I KOŁO

Przedmiot i zakres ekonomii

Ekonomia to nauka o tym, jak społeczeństwa

wykorzystują ograniczone zasoby dla

produkcji różnorakich dóbr i o ich podziale

pomiędzy różne grupy ludzi.

Prawa ekonomiczne:

Stale powtarzające się w danych warunkach relacje

pomiędzy zjawiskami i procesami ekonomicznymi.

Cechy praw: Obiektywizm

działają poza naszą wolą i świadomością, nie

możemy ich zmienić, możemy tylko do nich się

dostosować i wykorzystać ich działanie.

Statystyczność

- można je poznać obserwując zjawiska masowe.

- zjawiska (procesy, zachowania) indywidualne nie

mogą być podstawą do żadnych uogólnień.

- prawa ekonomiczne nie tłumaczą każdego

indywidualnego zjawiska (procesu, zachowania).

Są prawdziwe jedynie dla „przeciętnych”.

Niepewność

Niepewność wynika z niedostatku informacji, szumów

informacyjnych, nadmiaru informacji, błędów

przetwarzania informacji.

Koszt alternatywny

Koszt alternatywny to właśnie koszt najlepszej

utraconej możliwości.

Rynek – całokształt transakcji kupna i sprzedaży

oraz warunków, w jakich one przebiegają.

Elastyczność popytu – stosunek procentowej zmiany

popytu do procentowej zmiany czynnika, który tę

zmiane popytu wywołał.

Elastyczność podży – stosunek procentowej zmiany

popytu do procentowej zmiany ceny

Pozacenowe determinanty popytu

a) dochody nabywców

b) ilość nabywców

c) ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych

d) oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej

e) gusty

f) inne

Pozacenowe determinanty podaży:

- przestawienie produkcji

- koszty wytwarzania

- rentowność produkcji

- zapasy

- czynniki naturalne

- magazyny

Cena równowagi – równoczesne przesunięcie

się krzywej podazy i popytu

II KOŁO

System gospodarczy – układ stosunków i

organizacji, który:

a) kształtuje prawa i regulacje rządzące

działalnością gospodarczą,

b) determinuje prawa własności czynników produkcji,

c) rozdziela uprawnienia do podejmowania decyzji

w zakresie produkcji i konsumpcji,

d) determinuje bodźce motywujące podmioty

gospodarcze, a w ostateczności

e) rozstrzyga kwestie co, jak i dla kogo ma być produkowane

Państwo dobrobytu :

- ubezpieczenia od ryzyka

- unormowanie warunków pracy

- Unormowanie runku pracy

- rozszerzenie budżetowej działalności panstwa

- rozszerzenie społ – Pol

- prawo indywidualności

- ograniczenie swobody jeśli chodzi o umowy

o prace, wolność wyorów przedsiębiorców

Czynniki wzrostu gospodarczego – wzrostu,

bezpośrednie( zatrudnienie), pośrednie( majtek

produkcyjny), ekstensywne ( zatrudnienie)

intensywne( wydajność pracy) , demograficzne

, społeczny, ekonomiczny.

Rozwój społeczny – zmiana układu stosunków

społ , struktury społ, jego preferencji , wzorców,

zachowań. Efektem jest poprawa warunków bytu ludności

Postęp społeczny – zmiany w postawach jednostek

i grup społ oraz funkcjonowaniu urządzeń i instytucji społ

Jakość życia – dostępność do dóbr i usług

Akumulacja – proces gromadzenia kapitału,

Rozwój gosp: rozwój produkcji i podzialu dóbr i usług

Problemy transformacji

1. Punkt startu

2. Sposób wprowadzenia kluczowych zmian

- terapia szokowa

- zmiany stopniowe

3. Kolejność zmian

4. Zakres zmian

Problemy transformacji

• I etap:

prywatyzacja zasobów

liberalizacja (deregulacja) rynków

stabilizacja makroekonomiczna

• II etap

zmiany polityk

zmiany instytucji

zmiany postaw (zachowań) sprzyjające

wzrostowi gospodarczemu

Deflowanie: indeks zmian wartości PKB :

indeks wzrostu cen

Produkcję łączną (a więc i PKB) można

obliczać tylko wartościowo!

Od czego zależy poziom PKB?

Y = Z⋅W

Y – PKB

Z- zatrudnienie

W- wydajność pracy

Zatrudnienie

1. pracownicy najemni

2. samozatrudnieni

3. właściciele gospodarstw rolnych

Sposoby obliczania PKB

a)Metoda sumowania produktów – suma wartości

sprzedaży dóbr finalnych wytworzonych

w określonym kraju w ciągu roku

i nie podlegających w tym okresie dalszej przeróbce

lub suma wartości dodanych (przyrost

wartości produktów będący rezultatem

danego procesu produkcji)

b) Metoda sumowania dochodów – suma dochodów

powstających wprocesie wytwarzania produktów

i usług w danym roku, nie dolicza się tutaj wartości

płatności transferowych w danym roku (emerytury,

renty, stypendia, etc.)

c) Metoda sumowania wydatków – sumowanie

wydatków na produkty finalne wytworzone przez

przedsiębiorstwa krajowe, wydatki te obejmują:

- wydatki na produkty konsumpcyjne (czyli dobra i usługi

) wytwarzane w kraju (C_k)

- wydatki na krajowe produkty inwestycyjne (I_k)

- wydatki rządowe na wytwadzane w kraju finalne dobra i

usługi, z wyłączeniem płatności transferowych (G_k)

- wydatki zagranicy na krajowe produkty eksportowane (E_xk)

III KOŁO

Zatrudnienie – czynniki determinujące

-Czynniki determinujące zatrudnienie – strona podażowa:

struktura demograficzna

poziom dochodów

czynniki kulturowe

długość okresu kształcenia, służby wojskowej

-Czynniki determinujące zatrudnienie – strona popytowa:

technologie

struktura kosztów produkcji

stan koniunktury (obecny i oczekiwany)

regulacje prawne

Wzrostem intensywnym. Jeżeli wzrost PKB jest

głównie wynikiem wzrostu wydajności pracy

Wzrostem ekstensywnym. Jeżeli wzrost PKB

jest głównie wynikiem wzrostu zatrudnienia

Bierni zawodowo:

uczący się w systemie dziennym

emeryci

wykonujący pracę nieodpłatną w gospodarstwie

domowymprzebywający w więzieniu, zakładach zamkniętych

Bezrobotni

• Bezrobotni zarejestrowani:

osoby w wieku produkcyjnym;

nie mający prawa do renty lub emerytury

nie posiadający gospodarstwa rolnego

nie prowadzący działalności gospodarczej

nie pobierają zasiłku (innego niż dla bezrobotnych)

• Bezrobotni wg BAEL (osoby, które spełniają

jednocześnie 3 warunki):

w okresie badanego tygodnia nie pracowały

aktywnie poszukują pracy

są gotowe podjąć pracę w badanym lub

następnym tygodniu

Podaz pracy:

-postęp techniczny

- zmiany struktury gosp

- koniunktura

- regulacje prawne

- skala aktywnośći gosp

- zakres i sytuacja sektora publicznego

Popyt pracy:

- demografia

-regulacje prawne

- poziom dochodów

- poziom wykształcenia

- wzorce kulturowe

Bezrobocie – typy (rodzaje)

Bezrobocie frykcyjne – wynika z niedoskonałości

rynku: zbyt wolnych przystosowań popytu i podaży,

niepełnej informacji, ciągłego tworzenia i

likwidowania miejsc pracy.

Jest to bezrobocie niemożliwe do całkowitego

zlikwidowania!

Bezrobocie strukturalne – niedostosowanie struktury

popytu na pracę i podaży pracy pod względem:

Kwalifikacyjnym, zawodowym, regionalnym

Wynika np. z likwidacji całych branż.

Bezrobocie koniunkturalne – wynikające z

okresowego spadku aktywności ekonomicznej.

Przyczyny bezrobocia

Bezrobocie technologiczne - „rezerwowa armia

pracy” (K.Marks) (?)

Bezrobocie równowagi (bezrobocie naturalne):

niedoskonałości rynku. (Typy bezrobocia

równowagi: frykcyjne i strukturalne)

• Bezrobocie nierównowagi

(nadwyżka globalnej podaży pracy nad

globalnym popytem na pracę):

ujęcie neoklasyczne: bezrobocie

dobrowolne (usztywnianie się płac)

ujęcie keynesowskie: bezrobocie przymusowe

(niewystarczający popyt na towary)

Walka z bezrobociem - polityka państwa

Polityka aktywna:

1) makroekonomiczna:

fiskalna (podatki, wydatki budżetowe), monetarna

(stopy %, podaż pieniądza)

Stymulowanie popytu globalnego i/lub stwarzanie

lepszych warunków przedsiębiorstwom.

Ta polityka ma na celu głównie ograniczanie

bezrobocia nierównowagi.

2) mikroekonomiczna:

publiczne programy zatrudnienia, subsydiowanie

zatrudnienia, pożyczki dla przedsiębiorstw,

szkolenia zawodowe, usługi pośrednictwa pracy.

Ta polityka ma na celu głównie ograniczanie

bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego.

Polityka pasywna:

pomoc dla bezrobotnych (np. zasiłki)

Pożądane cechy pieniądza

• Cechy fizyczne:

a) poręczność b) podzielność c) trwałość

d) jednorodność e) łatwość rozpoznawania

f) rzadkość

• Cechy ekonomiczne:

a) akceptowalność b) płynność

c) stabilność siły nabywczej

Funkcje pieniądza

środek wymiany (obiegu, cyrkulacji), środek

przechowywania wartości (tezauryzacji),

Miernik wartości (jednostka obliczeniowa),

środek płatniczy (opóźnionej płatności)

Pieniądz niepełnowartościowy – wartość materiału,

z jakiego jest sporządzony jest mniejsza od jego

wartości jako pieniądza (jego siły nabywczej).

Ilościowe równanie pieniądza:

M ⋅V = P⋅Q

M – ilość pieniądza

V – szybkość obiegu pieniądza

P – poziom cen

Q – ilość towarów

Płynność – łatwość z jaką dany zasób może być

sprzedany w krótkim czasie, po oczekiwanej cenie

i przy małych kosztach.

Oś płynności: gotówka, rachunki bieżące, depozyty

krótkoterminowe, długoterminowe, weksle,

obligacje, długi, akcje, nowy samochód,

nieruchomości, stary rower

Popyt na pieniądz

• Rodzaje:

a) transakcyjny - dążenie do posiadania sald

gotówkowych w celu realizacji

przewidywanych zakupów;

b) przezorności owy - dążenie do posiadania sald

gotówkowych w celu finansowania

nieoczekiwanych zakupów

c) spekulacyjny - dążenie do posiadania pieniądza

w przewidywaniu spadku ceny innych

aktywów i w przewidywaniu przyszłych zysków

Deprecjacja – spadek wartości pieniądza.

• Współcześnie – spadek siły nabywczej pieniądza.

• Skutek inflacji.

Aprecjacja – wzrost siły nabywczej pieniądza.

• Skutek deflacji.

Dewaluacja- Formalne obniżenie wartości

pieniądza krajowego wobec pieniędzy zagranicznych.

• Skutki dewaluacji dla handlu zagranicznego.

Rewaluacja – formalne podwyższenie wartości

pieniądza krajowego wobec pieniędzy zagranicznych.

Denominacja– obniżenie nominałów pieniądza.

• Skreślanie zer.

• 10 000 zł : 1 zł

Nulifikacja – unieważnienie jednego

pieniądza i zastąpienie go innym. Grabski 1924 zł

Stagflacja - bezrobocie rosnie i nflasja też, zastój gosp.

Miernik inflacji – CPI

Inflacja popytowa – produkcja wzrasta ,

kiedy państwo daje wiecej niż ma

Inflacja podażowa – koszty produkcji rosną