UKŁAD POKARMOWY ŚWINI I UNERWIENIE

Żołądek świni – jednokomorowy złożony (bo niewielka część; ok. 1/16 błony śluzowej w okolicach wpustu to błona śluzowa pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim (nabłonek typu przełykowego)). W okolicy wpustu znajduje się odpowiednik worka ślepego konia jest to tzw. uchyłek żołądka (diverticulum ventriculi) jest skierowany ku tyłowi i lekko na stronę prawą. Pozostała wielka powierzchnia błony śluzowej żołądka to śluzówka pokryta nabłonkiem jednowarstwowym cylindrycznym typu gruczołowego. 2/5 pow.śluzówki zajmują gruczoły wpustowe (glandulae cardiales), ok. 1/6 pow.śluzówki zajmują gruczoły odźwiernikowe (glandulae pyloricae), ok. 1/3 pow.śluzówki zajmują gruczoły żołądkowe właściwe/denne (glandulae gastricae propriae/fundicae). Gruczoły żołądkowe właściwe m.in. zawierają kom.okładzinowe produkujące kwas solny. W żołądku świni znajduje się dużo wydzielin o charakterze neutralnym, tj. wydzieliny gruczołów wpustowych i odźwiernikowych, dlatego pH treści żołądkowej świni jest stosunkowo wysokie (od 3,6 w górę). > w związku z tym niektóre drobnoustroje mogą nie zostać zabite i dostawać się do dalszych części układu pokarmowego. Dlatego stosuje się specjalne metody wyjaławiania karmy, jak np.zaparzanie paszy. Żołądek świni przy w miarę silnym wypełnieniu treścią pokarmową sięga dna jamy brzusznej(tylko u konia układa się na pokładach okrężnicy wielkiej). Najbardziej wysunięty ku przodowi punkt to punkt dolny, czyli w okolicy zatoki - osiąga 6-7 przestrzeń międzyżebrową. Natomiast najbardziej ku tyłowi wysunięty punkt, to punkt leżący po lewej stronie, należy do wierzchołka uchyłka żołądka (diverticulum ventriculi) i znajduje się na wysokości 12-13 przestrzeni międzyżebrowej.

Dalsze odcinki przewodu pokarmowego świni:

Jelito cienkie jest skonstruowane podobnie, jak u innych gatunków. Dość nietypowo wygląda początek jelita grubego.

Dwunastnica (nawet 70cm) jest stosunkowo długa, posiada krótką krezkę. Część doczaszkowa dwunastnicy (ponieważ żołądek przylega do wątroby, to na wątrobie znajduje się potężny wycisk żołądkowy (impresio gastrica) i dotyczy on zarówno płata lewego i prawego, a nawet pośrodkowego) nie jest zbyt długa (odcinek kilkucentymetrowy), jest uformowana w postaci poziomej litery S i podobnie jak u konia nazywa się ją pętlą esowatą (ansa sigmo idea), dalej zgięcie doczaszkowe i w jego okolicach (2 do 5 cm od odźwiernika) znajduje się brodawka dwunastnicza większa (papilla duodeni maior), na której uchodzi u świni TYLKO przewód żółciowy (ductus choledochus) (bo u świni z dwóch mogących występować przewodów trzustkowych uchodzi tylko przewód trzustkowy dodatkowy/Santoriniego (ductus pancreaticus accessorius/ductus Santorinii) i na brodawce dwunastniczej mniejszej (papilla duodeni minor), która znajduje się w odległości 20-25cm ku tyłowi już w obrębie części zstępującej dwunastnicy, ku tyłowi w stosunku do zgięcia doczaszkowego dwunastnicy i w stosunku do brodawki dwunastniczej większej). Część zstępująca dwunastnicy zmierza ostro ku tyłowi i górze i gdzieś w okolicy 2-3 kręgu lędźwiowego przez zgięcie doogonowe (flexura duodeni caudalis) przechodzi w część wstępującą (pars ascendens duodeni). Część wstępująca posiada otrzewnowe połączenie z okrężnicą zstępującą(colon descendens) za pośrednictwem fałdu dwunastniczo-okrężniczego(plica duodenocolica) i (jak u innych gat.) jest stosunkowo krótkim odcinkiem i poprzez zgięcie dwunastniczo-czcze (flexura duodeno-jejunalis) przechodzi w jelito czcze.

Jelito czcze (jejunum) jest bardzo długie (nawet kilkanaście metrów), zajmuje prawie całą prawą część jamy brzusznej (bo po lewej miejsce zajmuje okrężnica wstępująca i jelito ślepe), sięga od okolic żołądka aż po wpust doczaszkowy do jamy miednicznej. Jelito czcze przechodzi w jelito biodrowe, które jest kilkunastocentymetrowym odcinkiem i połączone jest z jelitem ślepym fałdem biodrowo-ślepym (plica ileocaecalis). Jelito ślepe i początek okrężnicy, czyli okrężnica wstępująca (która tworzy tam stożek okrężnicy) wyjątkowo u świni leżą po stronie lewej jamy brzusznej – stąd określenie

situs viscerum inversus (odwrotne ułożenie trzewi), ale sprawdza się jedynie w odniesieniu do jelita ślepego i stożka okrężnicy. Jelito ślepe dochodzi do 30-40 cm długości, ma kształt tępo zakończonego stożka, leży po lewej stronie jamy brzusznej. Jest ono wierzchołkiem skierowane ku tyłowi, ma od 0,5 do 2 litrów pojemności i posiada 3 taśmy oraz 3 rzędy kieszonek. Jelito biodrowe biegnie ze strony prawej w kierunku lewej, przyśrodkowej powierzchni jelita ślepego i w lewej, środkowej części jamy brzusznej znajduje się ujście biodrowo-ślepo-okrężnicze (ostium ileocaecocolicum). Cała okrężnica wstępująca leży po stronie lewej i cała struktura, którą tworzy (czyli stożek okrężnicy) znajduje się mniej więcej w lewej, środkowej części jamy brzusznej. Taśma boczna i przyśrodkowa to taśmy wolne, a dolna jest miejscem przyczepu fałdu biodrowo-ślepego. Samo ujście jelita biodrowego do jelita ślepego znajduje się na czopowatej wyniosłości (wys.ok 1-2cm) błony śluzowej, a na jego wysokości zgrubiałą mięśniówka jelita biodrowego tworzy coś na kształt zwieracza jelita biodrowego.

Stożek okrężnicy jest zbudowany podobnie, jak okrężnica wstępująca przeżuwaczy, czyli mamy zewnętrzne zawoje dośrodkowe (gyri centri – petales), (które kręcą się zgodnie z ruchem wskazówek zegara) przy czym podstawa stożka, czyli pierwszy gyrus centri –petalis znajduje się tuż pod lewą nerką i dalej te zawoje zmierzają ku dołowi gdzieś do okolicy pępkowej i przyjmuje się, że tworzą 3,5 obrotu. Następnie gdzieś w okolicy pępkowej znajduje się zgięcie ośrodkowe (flexura centralis) i wewnątrz zawojów dośrodkowych leżą znacznie cieńsze zawoje odśrodkowe (kręcą się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zagara). Zawoje są ze sobą ściśle powiązane, jeden do drugiego ściśle przylega za pośrednictwem otrzewnej (tak, jak pokłady dolny i górny okrężnicy wielkiej konia), ponieważ przeskakuje ona z jednego zawoju na drugi. Zawoje dośrodkowe posiadają 2 taśmy i 2 rzędy kieszonek, a odśrodkowe są tych struktur pozbawione, bo zaczynają one zanikać gdzieś na wysokości flexura centralis.

Jelito proste ulega silnemu rozszerzeniu w obrębie jamy miedniczej, jest to tzw. bańka odbytnicy (ampulla recti) – tam zachodzi ostateczne formowanie mas kałowych, jest magazynem kału. Odbyt świni nie różni się w niczym od budowy odbytu konia, czy mięsożernych (z tym, że nie ma zatok przyodbytowych, jak u psa). Pozostałe odcinki, czyli zona columnalis, linea anocutanea itd. u świni wyglądają podobnie, jak u innych gatunków.

Sieć świńska jest znacznie krótsza niż u psa, sięga 2/3 tylnej części jamy brzusznej, budowa typowa; otwór sieciowy między żyłą czczą tylną, a wrotną (czyli tuż przy wrotach wątroby), potem przedsionek torby sieciowej ograniczony przez sieć mniejszą (lig.gastrohepatoduodenale), wejście do torby sieciowej (aditus ad bursam omentalem) i wreszcie samo wnętrze torby sieciowej. U świni mogą się zdarzać przypadki przepuklin wewnętrznych, czyli wejścia jelit czczych przez te wszystkie drogi do wnętrza torby sieciowej.

DŁUGOŚĆ JELITA (W METRACH) UDOMOWIONYCH SSAKÓW

x	pies	kot	świnia	bydło	owca, koza	koń
Całkowita długość jelita	2-7	1-1,8	20-27	33-63	22-43	25-39
Jelito cienkie	1,8-4,8	0,8-1,3	16-21	27-49	18-35	19-30
Dwunastnica	0,2-0,6	0,1-0,12	0,7-0,95	0,9-1,2	0,6-1,2	1-1,5
Jelito czcze Jelito biodrowe	1,6-4,2	0,7-1,2	15-20	26-48	17,5-34	17-28
						0,7-0,8
Jelito grube	0,28-0,9	0,2-0,45	3,5-6	6,5-14	4-8	6-9
Jelito ślepe	0,08-0,3	0,02-0,04	0,3-0,4	0,5-0,7	0,25-0,42	0,8-1,3
Okrężnica wraz z odbytnicą	0,2-0,6	0,2-0,4	3-5,8	6-13	3,5-7,5	5,5-8

UNERWIENIE NARZĄDÓW JAMY PIERSIOWEJ I BRZUSZNEJ – UKŁ.AUTONOMICZNY:

1.włókna przedzwojowe (z CUN; z autonomicznych jąder współczulnych i przywspółczulnych zlokalizowanych w istocie szarej). 2.zwoje. 3.włókna zawojowe.

(ad.1.) Jądra współczulne występują tylko w neuromerach piersiowych i lędźwiowych rdzenia kręgowego. Jądra przywspółczulne występują tam, gdzie nie ma jąder przywspółczulnych, czyli w kilku neuromerach krzyżowych, a są to jądra wchodzące w skład zespołów jąder nerwów czaszkowych III, VII, IX i X.

Organizacja obu układów dotyczy rozmieszczenia jąder na terenie CUN. Z jąder tych wychodzą włókna przedzwojowe (aksony) i zmierzają do różnych zwojów.

Ukł.współczulny: 85% neuronów obwodowych (zwojowych) współczulnych zlokalizowanych jest w zwojach przykręgowych, które tworzą pień współczulny (truncus sympathicus) prawy i lewy, czyli ciąg zwojów. Pień współczulny zapoczątkowany jest zwojem gwiaździstym (ganglion stellatum), który leży przy głowie pierwszego żebra i dalej poszczególnym neuromerom piersiowym i lędźwiowym przyporządkowane są zwoje piersiowe i lędźwiowe pnia współczulnego. Szyję i głowę zaopatrują zwoje szyjny środkowy i przedni (górny), ale oczywiście włókna przedzwojowe wywodzą się z pierwszych neuromerów piersiowych. Większość włókien przedzwojowych musi „przełączyć się”, czyli utworzyć synapsy z komórkami zwojów pnia współczulnego. Natomiast te włókna przedzwojowe mogą te zwoje pnia współczulnego mijać tranzytem (zwój gwiaździsty, mogą dojść do zwoju szyjnego środkowego i/lub do szyjnego górnego w ramach pnia błędno-współczulnego). Włókna przedzwojowe wywodzące się z neuromerów piersiowo-lędźwiowych, a które nie „przełączają się” w obrębie zwojów przykręgowych; zwojów pnia współczulnego i szyjnych, mijają je tranzytem i dążą do zwojów zlokalizowanych w większej odległości od kręgosłupa (w pobliżu głównych pni naczyniowych/tętniczych wychodzących z aorty, które zaopatrują cewę pokarmową; żołądek, jelita cienkie i grube).

Te główne pnie naczyniowe, to odchodząca tuż za przeponą potężna tętnica trzewna (arteria celiaca), zaraz za nią odchodzi tętnica krezkowa (arteria mesenterica cranialis) przednia, a w pewnej odległości od kompleksu tych dwóch tętnic okolicach wpustu do jamy miednicznej od aorty odchodzi trzecie ku dołowi, ważne, nieparzyste naczynie, zaopatrujące tylną część cewy pokarmowej, tj. tętnica krezkowa tylna (arteria mesenterica caudalis). W pobliżu tych tętnic leżą tzw. zwoje przedkręgowe; w okolicy pnia tętnicy trzewnej leży zwój trzewny (ganglion celiacum), pnia tętnicy krezkowej przedniej zwój krezkowy przedni (ganglion mesentericum craniale), a w okolicy pnia tętnicy krezkowej tylnej zwój krezkowy tylny (ganglion mesentericum caudale). Między tymi zwojami mogą występować jeszcze inne, stałe zwoje.

Rozmieszczenie zwojów przywspółczulnych nie jest tak spektakularne, jak w przypadku zwojów współczulnych. W tym wypadku leżą one przy albo w ścianach narządów.

Nerw błędny (X) zawiera w zespole swoich jąder jądro przywspółczulne, ale nie jest z nim wyjątkowo związany żaden zwój głowowy, bo ta część przywspółczulna nerwu błędnego zaopatruje mięśniówkę gładką narządów jamy piersiowej i brzusznej, aż po okrężnicę poprzeczną włącznie. Przywspółczulne włókna przedzwojowe wchodzą początkowo w skład pnia błędno-współczulnego (zawiera on właściwie wszystkie rodzaje włokien; czuciowe, ruchowe, przy- i współczulne). Narządy jamy miednicznej obsługuje część przywspółczulna krzyżowa, tzn. tamten szlak wywodzi się z neuromerów krzyżowych (tam przywspółczulne jądra pośrednio-przyśrodkowe) i włókna przedzwojowe tych jąder dążą do zwojów (które są zwojami mieszanymi współczulno-przywspółczulnymi) zlokalizowanych przy lub w ścianach narządów jamy miednicznej, które leżą w obrębie tzw. splotu miednicznego (plexus pelvicus). Narządy jamy piersiowej, brzusznej i miednicznej są również unerwione czuciowo i często te włókna czuciowe towarzyszą włóknom przedzwojowym współczulnym bądź przywspółczulnym biegnąc w ramach tych samych nerwów. W konstrukcji pnia błędno-współczulnego mamy włókna przedzwojowe dążące z pierwszych neuromerów piersiowych do zwojów szyjnych (środkowego i górnego), ale mamy też w przeciwnym kierunku biegnące włókna przywspółczulne nerwu błędnego oraz bardzo dużo włókien czuciowych i zasięg unerwienia czuciowego przez nerw błędny jest taki, jak zasięg unerwienia części przywspółczulnej tego nerwu. Czyli nerw błędny zaopatruje płuca, serce, narządy jamy brzusznej aż po okrężnicę poprzeczną włącznie czuciowo (czuciowy zwój jarzmowy i węzłowy). Włókna przedzwojowe, które mijają tranzytem zwoje pnia współczulnego (bo nie utworzyły z nim synaps), zmierzają do zwojów przedkręgowych, potem wychodząc z tych zwojów tworzą nerwy trzewne (nervi splanchnici). Czyli włókna przedzwojowe współczulne, a wraz z nimi również dendryty czuciowe przede wszystkim związane z nerwem X docierają do zwojów przedkręgowych w ramach nerwów trzewnych.

Wyróżnia się nerw trzewny większy (nerwus splanchnicus maior), mniejszy (nervus splanchnicus minor), czasami (cechy gatunkowe, a nawet osobnicze) nerw trzewny najniższy (nervus splanchnicus imus), nerwy trzewne lędźwiowe (nervi splanchnici lumbales) i krzyżowe (nervi splanchnici sacrales). Nerw trzewny większy u większości gatunków związany jest z neuromerami mniej więcej od 5 do 13 piersiowego. Włókna przedzwojowe wychodzą z tych neuromerów, docierają do zwojów pnia współczulnego przypisanych tym neuromerom (czyli mniej więcej od 5 do 13), mijają je tranzytem, następnie zazwojowe zbierają się w jeden nerw, który biegnie ku tyłowi w kierunku największego zwoju przedkręgowego, zlokalizowanego w pobliżu pnia tętnicy trzewnej, czyli do zwoju trzewnego (ganglion celiacum). Nerw trzewny większy biegnie przytulony do pnia współczulnego odcinka piersiowego, następnie wychodzi z niego i przechodzi bocznie od filaru przepony prawego lub lewego (zależy którą stronę się rozpatruje, bo są parzyste), między filarem, a mięśniami lędźwiowymi. Zaraz za filarami przepony (obejmują miejsca odejścia tętnicy trzewnej) nerwy trzewne trafiają na zwój trzewny. Nerw trzewny mniejszy (jego włókna wywodzą się z ostatnich neuromerów piersiowych i pierwszych lędźwiowych). Nerw trzewny mniejszy również przechodzi bocznie od filarów przepony i prawie przylega do nerwu trzewnego większego. Nerw trzewny najniższy wywodzi się z kilku ostatnich neuromerów piersiowych (włókna przedzwojowe budujące ten niewielki nerw), a zatem przekraczają tranzytem ostatnie zwoje piersiowe przykręgowe itd. Przylega on do nerwu trzewnego mniejszego. Do zwoju trzewnego, krezkowego przedniego i tylnego włókna przedzwojowe (te, które minęły tranzytem zwoje pnia współczulnego związane z neuromerami lędźwiowymi) wywodzą się z jąder współczulnych zlokalizowanych w neuromerach lędźwiowych i dalej formują nerw/nerwy trzewne lędźwiowe (nervi splanchnici lumbales) i w ten sposób docierają do zwoju krezkowego przedniego, ale przede wszystkim do krezkowego tylnego. Te nervi splanchnici zawierają również dendryty czuciowe (związane głównie z nerwem błędnym).

Unerwienie autonomiczne w jamie piersiowej:

Nerwy błędne towarzyszą przełykowi. W obrębie śródpiersia dochodzi do rozpadu strukturalnego pnia błędno-współczulnego i te części zawierające włókna przedzwojowe, ale też włókna czuciowe dalej towarzyszą przełykowi, potem oddają włókna przedzwojowe do zwojów sercowych, tworzy się splot przełykowy wokół przełyku. Przede wszystkim 2 nerwy błędne, usytuowane na prawo i lewo od przełyku i towarzyszące mu, dalej w śródpiersiu nadsercowym górnym dzielą się każdy z nich na gałąź dogrzbietową i dobrzuszną. Gał.dogrzbietowe prawych i lewych pni błędnych łączą się nad przełykiem, gał.dobrzuszne łączą się pod przełykiem tuż przed rozworem przełykowym i tworzą się pień błędny dogrzbietowy i dobrzuszny.

Czyli układ zwojów współczulnych wygląda tak:

zwój trzewny (lewy może łączyć się z prawym włóknami międzyzwojowymi – wszystkie tak się łączą),

zwój krezkowy przedni,

zwój aortowo-nerkowy (ganglion aortico/aortorenale),

zwój nadnerczowy (ganglion adrenale),

zwój gonadowy (jądrowy/jajnikowy),

zwój krezkowy tylny.

Splot trzewny (plexus celiacus), potocznie zwany splotem słonecznym (plexus solaris); anatomicznie splotem słonecznym określa się odmianę anatomiczną powstałą ze zrośniętych splotów trzewnych prawego i lewego. Należy do grupy splotów autonomicznych. Największy ze splotów przedkręgowych, znajduje się na wysokości I kręgu lędźwiowego, u góry sięgając rozworu aortowego przepony, ku dołowi sięga miejsca odejścia tętnic nerkowych, a bocznie dochodzi do nadnerczy.

Zbudowany jest z parzystych zwojów trzewnych (ganglia celiaca), które cechują się dużą zmiennością kształtu, od mających kształt półksiężyca, po zupełnie zrośniętą kulistą formę, do której dochodzą i od której odchodzą liczne "promienie" (stąd dawna nazwa) - gałązki nerwowe. Zwój trzewny ma barwę szaro-czerwoną. W dolnej części splotu można odróżnić oddzielne skupienia tkanki nerwowej, tworzące parzysty zwój aortalno-nerkowy (ganglion aorticorenale) i nieparzysty (pojedynczy) zwój krezkowy górny (ganglion mesentericum).

Do splotu dochodzą:

nerwy trzewne większy i mniejsze (parzyste)

gałązki trzewne nerwu błędnego

gałązki od ostatniego zwoju piersiowego oraz od górnych zwojów lędźwiowych pnia współczulnego.

Od splotu (towarzysząc naczyniom krwionośnym) odchodzą:

parzyste;

splot przeponowy

splot nadnerczowy

splot nerkowy

splot jądrowy u mężczyzn lub jajnikowy u kobiet

nieparzyste;

splot żołądkowy lewy

splot wątrobowy

splot śledzionowy

splot krezkowy górny

splot aortowy brzuszny

splot krezkowy dolny

Włókna międzyzwojowe łączące zwoje pnia współczulnego i przedkręgowe tworzą m.in. splot międzykrezkowy (plexus intermesentericus).

Jeśli chodzi o cewę pokarmową; przełyk, żołądek i jelita to są one w głównej mierze unerwione przez neurony zlokalizowane w ścianach tych nadrządów (i jest to wielki wyjątek). W budowie tej cewy pokarmowej między mięśniówką okrężną i podłużną występuje splot/splotozwój (bo włókna ,neurony i zwoje) mięśniówkowy (Auerbacha (plexus myentericus). U małych gatunków (jak np. szczury) tuż pod kosmkami jelitowymi występuje jeden splotozwój zwany splotem podśluzówkowym Meissnera (plexus submucosus Meisneri). U dużych gatunków występują dwa sploty podśluzówkowe (i jeden mięśniówkowy); jeden przyśrodkowo w kierunku światła jelita, a drugi między muscularis mucosae (warstwa mięśniowa błony śluzowej), a mięśniówką okrężną błony mięśniowej ściany jelita – jest to splot podśluzówkowy zewnętrzny (Schabadascha) (plexus submucosus externus), a więc ten Meissnera zwany jest wewnętrznym (plexus submucosus internus).

Skąd się bierze perystaltyka? – neuron ruchowy zlokalizowany w splocie Auerbacha wysyła swoją wypustkę do przodu jelita i pobudza mięśniówkę tamtej ściany do skurczu, dalej neuron ten przekazuje informację innym neuronom o charakterze rozkurczającym, które ją rozluźniają.

Jeśli chodzi o neurony zlokalizowane w ścianie żołądka np. w części dennej, to mamy neurony tzw. cholinergiczne, które w procesie transmisji operują acetylocholiną (skurcz mięśniówki) zwane neuronami wstępującymi (bo wysyłają wypustki w ścianie w kierunku odźwiernika), a mamy neurony hamujące, tzw. nitrergiczne, które w czasie neurotransmisji operują tlenkiem azotu, który rozkurcza mięśniówkę. Neurony hamujące wysyłają wypustki w stronę przeciwną (doodbytniczo).

Unerwienie miednicznej części układu pokarmowego:

Jeżeli chodzi o unaczynienie przywspółczulne, to nerw błędny tutaj nie dociera, tak więc włókna przedzwojowe przywspółczulne zaopatrujące jelito proste, wywodzą się z neuromerów krzyżowych i drogą tzw. nerwów trzewnych krzyżowych te włókna przedzwojowe docierają przede wszystkim do neuronów zlokalizowanych w ścianie prostnicy (a tam do splotów Meissnera, Auerbacha, itd. oraz do zwojów zewnętrznych, które tworzą tzw. splot miedniczny (plexus pelvicus)). Zwoje splotu miednicznego są wyjątkiem, bo są zwojami mieszanymi (zawierają neurony współczulne (a normalnie neurony współczulne tworzą zwoje przykręgowe i przedkręgowe, ale oddalone od narządów – ale to jest wyjątek) i przywspółczulne). – przemieszane są neurony w zwojach współczulne z przywspółczulnymi i ze zwojami splotu miednicznego.

Współczulne unerwienie prostnicy i odbytu:

Z jamą miedniczną związane są 2 nerwy – z układem współczulnym nerw podbrzuszny (nervus hypogastricus) i związane z układem przywspółczulnym nerwy miedniczne. Nerw podbrzuszny i miedniczne współtworzą splot miedniczny. Nerw podbrzuszny wychodzi z tylnego bieguna zwoju krezkowego tylnego. Włókna współczulne przedzwojowe wychodzą z neuromerów lędźwiowych, przechodzą tranzytem przez zwoje lędźwiowe z pnia współczulnego, dalej przez zwój krezkowy tylny i dochodzą bezpośrednio do zwojów splotu miednicznego (dlatego w ramach nerwu podbrzusznego, który współtworzy splot miedniczny, przebiegają 3 kategorie włókien nerwowych jeśli chodzi o układ współczulny; czyli te przedzwojowe wychodzące z neuromerów lędźwiowych i dochodzące do zwojów splotu miednicznego, zazwojowe włókna wychodzące ze zwoju krezkowego tylnego i zazwojowe włókna wychodzące ze zwojów pnia współczulnego).

Nerwy miedniczne zawierają przedzwojowe włókna przywspółczulne, wywodzące się z krzyżowej części przywspółczulnej, czyli z jąder pośrednio przyśrodkowych neuromerów krzyżowych, jeśli chodzi o rdzeń kręgowy.

Unerwienie odbytu:

Nerw podbrzuszny unerwia zwieracz odbytu wewnętrzny współczulnie, a przywspółczulnie unerwiają go nerwy miedniczne. Zwieracz odbytu zewnętrzny unerwiony jest tak, jak mięsnie szkieletowe okolicy miednicznej, czyli przez włókna ruchowe nerwu sromowego (nervus pudendus). Oba zwieracze są unerwione czuciowo przez nerwy rdzeniowe części krzyżowej.