WRODZONE I DZIEDZICZNE CHOROBY KOŚCI
Częstsze wrodzone zaburzenia strukturalne:
Aplazja (np. brak palca)
Obecność dodatkowych kości
Nieprawidłowe zarastanie się kości (przedwczesne zamykanie szwów kostnych czaszki, wrodzone zrośnięcie żeber)
Jednostki dziedziczone:
Achondroplazja
Nadmierna łamliwość kości (osteogenesis imperfecta)
Marmurkowatość kości
ACHONDROPLAZJA
Choroba wrodzona, dziedziczona autosomalnie dominująco
Jest uważana za najczęstszą spotykaną nieletalną chorobą heterozygotyczną !!!!!
Jednostki homozygotyczne rzadko bo niedorozwój klatki śmierci
Upośledzone dojrzewanie chrząstki w płytce wzrostowej
Główna przyczyna karłowatości oraz najczęstsza wrodzona choroba płytki wzrostowej
(ostechondrodysplazja)
Przyczyna: mutacja dominująca genów kodujących rec. 3 dla FGH – krótkie ramię ch.4
Dotyczy wszystkich kości rozwijających się na podłożu chrzęstnym
Objawy: skrócenie nieproporcjonalne proksymalnych części kończyn
Łukowate wygięcie nóg
Postawa z lordozą (łękowatość)
Morfologia:
Płytki chrzęstne wzrostowe zawierają hipoplastyczne bezładnie rozmieszczone chondrocyty.
SAMOISTNA KRUCHOŚĆ KOŚCI (OSTEOGENESIS IMPERFECTA)
Choroba dziedzina, dziedziczona autosomalnie dominująco (typ 2 autosomalnie recesywnie)
Przyczyna: nieprawidłowe wytwarzanie kolagenu typu I
4 typy osteogenesis imperfecta
Objawy: mnogie złamania kości
W przebiegu choroby zajęte są również inne tkanki zawierające kolagen typu I
(skóra, stawy, gałka oczna)
Opóźnione wyrzynanie zębów
Utrata słuchu
Błękitne zabarwienie twardówek
MARMURKOWATOŚĆ KOŚCI (OSTEOPETROSIS)
Choroba dziedziczna, dziedziczona autosomalnie dominująco i recesywnie
Mutacje wywołujące chorobę - heterogenne
Np. mutacja genu dla osteprotegryny (N: osteprotegryna hamuje powstawanie osteoklastów)
Przyczyna: niedostateczna aktywność osteoklastów
powstania znacznie pogrubiałych, wysoko zmineralizowanych, nadmiernie łamliwych kości
Objawy: nadmierna łamliwość
Niedokrwistość
Małopłytkowość
Zwiększona podatność na zakażenie bo zmniejszenie przestrzeni dla szpiku
Porażenie nerwów czaszkowych bo ucisk nerwów przez pogrubiałe kości
2.ZRZESZOTNIENIE KOŚCI I NABYTE CHOROBY METABOLICZNE
Niedobory witaminowe wywołujące choroby kości :
Niedobór witaminy C (gnilec, szkorbut)
Niedobór witaminy D (krzywica, rozmiękanie kości)
ZRZESZOTNIENIE KOŚCI – OSTEOPOROZA
najczęstsza choroba metaboliczna świata zachodniego.
Charakteryzuje się niską masą kości, zmniejszeniem ich gęstości, zaburzeniem mikroarchitektury
wzrost kruchości, większa podatność na złamania
Zaburzenia mikroarchitektury: spadek liczby i grubości blaszek kostnych
Obecność poziomych „przerwań”
Miejscowa (np. gdy długie unieruchomienie kończyn)
Uogólniona
Pierwotna (najczęściej)
Związania w wiekiem (osteoporoza starcza)
Związana z okresem pomenopauzalnym (osteoporoza pomenopauzalna)
Wtórna
Zaburzenia endokrynologiczna
Nadczynność przytarczyc,
Nadczynność, niedoczynność tarczycy
Hipogonadyzm
Akromegalia
Zespół Cuschinga
Prolactinoma
Cukrzyca typu I
Choroba Addisona
Nowotwory
Szpiczak mnogi
Przerzuty nowotworowe
Związane z przewodem pokarmowym
Niedożywienie , zespoły złego wchłaniania , niedobory wit.
Niecałkowite wycięcie żołądka
Niewydolność wątroby
Uogólnione choroby reumatyczne
Gościec stawowy
SLE
Łuszczycowe zapalenie stawów
Związanie z lekami
Leki p/krzepliwe, GKS, leki p/drgawkowe , lit
Chemioterapeutyki
Inne
Choroby płuc , POChP
Homocystynuria
Choroba Gauchera
Niedokrwistość
Patogeneza: utrata równowagi pomiędzy kościotworzeniem a kościoresorbcją
Osteoblasty i kom. Zrębowe mają na swojej powierzchni ligand RANK
RANK = aktywator receptora dla czynnika jądrowego NFkB
Makrofagi mają na swojej powierzchni receptor dla RANK
Gdy aktywacja owego rec. – makrofagi osteoklastami
Dodatkowo kom. Zrębowe produkują M-CSF – czynnik stymulujący kolonię makrofagów
Ścieżka owej kościoresorpcji jest kontrolowana przez osteprotegrynę
Produkowana przez kom. Zrębu i osteoblasty może uchwycić ligand RANK
GŁÓWNY CZYNNIK W PATOGENEZIE OSTEOPOROZY
= nieprawidłowe współdziałanie RANK i osteoprotegryny
WPŁYW WIEKU (głownie zmniejszenie wytwarzania kości)
Szczytowa masa kości = ważny czynnik ryzyka osteoporozy
Wyższa u mężczyzn oraz u osób rasy czarnej
Największą gęstość kości osiągamy w 3 dekadzie życia, później spada o 0,7% co roku.
Największa utrata tam gdzie kość gąbczasta obfita – kręgi, szyjka kości udowej
WPŁYW ZABUZREŃ HORMONALNYCH (zmniejszen wytwarzania kości i zwiększona resorbcja)
Spadek estrogenów wzrost produkcji IL1, IL6, TNF wzrost prekursorów osteoklastów
pobudzona produkcja ligandu RANK, M-CSF
Estrogeny pobudzają Osteprotegrynę
spadek testosteronu u 1/3 mężczyzn z osteoporozą
największa utrata masy kostnej w trzonach kręgów.
CZYNNIKI GENETYCZE
Aktywność receptora dla witaminy D determinuje gęstość kości (gen VDR)
CZYNNIKI MECHANICZNE zwłaszcza przyrost masy ciała, aktywność fizyczna
WPŁYW DIETY spożywanie Ca i Wit.D
Morfologia: beleczki kostne cieńsze
Główna zmiana histologiczna= zwężenie beleczek kostnych,
poszerzenie kanałów Haversa
nie ma zaburzenia stosunku soli mineralnych do macierzy białkowej
Cechy kliniczne: bezobjawowa we wczesnych fazach
Złamania trzonów kręgów, miednicy, uda
Leczenie : suplementacja estrogenowa
Odpowiednia zawartość Ca w diecie przed 30 r.ż
Bifosfoniany (hamują osteoklasty)
SERM – modulatory rec. estrogenowego
KRZYWICA (RACHITIS), ROZMIĘKANIE KOŚCI (OSTEOMALACIA)
Przyczyna: Niedobór witaminy D
Dochodzi do niedostatecznej mineralizacji kości
Nadmiar niezmineralizowanego osteoidu
Krzywica dotyczy dzieci
Rozmiękanie kości osób u których rozwój kości się już zakończył
CHOROBY KOŚCI W NIEWYDOLNOŚCI NEREK
1.niewydolność nerek prowadzi do wtórnej nadczynności przytarczyc
2.spadek syntezy aktywnej Wit. D spadek Ca spadek mineralizacji kości
3.hieprfosfatemia hamuje aktywność α1 hydroksylazy
4. kwasica metaboliczna i odkładanie się w kości glinu
CHOROBA KOŚCI TOWARZYSZĄCA NADZCYNNOŚCI PRZYTARCZYC
Morfologia: wzrost aktywności osteoklastów
Zwiększona ich liczba + erozja powierzchni kości
Warstwa korowa i beleczkowa znikają zastępowane luźną tkanką łączną
Resorpcja kości najsilniejsza w obszarach podokostnowych
Zmiany najlepiej widoczne po stronie promieniowej w paliczkach środkowych 2,3 palca
W jamach szpikowych wzrost luźnej tk. Łącznej oraz naczyń
Obecne złogi hemosyderyny świadczące o krwotokach powstałych w trakcie złamań
GUZ BRUNATNY= wyraźna masa z osteoklastów, kom. Olbrzymich i złogów hemosyderyn
Często obecne zmiany torbielowate („włóknisto-torbielowate zapalenie kości”)
3.ZAPALENIE KOŚCI I SZPIKU (osteomyelitis)
Najczęściej spowodowana przez : bakterie ropotwórcze oraz Mycobacterium Tuberculosis.
ROPNE ZAPALENIE KOŚCI I SZPIKU (osteomyelistis purulenta)
Rozsiew drobnoustrojów:
- drogą krwi (głównie)
- bezpośrednie szerzenie ogniska zapalenie z stawów bądź tkanek miękkich
- podczas urazu ze złamaniem otwartym, w czasie operacji ortopedycznych
NAJCZĘSZTSZY DROBNOUSTRÓJ PATOGENETYCZNY : Staphylococus aureus
Skłonność do zakażeń kości bo ma rec. dla składowych macierzy kostnej
Inne drobnoustroje: dwoinki zapalenie płuc , pałeczki G(-)
E. Coli, paciorkowce gr.B -- u noworodków
Salmonella – szczególnie u osób z niedokrwistością sierpowato krwinkową
Bakterie beztlenowe – w zakażeniach pourazowych
Morfologia:
OSTRE ZAPALENIE KOŚCI
Obfity naciek z neutrofilów
U dzieci – zajęte głównie przynasady kości długich (bo spowolnienie przepływu krwi)
U dorosłych - kręgi (bo dobrze unaczynione)
W ciągu kilku dni dochodzi do martwicy, bo zamknięcie naczyń przez wzrost ciśnienia w jamie szpikowej i nadmierną ilość enzymów
W kościach długich zapalenie szerzy się wzdłuż warstwy korowej może sięgać pod okostną
Czasem podokostnowe ropnie – szczególnie częste u dzieci
Zakażenie może szerzyć się na tk. Miękkie powstają przetoki
U noworodków luźno przylegająca okostna i istniejąca połączenia między naczyniami przynasady i nasady umożliwia szerzenie zakażenia do nasady kości oraz torebki stawowej.
U dorosłych szerzenie się zakażenia do stawów – rzadziej bo okostna przylega mocno
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE KOŚCI
Napływ kom. Zapalnych z czasem wywołuje reakcję naprawcze tzn.
Aktywacje osteoklastów, Napływ fibroblastów, Powstawanie nowej kości
Martwak (sequestrum) = pozostałość martwiczo zmienionej kości, są resorbowane
Większe otaczane rąbkiem odczynowej kości otoczki (involucrum-trumienki)
Ropnie Brodiego= odgraniczenie przez sklerotyczną kość ropnia.
Powikłania : złamania patologiczna, bakteriemia, zapalenie wsierdzia
Rzadziej: Powstawanie przetok, Rak płaskonabłonkowy w kanałach przetok
Mięsaki, skrobiawica
Cechy kliniczne: gorączka, osłabienie, leukocytoza
Ból, obrzmienie, zaczerwienie,
Zmiany kostne przez około tydzień od objawów ogólnych pozostają niewidoczne w RTG
Pomocne wówczas badania radioizotopowe
GRUŹLICZE ZAPALENIE KOŚCI I SZPIKU (osteomyelitis tuberculosa)
Zakażenie kości to powikłanie 1-3% gruźlicy płuc. Droga zakażenia:
-droga krwionośna najbardziej narażone są kości długie i kręgi
- bezpośrednie zakażenie przez ciągłość (z węzłów chłonnych, śródpiersia)
Morfologia:
Zmiany najczęściej pojedyncze (mnogie u osób z AIDS)
Najczęstsze miejsce początkowego zakażenia = maziówka – bo prątki wymagają wysokiego st. tlenu
Następnie zakażenie szerzy się na nasady
wywołuje typowe zapalenie ziarniakowe z martwicą serowatą oraz niszczeniem kości
Gruźlica trzonów kręgów = Choroba Potta
Powoduje zniekształcenie i zapadanie się kręgów, w następstwie zaburzenia neurologiczne
Dość często zakażenie szerzy się na otaczające tk. Miękkie
„zimny ropień” w mięśniu lędźwiowym (tzw. Ropień opadowy)
CHOROBA PAGETA (osteitis deformans)
Charakteryzuje się epizodami miejscowej, gwałtownej aktywności osteoklastów po której następuje nadmierne tworzenie kości zniekształcenia kości
Głownie po 40 r.ż, u M
Przebieg choroby : 3 fazy:
1.Faza osteolityczna -- Wzmożona aktywność osteoklastów
2.Faza mieszana -- Proliferacja osteoklastów i osteoblastów
3.Faza osteosklerotyczna -- Charakteryzuje się powstawaniem gęstej, zmineralizowanej kości
Etiologia: Może być zakaźna (paromykso wirusy)
Wirusy stymulują ekspresję receptora RANK na osteoklastach
Stymulują osteoblasty do produkcji IL-6 wzrost aktywności osteoklastów
Morfologia: Zmiana pojedyncza (10%) / mnoga
Szczególnie często zajęte są: kręgosłup, czaszka, kości miednicy
W 1 fazie dochodzi do zastępowania szpiku luźną tkanką łączną
Beleczki kostne wyścielone olbrzymimi osteoklastami
W 2 fazie napływ osteoblastów , w 3 tworzenie nowej kości
W nowo powstałej kości nie ma prawidłowych blaszek
pogrubienia zarówno kości zbitej jak i beleczkowej (ale kość słabsza)
!!! mozaikowaty układ pokładów nowej kości jest patognomoniczny dla tej choroby !!!
Klinicznie : Podwyższona osoczowa aktywność fosfatazy zasadowej = aktywność osteoblastyczna
Stężenie Ca i fosforanów w normie
Zmiany są obficie unaczynione podwyższenie temp. skóry, tk. Miękkich nad zmianą
Zwiększony rzut serca w zaawansowanej chorobie
Bóle głowy, powiększenie obwodu głowy, zaburzenie widzenia, głuchota
bo ucisk na nerwy czaszkowe
Ból kręgosłupa , Złamania kości (poprzeczne)
Czynnik predysponujący do rozwoju mięsaka kości (1%)
Ich lokalizacja odzwierciedla położenie zmian w chorobie Pageta
Wyjątek trzony kręgów tutaj mięsaki bardzo rzadko
4.NOWOTWORY KOŚCI
Pierwotne rzadziej niż nowotwory przerzutowe (zmiany osteolityczne / osteoplastyczne)
Najczęściej przerzuty do kości z:
Gruczoł krokowy (dominują zmiany osteoplastyczne)
Pierś
Płuca
Nerki
Przewód pokarmowy
Tarczyca
Czynniki ryzyka nowotworów kości:
Choroba Pageta
Przewlekłe zapalenie kości
Promieniowanie
Dziedziczne zespoły nowotworowe:
Zespół Gardnera (kostniaki)
Retinoblastoma (mięsaki kościopochodne)
PIERWOTNE NOWOTWORY KOŚCI
Występują w każdej grupie wiekowej, mogą rozwinąć się w każdym miejscu.
Mięsaki kościopochodne głównie w wieku dojrzewania, w okolicy stawu kolanowego
(miejsce szybkiego wzrostu kości)
NOWOTWORY KOŚCIOTWÓRCZE
Kom. Nowotworowe produkują osteoid
Mogą być domieszki mezenchymalne !!
(UWAGA -- w przerzutach osteoplastycznych pobudzone osteoblasty produkują osteoid)
KOSTNIAK (OSTEOMA)
Łagodne zmiany , często raczej zaburzenia rozwojowe niż prawdziwe nowotwory.
Głównie w obrębie głowy, szyi, zatokach obocznych nosa
Pojedyncze twarde egzofityczne rozrosty na powierzchni kości
Mnogie zmiany zespół Gardnera
Histologicznie zbudowane z niedojrzałej kości i kości blaszkowatej
Nie naciekają, nie złośliwiej
KOSTNIAK KOSTNINOWY (OSTEOID OSTEOMA)
Głównie w cz. Bliższej kości udowej i piszczeli
2-3 dekada życia, M
Mają średnice do 2 cm.
Zawsze obecny ból, miający po kwasie acetylosalicylowym
KOSTNIAK ZARODKOWY (OSTEOBLASTOMA)
Głównie w kręgosłupie
2-3 dekada życia, M
Większe od 2 cm.
Powodują ból ale trudniejszy do zlokalizowania, nie reagujący na kwas acetylosalicylowy
Łagodne nowotwory
O podobnym obrazie morfologicznym:
W RTG dobrze odgraniczone zmiany, zajmujące zwykle warstwę korową (rzadko szpik)
Część środkowa guza widoczna jako przejaśnienie („nidus”)
Na obrzeżu rąbek sklerotycznie zmienionej kości
(częściej w kostniaku kostnionowym)
W obrazie histologicznym
widoczne przeplatające się beleczki młodej kości otoczone osteoblastami
zrąb zbudowany z luźnej tk. Łącznej zastępuje szpik
obecne komórki olbrzymie
KOSTNIAKOMIĘSAK (MIĘSAK KOŚCIOPOCHODNY – OSTEOSARCOMA)
Złośliwy nowotwór mezenchyma lny, gdzie kom. Nowotworowa produkuje osteoid
Wyłączając szpiczaka mnogiego są to najczęstsze złośliwe nowotwory kości
Podział:
Pierwotne
Postacie:
Klasyczny (75%)
W 2 dekadzie życia, głównie u M
Głównie w okolicach stawu kolanowego
(cz. Dalsza kości udowej, cz. Bliższa kości promieniowej)
Często obserwowana mutacja genu TP53, nadekspresja MDM2
Białko MDM2 wiąże p53 hamując jego działanie
Obserwowana również mutacja w genach dla retinoblastomy.
Morfologia:
Duży guz o zatartych granicach, obecny w przynasadzie kości
Cecha charakterystyczna to : niszczenie warstwy korowej
Szerzenie się dośrodkowo do jamy szpikowe
Szerzenie się do tkanek miękkich
Powoduje uniesienie okostnej (trójkąt Codmana- widoczny w RTG)
Charakterystyczna cecha histologiczna:
Kom. Nowotworowe produkują osteoid
wyspy niedojrzałych beleczek kostnych
Niekiedy obecne inne komponenty mezenchymalne, głównie chrząstka.
Przykostny (przykorowy)
Okostnowy
Teleangiektatyczny
Wewnątrzkostny o niskim stopniu złośliwości
Drobnokomórkowy
Wtórne (jako powikłania np. choroby Pageta, napromieniowania
Rzadziej na bazie dysplazji włóknistej, zawałów kości, przewlekłego zapalenia kości)
Występują u osób starszych niż kostniaki pierwotne
Są wysoce złośliwymi nowotworami, gorzej reagują na leczenie
Klinicznie :
Szybko rosnące guzy, bolesne
I objaw: złamania zmienionej kości
Zmiany agresywne – szybkie przerzuty drogą krwionośną – głównie do płuc
NOWOTWORY CHRZĘSTNOTWÓRCZE
WYROŚLA KOSTNOCHRZĘSTNA (osteochondroma) = „egzostozy”
Stanowią 1/3 łagodnych nowotworów kości, jest raczej zaburzeniem rozwojowym niż nowotworem
Łagodne rozrosty zawierające dojrzałą kość oraz chrzęstną pokrywę.
Wyrośla o szerokiej podstawie głęboko zakotwiczone w warstwie korowej
Pokrywa z chrząstki szklistej może zawierać u młodych osób prawidłową płytkę wzrostową
Przestają się rozwijać wraz z zakończeniem prawidłowego wzrostu
Najczęściej pojedyncze, mnogie w przypadkach rodzinnych
Większość bezobjawowa.
Najczęściej w przynasadach w pobliżu płytki wzrostowej długich kości beleczkowych.
Przebieg łagodny, w przypadkach rodzinnych możliwa transformacja do mięsaka.
CHRZĘSTNIAK ŚRÓDKOSTNY (chondroma)
Łagodne zmiany
Zbudowane z dojrzałej chrząstki szklistej
Głównie w małych kościach rąk i stóp
Głownie 3-5 dekada życia
Pojedyncze / mnogie np. w chorobie Olliera- mnogie chrzęstniaki zajmujące 1 połowę ciała
Zespół Maffuciego – mnogie chrzęstniaki i łagodne guzy naczyń (naczyniaki) w tk. miękkich
Morfologia:
Dobrze odgraniczone, zwykle w jamie szpikowej (dlatego chrzęstniak śródkostny)
Zbudowane z dojrzałej chrząstki szklistej, niewielka ilość chondrocytów
W zmianach mnogi obecna pewna atypia komórkowa.
Pojedyncze zawsze łagodne
Mnogie – 1/3 transformuje do chrzęstniakomięsaków
CHRZĘSTNIAKOMIĘSAK (chondrosarcoma)
Nowotwory złośliwe zbudowane z kom. Mezenchymalnych, które produkują macierz chrzęstną
M (2x), szczyt zachorowań 6 dekada życia (później niż kostniakomięsaki)
Rozwijają się w centralnych częściach kośćca
Zajmują bark, miednicę, cz. Bliższą kości udowej, żebra
Większość rozwija się de Novo , choć możliwa transformacja mnogich chrzęstniaków
Morfologia:
Klasyczny
Rozwija się w jamie szpikowej, ekspansywny guz niszczący warstwę korową.
Bardzo różny obraz histologiczne:
Zmiany wysoko dojrzałe bądź zmiany o dużym polimorfizmie i licznym mitozach
Obecne są kom. Wielojądrowe oraz zatoki z 2 lub > chondrocytów.
10% chrzęstniakomięsaków o niskim stopniu złośliwości transformuje do zmian o wysokim stopniu złośliwości – chrzęstaniakomięsaki odróżnicowane
Mezenchymalny
Jasnokomórkowy
Klinicznie :
Bolesne Dają przerzuty drogą krwionośną, najczęściej do płuc.
INNE NOWOTWORY I ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE KOŚCI
GUZ OLBRZYMIOKMÓRKOWY KOŚCI (osteoklastoma)
Stanowi 20% łagodnych zmian w kości
20-40 r.ż, K
Nowotwór zawierający w utkaniu kom. Olbrzymie podobne do osteoklastów i kom. Jednojądrowe.
Kom. Olbrzymie są to reaktywne makrofagi
Kom. Jednojądrowe są to kom. Nowotworowe.
Głównie w nasadach kości długich (cz. Dalsza kości udowej, cz. Bliższa piszczeli,
cz. Bliższa kości ramiennej, cz. Dalsza kości promieniowej)
Morfologia:
RTG – obszary częściowo przepuszczające promienie X
Prawie zawsze zmiany pojedyncze , długotrwałe ,
prowadzące do zniszczenia warstwy korowej a nawet przekraczania okostnej
makroskopowo: ciemnobrązowe bo obfite unaczynienie
ogniska martwicy, zmiany torbielowate
mikroskopowo: kom. Olbrzymie wielojądrowe, wrzecionowate kom. Jednojądrowe
odmiany złośliwe powstają de Novo albo na bazie zmian łagodnych
Klinicznie:
Dolegliwości bólowe (mylone z zapaleniem stawu bo bliskość)
Zmiany mnogie muszą być różnicowane ze zmianami w przebiegu nadczynności przytarczyc
Choć zmiany łagodne po wycięciu często obserwujmy wznowy
Możliwa transformacja do zmina złośliwych po naświetlaniu zmian łagodnych
Mogą dawać przerzuty zwykle do płuc.
NOWOTWORY Z GRUPY MIĘSAKA EWINGA:
MIĘSAK KOŚCI EWINGA
POZAKOSTNA POSTAĆ MIĘSAKA EWINGA
PRYMITYWNY NOWOTWÓR NEUROEKTODERMALNY (PNET)
NEUROEPITHELIOMA
GUZ ASKINA
najczęstsze: Mięsak Ewinga i PNET – stanowią 6-10% prymitywnych nowotworów kości
w wieku dziecięcym na drugim miejscu po kostniakomięsakach.
Cechy wspólne:
Wspólne pochodzenie neuroektodermalne
Obecność translokacji chromosomalnych (11;22) (21;22)
Mięsak Ewinga
Dzieci i młodzież, szczyt zachorowań 2 dekada życia
Bardzo złośliwy
Zbudowany z „małych niebieskich komórek”
Morfologia:
Rozwija się w jamie szpikowej, miękki guz
Najczęstsza lokalizacja: kość udowa, piszczel, miednica
Głównie trzon kości długich i szerzy się na inne części.
Najczęściej przechodzi poza jamę szpikową, wnika do warstwy korowej i pod okostną
Tutaj mogą powstawać blaszki reaktywnej kości (obraz „łupin cebuli”)
Mikroskopowo: pola małych prymitywnych komórek
Cytoplazma kom zawiera glikogen (PAS (+))
Kom nowotworowe nie produkują osteoidu ale obserwujemy reaktywne wytwarzanie kości
Wykazuje ekspresję markera tk. Nerwowej w postaci antygenu MIC2 (CD99)
Klinicznie :
Ból i miejscowa reakcja zapalna, gorączka
5 letnie przeżycie = 75%
DYSPLAZJA WŁÓKNISTA
Łagodna nowotworowo podobna zmiana
Prawidłowa kość beleczkowa jest zastępowana przez tkankę łączną i wyspy nieprawidłowej kości
3 postacie:
Z zajęciem pojedynczej kości (monostotic fibrous dysplasia) – 70%
Pojawia się w czasie dorastania
Uspokaja się po zakończeniu wzrostu kości
Obejmuje: żebra, kość udową, piszczel, żuchwę, kości szczęki,
kości sklepienia czaszki
bezobjawowa, mogą być złamania, deformacja kości
Z zajęciem wielu kości (polyostotic) – 25%
Pojawia się wcześniej od poprzedniej
Jej powikłania obecne nawet u osób dorosłych
Obejmuje kości twarzoczaszki zdeformowanie twarzy
Kości miednicy, kość udową, kości obręczy barkowej ogranicza ruchy
Z zajęciem wielu kości i zaburzeniami endokrynologicznymi – 3%
Częściej u kobiet
Zespół McCune’a Albrighta
- Zmiany kostne po jednej stronie ciała
- Przebarwienia skóry typu cafe Au latte po tej samej stronie ciała
- Przedwczesne dojrzewanie płciowe
- Niekiedy nadczynność tarczycy, zespół Cushinga
Patogeneza: jest to zaburzenie rozwojowe kości
Nadekspresja protoonkogenu FOS
Mutacje somatyczne genów dla białek wiążących nukleotydy
Morfologia:
RTG – większa przepuszczalność dla X niż prawidłowa kość
Otoczone rąbkiem sklerotycznej kości
Mikro: proliferujące fibroblasty i duże ilości kolagenu otaczające wyspy młodej kości
Mogą być elementy chrzęstne
Klinicznie :
Powikłaniem mogą być mięsaki
U pacjentów z mnogimi zmianami
U pacjentów po radioterapii
CHOROBY STAWÓW
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW (osteoarthritis) –
nazwa myląca bo zapalenie wtórnie a nie pierwotnie do procesu zwyrodnieniowego
Najczęstsza choroba stawów
Głównie w starszym wieku, Ważna przyczyna niesprawności ruchowej u osób po 65 roku życia
Podstawowa cecha – zmiany zwyrodnieniowe w chrząstce stawowej
-- wtórnie zmiany strukturalne w kościach
Pierwotna Gdy nie stwierdzamy czynników predysponujących
Wtórna Zmiany w uprzednio zdeformowanych stawach,
zachodzą w wyniku zaburzeń metabolicznych (hemochromatoza, cukrzyca)
Patogeneza:
Prawidłowa chrząstka stawowa musi być elastyczna, wytrzymała na ściskanie
Umożliwia jej to jej skład: kolagen typu II oraz proteoglikany
-- utrzymanie przez chondrocyty zdolności produkowania macierzy chrząstki jest
podstawowym warunkiem prawidłowego stanu stawów
Główne mechanizmy zaburzające prawidłowe procesy w stawach:
STARZENIE SIĘ
CZYNNIKI MECHANICZNE (choroba występuje w stawach najbardziej obciążonych)
Czynniki genetyczne (ważne w zmianach stawów rąk i stawów biodrowych)
Gęstość kości (ryzyko zwyrodnienia stawów proporcjonalne do gęstości kości)
Wysokie stężenie estrogenów
Sekwencja zmian w chrząstce:
We wczesnych fazie choroby chrząstka zawiera dużo wody i mniej proteoglikanów
Osłabiona zostaje sieć kolagenu
Zmiany mogą wynikać ze wzrostu IL1, TNF, NO
Chondrocyty ulegają apoptozie
Następnie głębiej położone chondrocyty proliferują zaczynają „naprawę”
Jednak nie przewyższają tempa procesów degeneracyjnych
Morfologia:
Początkowo powiększenie chondrocytów i nieregularne rozmieszczenie w powierzchownych warstwach chrząstki stawowej.
Zmiany w macierzy chrzęstnej – fibrylizacja (rozszczepienie) na powierzchni stawowej
Szczeliny stopniowo powiększają się na całą grubość chrząstki aż do kości
Niekiedy chrząstka stawowa zostaje całkowicie zniszczona
Powierzchnia kości pod chrząstką staje się pogrubiała i wygładzona („kość słoniowa”)
Niekiedy fragmenty chrząstki i kości odrywają się – wolne fragmenty w przestrzeni stawowej
(myszki stawowe)
Przeciekanie płynu przez szczeliny w chrząstce torbiele w kości
Wskutek wzrostu ciśnienia na powierzchni kości może być sklerotyzacja beleczek kostnych
Na obrzeżach stawów wzrasta proliferacja kości wyrośla kostne
Gdy staw zniszczony uraz torebki stawowej odpowiedź zapalna
Klinicznie :
Najczęściej zajęte stawy biodrowe, kolanowe, międzykręgowe dolnego odcinka lędźwiowego
Szyjne, bliższe i dalsze międzypaliczkowe rąk,
Nadgarstkowo-śródręczny, skokowo-śródstopne
I objawy > 50 r.ż (wcześniej gdy zwyrodnienie wtórne)
Usztywnienie stawów, głęboki rwący ból zwłaszcza rano, nasila się przy ruchu
U Kobiet z pierwotną postacią choroby guzki Heberdena –
małe wyrośla na dalszych stawach międzypaliczkowych.
Z czasem zniekształcenia stawów ale nie ma zarastania przestrzeni stawowych jak w RZS
DNA MOCZANOWA (diathesis urica)
Nadmierne gromadzenie w tkankach kwasu moczowego – końcowy metabolit puryn
Charakteryzuje się nawracającymi epizodami ostrego zapalenia stawów
Z odkładaniem się agregatów kwasu moczowego – guzki dnawe
Oraz przewlekłe zniekształcenie stawów
Nie u wszystkich pacjentów z hiperurykemią dochodzi do rozwoju choroby !!!
Postacie :
Pierwotna 90%
Przyczyna choroby pozostaje nieznana
Choroba wywołana wrodzony defektami metabolicznymi
Wtórna 10%
Związana z nadmiernym metabolizmem kwasów nukleinowych (białaczka)
Przewlekła choroba nerek
Stosowanie diuretyków tiazydowych
Patogeneza: zwiększona produkcja kwasu moczowego + / zmniejszone wydalanie kwasu moczowego
Najczęściej do hiperurykemią prowadzi zwiększona produkcja !!!!
Kwas moczowy to końcowy produkt metabolizmu puryn.
Zwiększenie st. kwasu moczowego wynika z defektu w wytwarzaniu nukleotydów purynowych
Synteza nukleotydów purynowych de Novo / w reakcji rezerwowej:
De Novo: szlak ten ma kontrolę poprzez:
1.poprzez wytworzone puryny – hamują Amido-PRT
2. 5 fosforybozylo 1 pirofosforanu(PRPP) –aktywuje Amido-PRT jako jego substrat
Reakcja rezerwowa:
szlak w którym nukleotydy purynowe powstają z wolnych zasad purynowych
(zasady purynowe- hipoksantyna, guanina, adenina)
Wolne zasady purynowe + z PRPP przy udziale HGPRT
Proces wydalania kwasu moczowego w nerkach
Swobodnie filtrowany, w całości resorbowany w cewkach bliższych, niewielka frakcja resorbowanych moczanów jest wydzielana przez cz. Dalszą nefronu i wydalana z moczem.
Zespół Lescha-Nyhana
dziedziczny niedobór HGPRT całkowitego niedoboru enzymu
dziedziczona w sprzężeniu z chromosomem X, występuje jedynie u M
charakteryzuje się: wydalaniem nadmiernej ilości kwasu moczowego
zaburzeniami neurologicznymi
upośledzenie umysłowe, skłonność do samookaleczeń
ze względu na brak HGPRT synteza nukleotydów purynowych na szlaku rezerwowym jest zablokowana prowadzi to do nagromadzenia PRPP wzrost aktywności Amido-PRT wzrost biosyntezy puryn de Novo nadmierna ilość metabolitu końcowego – kwasu moczowego
mogą wystąpić mniej nasilone defekty enzymatyczne (częściowy niedobór HGPRT) u pacjentów obecne nasilone bóle stawowe rozpoczynające się w wieku dojrzewania i zaburzenia neurologiczne
wzrost kwasu moczowego wytrącanie się kryształów w stawach
kryształy są chemotaktyczne dla neutrofilii i makrofagów
kryształy aktywują dopełniacz C3a i C5a nagromadzenie neutrofilii i makrofagów
fagocytoza kryształów uwalnianie Leukotrienów B4
oraz uwalnianie mediatorów prozapalnych IL 1, TNF, IL 6, IL 8
nasilają reakcję zapalną i pobudzają chondrocyty do wydzielania proteaz
Np. kolagenazy
rozpadające się neutrofile uwalniają enzymy lizosomalne
Tak powstałe ostre zapalenie stawów mija w ciągu dni / tygodni.
Morfologia: główne objawy morfologiczne:
Ostre zapalenie stawów
Odkładanie się kryształów moczanów jednosodowych w tk. Maziówki
Widoczne jako blade struktury przypominające igły
Naciek zapalny głównie z neutrofilów, przekrwienie, obrzęk
Artropatia dnawa
Guzki dnawe
Duże, kredowobiałe złogi moczanów odkładające się w chrząstce stawowej
Tuż przy granicy torebki stawowej.
Wywołuje przewlekłe zapalenie ziarniniakowe
Obecne kom. Olbrzymie
Przewlekłe zapalenie prowadzi do zwłóknienia maziówki oraz ubytków w chrząstce stawowej. zarastanie stawów, usztywnienia (ankylosis)
Guzki dnawe mogą być obecne również w:
Ścięgna, kalteka stawowa, wyjątkowo serce, skóra.
Nefropatia dnawa
Kryształy kwasu moczowego mogą powstawać w świetle cewek nerwkowych.
Szczególnie często u pacjentów z chorobami rozrostowymi szpiku.
Pacjenci wydalają dużo kwasów moczowych po rozpoczęciu chemioterapii
Tzw. Zespół rozpadu nowotworowego
Niekiedy kryształy w miąższu nerek guzki dnawe
Może rozwinąć się Odmiedniczkowe zapalenie nerek (gdy powstaną kamienie z kwasu moczowego)
Nerki mogą stawać się małe, zbliznowaciałe
Klinicznie:
M, objawy > 30 r.ż
4 fazy rozwoju:
Bezobjawowa hiperurykemia
Ostry napad dny z zapaleniem stawów
Ból nagły i silny
Choroba może zając każdy staw ale najczęściej:
Paluch (90%), śródstopie, kolana, pięty, nadgarstek.
Okres międzynapadowy
Przewlekła dna z guzkami dawnymi
Zniekształcenia stawów
Guzki dnawe są bezbolesne
ZAKAŻENIA STAWÓW
OSTRE ROPNE ZAPALENIE STAWÓW
Przyczyny:
Bakteriemia
Uraz
Szerzenie zapalenia z okolicznej kości / tkanek miękkich
Etiologia:
Gonokoki, gronkowce, paciorkowce, H.influenzae, G(-)
Na zakażenie gonokokowe narażenie szczególnie pacjenci z niedoborem (C5,C6,C7)
Salmonella szczególnie u osób z niedokrwistością sierpowato krwinkową.
Objawy: Miejscowy ból, gorączka, obfity naciek z neutrofilii,
CHOROBA Z LYME (Borelioza)
Wywołana przez krętka: Borellia burgorferi , przenoszony za pośrednictwem kleszczy.
Jest to najczęstsza choroba przenoszona przez stawonogi.
Przebieg choroby:
Morfologia:
Zmiany skórne – obrzęk, naciek z limfocytów i kom. Plazmatycznych
Zmiany w maziówce początkowo przypominają RZS z rozrostami brodawkowatymi
Hiperplazją kom. Nabłonka, obfitym naciekiem z limf. I kom. Plazmatycznych
Cecha wyróżniająca – zapalenie tętnic z obrazem „łupin cebuli”
W późnym okresie choroby ubytki w chrząstce stawowej
W ZOMR w płynie znaczny wzrost limf. I kom. Plazmatycznych oraz p/c przeciwkrętkowe.
CHOROBY MIĘŚNI SZKIELETOWYCH
ZANIK MIĘŚNI
ZANIK NEUROGENNY
Pozbawione prawidłowego unerwienia włókna mięśni szkieletowych ulegają postępującemu zanikowi
Morfologia: Włókna mięśniowe pozbawione unerwienia mają wygląd kanciasty, są atroficzne
Zmiany zarówno we włóknach szybkich jak i wolnych
Włókna zanikowe występują w grupach – „zanik grupowy”
Jeżeli zachodzi regeneracja unerwienia mięsień powraca do normy
Zanik naprzemiennego występowania włókien różnych typów – grupowania typu włókien
Wrodzony rdzeniowy zanik mięśni typu I (choroba Werdinga – Hoffmanna)
Dziedziczona autosomalnie recesywnie
Charakteryzuje się zanikiem neuronów ruchowych rdzeniowych
Zmiany w mięśniach polegają na znacznym zaniku rozległych grup włókien,
pomiędzy nimi pojedyncze włókna hipertroficzne.
Klinicznie : Osłabienie siły mięśniowej
Choroba WH jest przyczyną znacznej hipotonii u noworodków,
czasem przyczyną wystąpienia „zespołu wiotkości niemowląt”
ZANIK WŁOKIEN MIĘŚNIOWYCH TYPU II
Jedna z najczęściej występujących zaburzeń mięśni szkieletowych
Rozwija się wskutek nieużywania mięśni, przyjmowania GKS, endogennego wzrostu kortyzolu
Ulegające zanikowi włókna stają się kanciaste, atroficzne
!!! Nie ma natomiast zaniku grupy włókien !!!
MIASTENIA (nużliwość mięśni)
Choroba nabyta o podłożu autoimmunologicznym , gdzie zaburzenia transmisji nerwowo-mięśniowej
powodują osłabienie mięśni.
K > M, w starszym wieku M>
U 90% na włóknach mięśniowych obecne p/c przeciwko rec. acetylocholinowemu
p/c owe zmniejszają ekspresję owego receptora oraz blokują wiązanie Ach z nim.
Współwystępowanie innych chorób autoimmunizacyjnych : SLE, RZS, zespół Sijogrena
U chorych z miastenią często choroby grasicy (u 2/3 rozrost grasicy, u 20% grasiczak)
Morfologia:
Mięśnie w badaniach morfologicznych mogą mieć prawidłowy wygląd
Niekiedy oznaki nieznacznego zaniku włókien mięśniowych typu II
rozwijają się wtórnie do uogólnionego osłabienia i ograniczonego używania
Rozproszone skupiska limfocytów – lymphorrhagies obecne w tk. Miękkich .
Klinicznie : Osłabienie mięsni
Pojawiające się po kolejnych skurczach lub pobudzeniach
Objawy pojawiają się głównie w ciągu dnia
Początek choroby podstępny ale może być również nagły.
Początkowo zajęte mięśnie powiek opadanie powieki (ptosis) ,
ruchowe gałek ocznych podwójne widzenie (diplopia)
zajęcie mięsni twarzy i szyj utrudnia przeżuwanie pokarmów, utrzymanie głowy
gdy przedłużająca się wypowiedz chorego mowa staje się nosowa
gdy nieleczona choroba zajęcie mięsni oddechowych niewydolność oddechowa
ZESPÓŁ MIASTENICZNY LAMBERTA- EATONA
Choroba złącza nerwowo- mięśniowego
Najczęściej jako choroba towarzysząca nowotworom np. rakowi drobnokomórkowemu płuc
Charakteryzuje się występowanie wzrastającej amplitudy potencjałów mięśniowych przy powtarzanych pobudzeniach (w klasycznej miastenii amplituda spadała)
Obecne są p/c przeciw presynaptycznej cz. Złącza nerwowo – mięśniowego.
MIOPATIE ZAPALNE
Zapalenie wielomięśniowe (rozdz.5)
Zapalenie skórno- mięśniowe (rozdz.5) (zapalenia autoimmunologiczne)
Wtrętowe zapalenie mięsni (rozdz. 5)
W mięśniach nacieki zapalne
W sarkoplazmie pęcherzyki z włókienkowymi złogami.
Nie reaguje na leczenie p/zapalne czyli zapalenie wtórne a nie pierwotne
Zakażenia : głównie pasożytnicze : toksoplazmoza, wągrzyca (cysticerkoza), włośnica.
Najbardziej znana włośnica spowodowana spożyciem mięsa zakażone przez
Trichinella Spiralis
Źródłó zakażenia głównie wieprzowina.
Po spożyciu otoczka torbieli zostaje strawiona, larwa uwalnia się
przywiera do dwunastnicy / jelita czczego, namnaża się, przechodzi do krwi
zajmuje płuca, OUN, serce, mięśnie szkieletowe .
w mięśniach larwy powiększają się i otorbiają.
Po kilku miesiącach może dochodzić do zwapnienia torbieli
Objawy zależą od lokalizacji w przypadku zajęcia mięśni szkieletowych –
osłabienia, bóle, obrzęk twarzy
zakażenia wirusowe: wirus grypy, wirus Coxsackie, HIV.
Bakteryjne zakażenia rzadko
DYSTROFIE MIĘŚNIOWE
DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE’A | DYSTROFIA MIĘSNIOWA BECKERA |
---|---|
Dziedziczenie sprzężone z chromosomem X Brak strukturalnego białka – dystrofiny (gen dystrofiny = największy gen ludzkiego genomu) Dystrofina w mięśniach łączy cz. Sarkomeru z błoną kom. rola w utrzymaniu strukturalnej jedności kom. Brak dystrofiny = zaburzona kurczliwość |
Dziedziczona w sprzężeniu z chromosomem X Nieprawidłowa forma dystrofiny Dlatego objawy chorobowe mniej nasilone. |
Znaczne różnice w wielkości włóki mięśniowych bo współistnieje przerost i zanik mięsni W wielu włóknach zmiany degeneracyjne, martwica Cechy regeneracji w postaci zasadochłonności cytoplazmy, powiększenia jądra Zwiększenie ilości tk. Łącznej w obrębie mięśni W zaawansowanej chorobie nasilony zanik włókien i obecność tkanki tłuszczowej |
|
Chorują głownie mężczyźni Początkowy objaw osłabienie mięśni, głownie proksymalnych. Następnie pojawia się niewydolność obręczy barkowej i biodrowej. Niektóre mięśnie początkowo mogą przerastać – zwłaszcza mięsnie łydki. Później jednak nieuchronny zanik. |
|
Objawy ok. 5 r.ż Śmierć w 2 dekadzie życia – zapalnie płuc, niewyd. Oddech Zastoinowa niewydolność serca, zaburzenia rytmu |
Objawy występują później , postępują wolniej Objawy ze strony serca niekiedy przed osłabieniem Mięśni. |
NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH
(tkanka Tłuszczowa, Łączna, mięśniowa , Nerwowa, naczyniowa)
Złośliwe nowotwory tk. Miękkich rzadkie u dorosłych (1%) u dzieci natomiast 4 miejsce
GRADING = stopień złośliwości (typ histologiczny)
STAGING = wielkość, zasięg anatomiczny
NOWOTWORY TKANKI TŁUSZCZOWEJ
TŁUSZCZAK (lipoma)
Najczęstszy nowotwór tkanek miękkich
Najczęściej w tkance podskórnej u dorosłych
Większość to występujące sporadycznie pojedyncze guzy.
Jako guzy mnogie – przypadki rodzinne dziedziczone autosomalnie dominująco
Rosną wolna, rzadko powodują dolegliwości (ból jedynie gdy angiolipoma)
Wyleczenie po całkowitym chirurgicznym usunięciu.
Morfologia:
Miękka, żółtawa masa, otorebkowana (zmiana położona powierzchownie)
Zmiany położone głębiej nie są dobrze odgraniczone
Histologicznie zbudowane z dojrzałej tkanki tłuszczowej
Odmiany :
Fibrolipoma (ma w utkaniu tkankę włóknistą)
Angiolipoma
Myolipoma (mięśnie gładkie)
Myelipoma (szpik kostny)
Angiomyolipoma (najczęściej w nerkach pacjentów ze stwardnieniem guzowatym,
Są raczej rozrostem typu hamartoma niż nowotworem)
Często ulega zmianom krwotocznym klinicznie obraz ostrego brzucha
TŁUSZCZAKOMIĘSAK (liposarcoma)
Złośliwy nowotworów wywodzący się z adipocytów
U dorosłych, szczyt zapadalności 5-6 dekada życia
W tej grupie wiekowej – najczęstsze nowotwory złośliwe tk .miękkich
Powstaje raczej w głębokich tkankach miękkich oraz trzewiach
Szczególnie często na kończynach dolnych i w jamie brzusznej
Morfologia:
Dobrze odgraniczony
Posatcie:
Tłuszczakomięsak wysoko dojrzały - o niskiej złośliwości
Tłuszczakomięsak śluzowaty (myxoid liposarcoma) – o niskiej złośliwości
Charakteryzuje się dużą ilością śluzowej macierzy pozakomórkowej.
Tłuszczakomięsak okrągło komórkowy ( round cell liposarcoma) – o dużej złośliwości
Tłuszczakomięsak polimorficzny – o dużej złośliwości
Odróżnicowany guz gdzie obecne są obszary zarówno lepszego i gorszego zróżnicowania
Rokowanie zależne od postaci histologicznej.
Przerzuty zwłaszcza do płuc – guzy o wysokiej złośliwości.
NOWOTWORY I ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE TKANKI ŁĄCZNEJ
GUZKOWE ZAPALENIE POWIĘZI (Fascilitis nodularis)
Odczynowy i samo ustępujący rozrost fibroblastów
Młodzi dorośli
Objawia się jako szybko rosnąca, bolesna zmiana
Najczęściej na kończynach górnych i tułowiu
W 10-15% w wywiadzie uraz w miejscu zmiany.
Morfologia:
Zmiana nieotorebkowana, w tk. Podskórnej, mięśniach, na głębokich podwięziach
Zmiany powierzchowne dobrze odgraniczone
W utkaniu pękate wyglądające jak niedojrzałe – fibroblasty
Ułożone w krótkie pęczki w śluzowatym podścielisku
Figury podziału mogą być liczne ale brak figur nieprawidłowych
WŁÓKNIAKOWATOŚĆ (FIBROMATOZA)
Charakter wzrostu – naciekanie otaczających tkanek (nawroty po resekcji chirurgicznej)
Są miejscowo złośliwe ale nie dają przerzutów
Fibromatozy powierzchowne | Fibromatozy głębokie |
---|---|
Rozwijają się w podwięziach powierzchownych Są łagodniejsze od zmian głębokich Fibromatoza dłoniowa (przykurcz Dupytrena) Fibromatoza prącia (Choroba Peyronie) |
Mają skłonność do nawrotów i miejscowej złośliwości Włókniec (desmoid tumor) Może rozwijać się w jamie brzusznej, mięśniach tułowia, mięśniach kończyn) może być pojedynczy / stanowić cz. Zespołu Gardnera |
Morfologia:
Proliferujące pękate fibroblasty
Fibromatozy powierzchowne – obfity, gęsty kolagen
WŁÓKNIAKOMIĘSAK (Fibrosarcoma)
Nowotwór złośliwy zbudowany z fibroblastów
Dorośli , najczęściej w tkankach głębokich uda, kolana i przestrzeni zaotrzewnowej
Rosną powoli przez wiele lat , mogą dawać przerzuty zwykle do płuc.
Morfologia:
Pojedyncze, pozornie odgraniczone
Zbudowane z przeplatających się pęczków fibroblastów, układające się w postaci „jodełeki”
NOWOTWORY FIBRIOHISTIOCYTARNE
Zbudowane z fibroblastów i kom. Fagocytujących o wyglądzie histiocytów.
WŁÓKNIAK HISTIOCYTARNY
Zmiana łagodna w skórze, tk. Podskórnej -- dobrze odgraniczone ruchome guzki
Mają charakter naciekający ale nie wnikają głęboko
Dorośli
Morfologia: zmiany gdzie dominują jasne kom. Wrzecionowate /
Kom. Piankowate, obładowane lipidami histiocyty
Obecne swoiste zaburzeni cytogenetyczne: fuzja genów dla PDGFβ i kolagenu typu 1α
Pochodzi do powstania autokrynowej pętli wytwarzania PDGFβ
WŁÓKNIAKOMIĘSAK SKÓRY (dermatofibrosarcoma protuberans)
Zmiana pośrednia pomiędzy łagodną a złośliwymi nowotworami
Zajmuję skórę i tk. Podskórną, Rośnie wolno , nacieka otoczenie
Dorośli
Morfologia: zbudowany z pękatych fibroblastów układających się w formę „wiatraczka”
WŁÓKNIAKOMIĘSAK HISTIOCYTARNY (histiocytoma fibro sum malignum)
50 – 70 r.ż
Mają tendencje do zajmowania mięśni głębokich kończyn oraz przestrzeni zaotrzewnowej.
Morfologia: szaro białawe, otorebkowane masy
Naciekający wzrost
Postacie:
Polimorficzno- plecionkowa - najczęstsza
Zbudowana z atypowych kom. Wrzecionowatych tworzą wiry
Postać angioma tyczna – zawiera dużo naczyń krwionośnych
Młodzi pacjenci
Postać zapalna
Postać śluzowata
NOWOTWORY MIĘŚNI SZKIELETOWYCH
MIĘŚNIAK PRĄŻKOWANOKOMÓRKOWY ( rhabdomyoma)
Występuje rzadko
Jedna postać występuje w sercu i towarzyszy stwardnieniu guzowatemu
MIĘŚNIAKOMIĘSAK PRĄŻKOWANOKOMÓRKOWY (rhabdomyosarcoma)
Złośliwy nowotwór mezenchyma lny różnicujący się w kierunku kom. Mięśni szkieletowych
Nowotwór wieku niemowlęcego, dzieci, młodzieży, szczyt zachorowań 1 dekada życia
Najczęstszy mięsak w populacji dzieci
Postacie :
Zarodkowy – najczęstsza postać
W okolicy głowy i szyi, dróg moczowo- płciowych, zaotrzewnowo
Czasem na kończynach
W większości przypadków translokacja t(2;13) zaburzen regulacji różnicowania do mięśni szkileteowych
Pęcherzykowy
Najczęściej w wieku dorastania na kończynach
Rzadziej w przewodach nosowych i zatokach
Postać polimorficzna
W głęboko położonych tk. Miękkich
Morfologia: Guzy zwłaszcza w drogach moczowo- płciowych , w okolicy głowy i szyj
– miękkie , galaretowate masy – „ mięsak groniasty”
W innych przypadkach rosną naciekająco, są słabo odgraniczone
Postać zarodkowa i postać groniasta zbudowane są z małych prymitywnych komórek
Część ma eozyno chłonne wypustki jak wstęgi. wykładnik różnicowania do mioblastów
Kom. Nowotworowe mają tendencje do skupiania się pod śluzówką –warstwa kambialna
W badaniach immunohistochemicznych antygeny mięśni – demina, aktyna
Postać pęcherzykowa nowotworowe mioblasty rozdzielone przegrodami z tk. Łącznej
Obraz przypomina obraz pęcherzyków płucnych
NOWOTWORY MIĘŚNI GŁADKICH
Mięśniaki występują często, głównie w trzonie macicy jako dobrze odgraniczone masy.
Mięśniakomięsaki gładko komórkowe (leiomyosarcoma) głównie w macicy i przewodzie pokarmowy
NOWOTWORY O NIEJASNYM POCHODZENIU
MAZIÓWCZAK ZŁOŚLIWY (sarcoma synoviale)
Stanowi 10% mięsaków tkanek miękkich
Wywodzi się z kom. Mezenchymalnych
Rozwija się w okolicy stawów
Charakterystyczna translokacja chromosomalna t(X;18)
Morfologia:
Nowotwór o różnych rozmiarach od małych pozornie odgraniczonych guzów
Po duże rosnące naciekająco masy.
Histologicznie charakteryzują się dwufazowością
Komponent nabłonkowy tworzący gruczoły
Kom. Wrzecionowate przypominające sznury fibroblastów
Wykazanie keratyny / nabłonkowego antygenu błonowego (EMA) pomocne w rozpoznaniu