OŚWIECENIE
NAZWA I RAMY CZASOWE EPOKI
Epoka oświecenia wywodzi swą nazwę od światła, to ono miało bowiem odzwierciedlać filozofię nowej epoki, nową świadomość i kształtujący się światopogląd. Dotychczasową ciemnotę, religijność i zacofanie odrzucono na rzecz nauki i empirycznego poznania świata. Symbolizowała rozproszenie mroków baroku przez światło.
Europa Zachodnia: l. 80. XVII w. – 1789-1799 (opublikowanie postulatów Newtona, m.in. o grawitacji oraz rozprawy Johna Locka - rewolucja francuska)
Polska: l. 40. XVIII w. – l. 20 XIX w. (wyd. 1. tomu poezji A. Mickiewicza – „Ballady i romanse” 1822)
3 zasadnicze fazy polskiego oświecenia:
I FAZA „WCZESNA” – od lat 40. Do 1764 (objęcie tronu przez S. A. Poniatowskiego).
II FAZA „DOJRZAŁA” – 1764 – 1795 (okres panowania Poniatowskiego do III rozbioru).
III FAZA „SCHYŁKOWA” – 1795 – 1822 (wpływ na Polskę mieli zaborcy).
PRZEMIANY EPOKI
- wzrost znaczenia mieszczaństwa,
- odkrycia fizyczne i matematyczne,
- sprzeciw wobec wojen i sporów o tron,
- równość i wolność wszystkich obywateli,
- podważanie autorytetu władzy świeckiej i duchownej,
- upowszechnienie wykształcenia i idei demokratycznych,
- wiara w postęp, który miał się dokonać dzięki rozwojowi nauki,
- świat zaczęto postrzegać jako strukturę opartą na prawach nauk ścisłych możliwą do opanowania dzięki ludzkiemu umysłowi, wolnemu od przesądów i domysłów; zaprzeczenie wizji rzeczywistości w baroku
– chaotycznej, niepewnej, niezrozumiałej.
OSIĄGNIĘCIA EPOKI
a) zreformowanie nazewnictwa roślin i zwierząt – Karol Linneusz,
b) prawo powszechnego ciążenia, rachunek różniczkowy – Isaac Newton,
c) maszyna parowa – James Watt,
d) prawo o ruchu planet – Jan Kepler,
e) piorunochron – Beniamin Franklin,
f) termometr – Anders Celsjusz,
g) zbadanie składu powietrza i wody – Antonine Lavoisier,
h) balon na ogrzane powietrze – bracia Montgolfier,
+ spadochron, krosno mechaniczne, postęp w medycynie, wzrost długości życia o ok. 10 lat
Był to okres filozofów, uczonych, encyklopedystów, kompozytorów, zakładania muzeów, galerii malaskich, budowy imponujących rezydencji królewskich.
WIELKA ENCYKLOPEDIA FRANCUSKA (1751-1780) [Denis Diderot, J. J. Rousseau, Voltier, Monteskiusz, Jean d’Alembert] – jej wydanie było największym przesięwzięciem epoki. Zmierzała do racjonalnego, zgodnego z duchem oświecenia, opisu zasad wszechświata i prawdłowości rządzących społeczeństwem, odrzucając dokrtryny religijne jako źródło wiedzy, a także nietolerancję wyznaniową,elementy bajeczne i nadprzyrodzone w historii.
W oświeceniu narodziły się idee konstytucji (USA, Polska, Francja), trójpodziału władzy, wolności, równości. Powstała „Deklaracja praw człowieka i obywatela”. Upowszechniła się edukacja, druk książek, zmniejszył się analfabetyzm. Narodziło się czasopiśmiennictwo (publiczne debaty).
FILOZOFIA EPOKI
KRYTYCYZM – krytyka tradycyjnych instytucji politycznych, społecznych, Kościoła, form życia religijnego, ustaleń nauki.
RACJONALIZM – rozum najważniejszym narzędziem poznania prawdy i świata, jest zdolny odróżnić prawdę od fałszu, każda racja musi być poparta argumentami. (Diderot, Wolter, Kartezjusz – zwolennik systematycznego ładu w dochodzeniu do prawdy odrzucał wszelkie uprzedzenia i przesądy).
EMPIRYZM – wiedzę o rzeczywistości zdobywamy dzięki doświadczeniu, odrzucanie wszystkiego, czego nie da się potwierdzić w praktyce.
DEIZM – przekonanie, że Bóg stworzył świat, ale poza tym nie ingeruje już w ludzkie życia.
ATEIZM – pogląd całkowicie odrzucający istnienie Boga.
MATERIALIZM – przekonanie, że byty materialne nie istnieją, a świat składa się z materii, odpowiedzi szukano w porządku przyrody.
SENSUALIZM – pogląd, wg którego rzeczywistość poznajemy zmysłami, wrażeniami, które są odbiciami zmysłowymi (John Locke – „tabula rasa” ?).
UTYLITARYZM – głosi, że dążenie do zaspokojenia potrzeb jest moralne, jeśli przynosi pożytek ogółowi, jeśli zapewnia szczęście wszystkim [Diderot, Rousseau, Wolter].
LIBERALIZM – uznawanie wolności za najwyższą wartość w życiu gospodarczym, politycznym
i społecznym.
LIBERTYNIZM – nurt skierowany przeciwko tradycyjnej obyczajowości i moralnym ograniczeniom narzucanym przez religię.
SZTUKA (STYLE).
SENTYMENTALIZM [J. J. Rousseau]:
- nastrojowość, wyższość uczuć nad rozumem!,
- zamiłowanie do wiejskich pejzaży,
- sielankowe sceny parkowe i miejskie, zabawy pasterskie,
- przyjazna i łagodna przyroda,
- dominacja uczuć i emocji (zakochane pary, pogrążeni w melancholii kochankowie),
- sceny dworskie, wytworne zabawy z elementami pejzażu sentymentalnego,
- natura była zestawiona z bogactwem architektonicznym (świątynie Dumania).
KLASYCYZM:
- porządek, stateczność, harmonia, symetria, geometryczne kształty,
- odwołanie do rozumu,
- kopuły, kolumny,
- budynki na planie koła i kwadratu,
- szkoły, teatry, domy handlowe,
- trójkątny fronton wypełniany płaskorzeźbą,
- portyk - w architekturze antycznej rodzaj ganku lub obejścia kolumnowego stanowiącego część wejściową budowli, niekiedy był to osobny budynek.
- tematyka mitologiczna, historyczna; portrety: proporcje, naśladowanie kompozycji antycznych, dokładność, przejrzystość.
ROKOKO:
- lekkość, dekoracyjność, swobodna kompozycja,
- sprawianie przyjemności dla oka,
- na ścianach lustra, tkaniny,
- złocenia, bogactwo, ornamentyka,
- okna zakończone łukiem, ażurowe balustrady,
- kościoły na planie koła i kwadratu,
- dążenie do elegancji (nurt związany z kulturą dworską).
NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA:
Malarstwo: Jacques-Louis David „Leonidas pod Termopilami”, „Portret małżonków Lavouiser”,
Rzeźba: Antnio Canova: „Amor i Psyche”, „Bertel Thordvalsen (pomniki J. Poniatowskiego i M. Kopernika).
Architektura: Łazienki, Pałac Elizejski.
POLSKA W OŚWIECENIU
z inicjatywy Poniatowskiego zaczęto wydawać „Monitor”,
b) utworzono:
* Szkołę Rycerską (przygotowanie do służby wojskowej),
* Collegium Nobilium (zakres nauczania: nauki matematyczno-przyrodnicze, ekonomię, prawo polskie, naukę języków oraz lekturę pisarzy nowożytnych),
* pierwszą polską bibliotekę publiczną - Bibliotekę Załuskich,
* pierwszy teatr polski - Teatr Publiczny,
* Komisję Edukacji Narodowej (opracowała system powszechnej edukacji),
* Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych (przygotowanie programu, książek i podręczników),
c) mecenat króla w oświeceniu:
Poniatowski sprowadza do Polski wybitnych artystów. Opiekuje się nie tylko pisarzami, ale również malarzami (Marcello Bacciarelli – portrety, Zamek Królewski), rzeźbiarzami, architektami (Dominik Merlini – Pałac Łazienkowski]. Mają oni wyznaczone zadania i stałą pensję.
Konstytucja 3 maja (1791 r.):
- zniesienie „liberum veto” i konfederacji,
- religia katolicka religią panującą,
- trójpodział władzy: ustawodawcza (Sejm), wykonawcza (król i Straż Praw), sądownicza (sejmy,
- zniesienie wolnej elekcji,
- uznanie chłopów za część narodu,
- pozbawienie szlachty prawa najwyższej zwierzchności nad poddanymi.
obiady czwartkowe:
Król spotykał się z uczonymi na Zamku Królewskim, a później w Łazienkach; bez udziału kobiet. Dyskutowano tam o najważniejszych sprawach nauki, sztuki, kultury, literatury, polityki, w połączeniu z rozrywką (dowcipne wiersze, żartobliwe turnieje literackie). [A. Naruszewicz, I. Krasicki, S. Trembecki, S. Konarski, I. Potocki, F. Bohomolec]
IGNACY KRASICKI
BAJKA - krótki, epicki utwór literacki, zawierający morał (pouczenie), może być wierszowany i żartobliwy. Morał może znajdować się na początku lub na końcu utworu albo wynikać z jego treści. Istotną cechą bajki jest alegoryczność. Bohaterami bajek mogą być ludzie, a także zwierzęta, przedmioty i zjawiska, które uosabiają typy ludzkie, cechy charakteru lub przeciwstawne poglądy i stanowiska; morał, puenta, jasność treści, czystość, prostota języka, wyrazistość charakteru postaci i opisu sytuacji, środkiem artystycznej wypowiedzi są zwierzęta symbolizujące określone cechy ludzkie (alegoria).
narracyjna – krótka wierszowana nowela zawierająca nieskomplikowaną fabułę.
epigramatyczna – pozbawiona elementów epickich.
ALEGORIA – element świata przedstawionego, sytuacje, postępowania, wydarzenia, które poza sensem dosłownym mają znaczenie dodatkowe, ukryte.
„WILK I OWCE”
- wilk był podstępny, ostrożny, fałszywy, niemoralny, zakłamany, jego zachowanie wobec owiec było nieodpowiednie, bezwzględny, okrutny, manipulator,
- był w stanie zrobić wszystko, aby wygrać; zdawał sobie sprawę, że ma przewagę nad owcami i wykorzystał to,
- owce były głupie, łatwowierne, litościwe, pracowite, a ich zachowanie było lekkomyślne, niepamiętliwe,
- nie zdawały sobie sprawy z zagrożenia ze strony wilka, pomimo dobrych intencji, za dobre serca spotkała je kara,
- surowiej zostały ocenione owce,
- z przedstawionej sytuacji wynika, że nie należy z góry zakładać, że każdy jest dobry, a za okazaną pomoc otrzymamy nagrodę. Człowiek nie powinien być łatwowierny i przekładać swojego dobra nad dobro innych, nieznajomych, a tym bardziej silniejszych osób. Bajka przestrzega nas przed złymi intencjami innych,
- autor poddaje krytyce owce, uważam, że ich lekkomyślne zachowanie powinno być dla nas przestrogą. Krytykuje je, ponieważ wykazały się ludzkimi wadami, takimi jak m.in. bezmyślność, głupota, łatwowierność.
„LEW POKORNY”
- bajka ta opowiada o lwie, który chciał pokazać, że jest pokorny i prosił innych, aby wprost mówili, co o nim myślą. Jednak nie był on gotowy na krytykę, którą usłyszał od jednego z bohaterów i w rezultacie wolał pozbyć się go.
- tytuł bajki to oksymoron, sugeruje odbiorcom, że lwa charakteryzują dobre cechy, jednak po zapoznaniu się z treścią, zupełnie nie możemy tego o nim powiedzieć,
- cechy lwa: fałszywy, żądza władzy, słaby psychicznie, silny fizycznie, rozwiązuje problemy przemocą, nie radzi sobie z krytyką, zadufany w sobie, zakłamany,
- lis: uległy i podporządkowujący się, mówi nie to co myśli, lecz to, co inni chcą usłyszeć, dzięki temu jest w stanie przetrwać, to fałszywy pochlebca,
- owca: nazbyt odważna, pewna siebie, a mimo to bezbronna, która dzięki swoim zaletom została pozbawiona życia,
- bohaterowie mieli dwa wyjścia: kłamać albo mówić prawdę. Żadne z nich nie było dobre, ponieważ kłamstwo jest niemoralne (i nie jest tym, co chciał usłyszeć lew), a powiedzenie prawdy skończyło się niezadowoleniem i śmiercią. Obie możliwości nie przyniosły zamierzonego efektu,
- bajka epigramatyczna, krótka, składa się z 6 wersów, zachowane są rymy aabb, jest w niej 3 bohaterów, są to zwierzęta mające ludzkie cechy, lis pochwala lwa, a owca go gani.
„PODRÓŻNY”
- bohaterem jest człowiek,
- bohater podróżował przez długi czas, był głodny i spragniony. Znalazłszy worek ucieszył się myśląc, że to jedzenie, które w tym momencie było dla niego ważniejsze, niż faktyczna wartość saszetki, czyli diamenty,
- poucza nas, że pozory często mogą mylić i nie wszystko jest takie, jakim się wydaje. Okazuje się też, że bogactwo i pieniądze nie są najważniejszą wartością w życiu człowieka. Jednak istnieją rzeczy ważniejsze, które są niezbędne do przeżycia, jak np. jedzenie,
- bez tego, co pozwala nam zaspokoić potrzeby ludzkie, nie jesteśmy w stanie przeżyć, a co za tym idzie – rzeczy materialne tracą swoje znaczenie.
SATYRA – utwór literacki ośmieszający lub piętnujący ukazywane w nim zjawiska – wady i przywary ludzkie, obyczaje, osoby, grupy, stosunki społeczne, postawy światopoglądowe, sposoby zachowania i mówienia. Pokazuje zjawiska przerysowane, zdeformowane, przez komiczne wyolbrzymienie lub pomniejszenia. Wyraża krytyczny stosunek autora do określonych zjawisk życia. Nie proponuje jednak żadnych rozwiązań pozytywnych, wzorców lub ideałów.
„ŻONA MODNA”
- narrator pierwszoosobowy, Piotr, szlachcic ziemianin, który właśnie się ożenił,
- sytuacja narracyjna: jest to rozmowa dwóch bohaterów o blaskach, a raczej cieniach małżeństwa; jeden z nich gratuluje drugiemu; Piotr bez entuzjazmu mówi o małżeństwie,
- żona ma posag, jest dobrze wychowana, mądra, inteligentna, ładna, ale pochodzi z miasta,
- argumenty przeciwko zawarciu małżeństwa: różne zainteresowania, brak porozumienia, różnice w wychowaniu,
- argumenty za zawarciem małżeństwa: podejście materialistyczne (ze względu na posag), zauroczenie (od pierwszego wejrzenia), honor,
- postanowienia w intercyzie: podczas choroby żona będzie mieszkała w mieście pod opieką Francuzki, co zimę będzie odwiedzać stolicę, będzie posiadać swój własny luksusowy powóz, małżeństwo będzie miało wydzielone pokoje (żona, mąż, goście),
- zmiany żony w nowym domu: parkan drewniany zastąpi ogrodzeniem z metalowych prętów, większa jadalnia, osobna bawialnia, wydzielone pokoje, zmiany w ogrodzie,
- podczas wizyty gości doszło do pożaru stodoły, Piotr poszedł go ugasić, a po powrocie został wyśmiany przez pozostałych, pomimo smutku i załamania,
- mąż: małżeństwo tylko ze względu na posad, traktował małżeństwo jak umowę,
- żona: niezadowolona z życia na wsi, nie docenia męża, robi wszystko na pokaz, rzeczy materialne ważniejsze niż uczucia,
- „bezimienna krytyka satyryczna” – autora nie przywołuje konkretnych osób, lecz przedstawia wady małżonków tylko na podstawie postaw bohaterów satyry,
- osiągnął efekt komizmu dzięki zastosowaniu ironii w wypowiedziach pana Piotra, a także wyolbrzymieniu zachcianek żony oraz jej zafascynowania życiem w mieście,
- klasycystyczny charakter utworu: wywodzi się z antyku, jej celem jest naprawa moralna społeczeństwa, ma klasyczną budowę, środki stylistyczne, zawiera przesłanie.
„ŚWIAT ZEPSUTY”
- głównym celem pisania satyr jest naprawa moralna społeczeństwa i udowodnienie/pokazanie im, że to co robią, jest nieodpowiednie; obnażenie ludzkiej bezmyślności,
- w 6 pierwszych wersach autor przedstawia zachowania i analizuje społeczeństwo. Skupia się na ogólnym obrazie. Dopiero później przywołuje konkretne przykłady niemoralnych zachowań. Zastanawia się również, gdzie podziały się dawniej uważane ze ważne wartości (cnota, prawda). Po kolei opisane są zjawiska (Prawda, Ojciec, Syn, Upadek, Kobieta, Małżeństwo, Klęska, Ojczyzna),
- krytykuje odejście od religii, możliwość rozwodów, okradanie ojczyzny; zauważa, że w społeczeństwie brakuje autorytetów, a dzieci wstydzą się swoich rodziców. Małżeństwa są zawierane ze względu na posag, zysk. Gloryfikuje cechy, jakimi charakteryzowali się nasi przodkowie.
- nie ocenia zbyt dobrze rzeczywistości, uważa, że dawniej było lepiej,
- ojczyzna została porównana do okrętu; autor wierzy, że mimo tych ludzkich wad damy radę obronić nasz kraj. Neguje też uciekanie z niego w obawie przed trudnościami; jego zdaniem należy walczyć o przetrwanie i pomimo przeciwności nie poddawać się. Wierzy w odbudowę Polski.
„DO KRÓLA” (satyra dedykacyjna, do S. A. Poniatowskiego)
- autor krytykuje monarchę zarzucając mu, że pomimo posiadania wielu dobrych cech, nie znajduje prawdziwych przyjaciół; ironicznie opisuje zalety króla,
- rzeczywistej krytyce zostaje poddany Wolter, który uważał, ze monarcha nie może mieć przyjaciół. Krasicki neguje tę postawę i wyraża na ten temat własną opinię – sprzeczną z Wolterem. Krytykuje i ośmiesza szlachtę (część), która atakowała monarchę, zgromadzoną wokół stronnictwa antykrólewskiego,
- satyra ta zbudowana jest na zasadzie ironii – na pierwszy rzut oka, stosuje wobec monarchy zarzuty, które jednak nie są przekonywujące. Ostatecznie jednak obnaża wady szlachty, a o królu wypowiada się pozytywnie.
- zarzuty wobec króla Krasicki wkłada w usta szlachcica (absurd: król został ukazany jako wzorowy władca, zarzuty są bezsensowne): zbyt młody wiek, zbytnia łagodność w sprawowaniu władzy, zbyt wysokie wykształcenie, przesadna dbałość o sztukę, kulturę, naukę, pochodzi ze szlachty, jest królem z elekcji.
„MONACHOMACHIA”
- poemat relacjonuje autentyczne obyczaje XVIII w.,
- inspiracją było życie zakonne XVIII-wiecznego kleru,
- tytuł oznacza „wojnę mnichów” – historia konfliktu między dwoma klasztorami (dominikani i karmelici); autor opisuje bezsensowny spór teologiczny,
- utwór został wydany anonimowo, przypisywano go Krasickiemu, w odpowiedzi na taki napisał „Antymonachomachię”, w której tylko pozornie odwołuje głoszone poglądy, a w rzeczywistości krytykuje kler oraz jego odbiorców,
- POEMAT HEROIKOMICZNY – GATUNEK POETYCKI WYWORZĄCY SIĘ Z ANTYKU, DŁUŻSZY WIERSZOWANY UTWÓR EPICKI, BĘDĄCU PARODIĄ EPOSU BOHATERSKIEGO, W KTÓRYM BŁAHY TEMAT PRZEDSTAWIONY JEST W SPOSÓB PRZESADNIE PATETYCZNY W CELU OSIĄGNIĘCIE EFEKTU KOMICZNEGO; wykpienie poważnego stylu, pełnego patosu językam jakim opisywano przygody legendarneych mitologicznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności. Śmieszność uzyskiwana poprzez kontrast – poważny język i błaha treść; łączy w sobie 3 aspekty: parodię, epos bohaterski i komizm, co świadczy o wysokich walorach artystycznych utworu i o wielkim talencie wirtuoza. Zastosowanie komizmu, parodii, ironii.
- parodia „Iliady” i „Odysei” Homera: porównania homeryckie, liczne apostrofy, Pankracy – parodia mądrego mentora z „Illiady”
- Rafał i Rajmund – Achilles i Patroklos (parodia),
- bitwa między mnichami – parodia bitew z “Illiady”, parodia opisu tarczy Achillesa (aluzja literacka),
- typowy zakonnik jest otwarty, cichy, wyciszony, asceta, pomocny, skromny, pobożny, skupiony, oddany sprawom duchowym, wybiera życie klasztorne bo odczuwa powołanie, chce pomagać innym, z dala od pokus chce oddać się Bogu, jego dzień to: modlitwa, skromne posiłki, surowy rygor, wczesne wstawanie,
- zakonnik w tym utworze: jest leniwy, wygodny, śpioch, ceni wygodę, rozmiłowani w luksusie, otyły, lubi pić i jeść, obca jest mu miłość do bliźniego, wybrał takie życie, bo zakon gwarantował fortunne, spokojne, wygodne życie, dobrobyt, jego dzień to: późne wstawanie, picie alkoholu, bijatyki, lekceważy swoje obowiązki,
- przeor nie zwracał uwagi na Boga, uważał się za władcę zakonu , konflikt spowodowany przez Eris (podobnie jak wojna trojańska),
- przeor ma ogromną władzę i zbyt wysokie mniemanie o sobie, wydaje mu się, że jest idealny; kler jest wywyższony, przypisuje mu się ponadprzeciętne cechy,
- czysty język, jasna, przejrzysta forma, dokładne opisy, liczne epitety, sceny bijatyk i kłótni, patos!,
- hiperbolizuje bohaterów, nadaje im cechy niemożliwe, podniosły styl opisuje wady, parodia, podniosły styl, a błahy temat.
komizm - zespół cech jakiejś osoby, sytuacji, jakiegoś zdarzenia, przedmiotu budzących wesołość, rozśmieszających; śmieszność, zabawność, komiczność
parodia – najbardziej wyrazista odmiana stylizacji, wypowiedź naśladująca cudzy styl w celu jego ośmieszenia
ironia- zamierzona sprzeczność między dosłownym sensem wypowiedzi a jej właściwym, kwestionującym ten sens znaczeniem sugerowanym m.in. przez intonację wypowiadającego, kontekst lub ukryte środki poetyckie; ironia ukazuje dystans do przedstawionej sytuacji.
W dziele Krasickiego temat został ośmieszony przez formę, czyli sparodiował obraz zakonów w XVIII-wiecznej Polsce. Forma została ośmieszona przez temat – parodia eposu bohaterskiego, poważne gatunku służącego do opisu wydarzeń i postaci znacznej rangi.
Krasicki wielokrotnie w tekście podkreślił, iż pisze w zgodzie z obowiązującymi w literaturze satyrycznej normami etycznymi. Ośmiesza negatywne przejawy życia, wady, słabości ludzkiego charakteru, ale unika bezpośredniego krytykowania konkretnych osób – „I śmiech niekiedy może być nauką, kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa”.
JÓZEF WYBICKI „PIEŚŃ LEGIONÓW POLSKICH WE WŁOSZECH”
HYMN – pieśń pochwalna o patetycznym nastroju, której tematyka dotyczy rzeczy najwyższej wagi, zawiera ważną ideę, jest podział na strofy i refren, wyczuwalny rytm, wzniosły nastrój, wykrzyknienia, powtórzenia, rymy, bohater zbiorowy, język jest prosty, niewyszukany, nie zawiera nadmiaru środków artystycznych.
- wydarzenia historyczne ukazane w „Pieśni…” to: utrata niepodległości przez Polskę, chęć walki o nią, plan powrotu Legionów do kraju w tym celu, potop szwedzki, Stefan Czarniecki, Napoleon Bonaparte i jego rządy, dążenie do zgody z zakonami, powstanie kościuszkowskie, pieśń ukazuje uczucia zbiorowe i jednostkowe,
- ukazana rola zgody narodowej w walce o niepodległość
- demokratyzm, rola zgody narodowej, rozszerzenie pojęcia narodu na inne warstwy,
- nowy sposób myślenia o państwie, narodzie,
- gotowość do poświęcenia życi,
- powstanie: 15.7.1797; wykonanie: 21.7.1979; hymn: 1927 r.,
- zalety: dużo optymizmu w tekście, urokliwy,
- wady: nie ma taktu do maszerowania, niełatwo go zaśpiewać,
- nie można się w nim doszukać smutku, rozpaczy, pogrzebów, braku nadziei, nie odzwierciedla sytuacji, która panowała w Polsce, ponieważ przepełnia go optymizm, nadzieja i radość,
9. FRANCISZEK KARPIŃSKI – „LAURA I FILON”
SIELANKA KONWENCJONALNA – ukazuje idealny obraz życia pasterzy i pasterek.
KONWENCJONALIZM – trzymanie się utartych, powielanych reguł; stosowanie powtarzalnych wzorców w zachowaniu lub wykonaniu czegoś.
SIELANKA – realistyczny rodzajowy obrazek z życia pasterzy, sytuacja osadzona w wyidealizowanej wsi, krainie Arkadii, zaludnionej przez pasterzy, myśliwych, rolników, rybaków, wiodących prosty, szlachetny żywot, zgodny z naturą, dialog,
SIELANKA CZUŁA – odmiana gatunku sielanki, przybierająca formę pieśni miłosnych, często o ukrytej, ale wyraźnej aluzji
Sentymentalizm w „Laurze i Filonie”: wieś, las, księżyc, jawor, koszyk malin, temat – perypetie miłosne dwoja zakochanych, język sielanki jest prosty, melodyjny, z wyraźnym podziałem monolog-dialog, co można przyrównać do opery; potoczny, mało środków stylistycznych, nie jest to gwara.