( populacja jest panmiktyczna)
Nie ma mutacji
Nie ma migracji
Hipoteza ta jest „hipotezą zerową” – punktem odniesienia.
Populacja nieograniczenie liczna: losowe zmiany powodujące zmianę częstości alleli nazywamy dryfem genetycznym.
Do zdarzeń losowych, które mogą wpłynąć na zmianę częstości alleli w populacji zaliczamy:
- efekt założyciela ( migracje),
- efekt gubienia genów ( efekt szyjki od butelki).