Prawo administracyjne 10.10.2011

Podręczniki:

1. „Prawo administracyjne, pojecia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie” Zofia Duniewska, Dębska, Szałowska, Stahl, Wawa 2009

2. Red. Jan Boć „Prawo administracyjne” wyd. Colonia limited 2009, Uni Wro

3. Eura Edward i Elżbieta „Prawo administracyjne: wawa 2009

4. Zimmerann Jan „Prawo administracyjne”

5. Zygmunt Niewiadomski i Zbigniew Cieślak, Irena Lipowicz, Grażyna Szpor „Prawo administracyjne”

6. Eugeniusz Ochendowski „Prawo administracyjne”

Konsultacje: 9.45-10.45 poniedziałek, pokój 3.48

Administracja- określenie co to jest stanowi problem. Trudności wynikają z tego, że administracja jest wielowymiarowa, zmienna. Samo określenie administracja pochodzi od ministro, ministrare oznacza służyć, zarządzać. Opierając się na trójpodziale władzy skonstruowano negatywną definicję: to co nie jest władzą ustawodawczą i sądowniczą jest administracją. Ten sposób określania administracji ma swoje wady. Są one dwojakiego rodzaju: nie ma precyzyjnych granic pomiędzy władzą ustawodawczą i wykonawczą, oraz nie ma granic dość precyzyjnych między władzą sądowniczą a wykonawczą.

Władza ustawodawcza stanowi prawo, ale władza wykonawcza również stanowi prawo, administracja wydaje rozporządzenia. Widać z tego, że jeśli władzę ustawodawczą będziemy rozumieć wąsko jako stanowienie ustaw to administracja w to nie wchodzi; ale jeśli będziemy rozumieć jako stanowienie prawa to zamazuje nam to precyzyjny podział między władzą ustawodawczą a wykonawczą.

Granica między władzą wykonawczą, a sądowniczą: istotą władzy sądowniczej jest podejmowanie rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach, gdzie określają sytuację prawną konkretnie oznaczonej jednostki. Administracja również zajmuje się sprawami jednostkowymi. Też posiada funkcję jurysdykcyjną, z tą różnicą, że dla sądów to jest cała ich działalność, a w przypadku administracji jest to część jej działania bo podejmuje również cały szereg działań natury organizacyjnej. Wtedy adresat takich działań jest generalny.

Dlatego taka definicja negatywna nie ma większych wartości poznawczych. Z krytyki tego negatywnego definiowania administracji wyrosła potrzeba definicji pozytywnej czyli czym jest.

Początkowo skupiono się na pojedynczych cechach. Mówiono, że administracja charakteryzuje się władczością: może sięgać po przymus w celu zagwarantowania wykonania swoich postanowień. Krytycy mówili, że to prawda, ale nie wszystkie zadania administracji da się zrealizować w formach władczych, np. część zadań administracji w ramach pomocy społecznej co polega na rozeznaniu w środowisku, kto jakiej pomocy potrzebuje.

Próbowano wskazywać też na inne cechy: administracja ma inicjatorski charakter, czyli administracja w odróżnieniu od sądu może podejmować działania z własnej inicjatywy. Krytycy mówili, że to prawda, ale istnieją takie rodzaje spraw, np. przyznawanie uprawnień, których administracja z urzędu nie przyznaje.

W rezultacie stanęło na wyodrębnieniu całego zespołu cech administracji publicznej.

Prawo administracyjne 24.10.2011 Wykład II

Podjęto próbę zdefiniowania administracji za pomocą cech które posiada.

Cechy administracji:

1.Działanie w imieniu i na rachunek państwa lub innego odrębnego od państwa podmiotu władzy publicznej któremu państwo przekazało część swojej władzy(chodzi np. o samorząd terytorialny,samorządy zawodowe).-o ile osoby prawne działają poprzez swoje organy, w ich imieniu ktoś działa tworząc państwo. Na rachunek-zarówno korzystne efekty działalności jak i negatywne efekty działalności obciążają państwo jako całość.

Np.naczelnik urzędu skarbowego nakłada na podatnika obowiązek zapłaty podatku(działa w imieniu i na rachunek państwa)

2.Możliwość działania w formach władczych zabezpieczonych możliwością zastosowania przymusu państwowego. Administracja posiada instrumenty prawne i faktyczne,umożliwiające jej nakłonienie obywatela, wyegzekwowanie od obywatela działania zgodnego z prawem,w tym zgodnego z nakazami, zakazami, ustalanymi przez administrację(najczęściej w drodze decyzji administracyjnych).

3.Działanie w imieniu dobra publicznego. Administracja powinna reprezentować ogół obywateli i działać dla ich dobra. Powinna zmierzać do rozwiązania konfliktu pomiędzy jednostką a państwem. Administracja powinna minimalizować wkraczanie w sferę dobra jednostki.

4.Polityczny charakter działania administracji.(tylko są granice szaleństwa )

-ocena działalności administracji ma charakter polityczny gdzie zarówno cele jak i rezultaty ocenia się w tych kategoriach

-obsada najważniejszych stanowisk w administracji odbywa się na zasadzie wyborów politycznych

-wpływ polityki na administrację-ustawa o lobbingu

5.Działanie na podstawie ustaw i w granicach przez nie określonych.art.7 konstytucji-Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. W administracji nie obowiązuje zasada co nie jest zabronione jest dozwolone.

6.Aktywność.Nie tylko administrowanie bieżącymi sprawami.

7.Perspektywiczność-działanie ku przyszłości.

8.Działanie z własnej inicjatywy.

9.Działanie w sposób ciągły i stabilny.Nie ma przerw w działaniu administracji. Stabilność oznacza utrzymanie pewnej linii działania administracji.

10.Oparcie się z reguły na personelu zawodowym.Profesjonalizacja działania administracji opiera się z jednej strony na zawodowym charakterze urzędnika(nie społecznym) i odpowiednich kwalifikacjach,określonych co do zasady w przepisach prawa, jak również specjalnej procedurze naboru na wolne stanowiska urzędnicze.

11.Monopolistyczny charakter. Administracja w pewnych sferach swojego działania ma wyłączność na realizowanie zadań, kształtowanie struktury, reprezentowanie państwa. Zwyczajowo do sfery zmonopolizowanej przez administrację należą administracja wojskowa, administracja bezpieczeństwa publicznego, administracja finansami państwa, administracja spraw zagranicznych.

12.Bezosobowy charakter.

Prawo administracyjne 07.11.2011

Skąd się wzięło prawo administracyjne?

Możemy mówić o dwóch etapach prawa administracyjnego:

1.wywodzące się ze starożytności-pewne reguły regulowały funkcjonowanie państwa;

Prawo administracyjne jest efektem wydarzeń rewolucji francuskiej. Jak wyglądało funkcjonowanie państwa przed rewolucją francuską kiedy prawa administracyjnego jakiego takiego nie było.

Prawo stanowił monarcha który sam temu prawu nie podlegał. Mógł czynić rzeczy przez to prawo nieprzewidziane. Wszystko działało bez ustalonych jasnych procedur.

Monarcha koncentrował w swoim ręku wszystkie uprawnienia, ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze.Były Stany Generalne, ale kiedy mu się coś nie podobało to je rozwiązywał.

Zaczynają się tworzyć normy kazuistyczne, szczegółowo określające wszystko. Chodziło o to żeby władzę utożsamianą z państwem w pewnym sensie ograniczyć. Prawo administracyjne powstało dla ochrony obywatela, aby administracja nie mogła naruszyć jego jakiś praw. Zaczęły powstawać nowożytne systemy prawne określające zasady powstania administracji. Na początku były normy z zakresu policji administracyjnej i bezpieczeństwa. Kolejne zmiany są wynikami różnego rodzaju doświadczeń.

Dwa nurty:

1.regulacji

2.Deregulacji-przepisy trzeba ograniczać.

Nieustająco obijamy się o te dwie ściany. Wskażmy jakie kto ma obowiązki, z drugiej strony przepisów jest za dużo i trzeba deregulować.

Prawo dzieli się na gałęzie. Prawo administracyjne to jedna z wyodrębnionych gałęzi prawa. Prawo administracyjne jest gałęzią prawa publicznego. Prawo administracyjne posiada odpowiednie relacje z innymi gałęziami prawa. Najbliższe więzi łączą je z innymi gałęziami prawa publicznego, np. prawem konstytucyjnym, prawem finansowym, karne, wykroczeń. Są również związki prawa administracyjnego z prawem prywatnym, głównie z prawem cywilnym. Administracja korzysta z form cywilnoprawnych dla realizowania swoich zadań.

Systematyka prawa administracyjnego

1.Ze względu jakiej sfery działania dotyczy dzielimy na prawo wewnętrzne i zewnętrzne.

Wewnętrzne czasami nazywa się prawem administracji. Reguluje wewnętrze zasady funkcjonowania administracji.

Prawo administracyjne zewnętrzne będzie dotyczyło tej sfery w której administracja kontaktuje się z formami zewnętrznymi. Na zewnątrz struktury bo administracja jest pewną strukturą.

2.Podział na ustrojowe, procesowe, materialne

Ustrojowe- reguluje ustrój , funkcjonowanie organów

Procesowe- procedury administracyjne

Materialne- konkretne rozwiązania prawne regulujące daną sferę funkcjonowania administracji

3.Część ogólna i część szczególna

Szczególna- odpowiada pojęciu materialnego prawa, a ogólna ustrojowemu ale dokładnie nie da się to na siebie nałożyć.

Cechy prawa administracyjnego

1.Rozległy zakres i zróżnicowana problematyka. Nie ma drugiej gałęzi prawa która by regulowała tak szeroki zakres zjawisk społecznych.

2.Zmienność prawa administracyjnego. Jest to dziedzina prawa która najszybciej się zmienia. Prawo administracyjne musi nadążać za zmianami dziejącymi się w administracji. Jak mamy coś uregulowane to trzeba to znowelizować.

3.Brak kodyfikacji. Taki kodeks miałby kilkadziesiąt tomów, gdyby chcąc to w jeden kodeks zebrać.

Przepisy ogólne prawa administracyjnego- projekt-miały stanowić to co przed nawiasem jest wspólne dla całej administracji, np. pojęcie organu administracji.

4.Duża część norm prawa administracyjnego ma charakter ius cogens-normy o charakterze imperatywnym, bezwzględnie obowiązującym. Obserwujemy pewne zjawisko cywilizowania prawa administracyjnego, tzn. np. stosowania pewnych umów cywilnoprawnych itd. W wielu przypadkach normy są zabezpieczone możliwością użycia przymusu państwowego w przypadku nie zastosowania się.

5.Upolitycznienie prawa administracyjnego. Część organów administracji pochodzi z nominacji politycznych, kierowanych w drodze wyborów albo klucza partyjnego.

Dobrze by było wprowadzać zasady ogólne, które nie pozwalałyby politykom robić co im się podoba. Zasady ogólne mają być wyznacznikami prawidłowego kierunku działania administracji.

Prawo administracyjne- możemy wskazać zakres działania, zakres normowania. Prawo administracyjne to gałąź prawa, która wyznacza tworzenie, zakres , struktur działania organów administracji publicznej a takie innych podmiotów administrujących wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej.

Relacje zachodząc pomiędzy podmiotami administracji.

Prawa i obowiązki podmiotów administrowanych względem administracji.

Prawo administracyjne 14.11.2011

Stosunek administracyjno-prawny- relacja jaka zachodzi między podmiotami administracji na gruncie prawa administracyjnego. Stosunek administracyjno-prawny nie jest jedynym stosunkiem prawnym jest jednym z rodzajów mającym swoje cechy specyficzne.

1.Przedmiot stosunku administracyjno-prawnego mieści się w sferze regulowanej normami prawa administracyjnego. Jak się widzi podmioty administrujące które są w określonej relacji to się zakłada ze jest to stosunek adm-prawny i na przedmiot się nie zwraca ogólnej uwagi.

2.Przynajmniej jednym uczestnikiem tego stosunku jest podmiot administrujący. Podmiot administrujący to podmiot do którego należy wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej. Pojęcie mieści w sobie różne podmioty, przede wszystkim podmioty administrujące to organy administracji publicznej. DO kategorii podmiotów administrujących zaliczamy zakłady administracyjne, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, organizacje pozarządowe, fundacje, agencje. Jedne są po to utworzone aby wykonywały zadanie z zakresu administracji publicznej, inne niekoniecznie jak np. agencje rządowe. Jeśli organy administracji publicznej zlecą im takie zadania to je wykonują.

Nie ma przeszkód to kwalifikacji stosunku administracyjnego gdy obydwa uczestnicy to podmioty administrujące. Nie może być tak że żaden nie jest administrujący.

3.Cechą charakterystyczną stosunku adm-prawnego jest nierównorzędna pozycja jego uczestników. Wyraża się to w uprzywilejowanej pozycji podmiotu administrującego. Na czym polega uprzywilejowana pozycja?

Ten uczestnik ma prawo kształtowania sytuacji prawnej drugiego uczestnika.

Np.Obywatel zwraca się do organu administracji publicznej bo chciałby zmienić imię. On uważa że jest to niemodne itd. Składając podanie w sprawie zmiany imienia obywatel uruchamia powstanie stosunku administracyjno-prawnego. Przedmiot mieści się w sferze regulowanej prawem administracyjnym. Nierównorzędna pozycja polega na tym, że obywatel składając wniosek uruchamia powstanie stosunku, ale na określenie swojej sytuacji prawnej swojego wpływu już nie ma.Bo to organ zgadza się na zmianę imienia, albo odmawia.

Nierównorzędna pozycja nie jest cechą o charakterze bezwzględnym. Istnieją od niej pewne wyjątki, które wyrażają się w równorzędnej pozycji uczestników tego stosunku.

Współdziałanie ma w definicji dobrowolność. Nie ma w tym przykładzie miejsca na uprzywilejowaną pozycję któregokolwiek z organów(dwie gminy chcą się połączyć i wybudować oczyszczalnię ścieków bo obydwie są biedne).
Jeśli uczestnikami stosunku administracyjno prawnego są dwa organy samorządu terytorialnego to nie ma między nimi zależności, nie ma pozycji uprzywilejowania jednego z pozycji organów administracji publicznej nad innym.

Różnorodność stosunków adm –prawnych wynika z zastosowania różnych kryterium. Jeśli weźmiemy pod uwagę kryterium wpływu uczestników stosunku adm-prawnego na powstanie tego stosunku to możemy wyodrębnić 2 grupy stosunków administracyjno-prawnych:

1.Stosunki niezależne od woli ich uczestników.

a)Są to stosunki powstające z mocy samego prawa-kiedy prawo nakłada na uczestników obowiązek np. obowiązek szkolny- nałożony na dzieci pozostające w pewnym przedziale wiekowym i to oznacza że te dzieci są poddane obowiązkowi szkolnemu, powstanie tego stosunku nie zależy od kogokolwiek, wszyscy tylko czuwają nad tym aby ten obowiązek był wykonany.

b)Są to stosunki powstające w rezultacie zaistnienia wcześniejszej sytuacji prawnej. Wcześniejsza sytuacji prawna nie musi być regulowana prawem administracyjnym i często wcale nie jest. Ktoś dostaje darowiznę. Rodzi po stronie obdarowanego obowiązek wniesienia podatku od darowizny a na organie administracji spoczywa obowiązek egzekwowania, żeby ten podatek od darowizny był uiszczony.

2.Stosunki zależne od woli ich uczestników.

a)Stosunki powstające z urzędu, z woli podmiotu administrującego-np. legalne prowadzenie sprzedaży alkoholu wymaga zezwolenia organów administracji na czas oznaczony, pojawienie się którejś z ustawowo wskazanych przesłanek rodzi skutek w postaci cofnięcia zezwolenia. O owym cofnięciu decyduje właściwy organ administracji publicznej i czyni to z urzędu. Jeśli do wiedzy organu administracji publicznej dojdzie inf. że pewien przedsiębiorca na podstawie zezwolenia dopuścił się czynu który w świetle obowiązujących przepisów uruchamia przesłankę cofnięcia zezwolenia, wydaje decyzję o cofnięciu zezwolenia.

b)stosunki powstające na wniosek-uruchamiane z woli podmiotu administrowanego- powstanie tego stosunku wymaga wcześniejszego wniosku (najczęściej obywatela, podmiotu administrowanego).

Każda z tych grup jest wewnętrznie zróżnicowana.

Różnicuje się stosunki administracyjno-prawne ze względu na rodzaj przepisów na gruncie których taki stosunek powstaje:

1.Stosunki procesowe- takie stosunki administracyjno-prawne które powstają i trwają w czasie toczącego się postępowania administracyjnego. Specyfiką tych stosunków jest ich czasowy charakter. Jak się postępowanie kończy to stosunek procesowy wraz z nim ulega zakończeniu.

2.Stosunki sporno-administracyjne- powstają i trwają w rezultacie zaskarżenia ostatecznej decyzji do sądu. Mamy do czynienia z równorzędną pozycją uczestników, która powstaje z równania praw nierównych wcześniej podmiotów. W toczącym się postępowaniu mają takie same prawa i takie same obowiązki. Stosunek administracyjny jest następstwem stosunku procesowego w którym podmioty uczestniczą tylko w innych rolach.

3.Stosunki materialne- ich cechą charakterystyczną jest to że są oparte na przepisach prawa materialnego, co do zasady mają charakter trwały. Trwałość przybiera niekiedy szczególną postać, jak w przypadku zmiany nazwiska. Co do zasady stosunki są trwałe. Wyjątkiem są stosunki materialno-prawne o charakterze czasowym. Ten czasowy charakter ma zastosowanie w przypadku gdy organ przyznaje określone, reglamentowane uprawnienia. Wówczas czasowy charakter jest pewną formą reglamentacji(np. zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych).

4.Stosunki ustrojowe- są to stosunki również z założenia o trwałym charakterze. Przykładem takich stosunków są stosunki kierownictwa, nadzoru, współdziałania, kontroli, koordynacji. Częściej możemy się spotykać z wyjątkami bo one opierają się na dobrowolności, np. stosunek nadzoru czy koordynacji nie ma dobrowolności. Okres trwania jest z góry określony datą.

Klasyfikacja stosunków administracyjno-prawnych wg usytuowania uczestników stosunku administracyjno-prawnego względem siebie

Możemy wyodrębnić kryterium usytuowania uczestników stosunku administracyjno-prawnego względem siebie.

1.Stosunki wewnętrzne-takie stosunki które łączą uczestników należących do struktury administracji publicznej, powiązanych określonymi zależnościami.

Stosunek kierownictwa między przełożonym a podwładnym jest klasycznym przykładem stosunku wewnętrznego.

2.Stosunki zewnętrzne-między uczestnikami nie ma żadnej zależności. np. stosunek łączący obywatela z organem administracji publicznej.

21.11.2011 Prawo administracyjne

ZASADY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Z punktu widzenia prawa administracyjnego warto wskazać na takie zasady wśród których czołowe miejsce zajmuje zasada demokratycznego państwa prawnego.

1.Zasada demokratycznego państwa prawnego- ta zasada nie ogranicza się wyłącznie do administracji publicznej i jej działań a także jej działań w relacji z jednostką.

Z tej zasady wyprowadza się wiele innych zasady ochrony praw nabytych, zasada zaufania obywateli do państwa rozumianego jako jego struktury ale też do prawa stanowionego przez państwo. Można tu wskazać zasadę prawa do sądu. Jest to prawo do sądowej kontroli administracji publicznej. Część tych zasad one się wzajemnie zazębiają, nie da się jej odgraniczyć od siebie.

Proces tego wyprowadzania zasad szczegółowych z zasady demokratycznego państwa prawnego nie jest zakończony.

Jest to swoista zasada baza, z której następnie wyprowadza się w orzecznictwie inne zasady.

Gdy chodzi o zasadę demokratycznego państwa prawnego słuszne jest stwierdzenie jednego z przedstawicieli doktryny który mówi że treść tej zasady jest określana w stosunku do konkretnych sytuacji, ad abstracto nie da się(ogólnie). Określa się ją in concreto.

2.Zasada legalności-związanie administracji prawem rozumianym jako związanie administracji ustawami. Niekiedy ta zasada jest określana mianem zasady praworządności. Niekiedy te nazwy mogą być używane zamiennie. Ta zasada jest wywodzona również z zasady demokratycznego państwa prawnego. Ta zasada oznacza, że każde działanie administracji publicznej powinno być oparte na normie prawnej rangi ustawowej. W doktrynie tłumaczy się tak że ten wymóg działania w oparciu o normę rangi ustawowej, to w doktrynie tłumaczy się w ten sposób ze dla działania administracji musi istnieć ustawowe upoważnienie:

- do podjęcia działania,

-do podjęcia tego działania o określonej formie

-do podjęcia działania w określonych warunkach.

Zasada legalności oznacza przestrzeganie przez administrację prawa jakby w dwóch różnych sytuacjach:

1.Procesie stanowienia prawa. Ma tu znaczenie prymat konstytucji i ustaw w naszym porządku prawnym. Ponieważ administracja stanowi akty niższej rangi niż konstytucje i ustawy to administracja w ramach swojej legislacji musi uwzględniać postanowienia konstytucji, musi uwzględniać postanowienia ustaw. Wszelkie działania legislacyjne administracji muszą mieć ustawową podstawę, wyraźną. Musi to być szczegółowa ustawowa podstawa, wskazująca że dany typ organu ma ustawowe upoważnienia prawotwórcze. Organ administracji stanowiący prawo musi się mieścić w swoich aktywności prawotwórczej, w tym upoważnieniu ustawowym.

2.Procesie stosowania prawa.

Legalność w procesie stosowania prawa wymaga by organ administracji publicznej przestrzegał zarówno przepisów prawa ustrojowego, prawa materialnego jak i prawa procesowego.

Aktem stosowania prawa jest decyzja administracyjna, np. decyzja w sprawie zmiany imienia.

Istoty działania administracji się upatruje w stosowaniu prawa, w mniejszym stopniu w stanowieniu. Jest zgoda aby tą działalność prawotwórczą podzielić między władzę ustawodawczą i wykonawczą, ale jest to traktowane jako narzędzie, które ma tworzyć działalności administracji, co się w znacznym stopniu sprowadza do stosowania prawa.

Trzeba powiedzieć o dwóch sferach w których stosowanie prawa przez administrację występuje:

1.Sfera zewnętrzna-charakteryzuje się tym, że działania organów administracji są kierowane do podmiotów z poza struktury administracji-do obywateli, organizacji pozarządowych, tych podmiotów których nie można utożsamiać ze strukturą administracji publicznej.

Ta sfera wykazuje pewne zróżnicowanie. W tej sferze działania administracji są ściśle związane ustawami. W tej sferze administracja stosując prawo nie może działać inaczej jak na ustawowych postawach. Mogą to być i akty niższej rangi ale i akty wydane z upoważnienia ustawowego i zgodne z tymi ustawami. Ten wymóg ustawowego związania administracji w stosowaniu prawa będzie związany. Niedopuszczalne jest aby administracja stosowała ustalone przez siebie prawo które nie ma ustawowej postawy.np. przykład-czasy kiedy wyjazd wymagał uzyskania paszportu; były kiedyś paszporty służbowe które były podstawą do wyjazdu pracowników naukowych na stypendia, staże zagraniczne. Chodzi o to że wyjazd na stypendium zagraniczne wiązał się z koniecznością uzyskania paszportu służbowego. Zaproponowano temu pracownikowi którego zaprosiła strona niemiecka aby zdeklarował jaki procent swojego stypendium przeznaczy na rzecz właściwego resortu(np. Nauki i szkolnictwa wyższego). Pracownik się zdziwił, że ma przeznaczyć pieniądze na ten cel. Oni powiedzieli, że jeśli nie złoży ile procent swojego stypendium przeznaczy na ten cel, to nie dostanie paszportu. On chciał podstawę prawną do tego, że ma własne pieniądze dać na ten cel. Znaleziono tą podstawę prawną, było nim zarządzenie ministra.

Istnieją dwie kategorie prawa, źródła prawa powszechnie obowiązującego, wewnętrzne źródło prawa.

To zarządzenie to akt wewnętrzny, nie miało żadnej podstawy prawnej, bo nie było żadnej ustawy która by dawała prawo do takiej regulacji. Ponieważ miało wywierać skutki w sferze zewnętrznej to było niedoskonałe, nie miało ustawowej postawy.

Sfera zewnętrzna też nie jest kategorią jednolitą. W jej ramach, gdzie mamy do czynienia ze stosowaniem prawa wyodrębniamy działania o charakterze stricte wykonawczych(wydawanie decyzji administracyjnych np.) i działania określane mianem twórczych(np. podejmowanie decyzji o zakresie inwestycji w drogi publiczne; nie kształtuje się tu sytuacji obywatela w tak ścisły sposób jak wtedy gdy administracja wydaje decyzję, nie jest tak ścisły stopień związania ustawami;jednostka może tu chronić swoje prawa, bo jak np. jednostka może jeździć inną drogą niż dziurawa jeśli chce, nie jest tak zobligowana).

2.Sfera wewnętrzna-legalność działania administracji pozwala na większą swobodę dla organu administracji, który może za podstawę swojego działania przyjmować bardzo ogólnie określone podstawy prawne. Mogą to być akty o charakterze wewnętrznym, tzw. Normy kompetencyjne, normy kierownicze. Rozluźnia się tu kwestia związania administracji ustawami. Jest to możliwe bo z jednej strony wskazuje się że ta sfera jest dynamiczna. W sferze wewnętrznej dynamika wymaga często regulacji za którymi ustawodawca mógłby nie nadążyć. Zagrożenie pozycji obywatela nie występuje bo jest to sfera zewnętrzna, pozwala się na większą swobodę w traktowaniu tej zasady.

Prawo administracyjne 28.11.2011

Z Zasadą legalności w ścisły m związku pozostaje zasada równości.

Art.32, 33

Warto wiedzieć że ta równość wobec prawa określona w konstytucji –dla nas istotne że władza publiczna i administracja publiczna ma wszystkich traktować równo.

Zasada równości wymaga aby osoby znajdujące się w tej samej sytuacji były traktowane tak samo. Takim zaprzeczeniem równości są wszelkie formy faworyzowania czy dyskryminowania.

Zasada proporcjonalności- o ile wcześniejsza zasada mają swoje konstytucyjne korzenie, to zasada proporcjonalności nie. Ona takich normatywnych korzeni nie ma, na gruncie prawa polskiego.

Jest to zasada wykształcona w doktrynie, w orzecznictwie. Wywodzi się z niemieckiego porządku prawnego. W pierwszej kolejności w krajach niemieckojęzycznych ta zasada funkcjonowała. Dziś znajduje swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie innych państw europejskich, jest uznawana za zasadę ogólną prawa wspólnotowego.

Na czym polega ta zasada? Polega na ważeniu z jednej strony interesu publicznego i z drugiej strony dobra jednostki czyli interesu indywidualnego, jednostkowego. Ta zasada wymaga aby między celem regulacji prawnej, czy też celem indywidualnej decyzji, a środkami służącymi do realizacji tego celu była zachowana odpowiednia proporcja.

Użycie środka niewspółmiernego do celu byłoby naruszeniem zasady proporcjonalności. Chodzi aby między użytym środkiem a zamierzonym celem była dobra proporcja. Należy korzystać z środka najłagodniejszego dla osiągnięcia prawidłowego rezultatu. Chodzi aby porządek prawny i jego rozumienie, stosowanie nie pochłaniało bez potrzeby tej równorzędności.

Zasada opiera się na 3 przesłaniach:

1.Nakaz przydatności-sprowadza się do tego że wymaga aby użyty środek służył realizacji zamierzonego celu, żeby był właściwy dla osiągnięcia zamierzonego celu.

2.Nakaz konieczności-chodzi aby używać środka który pozwala na pewne osiągnięcie celu w formie minimum. To minimum na się wyrażać w przedmiocie, podmiocie , w czasie i przestrzeni.

3. Nakaz proporcjonalności w ścisłym słowa znaczeniu-sensu stricto; ;powinien się wyrażać w tym aby zastosowany środek, jego dolegliwość, ciężar pozostawał w odpowiedniej proporcji do zamierzonego celu.

Przykład-postępowanie własnościowe

Przejawem zasady proporcjonalności jest to aby postepowaniem dwuetapowym obejmować te obszary które są dla inwestycji niezbędne, aby nie zmieniać stosunków własnościowych bez opamiętania.

Zasada proporcjonalności w konkretnych przypadkach oznacza różne sytuacje.

Zasada nie jest zasada prawną w tym sensie, że nie jest wprost wymieniona w żadnym akcie prawnym w Polsce obowiązującym. Jest w naszej doktrynie formułowana w ślad za orzecznictwem innych państw, instytucji wspólnotowych. Niektórzy przedstawiciele naszej doktryny wskazują że na różnych gruntach można się z nią spotkać, np. art.7 Kodeksu postępowania administracyjnego, (w przepisie z jednej strony ochrona interesu społecznego, z drugiej indywidualnego obywateli).

Zasada ochrony godności-ta zasada znowu ma konstytucyjne korzenie, ta zasada pozostaje w ścisłym związku z nowym patrzeniem na jednostkę, której podmiotowe traktowanie staje się priorytetem. Gdzie tkwią zagrożenia dla ochrony godności człowieka? Pojawiają się zawsze tam kiedy człowiek jest w sytuacji zależności w stosunku do organu administracji. Ta zasada może wynikać tylko ze stosunku administracyjno prawnego, z położenia ekonomicznego, z sytuacji materialnej, sytuacji zdrowotnej. Może być związana w wiekiem.

Ta zasada wyraża się w relacjach nie do końca prawem unormowanych , ale na gruncie prawa też możemy ją znaleźć. Uruchomienie postępowania administracyjnego w sprawie udzielenia świadczenia z zakresu pomocy społecznej następuje na wniosek zainteresowanego. Ponadto przepisy dopuszczają uruchomienie takiego postępowania, z urzędu, ale po uzyskaniu zgody osoby, której to postępowanie ma dotyczyć. Pozostawanie w sytuacji, która obiektywnie uzasadnia uruchomienie jakiegoś świadczenia w ramach pomocy społecznej a chęć bycia podopiecznym to nie zawsze jest to samo.

Udzielenie świadczenia z pomocy społecznej zależy od zgody osoby której to postępowanie ma dotyczyć. Jeżeli to godzi w poczucie czyjejś godności, to osoba nie składa wniosku o przyznanie świadczenia.

Zasada jawności administracyjnej- jawność administracyjna oznacza względnie swobodny dostęp obywateli do informacji będących w dyspozycji administracji publicznej. Jest to zasada która funkcjonuje u nas dopiero od pewnego czasu, bo jej utworzenie związane jest upływem czasu. Administracja w jakimś stopniu otwiera się na obywatela, czy to w sposób aktywny, czy to z urzędu. Sama udziela informacji o swoim działaniu, ma też formę pasywną, wyraża się w obowiązku udzielenia informacji na pytanie obywatela.

Ta zasada ma również swoje konstytucyjne podstawy. Udostępnianie informacji może odbywać się na kilka różnych sposobów, może być dokonywane z urzędu. Administracja publikuje prawem określone informacje, na stronach biuletynu informacji publicznej, ale również i w tradycyjny sposób, czyli również w formie różnych ogłoszeń, obwieszczeń, udziela informacji na wniosek zainteresowanego; wniosek może mieć formę ustną lub pisemną. Zróżnicowanie tej formy ustnej lub pisemnej powinno pozostawać w związku z udzielaniem informacji. Chodzi o rodzaj informacji który chcemy uzyskać. Pisemne udzielenie informacji jest wtedy kiedy odpowiedź wymaga od administracji przygotowania, zebrania dokumentów, informacji. Jeśli jest pytanie ustne, odpowiedź zazwyczaj jest udzielana natychmiast. Okres złożenia odpowiedzi jest 14 dniowy licząc od dnia złożenia wniosku. Jeśli organ z jakiegoś powodu chce odmówić dostępu do administracji publicznej, czyni to w formie pisemnej-decyzji administracyjnej, aby organ niezadowolony(wnioskodawca) mógł się odwołać.

Prawo administracyjne 05.12.2011

Zasada jawności

Biuletyn Informacji Publicznej- oprócz formy z urzędu, czyli obywatel się dowiaduje tego co administracja chce mu powiedzieć, do dzielenia się informacjami jest prawnie związana.

Obywatel może się zwracać o uzyskanie informacji w różnych formach.

Informację trzeba stworzyć z sumy różnych danych żeby pytającemu udzielić odpowiedzi w kwestii go interesującej. Sformułowanie wniosku na piśmie ma swoje dobre strony. Ogranicza ryzyko że zainteresowany dostanie odpowiedź na pytanie które nie zadał. Może to wynikać również z nieumiejętności sformułowania niejasnego pytania..

Jeśli pytanie nie jest skomplikowane to można udzielić w formie ustnej odpowiedzi.

W formie pisemnej można się odwoływać.

Jest jeszcze trzecia forma dostępu do informacji publicznej- wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej(rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa). Ogranicza się prawo dostępu do organów pochodzących z wyborów powszechnych. Na obrady z wyborów pośrednich organów wstępu nie ma.

Obywatel powołując się na jawność administracji nie może oczekiwać wstępu na obrady organów które nie pochodzą z wyborów powszechnych. W ustawach znajduje się rozwinięcie tego prawa. Nałożenie na organy publiczne zapewnienia warunków które umożliwiają dostęp do posiedzeń tych organów, te warunki to przede wszystkim warunki lokalowe i techniczne, które umożliwią rejestrację obrazu czy dźwięku z posiedzeń. Istnieje potrzeba takiej organizacji pracy tych organów aby dostęp do protokołu pracy z tych posiedzeń był możliwy. Z urzędu muszą być podawane informacji o terminie, miejscu i przedmiocie obrad tych organów.

Powstawały wątpliwości czy to konstytucyjne prawo wstępu na posiedzenia dotyczy komisji tych organów. DOTYCZY. Ponieważ owe komisje nie są żadnymi odrębnymi organami, są organami wewnętrznymi, pewną częścią składową Rady Gminy, Rady Województwa.

Prawo do informacji publicznej oprócz form w jakich się przejawia, ma w zasadzie nieograniczony przedmiot chyba że mówimy o pewnych granicach jawności administracji publicznej. Tą granicę wyznaczają informacje niejawne, różnorakie tajemnice ustawowo chronione, chociażby takie jak tajemnica bankowa, skarbowa, statystyczna, pomocy społecznej, tajemnice zawodowe. Oprócz owych tajemnic granice dostępu do inf publicznej wyznaczane są też prywatnością osób fizycznych., tajemnicą przedsiębiorcy, potrzebą ochrony danych osobowych. Są to pewne przedmiotowe ograniczenia.

Pełnienie funkcji publicznych wiąże się z pewnymi ograniczeniami prawa do prywatności. O jakie informacje może chodzić? O stan posiadania, wysokość wynagrodzenia. Nie ulega wątpliwości że te dane należące do sfery prywatnej osoby fizycznej w przypadku osoby pełniącej funkcje publiczne. Osoby takie umieszczają oświadczenia majątkowe w Biuletynie Informacji Publicznej.

ZASADA POMOCNICZNOŚCI(SUBSYDIARNOŚCI)-ma swoje konstytucyjne korzenie, jest to zasada wielowymiarowa, ma aspekt filozoficzno-moralny, stanowiła o niej społeczna nauka kościoła dużo.Ta zasada ma swoje odzwierciedlenie w układzie zadań między poszczególnymi segmentami administracji publicznej, mamy dualizm administracji. Nawiązując do zasady subsydiarności, oznacza to że zadania administracji publicznej polegające na zaspokajaniu potrzeb społecznych skupione są przede wszystkim w samorządzie, czyli w terenie, a nie w administracji rządowej.

Sam samorząd działa u nas na trzech szczeblach: gminy, powiatu, województwa. Najwięcej zadań zaspokajających potrzeby społeczne będzie w gminie, mniej w powiecie, a w województwie jednostka jako adresat działania samorządu praktycznie nie występuje.

Przyjęcie zasady pomocniczości, kierowanie się nią, daje jednostce najwięcej swobody.

UZUPEŁNIJ TĄ ZASADĘ!

ZASADA KOMPETENCYJNOŚCI-nie ma jednolitej definicji dla kompetencji. Różni autorzy w zróżnicowany sposób do tego podchodzą, są różnice punktów widzenia.

Kompetencja-określony przez prawo zakres uprawnień i obowiązków przypisanych danemu podmiotowi administrującemu. Ten zakres uprawnień i obowiązków odnosił się do zadań, właściwości a także do prawnych form działania. Bardzo syntetyczne ujęcie kompetencji sformułował profesor Borkowski który przyjął że kompetencje to zdolność organów do powodowania prawnie wiążących następstw. Trzeba rozumieć co się kryje pod tą zdolnością do formułowania prawnie wiążących następstw. Te uprawnienia i obowiązki określane mianem kompetencji od pewnego czasu były podmiotem pogłębionych rozważań. Do rozstrzygania określonej sprawy w określonej formie prawnej, może być kompetentny tylko jeden organ administracji publicznej. Jest to szalenie ważna rzecz, ważna bo ta zasada, a właściwie jej przestrzeganie gwarantuje unikanie sporów kompetencyjnych. Respektowanie tej zasady gwarantuje unikanie sporów kompetencyjnych. W nauce wyróżnia się spory kompetencyjne negatywne i spory kompetencyjne negatywne. Pozytywny to taki gdy więcej niż jeden organ uważa się za właściwy do działania w określonej sprawie. Ze sporem negatywnym mamy do czynienia gdy żaden organ nie czuje się właściwy do rozstrzygania w danej sprawie. Z punktu widzenia funkcjonowania administracji i utrudnień jeśli spór kompetencyjny się pojawi to rozróżnienie czy jest to spór pozytywny czy negatywny jest bez znaczenia. Jeśli spór się pojawia to znaczy że administracja nie działa bo jest spór.

Trzeba brać pod uwagę trzy postacie kompetencji, właściwości:

1.Właściwość rzeczowa- dany organ w danym przedmiocie jest właściwy

2.Właściwośc miejscowa- ze względu na miejsce zamieszkania osoby która żąda działania administracji, najczęściej jest to miejsce zamieszkania tej osoby, miejsce położenia rzeczy, np. podatek od nieruchomości

3.Właściwość instancyjna- gdy sprawa jest po raz drugi rozpatrywana najczęściej na skutek wniesionego odwołania, np. może to być ten sam organ który działa w II instancji(w przypadku ministra, gdy nie ma organu wyższego szczebla).

Jeśli organem w I instancji jest wójt, to organem II instancji jest samorządowe kolegium odwoławcze.

Właściwość organów co do zasady wynika wprost z ustaw lub też może mieć postawę w delegacji ustawowej. Gdy ustawy dopuszczają przeniesienie właściwości.

Wojewoda może przenieść zadania z mocy ustawy jemu przypisanych na wskazane konkretne organy samorządu terytorialnego. Odbywa się to w drodze porozumienia. W takim przypadku właściwość rzeczowa konkretnego wojewody może być inna niż to z ustawy wynikało. Wojewoda mógł przenieść prawo realizacji na inny organ.

Z zasadą kompetencyjności łączy się dwie kwestie. Problem tzw. Pojemności kompetencyjnej i problem określenia kompetencji. Chodzi o określenie optymalnych możliwości kompetencyjnych dla organu. Chodzi o to aby zgodnie z tą zasadą nie nakładać na organ kompetencji w ilości, których nie jest on w stanie zrealizować.

Problem rozdzielności kompetencji sprowadza się to tego żeby przepisy ograniczały albo nie pozwalały na powstanie zjawiska sporu kompetencyjnego. Realizacja tego postulatu ma służyć określeniu kompetencji organów administracji. Postulat jest raz gorzej raz lepiej realizowany. Na gruncie administracji rządowej jest dobrze realizowany, w strukturach samorządu też.

12.12.2011

Zasada centralizacji i decentralizacji-dotyczą ustroju administracji publicznej. Jeśli w jakimś systemie organizacyjnym administracji publicznej dominuje centralizacja to to się dzieje kosztem decentralizacji i odwrotnie.

Centralizacja to taki układ administracyjny władzy publicznej w którym istnieje zależność organizacyjna, personalna. Zależność organizacyjna wyraża się w tym że istnieje system organów sobie wzajemnie podporządkowanych, połączonych więzią zależności. Zależność przybiera najczęściej postać zależności służbowej.

Zależność personalna polega na tym, że organ wyższego stopnia ma decydujący wpływ na obsadę organów niższego stopnia. To się sprowadza do powoływania i odwoływania organów niższego stopnia. W ślad za tym idzie prawo do pociągania do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Centralizacja wyraża się nie tylko w budowie hierarchicznej organów, ale w tym że prawo decydowania ulokowane jest wysoko, jakby na szczycie tej hierarchii. Organy niższego rzędu nie mają prawa do podejmowania decyzji.

Centralizacja jest charakterystycznym systemem organizacji administracji który był w Polsce w latach 1950-1990.

Decentralizacja oznacza taki układ organizacyjny administracji publicznej w którym organy niższego stopnia są wyposażone w prawo do podejmowania decyzji na zasadzie samodzielności.

Granicą samodzielności organów niższego stopnia w administracji zdecentralizowanej jest zakres uprawnień nadzorczych nad tą administracją.

Dla systemu administracji scentralizowanej charakterystyczną więzią jest kierownictwo.

Więzią charakterystyczną dla administracji zdecentralizowanej jest nadzór. Ta względna samodzielność organów administracji zdecentralizowanej wyraża się w tym, że jej działania podlegają weryfikacji tylko w przypadku naruszenia przez nie prawa. Naruszać prawa nie wolno nikomu więc trudno uznać to że czyjeś działania podlegają weryfikacji o tyle o ile one naruszają prawo a wyraz sfery samodzielności.

Decentralizacja przybiera postać decentralizacji rzeczowej i miejscowej, formą decentralizacji miejscowej jest jakby samorząd, a decentralizacji rzeczowej samorządy zawodowe, pracownicze.

Administracja ogólna- właściwość rzeczowa obejmuje całość albo większość spraw którymi administracja się zajmuje. Istnieje też tak zwana administracja specjalna, w jej skład wchodzą organy o wąskim zakresie działania ale są wyodrębnione z różnych powodów, np. administracja wojskowa, administracja górnictwa, morska. Wąski jest przedmiot działania. Administracja specjalna zbudowana jest na zasadach centralistycznych, to jest między innymi jeden z powodów ich wyodrębnienia. Np. administracja skarbowa jest zbudowana na zasadach centralistycznych.

Z centralizacją i decentralizacją w pewnym związku pozostaje koncentracja i dekoncentracja. Koncentracja najczęściej jest rozumiana jako skupienie prawa do podejmowania decyzji w gestii nielicznej grupy organów. Dekoncentracja to rozproszenie kompetencji do podejmowania decyzji na większą grupę organów. O ile koncentracje łączy się z systemem scentralizowanym to w systemie zdecentralizowanym może być też miejsce dla dekoncentracji.

Koncentracja to nieduża liczba podmiotów, które mają uprawnienia do podejmowania decyzji, a dekoncentracja to więcej podmiotów(więcej organów uprawnionych do podejmowania decyzji).

Zasada sprawności w administracji dotyczy sposobu funkcjonowania administracji. Powstaje pytanie czy warunki ustrojowe dla jakiejś sprawności mają znaczenie. To widać dopiero przy głębszym poznaniu. Gdy chodzi o efektywność działania administracji to się przyjmuje że ze sprawnością mamy do czynienia gdy da się jej przypisać 3 cechy: Skuteczność, korzystność, ekonomiczność.

Działania skuteczne to takie które prowadzą do osiągnięcia zamierzonego celu.

Korzystność to takie działanie w wyniku którego cenność działania użytecznego jest większa od kosztów. Jeśli rezultat jest bardziej wartościowy niż nakłady poniesione na jego osiągnięcie.

Działanie skuteczne jest oceniane w kategoriach ekonomiczności, za działanie ekonomiczne uznaje się takie działanie administracji w której wartość relacji pomiędzy cennością wyniku użytecznego a cennością kosztów jest większa od jednego.

Inne cechy to szybkość, prostota działania, dokładność.

Kryterium sprawności odnosi się często do stosowania prawa, sfery jurysdykcyjnej, działalności organizatorskiej, budowie urządzeń infrastruktury technicznej, utrzymanie ich w odpowiednim stanie. Kryterium sprawności odnosi się również do sfery legislacyjnej, aktywności legislacyjnej administracji. Kryterium skuteczności do sfery legislacyjnej też należy odnosić.

Zasada dualizmu i monizmu- ta zasada najczęściej w administracji publicznej jest sprowadzana do aspektu podmiotowego administracji z pominięciem przedmiotowego. Z administracją monistyczną mieliśmy w Polsce do czynienia w latach 1950-1990. Istniała wówczas tylko administracja państwowa(działa na rachunek władzy publicznej: państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Dziś administracja państwowa to tylko część administracji publicznej, to druga część to jednostki samorządu terytorialnego. Dualizm administracji publicznej z podziałem na administrację państwową i samorządowa może mieć różne formy.

Kiedy wprowadzono samorząd terytorialny z monistycznej teorii do dualistycznej się przeszło. Dualizm występuje na szczeblu lokalnym. Na szczeblu centralnym nie ma organów samorządu. Patrząc na ten szczebel lokalny widać przemianę. Reforma z 1990 roku dawała nam taki obraz: mieliśmy dwuszczeblowy podział terytorialny: gminy i województwa. Reforma z 1990 roku oznaczała podział administracji lokalnej między administrację państwową ulokowaną na szczeblu województwa i rejonów oraz administrację samorządową ulokowaną na szczeblu gmin.

Dualizm administracji lokalnej po reformie z 1998 roku, przybrał inną postać. Organy samorządu terytorialnego zostały wprowadzone czy usytuowane na wszystkich szczeblach zasadniczego podziału terytorialnego. Co z resztą było wyrazem poszanowania konstytucyjnej zasady. Reforma z 1990 nroku zaczęła od przebudowy: wprowadzono trójszczeblowy(województwa, powiaty, gminy) podział zamiast dwuszczeblowego. W rezultacie patrząc na administrację lokalną mówimy o dualizmie administracji lokalnej ale jej pełen wyraz na szczeblu województwa się odnajduje. Tam ulokowane są zarówno organy administracji państwowej jak i obok organy samorządu województwa. Im niżej tym wpływy administracji rządowej słabną. W powiecie jest kilka organów administracji rządowej czytaj państwowej, np. komendant policji. W powiecie żaden organ administracji państwowej nie ma swojej siedziby.

Dualizm zadaniowy administracji publicznej daje o sobie znać gdy chodzi o zadania administracji samorządowej. Wzorem administracji niemieckiej kiedy tworzono gminy wyodrębniono dwa rodzaje ich zadań: 1.zadania własne, 2. Zadana zlecone.

Zadania własne -,,czysto” samorządowe. Cechą tych zadań własnych jest to że ich katalog, jednostka samorządu terytorialnego ustala indywidualnie wedle własnych potrzeb, ale i wedle własnych możliwości, głównie finansowych. Te zadania własne są finansowane głównie z dochodów własnych jednostki samorządu terytorialnego. W pewnym momencie dostrzeżono niebezpieczeństwa z tym związane i wprowadzono podgrupę zadań własnych obowiązkowych. W nazwie tkwi istota tych zadań. Własne czyli realizowane za pieniądze jednostki samorządu terytorialnego. Katalog zadań własnych każdej gminy jest inny, jedna gmina potrzebuje wodociągu, druga nie. Ustawodawca dostrzegł pewne niebezpieczeństwo które mogłoby się zmaterializować w tym, że oto jakaś gmina może powiedzieć że my nie będziemy realizować własnego zadania, bo nie mamy pieniędzy, np. za takie zadanie uznano prowadzenie szkół podstawowych.

Zadania zlecone- z zakresu administracji rządowej. Zlecone w trybie ustawowym czy na podstawie indywidualnie zawieranych porozumień.

Ustawodawca dopuścił możliwość przekazywania jednostką samorządu terytorialnego zadań w drodze porozumienia o przekazaniu realizacji pewnych grupy zadań z zakresu administracji rządowej realizowanej przez organ na rzecz samorządu terytorialnego.

Zasada zespolenia-

Chodzi o to aby organy administracji specjalnej były podporządkowane organowi administracji ogólnej. Istnieje mnóstwo organów administracji specjalnej takich jak np. organy administracji morskiej, organy administracji górnictwa, administracji wojskowej, administracji statystycznej, celnej, skarbowej, cały zestaw organów administracji specjalnej istnieje których podporządkowanie tej zasadzie nie jest możliwe.

Reformy z 1998-doprowadziły do tego że w terenie organem administracji zespolonej jest wojewoda, pod którego zwierzchnictwem jako organu administracji ogólnej pozostają organy administracji specjalnej pełniące funkcje zazwyczaj inspekcyjno-kontrolne.

Przed 1998-Był wojewoda jako organ administracji ogólnej i cały szereg organów administracji specjalnej które związków z wojewodą nie miały, nie miały interesu aby tworzyć jednolitą politykę państwa w terenie. Część organów takich jak administracja celna, skarbowa. Istniały organy takie jak administracja oświatowa, policja, straż pożarna ktre pozostają w systemie podporządkowania pionowego ale ich działanie na rzecz terenu jest ściśle z terenem związana. Przed reformą z 1998 roku jak organ administracji ogólnej w postaci wojewody sobie, ale sfera wpływów poza jego zadania nie wykraczała.

Dzisiaj wojewoda może oddziaływać na organy(np. straż pożarna, policja) motywować je do pełnych działań na rzecz terenu, ale za te zadania odpowiada wojewoda. W ramach zespolenie wojewoda nie może wydać komendantowi policji aby podjął konkretne środki do osiągnięcia celu, ale może zlecić jedynie podjęcie działań dla określonego rezultatu. To komendant będzie wiedział do czego go upoważniają przepisy, jakie środki zastosować. Chodzi aby organ administracji ogólnej działający w terenie mógł sprawować pieczę nad całością.

Zasada zespolenia szczebla centralnego nie dotyczy, nie ma zasięgu wszechogarniającego, bo część organów się z tej zasady wyłamuje, to są takie organy które działają realizując interesy państwa jako całości, a dla których teren jest tylko miejscem działania. Nie stanowi podstawy do realizowania polityki lokalnej.

W terenie zasada zespolenia występuje na szczeblu województwa, mówi się o wojewódzkiej zespolonej administracji rządowej. W powiecie sytuacji jest bardziej złożona, powiatowa administracja wojewódzka. Na szczeblu wojewódzkim sprawa jest prosta część organów administracji rządowej podlega zwierzchnictwie wojewody, mamy jednorodną kategorię organów które zwierzchnictwu podlegają. Bo wojewoda należy do administracji rządowej. W powiecie staroście podlegają organy organy administracji rządowej zespolonej, ale starosta nie jest zaliczany do administracji rządowej, tylko pozostaje w strukturze samorządu terytorialnego.

Stabilność organów jest wymuszona tym że zmiany w składzie, zaliczeniu określonych organów do administracji niezespolonej wymagają trybu ustawowego. Dziś, pod rządami ustawy z 23.01.2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie organy administracji niezespolonej są wymienione w ustawie w art.56 tej ustawy. Jest to gwarancja że zmiana tego katalogu wymaga poza wszystkim, poza zmianą innych ustaw, wymaga również zmianę tej ustawy. Ustawa z 23.01.2009 zastąpiła ustawę z 1998 roku o administracji rządowej w województwie. Ta ustawa z 1998 –nie było katalogu organów w ustawie, tylko w załączniku do ustawy. Często są wątpliwości co do wartości normatywnej załącznika. Żeby przeciąć te dysputy w ustawie obecnie obowiązującej, zrezygnowano z tego zobowiązania. Wykaz administracji niezespolonej został włączony do tekstu ustawy. Zmiana katalogu organów wymaga zmiany ustawy. Istnieje pewna tendencja, a nawet kilka. Głosi się zasadę decentralizacji, a tylnymi drzwiami idzie wszystko ku centralizacji. Ustawodawca bał się że zasadę zespolenia czeka ten sam los. Idea zespolenia, bardzo trafna, bano się aby krąg organów administracji niezespolonej nie zwiększał się. Krąg tych organów poszerzył się jednak chociażby o granicznych i powiatowych organów weterynarii( w kręgu administracji niezespolonej zostali zaliczeni).

W gminie wójt sprawuje funkcje zwierzchnika służbowego wobec pracowników urzędu gminy, wobec kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, np., dyrektor szkoły. W powiecie starosta jest zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa powiatowego, kierowników jednostek samorządowych działających w powiecie, jest zwierzchnikiem starostwa, zwierzchnikiem organów administracji rządowej(np. jednostek straży). A w województwie samorządowym pod zwierzchnikiem Marszałka województwa działa cały Urząd Marszałkowski, Marszałek jest zwierzchnikiem wszystkich pracowników urzędu marszałkowskiego, również kierownicy wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych podlegają zwierzchnictwu marszałka.

Zasada zespolenia ma taką idee, chodzi o to aby w jednym ręku skupić odpowiedzialność za działanie wszystkich organów które na danym terenie funkcjonują. Oczywiście nie wszystkie organy dadzą się w tej formule ulokować.

Zasada dobrej administracji-jest to zasada która właściwie w prawie unijnym się pojawiła, nie ma wciąż przełożenia na stan prawny u nas. Nie należy z tego wyciągać wniosku że u nas nie ma regulacji prawnych służących dobrej administracji. Są. Zasada dobrej administracji została przyjęta w prawie unijnym, jest wyrażona w Europejskim Kodeksie Dobrej Administracji. Trzeba pamiętać że ten kodeks nie ma mocy bezwzględnie obowiązującej, określa pewne reguły obowiązujące w relacji instytucji i urzędników unijnych z osobami fizycznymi i osobami prawnymi.

Postanowienia Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji:

1.Przewiduje zasadę praworządności, zasadę równego traktowania i zasadę zakazu dyskryminacji, współmierności środków działania do obranego celu-zasada proporcjonalności, zakaz nadużywania uprawnień dla osiągnięcia celów dla których nie ma podstawy prawnej. Albo też które nie mogą być uzasadnione interesem publicznym.

2.Przewiduje zasadę bezstronności, obiektywizmu, niezależności, zgodnego z prawem oczekiwania, konsekwentnego działania oraz doradztwa. Zasada uczciwości, uprzejmości, życzliwości. Zasada odpowiadania na piśmie, potwierdzenia odbioru każdego pisma, skierowanego do Instytucji, a także w razie błędnego zaadresowania przekazania właściwemu organowi właściwej instytucji.

3.Zasada zagwarantowania stronom możliwości uczestnictwa w postępowaniu zmierzającym do wydania decyzji, załatwiana spraw w stosownym terminie. Obowiązek uzasadniania decyzji , informowania o przysługujących środkach prawnych, np. możliwości złożenia odwołania obowiązek doręczenia podjętej decyzji, zasada ochrony danych osobowych, uwzględniania sfery prywatności i zakaz przekazywania danych osobowych podmiotom nieuprawnionym. Zasada udzielania informacji osobom bezpośrednio zainteresowanym. Zasada dostępu do dokumentów publicznych.

4.Europejski Kodeks Dobrej Administracji przewiduje prawo złożenia skargi do Europejskiego rzecznika praw obywatelskich.

Ma znaczenie szczególne, dla ochrony obywatelskich uprawnień.

Źródła prawa administracyjnego

Mówiąc o źródłach prawa administracyjnego trzeba sięgnąć do konstytucyjnego systemu źródeł prawa, który opiera się na dwóch segmentach źródeł prawa powszechnie obowiązującego i źródeł prawa wewnętrznego. Dwu podział źródeł prawa ma znaczenie dla prawa administracyjnego( nie ma znaczenie dla cywilnego i karnego dla prawa pracy trochę ma).

Prawna dopuszczalność zróżnicowanego regulowania regulowania rodzajowo tych samych spraw na różnych obszarach jest charakterystyczna dla źródeł prawa administracyjnego. Istnienie takiego stanu rzeczy jest podyktowane tym , że należy uwzględniać zróżnicowane uwarunkowania lokalne.

JAKIŚ PRZYKŁAD-zasada ograniczania dostępu do alkoholu. Instrumentem realizującym tą zasadę jest ustalenia czegoś co w pewnym momencie zostało określone jako strefy trzeźwości co się odnosi do pewnych obiektów wokół których nie mogą być ustanowione punkty spożywania alkoholu. Te strefy trzeźwości to było ustalane centralnie, nie w ustawie tylko przez właściwego ministra w drodze rozporządzenia. Minister ustalił 300m od obiektu chronionego, minister ustalił t obiekty. Kiedy się pojawił samorząd terytorialny, ustawodawca ;powiedział że samorząd ma to zadanie realizować. Odległość centralnie ustalona obowiązywała wszędzie.

Prawo administracyjne reguluje wiele sytuacji dla których uwarunkowania lokalne mają znaczenie. Dzięki aktom prawa miejscowego organy administracji lokalnej są uprawnione do regulowania pewnych kwestii z mocy ustawy. Potrzeba uwarunkowań jest przyczyną istnienia aktów prawa miejscowego. Nazwa aktów prawa miejscowego wywodzi się nie tylko z tego że przepisy muszą uwzględniać specyfikę ale nazwa wynika także z tego że przepisy nie obowiązują na terenie całego kraju tylko na obszarze działania organów które te przepisy wydał.

Uzasadnienie dla stanowienia aktów prawa miejscowego wyraża się w tym że istnieje podstawa szybkiej regulacji, szybkiego uregulowania pewnej sprawy. W takim przypadku to organ lokalny daje większą gwarancję owej szybkości reakcji normatywnej niż organ centralny.

Uzasadnienie dla stanowienia aktów prawa miejscowego jest również okoliczność że organy administracji lokalnej mogą właściwie ocenić potrzebę uregulowania określonej sprawy, jej zakresu. Istnieje taki organ administracji niezespolonej, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, ze szczebla centralnego nie da się np. dokładnie na konkretnym terenie ustalenie zagrożenia powodzią, nie da się ustalić stanu klęski na jaki czas, na jakim zakresie, dlatego powinno być to określone aktem prawa miejscowego, bo te przepisy będą prowadziły do osiągnięcia celu dla którego są wprowadzane. Organy właściwe do stanowienia aktów prawa miejscowego to są oczywiście organy administracji lokalnej. Póki tego konstytucja jasno nie określiła to przed wejściem konstytucji z 1997 roku były poglądy że akt prawa miejscowego może być przez administrację centralną wydany.

Jeśli mówimy o organach administracji rządowej to uprawnienia prawotwórcze posiada wojewoda, ale też niektóre organy administracji niezespolonej.

Gdy chodzi o samorząd terytorialny to uprawnienia prawotwórcze ulokowane są na wszystkich trzech poziomach samorządu terytorialnego, w gminie w powiecie, w województwie.

09.01.2012

Prawo miejscowe:

To przepisy prawa powszechnie obowiązującego odnoszą się do podmiotów a nie do miejsca.

Prawo miejscowe to akty powszechnie obowiązujące ale nie obowiązujące na terenie całego kraju. W tym jest różnica, w terytorialnym stosowaniu przepisów.

Co to są źródła o charakterze wewnętrznym?

Akty podległe jednostce która wydaje dany akt, wiążą tylko te podmioty które zostają w podległości służbowej co do podmiotu który dany akt wydaje.

Akty powszechnie obowiązujące obowiązują wszystkich przebywających na terenie danego kraju.

Sposób określenia adresata bywa różny. Źródła prawa miejscowego adresowane są do adresata generalnego.

Uchwała forma działania organu kolegialnego. Taka uchwała może dotyczyć podmiotu określonego jednostkowo np. uchwała o nadaniu tytułu honorowego obywatela miasta, odnosi się do imiennie wskazanych osób lub generalnie.

Dla związania adresatów daną normą nie jest potrzebny inny rodzaj powiązania, żadna zależność służbowa czy hierarchiczna. Wszystkie ustawy nas wiążą jeśli mieścimy się w grupie adresatów danej normy, nie dlatego że jesteśmy komuś podporządkowani.

Prawo miejscowe- kategoria źródeł prawa powszechnie obowiązującego, obowiązują na obszarze działania organów które je stanowią, są to przepisy lokalne.

(sprawdź prawo miejscowe w książce)

Podstawy prawne do stanowienia aktów prawa miejscowego- postaw prawnych dla aktów prawa miejscowego szukać trzeba w konstytucji. Art.87 ust.2, akty prawa miejscowego są zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa na obszarze działania organów które te akty ustanowiły.

Art.94 konstytucji- organy zarówno organu samorządu terytorialnego jak i organy administracji rządowej jak i te organy które na podstawie ustaw i w granicach zawartych w ustawie ustanawiają akty prawa miejscowego.

Za konstytucyjne podstawy stanowienia aktów prawa miejscowego uznaje się art.16 oraz 168 konstytucji. 168 wskazuje że jednostki samorządu terytorialnego mają prawo do ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych, oczywiście w granicach ujętych w ustawie.

Nie ma jednej ustawy która by regulowała zasady i tryb stanowienia aktów prawa miejscowego. Nie ma tego, chociaż postulaty ustanowienia takiego aktu prawnego doktrynie są formułowane.

Nie ma określonej formy w jakich akty prawa miejscowego są stanowione, wszystko zależy od tego który organ stanowi.

W gminie w zasadzie akty tworzy Rada Gminy, jeśli z powodu szybkiego wydania przepisów rada nie może to wójt burmistrz lub prezydent. Jeśli rada wydaje to uchwały, jak wójt czy burmistrz to rozporządzenia. I dalej analogicznie.

W powiecie rada powiatu, jeśli rada nie może, to zarząd.

Na poziomie województwa wojewoda jest właściwy.

Nigdzie nie jest napisane że rozporządzenia są zarezerwowane dla organów administracji rządowej.

Zawierają podstawy do stanowienia aktów prawa miejscowego:

1.ustawy ustrojowe -samorządowe ustawy ustrojowe, ustawa z 08.03.1990 roku o samorządzie gminnym.

2.ustawa z 05.06.1998 roku o samorządzie powiatowym.

3.ustawa z 05.06.1998 roku o samorządzie województwa

4.ustawa z 23.01.2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

To są podstawowe regulacje które dotyczą struktur administracji lokalnej.

Również liczne ustawy materialno-prawne czyli nie prawa ustrojowego a prawa administracyjnego materialnego, podstawy do stanowienia aktów prawa miejscowego zawierają. Np. ustawa o działaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zawiera upoważnienia dla rady gminy do ustalania zasad usytuowania sprzedaży punktów alkoholowych, do ustalania liczby punktów sprzedaży jakie mogą by na terenie danej gminy.

Trzeba by pamiętać:

-mamy zarówno konstytucyjne podstawy dla stanowienia aktów prawa miejscowego

-reguły ogólne dotyczące aktów prawa miejscowego są unormowane w poszczególnych ustawach ustrojowych

-szczegółowe upoważnienia do stanowienia aktów są zawarte w aktach materialno-prawnych

Rodzaje aktów prawa miejscowego:

Aspekt podmiotowy, jakie podmiot jest właściwy do stanowienia aktów prawa miejscowego:

-Aty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego

-Akty prawa miejscowego stanowione przez terenowe organy administracji rządowej

Wg rodzaju upoważnień do wydawania aktów prawa miejscowego

-Akty prawa miejscowego wydawane z upoważnień zawartych w ustawach ustrojowych

Akty prawa miejscowego wydawane z upoważnień materialnych

Klasyfikacja z punktu wiedzenia charakteru upoważnienia:

1.Akty prawa miejscowego stanowione na podstawie upoważnienia generalnego(ogólnego)-to upoważnienie charakteryzuje się tym że wskazuje organ właściwy do wydania danego aktu a także określa ogólne przesłanki które muszą być spełnione żeby dany akt prawny był wydany. Tego typu upoważnienia są zawarte w ustawach ustrojowych i są one podstawą do wydania aktu samoistnego w tym znaczeniu, że akt ten jest wydawany na podstawie przepisów upoważniających organ stanowiący prawa miejscowego do samodzielnego regulowania stosunków w określonym przedmiocie i w określonych granicach.

W przeszłości, istniała kategoria aktów samoistnych wydawanych bez jakiejkolwiek podstawy prawnej i oczywiście te akty prawa miejscowego które są stanowione na podstawie upoważnienia generalnego nie są aktami samoistnymi w znaczeniu że są wydane bez jakiejkolwiek podstawy prawnej, bo ta odstawa prawna jest tylko ona daje organom sferę samodzielności, ogromną sferę luzu w zakresie stanowienia aktów prawa miejscowego. To co ustawodawca uznał za wartość w odniesieniu do samorządu terytorialnego to dla adresata okazało się pewnym balastem, utrudnieniem. Mieć samodzielność to chętnie ale wiedzie c co z nią zrobić to nie zawsze.

Kiedy początkowo samorząd gminny uzyskał możliwość stanowienia katów prawa miejscowego w oparciu o upoważnienie generalne to nie wiedział co z tym zrobić. Gminy się podpatrywały.

Dzisiaj upoważnienie generalne daje upoważnienia do stanowienia przepisów:

a)ustrojowo- organizacyjnych

b)przepisów porządkowych

2.Akty prawa miejscowego stanowione na podstawie upoważnienia szczególnego. Upoważnienie szczególne ono jest zawarte u wstawach materialno-prawnych, powinno określać organ właściwy do wydania tego aktu, powinno określać formę aktu, zakres spraw przekazanych do uregulowania, wskazówki dotyczące treści tego aktu.

Tak naprawdę akty stanowione na podstawie tego upoważnienia są stanowione na podstawie podwójnego upoważnienia. Zawsze w ustawie jest wskazane że organy są upoważnienia do stanowienia aktów o charakterze wykonawczy, ale to jest zapowiedzią, jest niewystarczające do wydania jakiegoś aktu. Musi być upoważnienie szczególne, które wskazuje, kto , co , jak w jakim trybie i jakiej formie.

Upoważnienie szczególne nie stanowi jednolitej kategorii. Może mieć charakter albo obligatoryjny albo fakultatywny.

Charakter obligatoryjny ma upoważnienie które nakłada na dany, wskazany organ, obowiązek wydania aktu.

Upoważnienie ma charakter fakultatywny gdy woli, ocenie wskazanego w tym upoważnieniu organu pozostawia zasadność wydania aktu prawa miejscowego w określonych okolicznościach.

Upoważnienia szczegółowe są podstawą do wydawania przepisów wykonawczych.

Gdy chodzi o przepisy organizacyjne są określane mianem aktów zawierających statuty.

Statuty są wydawane z upoważnienie generalnego dla organów samorządu terytorialnego do samodzielnego regulowania stosunków prawnych w ramach upoważnienia i to upoważnienie generalne w odniesieniu do statutu określało, że statuty mają określać wewnętrzny ustrój jednostki samorządu terytorialnego. Statut wskazuje organy. Statuty gmin(każda ma własny), statuty powiatów , statuty województw.

Gminy tworzą jednostki pomocnicze w postaci sołectw, osiedli, dzielnic i jeśli te jednostki są utworzone to są ustalane statuty tych jednostek pomocniczych. Gminy mogą tworzyć związki z innymi gminami dla wspólnego wykonywania zadań. Jeśli taki związek jest utworzony on również musi mieć swój statut. Statutu te są stanowione przez Radę Gminy na zasadzie samodzielności, tylko w przypadku gmin liczących powyżej 300tysięcy mieszkańców(Łódź jest przypadkiem takiej gminy), sfera tej samodzielności w zakresie stanowienia statutu doznaje pewnego ograniczenia, co się wyraża w tym że projekt statutu gminy liczący powyżej 300tys mieszkańców podlega uzgodnieniu z prezesem rady ministrów. Wniosek w tej sprawie przedstawia minister właściwy do spraw administracji publicznej, jest to Minister do spraw administracji i cyfryzacji.

Słowo uzgodnienie zakłada że mamy do czynienia z dwoma równorzędnymi partnerami którzy zasiadają twarz w twarz i prowadzą do uzgodnienie stanowiska.

Dziś statut jest uzgadniany w analogiczny sposób. Rada Powiatu uzgadnia treść statutu na podstawie przepisów określony przez organ wykonawczy.

Kiedy tworzono samorząd powiatowy , ustawodawca pomny licznych trudności jakie miały gminy z tworzeniem statutu, to w ustawie o samorządzie powiatu zawarto takie upoważnienie dla ministra do wydania wzorcowego statutu w drodze rozporządzenia. Intencja szlachetna, skutek fatalny, bo ktoś dostrzegł że regulamin wzorcowy jest w drodze rozporządzenia, a rozporządzenie jest powszechne i wyszło na to że regulamin wzorcowy był obowiązkiem a nie pomocą, a przecież samodzielność jest cechą w tworzenie statutu. Poprzez stworzenie rozporządzenia powiatom zabrano samodzielność, bo regulamin wzorcowy był nakazem.

16.01.2012

Powiaty podobnie jak gminy mogą tworzyć związki. Jest to forma współdziałania, współpracy. Związek to odrębny podmiot, musi mieć swój statut.

Sprawa z uchwalaniem statutu jest skomplikowana, kilka powiatów tworzy związek. Statut związku jest uchwalany przez każdą Radę Powiatu ale to musi być jednobrzmiący tekst. Nie może być tak że powiat A,B,C tworzą nową strukturę jaką jest związek, ale nie może być tak że każda z nich przyjmie status w innej treści.

Każda z Rad Powiatów tworzących ów związek musi taką uchwałę podjąć. Na poziomie województwa status uchwalany jest przez Sejmik Województwa. Statut dotyczy wewnętrznej struktury województwa, wskazując na organy, na tryb ich pracy. W przypadku statutu samorządu województwa ustawodawca wskazuje że w statucie powinny się znaleźć postanowienia dotyczące relacji które łączą sejmik województwa z innymi powiatami samorządu.

Druga kategoria aktów prawa miejscowego to przepisy wykonawcze. Można by dodać przepisy stricte wykonawcze. Te przepisy zawsze mają charakter wykonawczy. Przepisy wykonawcze oprócz upoważnienia generalnego do wydawania tego typu przepisów muszą mieć upoważnienia szczegółowe. Każdy z tych aktów prawa miejscowego o charakterze wykonawczym musi mieć własną szczegółową podstawę prawną- upoważnienie. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych stanowi upoważnienie do ustanawiania stawek podatków od nieruchomości.

Wydawanie tych przepisów jest relatywnie łatwe. Cechą tych upoważnień szczegółowych jest to że wyczerpująco precyzują organ właściwy, nie tylko formę w jakiej ma ten organ działać ale dość precyzyjnie określają treść owej regulacji.

Trzecią grupę stanowią przepisy o charakterze porządkowym. Jest z nimi problem. Tytułem wprowadzenia do stanowienia przepisów porządkowych właściwe są organy samorządu kolalnego czyli samorządu gminnego i powiatowego. A na szczeblu województwa tym organem jest wojewoda, już nie jest organem samorządu tylko organem administracji rządowej a także organy rządowej administracji niezespolonej. Przepisy są wydawane w oparciu o generalnego upoważnienia, które stanowi że w przypadku takich zagrożeń dóbr jak mienie, spokój i bezpieczeństwo publiczne, porządek publiczny, życie , zdrowie, w takich przypadkach w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach bezwzględnie obowiązujących organy administracji lokalnej mogą wydawać przepisy porządkowe zawierające nakazy lub zakazy określonego zachowania się ,służące ochronie tych dóbr.

Trudność może sprawiać ustalenie kiedy mamy do czynienia z potencjalnym lub całkiem realnym zagrożeniem któregoś z wyżej wymienionych dóbr. Druga trudność to jakiej one mają być treści bo upoważnienie ustawowe wcale tego nie określa. Unormowanie nie może pokrywać się z już istniejącymi regulacjami.

Wydanie przepisów porządkowych ma służyć określonemu celowi. Albo odsunąć zagrożenie naruszenia wskazanych dóbr, albo redukować negatywne skutki związane z tymi zjawiskami. Jeżeli jest zagrożenie powodzią to można formułować przepisy których wykonywanie stosowanie urealni że nie będzie zagrożenia np. powodzi, albo jak tempo wzrostu zagrożenia jest duże to cel jest taki aby zredukować straty z tym związane, to wydaje się takie przepisy.

Dobrze że jest nadzór bo nie pozostają w obrocie organy wadliwe.

Na szczeblu samorządu przepisy porządkowe są wydawane w gminach i powiatach. Trzeba powiedzieć o organach właściwych do wydawania przepisów. Powinny być wydawane przez organy stanowiące-Radę Gminy i Radę Powiatu. Okoliczności które towarzyszą w stanowieniu przepisów porządkowych a okoliczności to presja czasu często.

Ustawodawca sam przewidział wyjątki od zasady że przepisy porządkowe w gminie i powiecie wydaje organ kontrolny. W sytuacjach nie cierpiących zwłoki i w gminie i w powiecie przepisy porządkowe mogą być wydawane przez organ wykonawczy.

W gminie przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, w mieście przez Zarząd Powiatu.

Ustawowa dopuszczalność przejęcia uprawnień prawotwórczych przez organy wykonawcze podyktowana jest innym charakterem pracy organy wykonawczego i stanowiącego. Spotykają się w sesjach(stanowiące). Organy wykonawcze działają na zasadach zawodowych- są w pracy od 8 do 16. Jeśli istnieje taka potrzeba to one muszą pracować niezależnie od godzin urzędowania. Jeśli dzieje się w gminie coś co zagraża bezpieczeństwu, porządkowi publicznemu.

Wydawanie przepisów porządkowych przez organ wykonawczy jest traktowane jako rozwiązanie porządkowe, szczególne. Te przepisy funkcjonują samodzielnie w obrocie prawnym do najbliższej sesji, Rady Gminy i Rady Powiatu. Przepisy podlegają przedstawieniu do zatwierdzenia na sesji. Obowiązują dalej jeśli zostaną zatwierdzone przez właściwy organ stanowiąco -kontrolny. Jeśli zaś nie zostaną przedstawione do zatwierdzenia albo nie zostaną zatwierdzone wówczas tracą moc prawną w terminie określonym przez organ stanowiący.

Przepisy porządkowe oprócz stanowienia w gminie i powiecie mogą być stanowione na poziomie województwa ale przez wojewodę, organ administracji rządowej. Sytuacje będące powodem wydawania przepisów wymagają szybkiego działania. W gminie i powiecie takiego wyboru nie ma.

Każdy z organów upoważniony do stanowienia przepisów por zadkowym ma własne upoważnienie ustawowe. Podobne kwestie nie mogą być podobnie uregulowane, każda musi być inaczej uregulowana trochę. Podobieństwa są istotne. Na szczeblu powiatu zagrożenie środowiska dodaje się jako przesłankę tworzenia przepisów porządkowych( w odróżnieniu od gminy i województwa.

Jeśli przesłanki są podobne, to skąd wiadomo czy przepisy powinny być wydawane na poziomie gminy, powiatu, czy województwa?

Główne kryterium sprowadza się do terytorialnego zasięgu zagrożenia. Nie chodzi o to czy tę zasięg jest duży czy mały. Jeśli terytorialny zasięg zagrożenia któregoś z ustawowo zagrożonych dóbr warunkujących wydanie przepisów porządkowych nie przekracza granic gminy, to właściwy do wydania przepisów porządkowych będzie organ gminy, Rada. Gdy sytuacja wymaga szybkiego działania wójt, burmistrz lub prezydent. Jeśli terytorialny zasięg przekracza granice gminy(przyjmijmy że te gminy są w jednym powiecie to starosta), jeśli byłyby z różnych gmin to organem właściwym jest wojewoda.

Przepisy porządkowe muszą być przepisami powszechnie obowiązującymi, muszą być ogłoszone, opublikowane.

Problematyka źródeł prawa miejscowego –aspekt unijny

Przystąpienie Polski do UE spowodowało jej włączenie w system publicznej pomocy. To powoduje że w procedurze stanowienia niektórych aktów prawa miejscowego pojawiła się instytucja notyfikacji, co jest rozumiane jako przekazanie Komisji Europejskiej projektu programu pomocowego, projektu pomocy indywidualnej lub projektu pomocy indywidualnej na restrukturyzację wraz z informacjami które są niezbędne dla oceny zgodności pomocy publicznej ze wspólnym rynkiem.

Z notyfikacją mamy do czynienia w sytuacji gdy program pomocowy, w którym akt prawa miejscowego stanowi podstawę do udzielenia pomocy publicznej. Jest to określone w programie pomocowym, a szczegółowe warunki udzielenia tej pomocy są określone w ustawie dotyczącej, zawierającej podstawę do wydania takiego aktu. W takiej sytuacji notyfikacji podlega wyłącznie projekt aktu który by zawierał te szczegółowe warunki udzielenia pomocy. Chodzi aby nie przewidywać w programie pomocowym rozwiązań, które z porządkiem prawnym wewnętrznym, z porządkiem prawnym są niezgodne. Stąd ta instytucja notyfikacji.

Źródła prawa unijnego które należą do źródeł prawa administracyjnego

Przystąpienie Polski do UE spowodowało że katalog źródeł prawa obowiązujących w Polsce rozszerzył się również w Polsce o źródła unijne. Katalog źródeł prawa administracyjnego rozszerzył się również. Mówienie o źródłach prawa unijnego wymaga pewnych zastrzeżeń. Pojęcie źródeł prawa na gruncie unijnym odbiega od tego co na gruncie prawa krajowego za źródła prawa jest uznawane.

Źródła prawa oprócz normatywnych rozumie się szerzej, włącza się zwyczaj, orzecznictwo sądu, ustalenia doktryny. W takim wąskim rozumieniu źródła prawa to jedynie akty normatywne.

Acquis communautaire- źródła prawa unijnego w szerokim ujęciu. Pojęcie obejmuje cały wspólnotowy dorobek, nie tylko akt normatywne, ale wszystko to co się na porządek prawny składa, orzecznictwo ale też pewne idee, zasady wartości którymi się unia kieruje. Jest to coś innego niż źródła prawa w szerokim ujęciu które na gruncie prawa krajowego się wyodrębnia.

Źródła o charakterze normatywnym w największym uproszczeniu są dzielone na takie dwie kategorie prawa pierwotnego i prawa pochodnego.

Na prawo pierwotne składają się wszystkie traktaty założycielskie, traktaty akcesyjne, różne państwa przystępują do UE, w ramach traktatów akcesyjnych. Do prawa pierwotnego zalicza się też prawo zwyczajowe.

Odrębną kategorią jest prawo pochodne. Ono bowiem w największym stopniu przypomina to co my pod pojęciem źródeł prawa rozumiemy, są to akty woli instytucji unijnych działających zgodnie z przyznanymi im kompetencjami. Rzecz jasna, to prawo pochodne musi być zgodne z prawem pierwotnym, jest też poddane kontroli trybunału sprawiedliwości. Prawo pochodne wcale nie jest jednorodną kategorią. Znajdują się tam wiążące akty prawne, jak i niewiążące akty prawne.

Prawo pochodne opiera się na rozporządzeniach, dyrektywach i decyzjach.

Rozporządzenia przyjmuje się że w swoim charakterze są najbliższe ustawom. Regulują najważniejsze sprawy należące do porządku prawnego państw członkowskich, zawierają rzecz jasna normy o ponadnarodowym charakterze, normy generalne, abstrakcyjne, powszechnie obowiązujące w całości i nie wymagające co do zasady ich inkorporowania lub transponowania. Źródła prawa pochodnego obowiązują tyle o ile rozstaną włączone do porządku państwa członkowskiego. Rozporządzenia obowiązują bezpośrednio, powszechnie w państwach członkowskich, bez potrzeby tych wszystkich procedur które są znane ale w odniesieniu do rozporządzeń nie są stosowane.

Dyrektywy- są instrumentem harmonizacji prawa. Odgrywają szczególną rolę na etapie przedakcesyjnym gdy istnieje potrzeba dostosowania porządku prawnego państwa, ubiegającego się o członkostwo w UE. Gdy chodzi o dyrektywy to one nie obowiązują wprost. One zazwyczaj są podstawą do wydania aktu prawnego krajowego który będzie uwzględniał postanowienia dyrektywy. Zazwyczaj są podstawą wydania aktu normatywnego. Może też być inaczej, dyrektywa może być postawą przyjęcia określonych praktyk.

Dyrektywa co do zasady wskazuje państwom członkowskim określony cel, określony rezultat, natomiast to jakie środki będą zastosowane w określonym państwie do osiągnięcia tego celu jest pozostawione swobodzie danego państwa członkowskiego. Mówimy że dyrektywa co do zasady bezpośrednio nie obowiązuje. Przewiduje się taką sytuację kiedy możliwe jest bezpośrednie obowiązywanie dyrektywy, jako możliwość powołania się na normę dyrektywy jako na wiążącą, gdy dyrektywa nie została włączona do porządku prawa krajowego a po drugie jeśli równocześnie muszą te przesłanki wystąpić, po drugie jeśli dyrektywa jest wystarczająco precyzyjna i bezwarunkowo.

Decyzja- jako element prawa pochodnego o charakterze wiążącym. Określenie czym ona jest przy użyciu narzędzi poznania naszego prawa jest trochę utrudnione. Jest to gruncie rzeczy akt administracyjny, czyli jednostkowo-konkretny a nie generalno-abstrakcyjny. Indywidualny charakter decyzji oznacza że adresat jest określony jednostkowo, zawiera ona również sytuację prawną tego podmiotu ich zaliczenie do źródeł prawa determinowane jest tym, że one często rodzą skutki wobec innych podmiotów, dlatego są w kategorii źródeł prawa pochodnego ujmowane.

13.02.2012

Forma pisemna testowa jednokrotnego wyboru; 2/3 zalicza; zerówka będzie miała taką samą formę; termin zerówki będzie prawdopodobnie w maju;

Ze źródłami prawa powszechnie obowiązującymi jest tak, że żeby mogły obowiązywać adresatów muszą być one ogłoszone. Robi się tak po to, żeby zainteresowani mogli zapoznać się z treścią tych przepisów. Przepisy w sposób prawidłowy opublikowane są powszechnie obowiązujące. Jest to pewne domniemanie, a drugiej strony fikcja prawna bo opublikowanie nie daje gwarancji powszechnej znajomości prawa. Daje to tylko warunki do zapoznania się z prawem. Domniemanie to daje nam przyjęcie kolejnej reguły: nieznajomość prawa szkodzi – przede wszystkim temu, czyja sytuacja prawna jest opisana w danym przepisie.

Ogłaszanie, publikacja aktu normatywnego, oprócz funkcji informacyjnej spełnia też funkcję promulgacyjną. Sprowadza się ona do tego, że ogłoszenie aktu prawnego w sposób prawidłowy stanowi:

- potwierdzenie ze określony akt prawny danej treści został w ogóle wydany – stanowi to podstawię do zastosowania domniemania autentyczności aktu,

- publikacja aktu normatywnego jest niezbędna do tego, żeby nabrał on mocy prawnej, żeby mógł on obowiązywać.

Jeśli dany akt nie jest opublikowany w przewidzianym do tego dzienniku urzędowym (niezależnie od tego jaką on ma formę), daje gwarancję domniemania autentyczności. W innych publikatorach treść może nie być zgodna z oryginałem.

Art. 88 Konstytucji stanowi, że warunkiem wejścia w życie podstawowych aktów prawa powszechnie obowiązującego jest ich publikacja. Odsyła do ustawy, która określa tryb ogłaszania aktów normatywnych.

Ustawa z 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Ustawa ta formuje kilka reguł.

1. Przewiduje obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego w dzienniku urzędowym. Jedynie w odniesieniu do aktu niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących ów obowiązek może być wyłączony w drodze odrębnej ustawy.

2. Ustawa powyższa wprowadza obowiązek ogłaszania aktów normatywnych i innych aktów podlegających ogłoszeniu w formie dokumentu elektronicznego. Dla każdego dziennika urzędowego wydawanego w formie elektronicznej organ wydający prowadzić musi odrębną stronę internetową. Od tej zasady przepisy dopuszczają wyjątki (od 2013 będzie to nieaktualne): Monitor Polski B jest w dalszym ciągu wydawany w postaci papierowej.

Podstawą do ogłoszenia aktu normatywnego lub innego aktu normatywnego jest akt w formie dokumentu elektronicznego, opatrzony przez upoważniony do wydania tego aktu organ bezpiecznym podpisem elektronicznym. Daje to gwarancję autentyczności aktu.

Kiedy akt nie jest opublikowany w formie elektronicznej, podstawą jest oryginał tego aktu podpisany przez upoważniony do tego organ i opatrzony pieczęcią tego organu.

Bywa tak, że ustawa formułująca delegację do wydania przez wskazany organ rozporządzenia wykonawczego upoważnia nie jeden organ do tego. …

Ustawa wskazuje, że akty normatywne ogłasza się niezwłocznie. Oznacza to, że niezwłocznie po ich podjęciu. Nie precyzuje się tego pojęcia. Służy to temu, żeby wszyscy mieli równy dostęp do informacji o porządku prawnym. Jeżeli następuje zwłoka w ogłoszeniu to Ci którzy uczestniczyli w tworzeniu danego aktu mają przewagę wiedzy nad resztą.

Vacatio legis – dla przepisów normatywnych zawierających przepisy powszechnie obowiązujące, które są ogłaszane w dziennikach urzędowych, wynosi 14 dni. Od tej reguły są wyjątki zarówno rozszerzające jak i zwężające. Jeśli sam akt określi termin dłuższy to vacatio legis wydłuża się. Sytuacja, kiedy vacatio legis jest krótszy: w uzasadnionych przypadkach, akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie to dniem wejścia w życie aktu prawnego może być dzień jego ogłoszenia w dzienniku urzędowym.

Wobec przepisów porządkowych ustawa przyjmuje, że wchodzą one w życie po upływie 3 dni od dnia ich ogłoszenia w obwieszczeniu. Termin ten może być jeszcze skrócony, ale tylko wtedy kiedy zwłoka może powodować nieodwracalne szkody, poważne zagrożenie życia, zdrowia, mienia, organ wydający te przepisy może zarządzić że wchodzą one w życie z dniem ogłoszenia.

Ustawa nie przewiduje nadania aktowi normatywnemu nadania mocy wstecznej, chyba że zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie. Chodzi tu o sytuację, która nie szkodzi ludziom. Moc wsteczna nie może wpływać na pogorszenie sytuacji adresatów.

Akty o charakterze wykonawczym (wydawane na podstawie ustawy) – mogą być ogłaszane w okresie vacatio legis ustawy. Nie mogą wejść życie wcześniej niż ustawa.

Dzienniku urzędowe:

• dziennik ustaw – konstytucja; ustawy; rozporządzenia z mocą ustaw; inne rozporządzenia RM, ministrów, Prezesa rady ministrów; rozporządzenia przewodniczących określonych w ustawach komitetów, które są członkami rady ministrów; rozporządzenia KRRiTV; teksty jednolite tych wszystkich wymienionych aktów; orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych, które są publikowane w dzienniku ustaw; uchwały rady ministrów uchylające rozporządzenia ministra; akty prawne dotyczące stanu wojny, zawarcia pokoju, dotyczące referendum ogólnokrajowego w tym ewentualnie referendum dotyczącego skrócenia kadencji; akty dotyczące wyborów do sejmu, senatu, prezydenta; akty dotyczące powszechnej lub częściowej mobilizacji, użycia sił zbrojnych dla ochrony RP; akty dotyczące stanu wojennego, wyjątkowego, klęski żywiołowej; akty dotyczące stwierdzenia ważności wyboru prezydenta RP, do sejmu i senatu, parlamentu europejskiego, ważności referendum ogólnokrajowego w tym referendum zatwierdzającego zmianę konstytucji. Nie jest to lista zamknięta.

• dziennik urzędowy RP monitor polski – zarządzenia prezydenta RP; zarządzenia o charakterze wykonawczym bo wydane na podstawie ustawy; uchwały RM; zarządzenia prezesa rady ministrów; teksty jednolite; orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłaszanych w monitorze polskim, a także aktów normatywnych które nie były w nim ogłoszone;

• dziennik urzędowy RP monitor polski B

• dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej – akty normatywne stanowione przez ministrów;

• dzienniki urzędowe urzędów centralnych – (to samo jest wyżej przy dziennikach urzędowych ministrów kierujących działami administracji rządowej) akty stanowione przez organ który wydaje dany dziennik urzędowy; akty normatywne urzędów centralnych, które nie mają swojego dziennika urzędowego, a które są nadzorowane przez danego ministra; uchwały rady ministrów uchylające zarządzenia ministra wydającego dany dziennik urzędowy; orzeczenia TK dotyczące tych aktów normatywnych, których obowiązek ogłaszania jest przewidziany dla tych dzienników urzędowych; ogłoszenia sądowe jeśli to z innych ustaw wynika.

• wojewódzkie dzienniki urzędowe – akty prawa miejscowego niezależnie od tego przez kogo były stanowione; akty prezesa rady ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowione przez terenowe organy administracji rządowej (wojewodę, organy administracji niezespolonej); wyroku sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego; porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte między jednostkami samorządu terytorialnego, a także porozumienia zawierane między jednostkami samorządu terytorialnego, a organami administracji rządowej; uchwały budżetowe; sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego; uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego, wójta, burmistrza, prezydenta miasta; rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego; obwieszczenia o rozwiązaniu rady gminy, powiatu, sejmiku województwa; statuty związków komunalnych; informacje; komunikaty; ogłoszenia.

20.02.2012

Każdy akt prawa miejscowego musi być opublikowany w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Przepisy porządkowe są ogłaszane w sposób uproszczony.Za pośrednictwem mediów, w drodze obwieszczeń. Ponieważ przepisy porządkowe są ogłaszane w uproszczony sposób ale nie zwalnia to z obowiązku ogłoszenia w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Inna jest funkcja ogłaszania przepisów porządkowych jako kategorii ogłaszania w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Promulgacyjna, a nie informacyjna(te pełni ogłoszenie w sposób uproszczony). Za datę ogłoszenia przyjmuje się dzień obwieszczenia. Bo to wskazuje możliwość początku biegu terminu do wejścia w życie. Na nic byłoby skrócenie vacatio legis wobec tej kategorii przepisów jeśli ten termin liczył by się tak jak wobec wszystkich innych aktów prawnych, czyli od ogłoszenia we właściwym Dzienniku Urzędowym, w tym przypadku w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Można przy tej okazji wskazań swoistą formę ogłaszania przepisów porządkowych. Za pośrednictwem mediów. Za swoistą formę ogłaszania przepisów porządkowych można uznać obowiązek spoczywający na gminie, wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta, obowiązek przesyłania przepisów porządkowych do wiadomości wójtom sąsiednich gmin, a także staroście powiatu na terenie którego leży dana gmina. Ten obowiązek pojawia się następnego dnia od dnia ogłoszenia tych przepisów.

Jeśli w powiecie przepisy porządkowe są wydawane obowiązek spoczywa na staroście, do niego należy obowiązek przesłania tych przepisów do wiadomości wójtom, burmistrzom, prezydentom miast danego powiatu, ale również starostom sąsiednich powiatów. Ponieważ na szczeblu województwa te organy są stanowione przez wojewodę, który jest zobowiązany do niezwłocznego przekazania rozporządzenia porządkowego Prezesowi Rady Ministrów ale też Marszałkowi Województwa oraz starostom, prezydentom miast, wójtom, burmistrzom, powiatów i gmin na terenie których rozporządzenie porządkowe wojewody będzie obowiązywało.

Dzienników Urzędowych jest wiele, są odrębne organy właściwe do wydawania tych Dzienników Urzędowych.

Te Dzienniki Urzędowe nie są żadnymi periodykami. Nie jest to miesięcznik czy kwartalnik, ale są wydawane wtedy gdy jest po co je wydać. Nie ma z góry ustalonej częstotliwości wydawania Dzienników Urzędowych.

Pewna znośna dla odbiorcy objętość przesądzała ile aktów tam będzie ogłoszonych.

Istnieją organy którym przepisy przyznają kompetencje do wydawania dzienników urzędowych ale nie znaczy to że mają osobiście to zadanie wykonywać, mogą się posiłkować innymi podmiotami.

Zbiory Dzienników Urzędowych- w kategoriach gwarancji powszechnego dostępu do aktów normatywnych ale także innych aktów które podlegają ogłoszeniu jest prawny obowiązek prowadzenia przez organy wydające dany Dziennik, prawny obowiązek prowadzenia zbiorów elektronicznych tych dzienników i prawny obowiązek ich udostępniania. Kiedy wszyscy by mieli realny dostęp do Internetu to można by prowadzić tylko w wersji elektronicznej . Skorowidze w postaci elektronicznej muszą być ogłaszane. W celu zagwarantowania realnego rzeczywistego dostępu do przepisów w gminach i w powiatach muszą być prowadzone zbiory aktów prawa miejscowego stanowione odpowiednio przez daną gminę lub dany powiat. Jest to odstępstwo [ponieważ gmina i powiat nie są upoważnione do wydawania wojewódzkich dzienników urzędowych, w gminie po prostu musi być zbiór aktów prawa miejscowego stanowionych w tej gminie, w powiecie odpowiednio.

Źródłami prawa administracyjnego są również źródła prawa unijnego, więc trzeba też powiedzieć o ich ogłaszaniu. Są one ogłaszane w Dzienniku Urzędowym UE, ogłoszenie tych aktów w sposób prawem przewidziany jest traktowane jako ogłoszenie również przepisów polskich. Organem właściwym do wydawania Dzienników Urzędowych UE jest Urząd Oficjalnych Publikacji Komisji Europejskiej. Dziennik Urzędowy UE jest wydawany w trzech seriach:

Seria L-legislacja, obejmuje Dzienniku Urzędowe w których publikowane są takie akty prawne wspólnot europejskich jak rozporządzenia, dyrektywy, decyzje. Ale też i zalecenia, opinie. Np. dyrektywy może wydawać Rada UE, Komisje Europejskie, decyzje też.

Sera C-zawiera komunikaty w największym uproszczeniu, informacje, zawiadomienia, tam są publikowane streszczenia wyroków TSUE, tam są publikowane protokoły z posiedzeń PE. Ogłaszane są tu też umowy publiczne dotyczące pomocy żywnościowej.

Seria S-suplement, zawiera umowy publiczne dotyczące pracy, dostaw usług ze wszystkich państw członkowskich UE. Umowy europejskiego funduszu rozwoju.

Na wojewodach spoczywa obowiązek udostępniania zbiorów Dzienników Urzędowych UE w języku polskim, w formie elektronicznej. Udostępnianie ma charakter powszechny nie trzeba się wykazać jakimś prawnym interesem, jest to dostęp nieodpłatny.

Proces lobbingu w procesie stanowienia prawa

My podchodzimy do lobbingu w dwóch odsłonach: albo traktujemy to jako coś o czym się nie mówi, albo wcale o tym nie mówimy.

Lobbing-jest normatywna definicja działalności lobbingowej, działalnością lobbingowa jest każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi, zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej, w procesie stanowienia prawa. Jest głupotą przekonanie że Parlament składający się z przedstawicieli narodu, którzy mają legitymację do uczestniczenia w stanowieniu prawa, ale nie ma znaku równości miedzy formalnym prawem do stanowienia prawa a faktycznymi kwalifikacjami do tego. Przez faktyczne kwalifikacje rozumieć należy wiedzę co do potrzeb w procesie stanowienia prawa. Trzeba sięgać do wyborcy pojedynczego, zwracać się do poszczególnych grup interesów których przyszłe regulacje mają dotyczyć. Nie można zakładać, że są szanse na stanowienie dobrego prawa, odpowiadającego potrzebom jeśli to stanowienie prawa następowałoby w oderwaniu od środowisk, których to prawo ma dotyczyć. Środowiska powinny mieć wpływ, środowiska zawsze chciały mieć wpływ. Nie było instrumentów prawnych do legalnego wpływu.

Jakie ta ustawa zawiera podstawowe unormowania:

1.Działalnośc lobbingową w procesie stanowienia prawa czyni legalną.

2.Wydobywa na światło dziennie działalność lobbingową.

3.Dopuszcza istnienie zawodowego lobbingu, czyli zawodowej działalności lobbingowej.

Ustawa określa procedury które mają być spełnione aby można było podjąć działalność lobbingową na zasadach zawodowych, ale praktyka pokazuje że nie jesteśmy na to przygotowani.

Wspomniana ustawa zawiera regulacje które mają spowodować że będzie powszechna dostępność do zamiarów legislacyjnych. Ogłaszanie zamiarów legislacyjnych jest szalenie cenne, pozwala to uruchomić się pewnym środowiskom, których przyszłe legislacje mają dotyczyć aby przypilnować samodzielnie. Jest już możliwość dostępu do informacji publicznej w zakresie zamiarów legislacyjnych. Ustawa ta nakłada obowiązek prowadzenia wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów, ten wykaz jest publikowany w biuletynie informacji publicznej. Będzie obejmował projekty założeń projektów ustaw, same projekty ustaw, projekty rozporządzeń Rady Ministrów. Takie dokumenty są publikowane w tym wykazie ale aby ten wykaz mógł bliżej spełniać swoją funkcję to musi zawierać informacje dodatkowe, musi zawierać zwięzłą informację o przyczynach, o potrzebie wprowadzenia rozwiązań które się planuje zawrzeć w projekcie. Wskazanie istoty rozwiązań, które się planuje zawrzeć w projekcie, wskazanie organu odpowiedzialnego za przygotowanie, ze opracowanie projektu, imię nazwisko, stanowisko i funkcje osoby która w tym organie jest odpowiedzialna za opracowanie projektu. Potem jeszcze wskazanie organu odpowiedzialnego za przedłożenie tego projektu Radzie Ministrów, w sytuacji gdy to nie jest projekt Rady Ministrów tylko innego podmiotu. Ten wykaz powinien zawierać informację o rezygnacji z prac nad projektem ze wskazaniem przyczyny rezygnacji. Te wykazy są publikowane, a Rada Ministrów jest zobowiązana raz na 6 m-cy sejmowi przekazać taki wykaz odrębnie. Takie wykazy obok RM, prowadzą również Prezes RM, ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej. Prowadzenie tych wykazów i ich ogłaszanie w formie elektronicznej ma stanowić legalny dostęp do informacji o zamierzeniach legislacyjnych w państwie.

Wspomniana ustawa reguluje problem lobbingu na poziomie centralnym. Kategoria przepisów powszechnie obowiązujących obejmuje nie tylko przepisy stanowione przez organy centralne ale obejmuje też akty prawa miejscowego. Nie ma regulacji prawnych odnoszących się do działalności lobbingowej na poziomie lokalnym. Na poziomie lokalnym skala znaczenia przepisów powszechnie obowiązujących jest mniejsza ale nie oznacza to braku potrzeby działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.

Publiczne prawa podmiotowe- są kategorią teoretyczną której wyróżnienie pozwala na ocenę porządku prawnego pod kątem ochrony praw jednostki., oczywiście w kontakcie z administracją. Jest to z klasycznej formuły kontaktu administracja obywatel taka konsekwencja wypływa(jednostka ma pozycję słabszą).

Publiczne prawa podmiotowe są rozumiane jako taka sytuacja prawna jednostki, w ramach której opierając się na chroniącej tą jednostkę, chroniącej interesy prawne normach prawnych tej jednostki, może ona skutecznie żądać czegoś od państwa(podjęcia określonych działań lub powstrzymania się od określonych działań). Jak się bliżej określa publiczne prawa podmiotowe to się wyodrębnia kategorię pozytywnych i negatywnych publicznych praw podmiotowych.

Istotą pozytywnych jest żądanie podjęcia przez państwo określonego działania, to najogólniej. Jeśli chcemy się przyjrzeć pozytywnym publicznym prawom podmiotowym, to jest to kategoria niejednorodna bo wśród nich można wyróżnić publiczne prawo podmiotowe polegające na żądaniu od organu określonego prawem zachowania się. Obywatel występuje do organu administracji publicznej o np. zezwolenie na sprzedaż alkoholu. Ma prawo żądać aby organ zajmujący się sprawą nie tylko wydał decyzję ale też ma prawo żądać aby organ wziął pod uwagę przedstawione przez niego dokumenty w sprawie. Organ ma nie tylko obowiązek wydania decyzji w sprawie ale też obowiązek odwołania się do materiału dowodowego przedstawionego w sprawie.

Może być inna postać publicznego prawa podmiotowego która polega na wydaniu określonego aktu administracyjnego. Chodzi o to że bywa tak że przepisy skonstruowane są w ten sposób że spełnienie określonych prawem przesłanek przesądza o rozstrzygnięciu. Jeśli są spełnione prawem przesłanki to organ musi wydać pozytywne rozstrzygnięcie.np. jeśli spełnione są przesłanki do wydania prawa jazdy, organ musi wydać dokument.

27.02.2011

Jeśli wnioskodawca spełnia prawem przewidziane warunki to można ustalić w jakiej wysokości on ten dodatek uzyska(np. dodatki mieszkaniowe).

Publiczne prawo podmiotowe- prawo domagania się decyzji pozytywnej o określonej treści.

Prawo podmiotowe do współdziałania z administracją publiczną w rozstrzyganiu spraw publicznych. Ta postać publicznego prawa podmiotowego przypada jednostce zbiorowej, organizacji społecznej, organizacji pozarządowej. Oznacza to możliwość żądania wstąpienia do toczącego się postępowania administracyjnego przez jakąś organizację proekologiczną, która żąda dopuszczenia jej do toczącego się postępowania którego przedmiotem są sprawy z zakresu ekologii.

Np.właściciel nieruchomości na której rosną dwa drzewa występuje o wydanie mu zezwolenia na ich wycięcie bo jedno się przechyla w kierunku budynku niebezpiecznie. Organizacja proekologiczna mówi że najważniejsza jest przyroda, ona ucierpi jak drzewo zostanie wycięte. Prawo domagania się współdziałania podmiotów niepublicznych z administracją publiczną przy podejmowaniu rozstrzygnięć wynika z interesu publicznego jaki dana organizacja reprezentuje, nie z interesu tej organizacji, tylko z interesu publicznego który reprezentuje. Ona ma wzmacniać interes publiczny ta organizacja.

Jest prawo złożenia skargi od prawomocnej decyzji administracyjnej do sądu. Jest możliwość udziału na prawach strony, organizacja nie będąc stroną ma prawa, pozycję procesową strony. Skoro strona może zaskarżyć prawomocną decyzję do sądu administracyjnego, to takie samo prawo przysługuje organizacji społecznej w ramach jej statutowej działalności.

Negatywne publiczne prawo podmiotowe- wyraża się w możliwości domagania się, żądania od władzy publicznej aby zaniechała ona ingerencji w sprawie wcześniej przyznanych wolności. Jeśli istnieje wolność słowa to postać publicznego prawa podmiotowego będzie polegała na tym aby organy administracji publicznej powstrzymały się od działań które by oznaczały ingerencję w sferę praw i wolności prawem określonych.

Chodzi o to aby w ramach prawem określonych swobody były przestrzegane aby nie podejmowano działań które naruszałyby wolność w ramach granic prawem wyznaczonych.

Prywatyzacja zadań publicznych/zlecanie funkcji administracji publicznej

Przystępując do prywatyzacji zadań publicznych, regułą jest że zadania z zakresu administracji publicznej wykonują organy tej administracji. Ta reguła przed 1990 rokiem brzmiała podobnie, zadania z zakresu administracji państwowej należą do organów administracji państwowej. Zasadę tę wprowadzono kiedy reaktywowano w Polsce samorząd terytorialny. Nagle się okazało że zadania z zakresu administracji, ich realizacja należy do zakresu administracji państwowej nie tylko ale też samorządowej, dlatego dziś mówi się o administracji publicznej. Zadania z zakresu administracji publicznej należą do organów administracji publicznej ale są oczywiście pewne wyjątki. Krąg podmiotów wykonujących te zadania jest coraz szerszy. Tłumaczy się to że zakres zadań administracji publicznej ulega ciągłemu rozszerzeniu, dlatego dalsze obciążenie organów administracji jest coraz trudniejsze. Regułą jest nie tylko to że zadania z zakresu administracji publicznej mogą wykonywać organy tej administracji ale wykonują je w formach właściwych dla administracji publicznej, przede wszystkim w formach władczych. Wobec tego za prywatyzację zadań administracji publicznej uznaje się wszelkie odstępstwa od tej reguły że zadania zakresu administracji publicznej są wykonywane przez podmioty tej administracji czyli organy w formach prawa publicznego w formach władczych.

Te odstępstwa od owej zasady mogą występować w sferze podmiotowej, czy będą polegały na tym że zadania z zakresu administracji publicznej wykonywane w formach władczych będą należały do innych podmiotów niż organy administracji publicznej, albo też to odstępstwo będzie dotyczyły sposobu realizacji zadań, zadania są realizowane przez podmioty administracji publicznej ale w formach prawa prywatnego.

Postacie prywatyzacji- prywatyzacja ma miejsce wówczas gdy to nie podmioty prawa publicznego realizują zadania z zakresu administracji publicznej w formach właściwych dla tej administracji. Zmiana podmiotu polegać może na dwóch różnych sytuacjach:

1.Podmiot administracji publicznej jest zastępowany przez podmiot niepubliczny, przez inny podmiot(podmiot administracji prywatnej). Np. szkoły wyższe-publiczne szkoły wyższe pozostały pomimo zjawiska prywatyzacji w tym przedmiocie, mamy z prywatyzacją do czynienia bo pojawiło się wiele podmiotów szkół wyższych prywatnych, mają one inny charakter prawny, niepubliczny ale w kadrach itd. Nie ma różnicy.

2.Podmiot administracji publicznej zmienia swój dotychczasowy charakter prawny, z podmiotu publicznego staje się podmiotem prywatnym. Dotyczy to w Polsce notariatu. Prywatyzacja notariatu dokonała się w Polsce w 1991 jest przykładem tej prywatyzacji bo notariusze dotychczas byli urzędnikami państwowych biur notarialnych. Państwowe biura notarialne przestały istnieć, notariusze robią to samo ale nie w ramach państwowego biura notarialnego tylko w ramach prywatnej praktyki. Charakter prawny podmiotu uległ zmianie. Na formę prawa prywatnego.

Te zmiany wcale nie musza łączyć się ze zmianami w sferze podmiotowej. Podmiot publiczno-publiczny może wykonywać część swoich zadań na zasadzie prawa prywatnego.

Np. w szkołach wyższych o tym kto chce korzystać z prawa prywatnego decyduje chęć płacenia za te studia.

Są wątpliwości, czy zasady prawa prywatnego są wyłączną podstawą do udzielania świadczeń? Gotowość do zapłaty że podmiot udzielający świadczeń nie musi być związany zasadami generalnymi, np. osoba która nie ma matury nie może do szkoły prywatnej przyjść i studiować, musi mieć maturę, szkoła wyższa nie może przyjąć nawet jeśli jest on gotów zapłacić bo jest związana zasadami generalnymi.

Jak wygląda rola organu administracji publicznej w przypadku prywatyzacji?

Zależy to od tego z jaką postacią prywatyzacji mamy do czynienia. Może być ona pełna, całkowita lub niepełna czyli inaczej częściowa.

Prywatyzacja pełna(całkowita, definitywna)-państwo czy też administracja publiczna rezygnuje nie tylko z zajmowania się określonymi sprawami, określonymi rodzajami zadań ale też rezygnuje z odpowiedzialności za ich realizację.

Prywatyzacja częściowa będzie polegała na tym że choć bezpośrednie wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej przechodzi na podmioty niepubliczne to podmioty administracji publicznej państwowej jak i samorządowej zachowują rolę organizatorów lub inicjatorów realizacji tych zadań, zachowują również odpowiedzialność za ich wykonywanie. Z tą postacią mamy częściej do czynienia.

Gdy chodzi o prywatyzację na poziomie zadań to warto zwrócić tu uwagę na to że zadania z zakresu administracji publicznej są wykonywane w formach prawa publicznego i mogą być wykonywane w formach prawa prywatnego i w formach prawa publicznego:

1.działania o charakterze władczym-są działaniami publiczno -prawnymi

2.działania o charakterze nie władczym-mogą być działaniami publiczno-prawnymi

Zlecanie funkcji z zakresu administracji publicznej- ze zlecaniem funkcji z zakresu administracji publicznej mamy di czynienia wówczas gdy przepisy ustaw przyznają podmiotowi nienależącemu do aparatu państwowego kompetencje do stosowania władczych form w zakresie spraw indywidualnych.

Kompetencje to narzędzia które służą do realizacji zadań. Prywatyzacja polegająca na przekazaniu zadań podmiotowi niepublicznemu może się wiązać ze zlecaniem funkcji ale wcale nie musi. Ze zlecaniem funkcji mamy do czynienia, gdy adresatem jest jednostka gdy ich wykonywanie wymaga kompetencji władczych polegających na prawie do jednostronnego rozstrzygania. Warto wiedzieć że to zlecanie(ustawy są podstawą do zlecania, albo ustawa wprost zleca określonemu podmiotowi kompetencje albo jedynie upoważnia organ administracji publicznej do powierzenia konkretnych zadań i kompetencji których realizacja wymaga właśnie władczych jednostronnych rozstrzygnięć. w takim przypadku podmiot który zleca te funkcję, powierza ją jest obywatelem odpowiedzialnym za te działania).

05.03.2012

Władztwo administracyjne- pojęcie władztwa administracyjnego jest używane w kontekście określania organu administracji publicznej, jest traktowane w tym kontekście jako kompetencja do działania w formach władczych, które sprowadzają się do jednostronnego ustalania zachowania podmiotów administrowanych, jednostronnego zachowania się czyli formułowania pewnych nakazów lub zakazów w tym zakresie zabezpieczonych możliwością użycia przymusu państwowego w celu wyegzekwowania tych nakazów lub zakazów. To zabezpieczanie możliwością użycia przymusu państwowego nie może być automatycznie traktowanego jako używanie przymusu państwowego. Nie ma znaku równości między zabezpieczeniem możliwością użycia przymusu państwowego a jego zastosowaniem a jego użyciem. To zabezpieczanie możliwością użycia przymusu oznacza pewną możliwość dla podmiotu administrowanego to jest sygnał że jak nie wykona nakazu do niego kierowanego to ten przymus zastosowany wobec niego będzie, ale tylko wtedy kiedy ni wykona nakazu.

Dla stosowania przymusu władztwa administracyjnego przyjmuje się pewne założenia które są niezbędne aby władztwo administracyjnego mogło być stosowane:

1.Przyhmuje się domniemanie ważności działania administracji, ważności rozumianej jako prawidłowość, legalność.

2.Przyjmuje się moc powszechnie obowiązującą działań jednostronnych o tym charakterze władztwa administracyjnego.

3.Wskazuje się też na autorytetowość działania administracji w ramach władztwa administracyjnego.

Władztwo administracyjne jest cechą działania administracji zarówno jednostkowo konkretnego, czyli do indywidualnego pomiotu jak i jest charakterystyczne dla działań o charakterze generalnym, adresowanych do podmiotów określonych generalnie, ogólnie.

Organy administracji publicznej stanowiąc akty normatywne działają w formach władczych.

Gdyby domniemania ważności nie było, gdyby działania władcze nie były tym domniemaniem ważności zabezpieczone byłby pewien opór do ewentualnego stosowania przymusu nie mające pewności czy te działania są legalne prawidłowe. Na gruncie działań jednostronnych to [polega na tym że jeśli jest wydawana decyzja administracyjna, to póki nie upłynie termin odwołania to talka decyzja wykonaniu nie podlega. Póki jednostka nie złoży odwołania organ nie może używać środków przymusu wykonania tej decyzji bo jej ważność jest jak gdyby zawieszona. Jeśli nie wykonuje polecenia określonego w decyzji po środki przymusu organ sięgnąć może bo to domniemanie przymusu funkcjonuje.

Gdy chodzi o akt normatywny tam środków procesowych nie ma, nie ma ścisłego terminu.

Gdy chodzi o akty normatywne stanowione przez organy samorządu terytorialnego, to te akty po ich ustanowieniu są przekazywane organom nadzoru, np. wojewodzie, lub regionalnym izbom obrachunkowym. Te organy mają 30 dni na zastosowanie środka nadzoru, który ma polegać na stwierdzeniu nieważności takiego aktu.

Powszechne obowiązywanie działań władczych i owego władztwa, jeśli jest zagrożenie zastosowania przymusu dla zabezpieczenia realności pewnych działań administracji to ma ono charakter powszechny w tym sensie że jest adresowane w powszechnych sytuacjach, ktokolwiek znajdzie się w takiej sytuacji, będzie się do niego to zagrożenie przymusem odnosiło.

Łatwiej to jest zrozumiałe w sytuacji aktów normatywnych gdy chodzi o akty jednostkowe, ta powszechność musi być rozumiana w ten sposób że ten przymus jest kierowany do adresata decyzji imiennie określonego. Autorytetowość to jednostronny charakter działania.

Władztwo administracyjne łączy się też z pojęciem skuteczności działania administracji publicznej. To nie jest taki związek równy, władztwo ma wpływ na skuteczność działania administracji, ale samą skuteczność działania administracji osiągnąć można również w inny sposób generalnie, skuteczność może być osiągana przy użyciu innych środków, również nie władczych, tych które nie są zastrzeżone możliwością użycia przymusu.

Możliwość sięgania po władztwo administracyjne urzeczywistnia sankcje jakie w prawie administracyjnym występują, chociaż same sankcje nie równają się władztwu administracyjnemu.

Sankcja administracyjna- za sankcje administracyjne uznaje się dolegliwości negatywne skutki związane z niewykonaniem lub nieprawidłowym wykonaniem normy prawnej. Jakby na pojęcie sankcji administracyjnej nie patrzeć wiążą się z dolegliwościami wobec podmiotów administrowanych których one dotyczą, dlatego też w prawie wspólnotowym ta problematyka pojawiła się w kontekście pewnych gwarancji zachowania praw jednostki w sytuacji gdy stosuje się wobec niej sankcje administracyjne. Gwarancje zostały zawarte w rekomendacji ministrów dla państw członkowski z 1991 w sprawie sankcje sankcji administracyjnych. Rekomendacja ta spowodowała szereg zasad które mają gwarantować poszanowanie praw jednostki w związku z możliwością zastosowania wobec tej jednostki sankcji administracyjnych.

Gwarancją sformułowaną w tej rekomendacji jest że sankcje są ustawowo określone, samo ich wskazanie jak i wskazanie sytuacji w których mogą być one zastosowane musi być dokonane w akcie rangi ustawowej.

Gwarancja ma zabezpieczać przed tym że sankcje mogą być określone w akcie stanowionym przez administrację, w akcie w którym związek z polityką jest dużo większy niż w przypadku ustaw. Tryb stanowienia ustaw, wieloetapowy, tryb opracowywania projektu ustawy daje na tle innych aktów prawnych, na tle procedury stanowienia innych aktów prawnych. Sankcje których celem jest pewna dolegliwość jako konsekwencja nie poszanowania prawa, nie dolegliwość z powietrza tylko w określonych sytuacjach stosowana, powinna być w akcie rangi ustawowej.

Wobec jednostki sankcja nie może być zastosowana dwa razy za ten sam czyn. Może się tak zdarzyć że w konkretnej sytuacji ten sam czyn mógłby być podstawą do zastosowania sankcji, jednak zastosowanie raz sankcji wyklucza ponowne jej nadanie.

Nie można stosować sankcji za czyn , za który w czasie jego popełnienia nie była przewidziana sankcja. Jeśli system sankcji ulęgł zmianie, to jeśli ta sankcja która była przewidziana za dany czyn w chwili jej popełnienia była łagodniejsza, a później obowiązywała sankcja dolegliwsza w chwili jej stosowania stosuje się sankcję łagodniejszą.

Władze administracyjne stosujące sankcję powinny to czynić z rozsądną szybkością. Ta gwarancja ma służyć temu że w odbiorze jednostki do której sankcja jest odnoszona istniał pewien związek między czynem jego który rodzi zastosowanie sankcji, a sankcją. Rozciągnięcie czasu spowoduje że u części osób do których sankcje mogą być odnoszone może się pojawić nadzieja że mimo popełnienia czynu z którym jest związane zastosowani sankcji ona będzie zastosowana albo nie będzie. Po drugi odsunięcie w czasie zrywa związek przyczynowo- skutkowy- jeśli jest czyn to jest sankcja. Zerwanie tego związku przyczynowego w odczucie jednostki działa przeciw idei stosowania sankcji, możliwość zastosowania sankcji ma zmierzać to tego żeby podmiotu który byłyby zagrożone sankcją będą jeśli nie mają wewnętrznej motywacji do działania zgodnego z prawem, będą przestrzegały prawa bo sankcja im grozi.

Stosowanie sankcji musi być poprzedzone postępowaniem, którego rezultat ponad wszelką wątpliwość potwierdzałby popełnienie czynu stanowiącego podstawę do nałożenia sankcji.

Jeśli istnienie podejrzenie że jednostka narusza obowiązujące prawo to to podejrzenie organ w ramach postępowania musi zweryfikować. Potwierdzić lub stwierdzić że ono było bezzasadne. Jednostka nie musi dowodzić że nie naruszyła, prawa organ musi dowieść że jednostka prawo naruszyła.

Musi być możliwość poddania jednostki sądowej kontroli. Za gwarancję praw jednostki uważa się decyzję niezależną, obiektywną.

Przesłanki skuteczności sankcji :

1.Dolegliwość.Sanncja musi rodzić dyskomfort dla podmiotu dla którego jest stosowana. Jeśli nie jest dolegliwa to nie jest skuteczna.

2.Współmiernność.Sankcja z jednej strony musi być dolegliwa, w drugim musi pozostawać w związku z czynem. Można przyjąć tak że o współmierności mówimy wówczas kiedy charakter naruszenia prawa pozostaje w związku z sankcją.

3.Nieuchronność.Nieuchronność wymierzenia sankcji. Popełnienie czynu zagrożonego sankcją będzie na pewno skutkowało zastosowaniem sankcji.

Sankcje administracyjne mogą mieć różną postać to może być np. cofnięcie wcześniej przyznanego uprawnienia, cofnięcie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, to jest klasyczna sankcja administracyjna, sankcja może przybierać forę kary pieniężnej. Kara pieniężna jest przewidziana za wycięcie drzewa bez zezwolenia. W kategorię sankcji administracyjnej włącza się sankcje karne które są wymierzane w trybie i na zasadach postępowania w sprawach o wykroczenia. W wielu ustawach z zakresu materialnego prawa administracyjnego zawarte są przepisy karne przewidujące wspomniane kary. Pogląd że to są również sankcje administracyjne nie znajduje powszechnej akceptacji i słusznie. To są pozakodeksowe czyny zabronione nie ujęte w kodeksie wykroczeń ani w kodeksie karnym.

-zakaz rozbiórki budynku wybudowanego bez pozwolenia administracyjnego

Podział terytorialny

Względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa ,dokonywane za pomocą norm prawnych w celu określenia terytorialnych podstaw działania jednostek organizacyjnych państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek którym zlecono wykonywanie funkcji państwowych. W warunkach europejskich prawie nie ma kraju, którego wielkość pozwalałaby zrezygnować z podziału terytorialnego. Bo rezygnacja z poziomu terytorialnego znaczy że da się zarządzać państwem z poziomu centrum.

W tej definicji podziału terytorialnego:

1.Wyłania się cecha względnej trwałości-podział terytorialny powinien charakteryzować się trwałością, względną stabilnością. Brak tej cechy powodowałby zamieszanie. W podziale terytorialnym funkcjonują określone podmioty. Podział terytorialny powinien się cechować trwałością ,lecz ta trwałość nie może być kategorią samą w sobie. Można go zmienić w pewnych przypadkach.

Jedna z cech podstawowych administracji to zmienność, zmienność musi przekładać się na to że podział terytorialny musi odzwierciedlać pewną zmienność, dokonana reforma administracji lokalnej w 1998 roku miała wpływ na podział terytorialny, te reformy podziału terytorialnego pojawiają się rzadko. Trwałość to pewna wartość, a nie kategoria bezwzględna.

2.Podział terytorialny jest dokonywany na podstawie norm prawnych.

12.03.2012

Podział terytorialny

Aspekt terytorialny: Podział terytorialny to względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa. Oprócz lądu razem z wodami wewnętrznymi obejmuje tą część pod powierzchnią lądu, obszar powietrzny nad lądem, przylegający do lądu pas wód morskich. Terytorium państwa w tej definicji obejmuje też statki morskie i powietrzne znajdujące się pod banderą danego państwa oraz obszar na którym są ulokowane placówki dyplomatyczne danego państwa.

Rozszerzona definicja a w stosunku do tego co nam się z terytorium kojarzy. Terytorium stanowiące podstawę do podziału terytorialnego obejmuje również te wszystkie aspekty.

Terytorium jako ląd-pojawia się wątpliwość co z wodami wewnętrznymi. Czy podział terytorialny je obejmuje czy też nie?

Kiedy ten problem ma znaczenie? Kiedy na wodach wewnętrznych pojawi się zdarzenie dla którego kwestia właściwości miejscowej organu ma znaczenie. Na tych wodach wewnętrznych np. zostanie popełniony czyn zabroniony, prokuratura powinna się zająć tym, powstaje pytanie która. Gdyby te wody nie były objęte podziałem to żadna prokuratura nie byłaby właściwa.

Np. .jak dziecko się urodzi, kwestia gdzie dziecko powinno być zarejestrowane, w jakim urzędzie. Właściwość miejscowa odgrywa znaczenie.

Podział terytorialny jest dokonywany dla wyznaczenia terytorialnych podstaw działania jednostek organizacyjnych państwa lub innych jednostek którym zlecono wykonywanie zadań publicznych.

Warto zwrócić uwagę że mamy do czynienia z podziałem terytorialnym, pozwala wytyczyć linię pomiędzy podziałem terytorialnym i czymś co na pierwszy rzut oka mogłoby być klasyfikowane jako podział terytorialny(np. na parafie , diecezje itd.). Wiele cech jest wspólnych z podziałem terytorialnym, np. względna trwałość ale nie wszystkie.

Wyodrębnia się czy rodzaje podziału terytorialnego:

1.Zasadniczy-interesująca jest kwestia ewolucji jakiej podział terytorialny zasadniczy podlegał. Obecny kształt podziału zasadniczego został nadany ustawą z dnia. 24.07.1998 roku o wprowadzeniu trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. Zgodnie z tytułem ustawy mamy do czynienia począwszy od 1.01.1999 , wszelkie zmiany mogą być dokonywane od 01.01. Tak się zaczyna rok budżetowy. Gdyby nie było tej zasady , mogłoby dojść do pewnych kłopotów organizacyjnych. Wejście w życie tej ustawy spowodowało , że od tego czasu mamy do czynienia z trójstopniowym podziałem: gminy, powiaty, województwa.

Podział terytorialny pełni funkcję pomocniczą dla administracji publicznej, czy modelu zarządzania państwem szerzej, pełni funkcję usługową. Planowana wizja organizacji państwa, czy w poszczególnych aspektach, to ona powinna przesądzać o określonym kształcie podziału terytorialnego. Podział jest dla określonych podmiotów organizacyjnych państwa, a nie odwrotnie.

W 1990 roku przywrócono samorząd terytorialny wprowadzając go na poziomie gmin.

Gminy określone terytorialnie reformą z 1972 roku, weszły w tym kształcie 01.01.1973, te gminy określone reformą z 1972 przetrwały do reformy z 1990. Zniesiono podział 46 województw, wprowadzono 16, ustalono powiaty w 1997 roku.

Sprawdź to!

Gminy są utworzone dla potrzeb administracji publicznej, dla potrzeb samorządu terytorialnego. Podział terytorialny na poziomie gmin, jakby spojrzeć z perspektywy 40 letniej to można wskazać że na przestrzeni tych 40 lat , coś ponad 100 gmin nowych powstało. Co przy 2,5 tys liczbie gmin to jest ilość nieduża. Pojawiały się nowe obszary zabudowane, pojawiły się nowe gminy. Dzielenie znoszenie gmin, ustalanie ich granic, nadawanie gminie lub miejscowości na terenie tej gminy statusu miasta, ustalanie granicy tego miasta, jest dokonywane w drodze rozporządzenia rady ministrów, które może być wydawane z urzędu, czyli z inicjatywy samej rady ministrów lub na wniosek zainteresowanej gminy. Jeśli następuje taka zmiana z inicjatywy samej Rady Ministrów wówczas wydanie rozporządzenia wymaga wcześniejszej opinii zainteresowanych Rad Gmin, o sformułowanie tych opinii to owych Rad Gmin zwraca się Minister właściwy do spraw administracji.

Te opinie Rad Gmin muszą być przeprowadzone przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami. Nawet jeśli z inicjatywą zmian na poziomie powiatów występuje sama rada ministrów to nie podejmuje owego rozporządzenia bez ustalenia tego co mieszkańcy myślą. To co myślą mieszkańcy powinno się znaleźć w opinii zainteresowanej Rady Gminy. Mieszkańcy w drodze konsultacji wyrażają swoje stanowisko.

Gdy zmiana granic gmin może spowodować zamianę granic powiatów czy województw to wówczas w tej procedurze potrzebne są opinie zainteresowanych Rad powiatów i zainteresowanych Sejmików Województw.

Gminy o charakterze miejskim mogą mieć status powiatu. Oznacza to że są to gminy, ale wykonują też zadania z zakresu powiatu. Miasto na prawach powiatu to nie jest powiat miejskich, to nadal jest gmina. Jest to w sensie podziału terytorialnego i samorządu terytorialnego jest to gmina, ale wykonująca jeszcze zadania z zakresu powiatu.

Miasta na prawach powiatu to konstrukcja wymyślona w ramach reformy z 98r. Przewidziała ona, że miasta duże (ponad 100 tys. mieszkańców), ale też inne miasta, które do końca 98r. były siedzibą wojewody te miasta uzyskały status miast na prawach powiatu. Co prawda są to terytorialnie gminy, ale kondensacja mieszkańców uzasadnia to że mogą one wykonywać zadania powiatów. Miasta kwalifikujące się na uzyskanie statusu miasta na prawach powiatu generalnie z tego skorzystały, ale nie było to obligatoryjne i np. Sieradz i Łomża zrezygnowały z tego.

Tak jak w przypadku gmin, które mogą ulegać przekształceniom i jest przewidywana odpowiednia procedura do przeprowadzania tych zmian, zmiany dokonywane są w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Ustrój miasta stołecznego Warszawy: jest taka praktyka, że miasta stołeczne nie tylko w Europie, często mają odrębny ustrój. Niepodobny do żadnych innych miast. W Polsce Warszawa długo nie miała takiego ustroju, wprowadzono do w 1994. Warszawa stała się związkiem 11 gmin. Kiedy w rezultacie reformy z 94r. wprowadzono miasta na prawach powiatu, nie dało się zastosować tego rozwiązania do Warszawy bo nie była ona miastem – była związkiem kilkunastu gmin. Oprócz tych 11 gmin istniejących w Warszawie, utworzono powiat. Było to podstawą do wprowadzenia zmian.

Mocą ustawy z 2002r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy, Warszawa jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu. Można powiedzieć że kilkuletni okres funkcjonowania odrębnego ustroju dla Warszawy prawie się skończył. Jeśli chodzi o podział zasadniczy Warszawa nie ma odrębnego ustroju.

2.Pomocniczy

3.Podziały terytorialne specjalne

19.03.2012

Tryb zmian co do powiatu: Dwie drogi do podjęcia rozporządzenia: rada ministrów robi to z własnej inicjatywy, albo rada powiatu składa wniosek do rady ministrów po zasięgnięciu opinii mieszkańców. Jeśli zmiana granic powiatu narusza granice województwa potrzebna jest również opinia sejmiku województwa. Opinie rad gmin należące terytorialnie do powiatu, którego zmiany miały by dotyczyć. Te opinie to nigdy nie chodzi o stanowisko samej rady, mają być one pewną formą stanowiska mieszkańców danego powiatu.

Ustawodawca uważa że obowiązek zasięgania opinii, który musi być poprzedzony przeprowadzeniem konsultacji społecznych spowoduje wydłużenie powzięcia rozporządzenia, dlatego jest ustalony 30 dniowy termin na ustalenie opinii.

Przeprowadzanie konsultacji (tryb) nie jest ustawowo regulowany. Ustawy ustrojowe zawierają upoważnienia dla rady powiatu, gminy, sejmiku województwa na sposób przeprowadzenia konsultacji. Oznacza to że jedne rady podjęły takie uchwały, a drugie nie (bo nie jest to uregulowane prawnie). Władze centralne stwierdziły że powinno to być uregulowane lokalnie z uwzględnieniem specyfiki obszaru.

Dla tych rad gmin, powiatów i sejmików województwa, które nie mają uregulowanej sytuacji z konsultacjami, wtedy dochowanie tego 30-dniowego terminu graniczy z cudem. Jeśli konsultacje z mieszkańcami nie zostaną przeprowadzone w ciągu 30 dni, wymóg ten uznaje się za spełniony.

Województwo:

Największa jednostka podziału zasadniczego. W tym kształcie w jakim istnieje obecnie pojawiło się wraz z reformą z 1998r. Wcześniejszy kształt nie odpowiadał idei regionów. Utworzenie ich w kształcie regionów odpowiadało wymogom unii europejskiej. Mają one odpowiadać za rozwój gospodarczy. Chodziło o utworzenie takich regionów które będą miały odpowiedni potencjał ludzki i ekonomiczny.

Dziś mamy 16 województw co jest wynikiem utarczek politycznych. Województwo jest regionem o charakterze administracyjno-samorządowym. Taka forma może występować w państwie zarówno federalnym jak i unitarnym.

Tworzenie województw: właściwa jest tu droga ustawy, nie można tworzyć województwa w drodze aktu administracji. Zmiana granic gmin rzutująca na zmianę granic powiatu może rzutować na zmianę granic województwa, ale utworzenie i likwidacja województwa może nastąpić tylko w drodze ustawy.

Zmiany granic powinny zmierzać do tego żeby po tych zmianach nowe jednostki zasadniczego podziału terytorialnego stanowiły pewną jedność pod względem osadniczym, kulturalnym i więzi społecznych.

Podział pomocniczy:

Druga kategoria podziału. Jest on pomocniczy w stosunku do podstawowych organów administracji. Założeniem podziału pomocniczego jest pomoc organom podstawowym w wykonywaniu ich zadań. Oznacza to, że o ile powiał zasadniczy ma charakter obligatoryjny (nie ma części terytorium Polski która nie należałaby do podziału zasadniczego), natomiast podział pomocniczy jest ograniczony terytorialnie (występuje na poziomie gmin) oraz ma charakter fakultatywny w tym sensie, że jego jednostki mogą być tworzone. O tym czy tworzyć jednostki pomocnicze, powinny decydować jednostki zasadnicze kierując się potrzebą ich powstania.

P.s. często utworzenie organów pomocniczych wcale nie jest dyktowane potrzebą jednostek podziału terytorialnego. Bardzo często w grę wchodzą względy ambicjonalne.

Tryb tworzenia jednostek pomocniczych wyposaża rady gmin w prawo podejmowania uchwał w tym przedmiocie po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami, albo też uchwała taka może być podjęta z inicjatywy mieszkańców.

Konsultacje z mieszkańcami mają ogromną wartość merytoryczną. Ludzie wiedzą czy potrzebne im są bliższe organy, które będą pomagały w realizacji zadań.

Rady gmin tworząc jednostki pomocnicze tworzą jednocześnie dla nich statuty. Istnieje tam prawna możliwość określenia dwuszczeblowej struktury w jednostce pomocniczej. Statut może także przewidywać powołanie jednostki jeszcze niższego rzędu.

Miasto stołeczne Warszawa musi utworzyć jednostki pomocnicze (nie ma tu charakteru fakultatywnego ich utworzenia). Tryb tworzenia tych jednostek pomocniczych jest analogiczny jak w innych organach. Rada miasta w drodze uchwały tworzy, łączy, dzieli jednostki pomocnicze. Uchwała taka jest podejmowana po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

Tymi jednostki pomocniczymi są w gminach wiejskich sołectwa; w gminach miejskich osiedla i dzielnice; i inne. Sfera swobody rad gmin nie ogranicza się tylko do utworzenia jednostki pomocniczej ale wyraża się również w nazwie tej jednostki.

Ustawa upoważnia wojewodę do tworzenia delegatur urzędu wojewódzkiego, wymaga to też określenia obszaru na którym delegatury te będą właściwe.

Podziały terytorialne specjalne:

Jest ich zajebiście dużo. Jest to kategoria podziału dla zarówno organów administracji publicznej (głównie organów administracji niezespolonej), ale również dla innych podmiotów tj. organy wymiaru sprawiedliwości, samorządy zawodowe. Są tworzone w trybie ustawowym. Nie ma jednak jednego aktu prawnego który określał by zasady ich tworzenia. Każda ustawa działowa reguluje podział terytorialny właściwy dla odpowiedniego podmiotu.

Istnieje pewien postulat synchronizowania podziałów specjalnych z jednostkami podziału zasadniczego. Oznacza to, że tworzenie jednostek poszczególnych jednostek podziału specjalnego powinno być z uwzględnieniem jednostek podziału zasadniczego. Jednakże takie traktowanie tego nakazu synchronizacji z podziałem zasadniczym, które nie dopuszcza wyjątków nie jest możliwe.

Mamy podziały zasadnicze trójszczeblowe, dwuszczeblowe, ale i jednoszczeblowe. Trójszczeblowa struktura jest charakterystyczna dla np. prokuratury (rejon, okręg, apelacja), sądów powszechnych (rejony, okręgi, apelacje) mimo że nazwy są takie same to terytorialnie są to różne jednostki, są to dwa różne podziały. Trójszczeblowy jest również podział dla potrzeb administracji wojskowej (okręg, województwa, dalej są jednostki obejmujące kilka powiatów, powiat lub część powiatu, które nie mają nazwy). Wskazanie tego podziału ma ilustrować to, że jednostki specjalne po części korzystają z podziału zasadniczego.

Dwuszczeblowe: są tworzone np. dla administracji miar (okręgi, obwody <mniejsze>); sądownictwa wojskowego (okręgi, garnizony).

Jednoszczeblowe: administracja górnictwa (11 okręgów nieobejmujących obszaru całego państwa), administracja morska (nie ograniczają się do lądu), podział specjalny dla potrzeb działania straży granicznej (niektóre z tych oddziałów działają na obszarze obejmującym część województwa, ale także wody morskie).

26/03/2012

Podmioty administrujące

Wykonywanie zadań administracji publicznej jest możliwe dzięki wyodrębnieniu organizacyjnym pewnych jednostek tworzonych i funkcjonujących w celu realizacji zadań określonych przepisami prawa.

Gmina w swojej strukturze organizacyjnej musi wskazać podmiot który będzie realizował to zadanie. Jest to strona przedmiotowa, kto realizuje. Przyglądając się podmiotom realizującym zadania, jest z nimi pewny problem za scharakteryzowaniem struktury podmiotów administracyjnych, posiadające osobowość prawną i nie posiadające. Trudno dla nich wskazać ogólną formułę prawną.

W związku z tym, iż zadania administracji realizują rozmaite podmioty, wchodzące zarówno w strukturę administracji jak i znajdujące się poza nią w celu określenia zbiorczego dla tych podmiotów przyjęto pojęcie podmiotów administrujących. Podmioty te są powiązane różnymi więzami o charakterze organizacyjnym, służbowym, instancyjnym i podlegają różnym regulacjom prawnym. W strukturze administracji tworzą one pewien system. Podmioty publiczne wykonujące zadania z zakresu administracji nazywane są aparatem administracyjnym. Natomiast podmioty, które wchodzą w skład tego aparatu, a także podmioty niepubliczne, które realizują zadania bądź wykonują funkcje z zakresu administracji nazywane są podmiotami administracji, czy też podmiotami administrującymi.

Podmioty te tworzą system administracji publicznej a pojęcie to ma charakter funkcjonalny bowiem wiąże się z wykonywaniem zadań bądź funkcji administracji publicznej. System ten tworzą organy administracji publicznej, zakłady publiczne, przedsiębiorstwa, fundacje, organizacje społeczne oraz inne podmioty, w zakresie w jakim wykonują funkcje administracji.

Organy administracyjne

W doktrynie prawa administracyjnego pojęcie organu administracji to jedno z podstawowych pojęć prawa administracyjnego. Próba zdefiniowania organów administracji doczekała się w prawie administracyjnym wielu opracowań, książki powstały na ten temat.

Nie ma legalnej definicji organu administracji. Przy konstruowaniu doktrynalnej definicji tego pojęcia bierze się pod uwagę zarówno aspekty prawne, jak i elementy nauki zarządzania, organizacji, politologii, bo to również konstrukcja często polityczna, a także różnorodne kryteria funkcjonowania tych podmiotów. W szerszym zaś ujęciu także podstawy ustrojowe funkcjonowania państwa oraz kształt aparatu administracyjnego.

Na organy można patrzeć z różnej perspektywy.

Organy administracyjne pierwotnie utożsamiane były z władzą administracyjną albo z osobą, urzędnikiem, w zależności od struktury organu, z jedną lub kilkoma osobami fizycznymi, powiem piastunek urzędu, organu jest zawsze osoba fizyczna lub kilka osób w przypadku organów kolegialnych. Organ utożsamiany był też z urzędem. Współcześnie odróżnia się te pojęcia.

Organ administracji może być też ujmowany jako część składowa aparatu administracyjnego. Powszechnie wskazuje się na konieczność wyodrębnienia tego podmiotu ze struktury administracji. Organ administracji ujmuje się także jako wewnętrzną jednostkę organizacyjną, wyposażoną w uprawnienia do wyrażania woli podmiotu, z którego został wyodrębniony.

Zamiast wójta mamy radę gminy i ona wyraża jego wolę.

Niekiedy organ administracji utożsamiany był także z osobą prawną, działającą w imieniu jakiegoś podmiotu publicznego. Dziś raczej odchodzi się od tego ujęcia. Wśród wielu definicji organu administracji, wyodrębnić możemy pewne elementy, które pozwolą nam na scharakteryzowanie organu administracji. Należą do nich:

-wyodrębnienie organizacyjne- W pierwszej części definicji zapisaliśmy że organ stanowi wyodrębnioną część? Jeśli cała administracji stanowi cały aparat to trzeba wydzielić na podstawie norm prawnych część tej struktury, np. organy administracji skarbowej tworzą: naczelnik urzędu skarbowego itd.

-określony sposób działania- Działanie w imieniu i na rachunek państwa- również reprezentujące organy administracyjne, jednostki samorządu terytorialnego będą działać w imieniu i na rachunek państwa. Państwo przekazuje kompetencje, środki do realizacji.

-upoważnienie do stosowania środków władczych- Organ może posługiwać się środkami władczymi, w tym przymusu państwowego. Klasyczną formą stosowania środków władczych jest decyzja administracyjna, którą wydaje organ. Jeżeli przepis prawa przyznaje określonemu podmiotowi kompetencje do wydawania decyzji administracyjnych to mamy do czynienia z organem administracji, a przepisy prawa mogą przewidywać korzystanie z przymusu państwowego w celu zabezpieczenia wykonania decyzji np. egzekucja administracyjna, nałożenie kary finansowej, grzywny, wykonanie odebranie, rozebranie budynku.

-działanie w interesie publicznym- wykonywanie zadań publicznych, organ ma zawsze zadania powierzone do realizacji, każdorazowo organowi administracji przypisywane są określone zadania, które przez organ ten muszą być wykonywane. Zadania wykonywane są w granicach przyznanych organowi kompetencji, które w tym ujęciu będą oznaczały upoważnienie, niektórzy mówią zobowiązanie i w ślad za tym idące uprawnienia do realizacji zadania. We współczesnych definicjach pojęcia organu administracji, wyodrębniamy pojęcia piastuna organu, czyli osoby pełniącej funkcję danego organu, która utożsamiana jest z tym organem, tylko w okresie pełnienia funkcji.

Pojęcie organu bywa utożsamiane z pojęciem urząd, ale częściej pojęcie urzędu używane jest na określenie aparatu pomocniczego organu administracji. Aparat ten stanowi zespół osób i środków majątkowych, zorganizowany do pomocy organowi administracji, w wykonywaniu jego zadań i kompetencji.

-działanie w zakresie przyznanej przez prawo kompetencji

Biorąc pod uwagę powyższe elementy konstrukcyjne można przyjąć że organ administracji to wyodrębniona część aparatu administracji publicznej, tworzona na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany, działający w imieniu i na rachunek państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, upoważniony do posługiwania się środkami władczymi w zakresie przewidzianym przez prawo, wykonującym zadania z zakresu administracji publicznej, w granicach przyznanych mu kompetencji.

02.04.2012

Klasyfikacja wyodrębniona z punktu terytorialnego zasięgu działania organów:

1.Organy centralne- terytorialny zasięg działania obejmuje obszar całego państwa.

2.Organy terenowe(lokalne)- terytorialny zasięg działania ogranicza się do danej jednostki podziału terytorialnego.

Wyodrębnia się organy naczelne, jest to Rada Ministrów i organy wchodzące w jej skład. Organy naczelne to subkategoria. Przed wejściem życie konstytucji z 1997 roku były konstytucyjne podstawy do wyodrębnienia organów naczelnych. Przepisy konstytucji z 1997 roku takiej podstawy nie dają.

Kategoria organów naczelnych- tą kategorię stworzył sam ustrojodawca, dając rozdział w konsytutucji-Naczelne organy. Tak było przed 1997 roku. Konstytucja z 1997 roku nie dała takiej kategorii, ale jest sens posługiwania się nazwą organów centralnych. Jest to nazwa organów centralnych lub urzędów centralnych, urzędy centralne pozostają w związkach z organami naczelnymi.

Inna klasyfikacja organów administracji publicznej wyłania się jeśli przyjmie się za kryterium charakter podmiotu w imieniu którego działa dany organ:

1.Organy administracji państwowej- nie jest to do końca jednorodna kategoria bo wśród nich można wyróżnić subkategorię organów administracji rządowej. Czym one się różnią od reszty? Albo są to organy wchodzące w skład struktury jaką jest rząd albo działają tylko w ramach struktury rządowej. Ta kategoria organów administracji państwowej jest szersza. Liczebnie przeważają organy administracji rządowej. Ale istnieje kategoria organów państwowych które organami administracji rządowej nie są. Jest to np. Rzecznik Praw Obywatelskich, Prezydent RP, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.

2.Organy administracji samorządowej- na szczeblu lokalnym mamy organy administracji rządowej i samorządowej.

Klasyfikacja organów administracji publicznej wyodrębniana z punktu widzenia osobowego składu organu. Kryterium to pozwala na wyodrębnienie dwóch rodzajów organów.

1.Organy jednoosobowe, czyli monokratyczny. Ich istota wyraża się w tym że przepisy prawa przyznają zadania i kompetencje organu jednej osobie.

Zaletą organów monokratycznych, jest:

-szybkość działania-nie ma z kim uzgadniać stanowiska, spierać się itd.

-relatywna taniość

-łatwość z ustaleniem odpowiedzialności za działanie

Wady organów monokratycznych:

-jednostronny punkt widzenia prezentowany przez organ- uważa się to za główny mankament organu jednosobowego

2. Organy kolegialne. Zadania i kompetencje organu przypisane są zespołowi osób.

Wady:

- Ich cechą jest powolność działania –proces ujednolicania stanowiska może trwać bardzo długo.

-relatywnie wysokie koszty działania

-trudności z ustaleniem odpowiedzialności za działanie

Zalety:

-możliwość wielostronnego patrzenia na problemy, które mają te organy rozwiązać.

O ile wcześniejsze klasyfikacje wcześniejsze i te które będą jeszcze przedstawione, są niepodatne na mody, wpływy. Natomiast klasyfikacja na organy monokratyczny i kolegialne to ona jest szalenie wrażliwa na różne mody, które w administracji się pojawiają.

Feler posługiwania się organami kolegialnymi lub monokratycznymi sprowadza się do tego, że pomija się ich przydatność. Nie sprawdza do czego organy naprawdę się nadają.

Czy są zadania w których realizacji czas nie odgrywa pierwszoplanowej roli? Są. Kiedy trzeba ustalić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jest to akt prawa miejscowego który określa przeznaczenie określonych terenów w gminie na określone cele. Znaczenie takiego planu jest ogromne, nie wyczerpuje się w jednym roku. Chodzi aby przyjąć optymalne rozwiązanie.

Są takie rodzaje działań administracji, w których istotne jest podjęcie optymalnego rozstrzygnięcia, bo korekta tego działania jest utrudniona.

Istnieją i takie dziania gdzie liczy się czas działania administracji, np. w zakresie pomocy społecznej. Ktoś traci dach nad głową z powodu pożaru. Liczy się szybkość. Dlatego też obydwa rodzaje organów mają swoje miejsce w funkcjonowaniu administracji. Każdy z tych modeli organów ma być dobierany ze względu na przedmiot swojego działania.

Klasyfikacja organów administracji publicznej wyodrębniona z punktu widzenia przedmiotowego zakresu działania:

To kryterium pozwala na wyodrębnienie dwóch rodzajów organów.

1.Organów o kompetencji ogólnej- ich przedmiotowy zakres działania obejmuje całość lub większość zadań z zakresu administracji publicznej. Rada Ministrów to przykład organu o kompetencji ogólnej, Prezes Rady Ministrów też. Na szczeblu lokalnym organy o kompetencji ogólnej to organy samorządu terytorialnego ale też i wojewoda jako organ administracji rządowej.

2.organów o kompetencji specjalnej. Są to organy których przedmiotowy zakres działania ogranicza się do przedmiotowych działów administracji a niekiedy nawet ich części. Przykładem takich organów działających na szczeblu centralnym są w zasadzie wszyscy ministrowie. Na szczeblu lokalnym organy rządowej administracji specjalnej, np. kuratorzy oświaty, organy administracji skarbowej, morskiej, celnej.

Kryterium charakteru kompetencji czy rodzaju uprawnień jakimi organ dysponuje pozwala na wyodrębnienie trzech rodzajów organów:

1.Organów stanowiących- to taka kategoria organów których kompetencje sprowadzają się do podejmowania rozstrzygnięć. Mogą to być rozstrzygnięcia indywidualne, jak i rozstrzygnięcia generalne. Stanowiących jest przewaga

2. Organów opiniodawczo-doradczych- ich kompetencje sprowadzają się do wyrażania opinii, formułowania stanowiska, wyrażania ocen, w niektórych sprawach. NIE MAJĄ ONE CHAKATERU WIĄŻĄCEGO. OPINIA Z NATURY SWEJ NIE MA WIĄŻĄCEGO CHARAKTERU. O ile organy stanowiące i kontrolne, funkcjonują samodzielnie, o tyle organy opiniodawczo-doradcze działają samodzielnie, ale wytwór ich działania służy innym organom, stanowiącym zazwyczaj.

Organy opiniodawczo-doradcze są w szczególności przydatne organom stanowiącym monokratycznym. Organ monokratyczy na wady i zalety. Wadą jest jeszcze prócz wymienionych że bazuje na wiedzy którą ma dana osoba. Zakres zadań jakie stoją przed organem monokratycznym wymaga sięgania poza szerszą wiedzę, wykraczającą poza tą , jaką dysponuje. Istnienie przy jego boku organów opiniodawczo-doradczych jest dobrym rozwiązaniem. Opinie nie mają charakteru wiążącego!!! Jest to pomoc dla organu monokratycznego. On analizuje te opinie i wykorzystuje w zakresie dla siebie odpowiednim.

Przykłady organów opiniodawczo-doradczych – Kolegium Doradcze Paliwowe, Rada Polityki Społecznej, Rada Służby Cywilnej działająca przy Prezesie Rady Ministrów.

3.organów kontrolnych- organy te działają poprzez sprawowanie kontroli. Ich kompetencje sprowadzają się do przeprowadzania kontroli. Jeśli przyjąć że kontrola to badanie stanu faktycznego i porównywanie go z przyjętym wzorcem oraz formułowanie opinii tego stanu faktycznego przez pryzmat zgodności z wzorcem, to tym się właśnie zajmują organy kontrolne. Przykład to Najwyższa Izba Kontroli, Regionalne Izby Obrachunkowe, Państwowa Inspekcja Sanitarna i tak naprawdę wszystkie inspekcje, czyli Państwowa Inspekcja Pracy itd.

Jest więc grupa organów, której udział w działaniu administracji publicznej polega na sprawowaniu kontroli.

Typy powiązań jakie istnieją między organami administracji publicznej

Wyodrębnia się 5 takich więzi. Najczęściej wyodrębnia się takie rodzaje więzi jak kierownictwo, nadzór, kontrolę, koordynację i współdziałanie.

Kierownictwo jest taką więzią najsilniej łączącą organy administracji publicznej. Jest to więź łącząca organy pozostające w hierarchicznej zależności od siebie. Zakres uprawnień organu kierującego wyraża się w tym, że może on podejmować wszelkie środki oddziaływania na organy kierowane, z wyjątkiem tych których stosowania prawo zakazuje.

Kierownictwo wyraża się w charakterystycznych dla tej więzi uprawnieniach. Organ kierujący ma prawo do obsady stanowisk w organach kierowanych, ma prawo określania ich zakresu działania, wskazywania form realizacji zadań, określania terminów realizacji zadań.

Organ kierujący jest też wyposażony w uprawnienia kontrolne, przy czym te uprawnienia kontrolne nie są uprawnieniem wiodącym, spełniają funkcję pomocniczą dla uprawnień kierowniczych. Jeśli między organami administracji publicznej istnieje powiązanie kierownicze to mamy do czynienia z administracją scentralizowaną.

Nadzór- więź jest silna ale ograniczająca uprawnienia organu nadzorującego względem nadzorowanych tylko do takich środków, do których stosowania ten organ został upoważniony, a to zmienia postać rzeczy.

Jeśli między organami administracji publicznej więź opiera się na nadzorze to mamy do czynienia z administracją zdecentralizowaną, w której organy nadzorowane zachowują określoną sferę niezależności względem organu nadzorującego.

Powiązania nadzorcze wyrażają się w tym, że organ nadzoru ma uprawnienia kontrolne i jeśli w rezultacie ich zastosowania dojdzie do wniosku, że działanie organu nadzorowanego jest wadliwe, to może sięgnąć po środki służące usunięciu tej wadliwości, żeby przywrócić stan pożądany. Organy nadzoru w swoim działaniu ograniczone są do stosowania takich środków, do których stosowania prawo je upoważnia.

Nadzór to więź dość silna, to ścisłe ograniczenie organu nadzoru do sięgania tylko po środki prawem wskazane, powoduje że organy nadzorowane mogą zachować określoną sferę niezależności.

KONTROLA –jeśli organy łączy tylko ta więź, tylko kontrola, nadzór opiera się na kontroli i ma zastosowanie wtedy kiedy wynik kontroli jest negatywny.

Kontrola jest więzią, która daje dużo więcej niż w przypadku nadzoru organowi kontrolowanemu swobody, ale tylko w sensie prawnym, nie faktycznym bo jest coś takiego jak mechanizm psychologiczny, organ będzie chciał dobrze wypaść.

16.04.2012

KOORDYNACJA-traktowana jest jako forma powiązań, której istotą jest ujednolicanie, harmonizowanie działań różnych podmiotów, różnych organów administracji, bez względu na układ organizacyjny jaki je łączy, czyli czy to jest administracji scentralizowana czy zdecentralizowana. W zależności od tego z jakim układem organizacyjnym mamy do czynienia to będzie przybierała różne formy bo różne uprawnienia organ koordynujący będzie uprawniony. W ramach koordynacji mamy do czynienia z takim układem że istnieje kilka organów administracji publicznej realizujących zadania zmierzające do wspólnego celu ale między tymi organami nie ma żadnej więzi. One są tylko powiązane z organem koordynującym. To są te organy koordynowane, które realizują elementy wspólnego zadania ale między nimi nie ma zależności które pozwalałyby na harmonizację, ujednolicanie. Powiązanie koordynacyjne jest tylko na takiej linii, jest jeden organ sprawujący funkcje koordynacyjne wobec innych.

Może być tak że funkcje koordynacyjne łączą organy które są pierwotnie połączone więzią kierownictwa. W funkcje koordynacyjne będzie wyposażony organ koordynujący względem kierowanych. Nie jest to katalog zamknięty.

Reasumując, koordynacja może występować jakby na bazie pierwotnego powiązania jakim jest kierownictwo czy nadzór i w zależności od tego jakie to jest pierwotne powiązanie, to takie środki będzie miał organ koordynujący do dyspozycji dla osiągnięcia wystarczającego celu.

W doktrynie wyróżnia się dwie postaci koordynacji:

1.koordynacja terenowa- jeden z terenowych organów administracji wyposażony jest w uprawnienia koordynacyjne wobec innych organów działających na terenie jego właściwości. Ilustracją tej postaci koordynacji jest koordynacja sprawowaną przez wojewodę wobec terenowych organów administracji rządowej działających na terenie województwa. Koordynacja ta jest prowadzona z punktu widzenia zgodności działania z polityką rządu. Wojewoda jest reprezentantem rządu w terenie, z tego tytułu jest wyposażony w uprawnienia koordynacyjne. Koordynacja jest możliwa wobec podmiotów wobec których organ kierujący dysponuje silnymi uprawnieniami albo słabszymi, co wynika z przypadku nadzoru.

2.koorydancja międzyresortowa- polega na tym że jeden organ zazwyczaj naczelny może też być tylko urząd centralny, jest wyposażony w uprawnienia do koordynowania wszystkich podmiotów działających w określonym przedmiocie, np. przedmiocie ochrony środowiska, oświaty. W tym układzie koordynujący jest w ramach administracji centralnej urzędem centralnym, a koordynowane organy to organy administracji lokalnej.

WSPÓŁDZIAŁANIE –to więź najsłabsza w tym znaczeniu że łączy organy niezależne od siebie. Współdziałanie ma postać dobrowolną. Wola organów decyduje czy współdziałanie ma zostać podjęte na czym ma polegać, czego dotyczyć, wreszcie jaką formę organizacyjną to współdziałanie ma przybrać. O tym wszystkim decydować mogą organy samorządu terytorialnego. Oprócz tej dobrowolnej formy współdziałania istnieje też współdziałanie którego obowiązek podjęcia wynika z obowiązującego prawa. Obowiązek współdziałania może być narzucony przepisami prawnymi. Zjawiskiem współdziałania obligatoryjnego będzie współdziałanie pomiędzy organami niezależnymi, jak nie ma niezależności organów od siebie to nie ma współdziałania! Z obligatoryjną formą współdziałania mamy do czynienia kiedy przepisy określają udział organów przy powoływaniu innych. Np. Komendant Wojewódzki Policji jest powoływany przez Komendanta Głównego Policji po zasięgnięciu opinii wojewody. Współdziałanie obligatoryjne jest uplasowane w administracji rządowej. Wynika to z tego, że jednostki samorządu terytorialnego dysponują cechą jaką jest samodzielność. Jeśli są samodzielne nie należy im narzucać decyzji o współdziałaniu, dlatego w samorządzie występuje współdziałanie fakultatywne. Przepisy dopuszczają wprowadzenie obowiązku współdziałania.

Budowa struktur w administracji-struktury są budowane na zasadach centralizacji lub decentralizacji. Z centralizacją mamy do czynienia wówczas gdy uprawnienia do podejmowania wiążących rozstrzygnięć są podejmowane na wysokich szczeblach.

Decentralizacja jako pewne przeciwieństwo będzie oznaczała taki układ organizacyjny, w którym prawo do podejmowania do wiążących rozstrzygnięć będzie podejmowane na niższych szczeblach.

Koncentracja-oznacza skupienie zakresu zadań i kompetencji w gestii nielicznej grupy organów. Natomiast dekoncentracja oznacza rozproszenie zadań i kompetencji na większą grupę organów.

Koncentracja i dekoncentracja to są pewne zjawiska, które towarzyszą reformą. Jest to pewien proces. Dlatego żeby mówić o koncentracji czy dekoncentracji musimy wskazywać na akty prawne których realizacja prowadzi do jednego albo drugiego zjawiska.

Administracja scentralizowana jest charakterystyczna dla ustrojów trochę totalitarnych bo uprawnienia są skumulowane na samym szczycie.

Administracja zdecentralizowana jest charakterystyczna dla ustrojów demokratycznych.

Charakterystyka innych niż organy administracji podmiotów administrujących-organy administracji publicznej dźwigają na sobie główny ciężar realizacji zadań z zakresu administracji publicznej to jednak mają pomocników. Te inne podmioty to np. przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. One są stworzone przez podmioty władzy publicznej, czyli przez skarb państwa jednostki samorządu terytorialnego. Tworzone są po to aby zapewniać zaspokojenie zbiorowych potrzeb danej społeczności, mniejszej lub większej. Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej realizują działania użyteczne publicznie. Przez tą działalność rozumie się udzielanie świadczeń jak np. dostawa energii elektrycznej. Zapewnienie dostępu do komunikacji lokalnej. Ta działalność administracji publicznej ma infrastrukturalny charakter co oznacza że udzielanie owych świadczeń wymaga infrastruktury technicznej. Infrastrukturalny charakter jest powiązany dość ściśle z monopolistyczną pozycją przedsiębiorstw.

Podmioty administrujące:

Dziś ma miejsce zjawisko prywatyzacji zadań. Daje ono o sobie znać również gdy chodzi o przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Polega to na tym, że albo to przedsiębiorstwo przybiera postać spółki prawa handlowego ale komunalnej albo też przestaje mieć charakter publiczny a nabiera charakteru prywatnego że np. gmina sprzedaje przedsiębiorstwo podmiotowi prywatnemu.

Inny rodzaj podmiotu administrującego to zakład administracyjny. Zakład administracyjny jest takim podmiotem który udziela świadczeń ale innego rodzaju. Są to świadczenia usług zdrowotnych oświatowych, kulturalnych , socjalnych. Typowymi zakładami administracyjnymi są w sferze zdrowia szpitale, sanatoria, przedszkola, szkoły.

Co jest cechą charakterystyczną podmiotów administrujących?

To że użytkowników z ich organami łączy stosunek administracyjno-prawny. Wynika to z tego że organy zakładu a mamy tu zarówno organy monokratyczne jak i kolegialne, organy zakładu dysponują władztwem zakładowym. To pozwala tym organom określać sytuację prawną użytkowników zakładu. Użytkownik jest podporządkowany temu władztwu bo wiąże go stosunek administracyjno-prawny.

Bywa że władztwo zakładowe obowiązuje na terenie zakładu administracyjnego nie tylko urzędników, ale też osoby które się na jego terenie znajdują.

Zakłady nie mają osobowości prawnej zwykle, szkoły publiczne wyższe mają osobowość prawną. Ten problem osobowości prawnej jest związany z kwestią samodzielności zakładu. Kiedyś nie miały osobowości prawnej bo uważano że zakłady administracyjne nie powinny być zainteresowane wynikiem finansowym.

23.04.2012

Korzystanie ze świadczeń zakładu administracyjnego co do zasady jest prawem. W pewnych okolicznościach gdy dostęp do świadczeń udzielonych przez zakład jest ograniczony pojawiać się może potrzeba reglamentowania dostępu do świadczeń, trzeba szukać indywidualnej podstawy prawnej do korzystania ze świadczeń. Ta podstawa prawna ma postać decyzji administracyjnej.

Korzystanie ze świadczeń zakładu jest czasem obowiązkiem. Obowiązek wynika albo z mocy samego prawa, np. korzystanie ze świadczeń szkół. Obowiązek ten może być również orzekany aktem indywidualno-konkretnym. Aktem stanowionym przez sądy powszechne ale też niekiedy decyzja administracyjna może być podstawa dla tego obowiązkowego korzystania ze świadczeń zakładu administracyjnego, np. orzeczenie sądu-kara pozbawienia wolności stanowi postawę prawną do zajęcia miejsca z zakładzie karnym.

FUNDACJE-podmioty te są dwojakiego rodzaju, dziś wyodrębnia się jako fundacje prawa prywatnego i fundacje prawa publicznego.

Fundacje prawa prywatnego to instytucja tworzona przez fundatora który może być zarówno osobą fizyczną jak i osobą prawną. Jest to instytucja tworzona dla celów społecznie i gospodarczo użytecznych. Cele te mogą być realizowane w dziedzinie ochrony zdrowia, oświaty, wychowania, rozwoju gospodarczego kultury, sztuki, ochrony zabytków, pomocy społecznej, ochrony środowiska, nauki.

Fundator ma prawo do wyznaczenia tych celów ale też obowiązek wyznaczenia składników majątkowych które by miały służyć realizacji tego celu. Składki majątkowe to rzeczy ruchome, nieruchome, papiery wartościowe. Fundacje tego rodzaju powstają na podstawie przepisów ustawy z 1984 roku o fundacjach. Istotne dla fundacji elementy takie jak siedziba majątek, to wszystko określone jest w statucie, z chwilą wpisania fundacji do KRS fundacja nabywa osobowość prawną. Osobowość prawna pozwala aby fundacja była podmiotem obrotu prawnego. Chodzi tu o możliwość pozyskiwania środków na realizację statutowych celów.

Lokowanie fundacji w kategorii podmiotów administrujących jest uzasadnione tym że bardzo często te podmioty realizując swoje cele statutowe odciążają administrację od realizacji jej zadań.

Fundacje prawa publicznego- różnica między nimi a poprzednimi polega na tym że fundacje prawa publicznego są tworzone przez państwo na podstawie ustawy lub ewentualnie na podstawie upoważnienia ustawowego. Mogą być też utworzone w drodze umowy międzynarodowej, przez organy samorządowe. Ta kategoria fundacji realizuje cele publiczne. Fundacje prawa prywatnego mało się oglądają na sferę publiczną. Fundacje prawa publicznego już inaczej, cele które realizują są celami publicznymi. Podmioty prawa publicznego wyposażają je w podmioty którym same dysponują.

Taka kategoria fundacji prawa publicznego istniała w Polsce po odzyskaniu niepodległości, Istniały na bazie majątków prywatnych bogatych rodów. Potem kiedy zmienił się ustrój uznano że tylko państwo może tworzyć fundację być właścicielem majątku i ich dysponentem. Zlikwidowano fundacje. Odrodzenie fundacji odbyło się po przekształceniach ustrojowych, dopiero w latach 90 takie powstały.

Status fundacji prawa publicznego ma Centralne biuro badania opinii publicznej. Uczynienie z niego fundacji prawa publicznego daje mu pozycję dość niezależną.

Organizacje społeczne i organizacje pozarządowe to nie jest to samo. Na organizacje pozarządowe składają się stowarzyszenia i fundacje. Stowarzyszenia to tylko jedna z rodzajów organizacji społecznych.

Najszerszą kategorię stanowią organizacje społeczne. Te organizacje są w doktrynie definiowane, że uznaje się za nie trwałe zrzeszenia osób fizycznych lub prawnych, nie wchodzące w skład szeroko rozumianego aparatu państwowego i nie będące równocześnie spółkami prawa cywilnego.

Klasyfikacja organizacji społecznych dokonywana z punktu widzenia podstawy prawnej:

1.stowrzyszenia i organizacje podobne do nich

2.partie polityczne

3.związki zawodowe i organizacje podobne do nich(społeczno-zawodowe organizacje rolników)

4.samorządy

5.związki wyznaniowe

6.organizacyje pożytku publicznego- jest to węższa kategoria niż organizacje pozarządowe. Organizacje pozarządowe uzyskują status organizacji pożytku publicznego jeżeli prowadzą działalność pożytku publicznego. Działalność pożytku publicznego to działalność społecznie użyteczna przez organizacje pozarządowe, ale również przez związku wyznaniowe, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, czyli również przez kategorię podmiotów, które w definicji organizacji pozarządowych się nie mieszczą, a w społecznych tak.

AGENCJE-są tworzone przez państwo dla realizacji zadań państwa w pewnym sensie wśród cech agencji można wyodrębnić powiązanie tychże z naczelnymi lub centralnymi organami administracji państwowej. Co do zasady mamy do czynienia z 3 kategoriami agencji:

1.agencje będące centralnymi organami administracji publicznej- np. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Państwa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Cechą tych agencji wynikającą z tego że są centralnymi organami administracji jest to że one jeszcze komuś podlegają ABW Ministrowi Bezpieczeństwa Wewnętrznego, APRPA Ministrowi Zdrowia.

2.agencje będące państwowymi osobami prawnymi- np. Agencja Rynku Rolnego, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ciężko mówić o tej kategorii Agencji jako o jednolitej kategorii. Jedne działają we własnym imieniu, drugie w imieniu Skarbu Państwa. Gdy chodzi o

3.agencje będące jednoosobowymi spółkami skarbu państwa- państwo widzi potrzebę realizacji pewnych zadań przez siebie ale w formach prawa prywatnego nie publicznego, dlatego tworzy np. spółkę prawa handlowego. Spółki te realizują działania gospodarcze, ale będące elementem polityki rządu.

Rozróżnienie to jest ze względu na charakter prawny.

Przy państwowych osobach prawnych i jednoosobowych spółkach skarbu państwa można powiedzieć że mają mieszany charakter.

USTRÓJ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ SZCZEBLA CENTRALNEGO- Przedstawienie tego ustroju powoduje że pozostajemy w związku z prawem konstytucyjnym, bo wyznacza kształt administracji szczebla centralnego.

Prezydent-wśród licznych jego funkcji wyodrębnia się taką kiedy działa jak organ władzy publicznej wydając decyzje administracyjne, w sferze obywatelstwa jest właściwy do nadania obywatelstwa Polskiego. Ustawa o obywatelstwie z 2009 roku. Weszła w życie teraz.

07.05.2012

Te organy które w poprzedniej konstytucji były określane mianem naczelnych, najważniejsze podstawy ich działania są zawarte. Należy tu wymienić Radę Ministrów i organy wchodzące w jej skład.

W pierwszej kolejności Rada Ministrów-mamy tu do czynienia z organem kolegialnym, kolegialnym organem administracji publicznej w skład, którego wchodzą w znacznym stopniu członkowie, którzy mają status odrębnych organów. Taki status ma Prezes RM i Ministrowie kierujący określonymi działami administracji oraz komisje i komitety wchodzące w skład Rady Ministrów. Wiceprezesi Rady Ministrów nie mają statusu odrębnych organów włądzy publicznej, oni działają jedynie w zakresie zadań wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów. U nas z Wiceprezesami RM jest tak że status wiceprezesa RM przyznawany jest osobie, która zazwyczaj ma status ministra kierującego określonym działem administracji publicznej. Dlatego mamy do czynienia z taką sytuacją że osoba piastująca urząd wiceprezesa nie jest organem, ale jako osoba kierująca określonym działem administracji rządowej jest organem. Ministrowie bez teki też nie mają własnych przyznanych im zadań, bo realizują zadania zlecone im przez Prezesa RM. Wychodząc z tego założenia można powiedzieć tak, że skład Rady Ministrów jest dwojaki z punktu widzenia ustawowego, część członków RM ma status obligatoryjnych członków RM: Prezes, Ministrowie kierujący określonymi działami administracji, są to przewodniczący komitetów i komisji wchodzących w skład RN, bez nich nie ma RM, a grupa fakultatywnych członków :Ministrowie bez teki, wiceprezesi nie mających prawem, ustawową przyznanych zadań a działający w zakresie zadań zleconych przez Prezesa RM.

Praktyka powoływania Ministrów bez teki jest relatywnie nowa.

Kiedyś powołano Rzecznika Prasowego RM, i jemu przyznano status ministra bez teki.

Tryb działania RM-chodzi o to że ten kolegialny organ relatywnie rzadko wyraża swoje stanowisko w drodze głosowania, to co w sejmie jest regułą że stanowisko organu kolegialnego jest wyrażane w drodze głosowania w praktyce RM jest wyjątkiem. Po pierwsze ustalanie stanowiska w RM następują drogą korespondencyjnego ustalania stanowiska. To tego trybu kwalifikuje się sprawy, w których czas nagli, tam stanowisko rządu uzgadniane jest w drodze uzgodnień. Jeżeli nie można osiągną konsensusu, dopiero w rachubę wchodzi głosowania. Posiedzenia RM mają charakter poufny.

Z przebiegu posiedzeń RM są sporządzane protokoły, cały przebieg jest podawany do informacji publicznej. Zadania RM są ustalane w oparciu o klauzulę kompetencyjną, ponieważ służy to minimalizacji sporów kompetencyjnych, domniemanie kompetencyjne jest ustalone przez Konstytucję, RM ma kompetencję do spraw związanych z polityką państwa, z wyłączeniem tych, które są zastrzeżone z wyłączeniem innych organów Państwowych (czyli Prezesa RM, samorządu terytorialnego, organy rządowej administracji specjalnej…).

Istnieje możliwość powołania pełnomocników Rządu do określonych spraw, mogą mieć status Ministra bez teki.

PREZES RADY MINISTRÓW

Gdy chodzi o Prezesa RM trzeba zwrócić uwagę na jego dwoistą rolę:

1.z jednej strony jest przewodniczącym kolegialnego organu jakim jest RM, z tego tytułu dysponuje określonymi uprawnieniami. Do tych uprawnień należy:

- reprezentowanie RM na zewnątrz, kierowanie pracami rządu,

-koordynowanie pracy ministrów i kontrolowanie ich pracy.

-Prezes RM jest właściwy do wyznaczania ministrom zadań, do niego należy ustalanie zakresu tych spraw, do których ustanowiony jest właśnie minister bez teki. Czyli wyznacza zadania ministrów bez teki.

2. jest odrębnym naczelnym organem administracji państwowej, działając w tej roli dysponuje szeregiem uprawnień, które są zupełnie innej natury niż tamte. Wskazań można na:

-uprawnienia prawotwórcze Prezesa RM, sensu stricto i largo, z jednej strony jest organem który ma prawo do stanowienia aktów normatywnych, jest upoważniony do wydawania rozporządzeń wykonawczych do ustaw, to są akty powszechnie obowiązujące, ale jego uprawnienia oznaczają prawo do stanowienia zarządzeń o charakterze wewnętrznym; sensu largo-sprawuje pieczę nad procesem legislacyjnym RM.

Wśród różnych podmiotów wyposażonych w inicjatywę ustawodawczą jest RM, ale to ten organ najczęściej z tego korzysta, Parlament pracuje przede wszystkim nad rządowymi projektami ustaw. W większości spraw, w których projekty ustaw są przedstawiane to rząd jest właściwy, dobry jeśli chodzi o wiedzę merytoryczną, np. w przypadku projektów poselskich.

-kompetencje nadzorcze nad samorządem terytorialnym, te kompetencje na co dzień podzielone są między wojewodów i Regionalne Izby obrachunkowe, natomiast organem nie na co dzień jest właśnie Prezes RM.

-do Prezesa RM jako odrębnego naczelnego organu należą uprawnienia kierownicze wobec organów administracji rządowej, kierownicze i nadzorcze, przez co rozumieć należy organy centralnej administracji rządowej, które nie są podporządkowane właściwym rzeczowo ministrom, Prezes RM sprawuje te funkcje kierownicze wobec terenowych organów administracji rządowej, z wojewodą na czele.

Na szczeblu centralnym tam są sytuowane organy których terytorialny zasięg działania obejmuje cały kraj-organy naczelne ale i inne organy administracji publicznej, o których konstytucja milczy. Te inne organy to Komendant Główny Policji, Szef Służby Cywilnej, Główny Inspektor Straży Pożarnej są podporządkowane określonym organom administracji rządowej. Najliczniejsza grupa organów centralnych jest podporządkowana właściwym rzeczowo Ministrom, to jest najliczniejsza grupa organów centralnych. Ale Szef Służby Cywilnej, Prezes Ochrony Urzędu Konkurencji i Konsumentów jest podporządkowany Prezesowi Rady Ministrów. Te uprawnienia kierownicze Prezesa RM dotyczą części organów centralnych i terenowych organów administracji rządowej.

W podporządkowaniu wyodrębnia się również organy podporządkowane Sejmowi, nie któremukolwiek z organów administracji rządowej. To wyodrębnienia wyniknęło z potrzeby wyjęcia pewnych organów spod ewentualnych wpływów nacisków, dyktowanych polityka rządu. Takimi organami centralnymi podlegającymi sejmowi jest generalny inspektor danych osobowych, główny inspektor pracy. Jeśli Generalny inspektor danych osobowych od porządku był podporządkowany sejmowi, to główny inspektor pracy pierwotnie był podporządkowany Ministrowi do spraw pracy.

Uprawnienia o charakterze personalnym Prezesa RM:

-szereg uprawnień personalnych dotyczących składu osobowego rządu, obsady personalnej

-uprawnienia o charakterze personalnym obejmują również wojewodów

-jest zwierzchnikiem służbowym całej administracji rządowej, zarówno ogólnej jak i specjalnej

Prezes RM, te organy które wchodzą w skład rządu ich aparatem pomocniczym jest Kancelaria Prezesa RM. Kancelaria Prezesa RM pełni funkcje opiniodawczo-doradcze dla organów ulokowanych przy RM, zapewnia obsługę techniczną rządu.

Tak jak Prezes RM występuje w dwóch rolach jako przewodniczący organu kolegialnego –RM, to rzecz trochę podobnie ma się z Ministrami. Z jednej strony są naczelnymi organami kierującymi określonymi działami administracji publicznej, ale są również członkami organu kolegialnego jakim jest rząd.

Próżno w konstytucji szukać regulacji dotyczących liczby Ministrów czy ich nazw. W praktyce legislacyjnej obserwujemy odchodzenie od używania w aktach prawnych nazwy ministra. Jeśli w ustawie jest określona delegacja, dzisiaj używane są pojęcia Minister do spraw wewnętrznych albo minister do spraw administracji, żadnych nazw Ministra nie formułują.

Mamy 30 działów i one muszą być przyporządkowane poszczególnym ministrom, ale kilka działów może być przypisanych ministrowi, i jest to decyzja prezesa RM kiedy formułuje rząd.

Kiedy jedna osoba jest ministrem i członkiem organu kolegialnego może być niekiedy brak jednolitości między linią polityki rządu jako całości a doraźnymi potrzebami określonego działu na czele których stoi Minister. Przyjmuje się, że Minister jako członek rządu musi się wykazywać lojalnością polityczną , co się wyraża w tym, że musi on w wystąpieniach publicznych prezentować politykę rządu jako całości.

Działaniem wbrew tej idei lojalności politycznej byłoby działaniem wbrew tej polityce rządu.

TERENOWE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ-

administracja rządowa w terenie jest zbudowana na zasadach dualizmu, w terenie mamy z jednej stronie wojewodę i terenowe organy administracji rządowej zespolonej, z drugiej strony organy administracji niezespolonej. Układ jest taki, można powiedzieć wojewoda jest organem o kompetencji ogólnej te inne organy administracji zespolonej i nie , organami administracji specjalnej, przy czym administracji rządowa w najliczniejszej reprezentacji występuje na poziomie województwa. Na terenie województwa działa znaczna część organów administracji niezespolonej. Przez znaczną część rozumie się te organy których obszarem działania jest województwo.

W powiecie rzecz wygląda tak, że mamy działające w granicach powiatu organy administracji zespolonej które działają pod zwierzchnictwem starosty.

Wracając na grunt terenowej administracji rządowej, niewątpliwie szczególną pozycję odgrywa wojewoda. Szczególna pozycja jest określona w ustawie o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Wojewoda to jedyny organ administracji rządowej, terenowym organem administracji rządowej, który ma konstytucyjne podstawy. Żaden inny organ terenowy w konstytucji nie ma postaw!

Wojewoda pełni kilka takich znaczących funkcji:

1.Jest przedstawicielem rządu na obszarze województwa- stanowisko wojewody ma charakter polityczny. Z tego, że jest przedstawicielem rządu w terenie to znajduje potwierdzenie nie tylko w prawie powoływania odwoływania go przez Prezesa RM ale to się wyraża również w tym, że w przypadku dymisji rządu, do dymisji podają się również wojewodowie. Kiedy rząd jest formułowany na nowo Prezes RM może przyjął dymisję dotychczasowych wojewodów, lub nie. Może pozostawić tą obsadę personalną wojewody.

Wojewoda jako przedstawiciel rządu w terenie ma dbać aby organy działające w jego imieniu reprezentowały aktualną linię polityki rządu. W uprawnieniach koordynacyjnych, mieszczą się funkcje kontrolne, ponadto do wojewody jako reprezentanta rządu w terenie należy przedstawianie projektów aktów prawnych, a które dotyczą spraw istotnych dla danego województwa.

Przedstawianie rządowi pewnych dokumentów z perspektywy województwa, aby polityka rządu która jest kształtowana na szczeblu centralnym, uwzględniała lokalne potrzeby.

Funkcją reprezentanta rządu w terenie oprócz tych kwestii, można wymienić funkcje natury reprezentacyjnej, czyli do wojewody należy reprezentowanie rządu na wszystkich uroczystościach państwowych a również w czasie składania wizyt w Polsce przez przedstawicieli obcych państw. Jeśli coś się dzieje na terenie województwa, nie musi przyjeżdżać żaden członek rządu, wojewoda pełni funkcję reprezentanta rządu w terenie. Wręczenie odznaczeń musi być dokonane przez przedstawiciela państwa, przedstawiciela rządu, wojewoda musi być obecny.

2.Jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej w województwie.

Jest zwierzchnikiem zespolonej administracji na terenie województwa, ta funkcja pozostaje w ścisłym związku z zasadą zespolenia.

Wszystkie działania w terenie powinny pozostawać pod jednym zwierzchnictwem i w ramach jednego aparatu administracyjnego.

Zasada zespolenia opiera się na zespoleniu personalnym, organizacyjnym, finansowym i kompetencyjnym. Kiedy wprowadzano w życie ideę zespolenia, modelowo zakładano że wojewoda będzie powoływał i odwoływał wszystkie organy administracji zespolonej, które pod jego zwierzchnictwem pozostają. Założenie to, zderzyło się z rzeczywistością i okazało się że jest trudne do konsekwentnego przeprowadzenia. W przypadkach takich organów jak Komendant Wojewódzki Policji, ta idea nie mogła być zrealizowana, owszem ta funkcja sprowadza się do udziału wojewody w powoływaniu i odwoływaniu, ale to nie znaczy że wojewoda powołuje te organy, bo Komendanta tego powołuje Minister do Spraw Wewnętrznych, a powołanie jest na wniosek personalny komendanta głównego, a wojewoda jedynie opiniuje tą kandydaturę. Opinia formalnie prawnie nie wiąże. Jeśli miałaby wiązać to nie jest to opinia.

Zważywszy, że zespolenie osobowe albo personalne będzie znaczyło że wojewoda będzie powoływał albo odwoływał, spowodowało to że w doktrynie mówi się o pełniej i niepełnej postaci zespolenia, bo po rozróżnienie opiera się na prawie powoływanie i odwoływania albo prawie udziału w procedurze odwoływania.

Powołanie i odwołanie Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej jest powoływane przez Wojewodę za zgodą Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej. Nie ma on wyłącznych kompetencji w tej materii.

Oprócz zespolenia personalnego, wyodrębnia się zespolenie organizacyjne- w modelowym układzie miało pomagać na tym, że wszystkie te organy administracji zespolonej działały w ramach aparatu pomocniczego wojewody, aparatem pomocniczym wojewody jest Urząd Wojewódzki, a Urząd Wojewódzki miał obsługiwać pozostałe organy administracji zespolonej. W odniesieniu do części administracji zespolonej udało się ją zachować, np. w odniesieniu do Kuratora Oświaty, najczęściej zespolenie występuje w postaci niepełnej, wprawdzie organy administracji zespolonej mają odrębne aparaty pomocnicze ale wojewoda nadaje statut regulamin dla tych podmiotów.

W związku między zespoleniem organizacyjnym polega zespolenie finansowe. Zespolenie finansowe polega na, że organy administracji zespolonej, działające pod zwierzchnictwem wojewody, nie mają odrębnego budżetu, działają w ramach odrębnego budżetu województwa.

Gdyby udało się zespolenie w pełnej postaci zrealizować, że wszystkie organy pomocnicze wojewody działają przy udziale aparatu pomocniczego wojewody, Urzędu Wojewódzkiego skoro zespolenie się nie powiodło biorąc pod uwagę specyfikę działania administracji zespolonej, to zespolenie finansowe w pełnej postaci nie występuje.

Z zespoleniem kompetencyjnym, jeśli patrzeć na założenie modelowe, nie wszystko się udało, w założeniu modelowym sprowadzało się do tego że4 organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, jedynie w przypadkach ustawowo wskazanych, gdy chodzi o wydawanie decyzji administracyjnych to organem administracji zespolonej może być któryś z organów pozostających pod zwierzchnictwem wojewody.

Powstaje pytanie, czy zważywszy na ten stan rzeczy, można mówić że zasada zespolenia na terenie województwa obwiązuje czy nie. Założenia modelowe okazały się zbyt idealistyczne, ale to nie przekreśla samej idei. Chodziło aby wskazać podmiot na terenie województwa, który by za całokształt odpowiadał. To się udało, jest to wojewoda. Jeśli działania będą oceniane negatywnie, to wojewoda będzie ponosił za to odpowiedzialność.

3.Jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego.

Wprawdzie samorząd terytorialny charakteryzuje się samodzielnością, nie oznacza że może funkcjonować w oderwaniu od całej struktury administracji publicznej. Samodzielność nie może być utożsamiana z niczym nie ograniczoną swobodą działania. Nadzór to ten instrument, który ma w pewnych ramach samorząd trzymać. Te ramy są tego rodzaju, że nie stanowią zagrożenia dla samodzielności samorządu bo ten nadzór wojewoda sprawuje na zasadzie kryterium legalności.

4.Jest organem rozstrzygającym indywidualne sprawy w drodze decyzji administracyjnej, w tym jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym.

Przepisy mówią że jest organem wyższego stopnia, ale trzeba widzieć rzecz szerzej, jest organem wyższego stopnia, bo ma uprawnienia decyzyjne. Jednakże, od lat obserwuje się tendencję ograniczania tej funkcji wojewody i to jest w pełni zasadne posunięcie, bo terminy gonią, organ musi wykazywać aktywność aby dotrzymać terminów, jeśli do niego należy cały szereg innych uprawnień, gdyby ta jego funkcja była bardziej bogata, jeśli chodzi o ilość sytuacji, w której ma uprawnienia orzecznicze to byłaby zagrożona repreztanta rządu w terenie. Wojewoda rzadko wydaje decyzje w indywidualnych sprawach, wydaje np. odmowę na wydanie paszportu. Wojewoa jest organem odwoławczym, w wąskim zakresie spraw.

5.jest reprezentantem skarbu państwa.

Wojewoda jest reprezentantem Skarbu Państwa, ta funkcja wojewody wyraża się w dwóch poduprawnieniach:

-wojewoda jako reprezentant skarbu państwa posiada określone kompetencje w zakresie gospodarowania nieruchomościami należącymi do skarbu państwa, nieruchomościami skarbu państwa reprezentuje starosta, ale nie ma samodzielności, bo wiele jego czynności prawnych, które podejmuje, wymaga zgody wojewody. Starosta dokonuje darowizny nieruchomości należącej do Skarbu Państwa, ale skuteczne dokonanie aktu darowizny wymaga zgody wojewody, tak jak zbycie nieruchomości, nabycie nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa. Wojewoda tą zgodę wyraża w formie zarządzenia, zarządzenie jest aktem normatywnym o charakterze wewnętrznym. Obowiązuje tylko jednostki podległe wojewodzie.

-reprezentuje Skarb Państwa w sprawach cywilnych- do tej funkcji długo dochodzono, pojawia się problem kto ma reprezentować Skarb Państwa, kiedy pojawiała się szkoda np. po stronie szpitala, pojawiał się problem kogo pozwać, kto ma reprezentować Skarb Państwa, dziś ta kwestia jest określona, wojewoda jest reprezentantem Skarbu Państwa w sprawie naprawienia szkód wyrządzonych działaniem jednostek organizacyjnych należących do państwa.

(doczytaj sobie funkcje wojewody jako reprezentanta rządu więcej)

14.05.2012 (część w poprzednim wykładzie)

Zasada zespolenia nie była w stanie zagospodarować całej przestrzeni, gdzie w województwie działają organy administracji rządowej. Ta zasada zagarnęła organy administracji specjalnej, część jednak pozostała poza, organy administracji niezespolonej.

Organy administracji niezespolonej, te organy są wyłączone spod zwierzchnictwa wojewody, chodzi, aby mogły działać na zasadach pewnej niezależności, ale i istnienie tej kategorii organów, wynika ze specyfiki ich terytorialnego zasięgu działania. Część z tych organów nie pozwala ich przyporządkować do województwa, np. w przypadku organów administracji morskiej, celnej, górnictwa, to są organy ze względu na swój zasięg terytorialny, który się nie pokrywa z województwem, nie mogą być wpisane w struktury województwa, a inne organy pozostają poza zespoleniem z innego powodu, chodzi o niezależność od terytorialnych uwarunkowań.

Organy administracji niezespolonej nie są zupełnie oddzielone of wojewody, pewne związku luźne pozostają. Te organy administracji niezespolonej, które są wyposażone w uprawnienia prawotwórcze, stanowią akty prawa miejscowego, to te organy przedkładają projekty tych aktów prawnych wojewodzie. Organy te przedkładają raporty ze swojego działania. Wojewoda choć nie ma istotnego wpływu na działanie tych organów, ma prawo do informacji co one robią, czym się zajmują, jaki jest kierunek ich działania.

Organy administracji niezespolonej są tworzone w trybie ustawowym.

Organy administracji niezespolonej działają również w powiecie, pozostają pod zwierzchnictwem starosty. Np. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, Powiatowy Inspektor Straży Pożarnej.

KONTROLA

Rodzaje kontroli są różne. Jeśli wziąć pod uwagę etap działania kontrolowanego podmiotu to wyróżnia się trzy rodzaje kontroli:

1.Wstępna-organ wstępny działa prawidłowość samego zamiaru działania, np. jakiegoś planu, programu, projektu. Kontrola wstępna, zważywszy że dotyczy samego zamiaru działania, pozwala na uniknięcie błędów działania, wykazuje się sporą efektywnością, bo jeśli projekt działania nosiłby w sobie jakieś wady to kontrola ex ante, na tym etapie, pozwala nie dopuścić do tej wady. Wada takiej kontroli, może sprowadzać się do tego, że jeśli w szczególności jest często wykonywana to odbiera to poczucie odpowiedzialności za projekt działania podmiotu, do którego projektowanie należy. Jeśli kontrola wstępna towarzyszy każdemu planowanemu działaniu.

2.Faktyczna-dokonywana w toku realizacji samego działania. Kontrola faktyczna, ma zalety bo jeśli jest prowadzona w toku realizowanego działania, to w przypadku dostrzeżenia wad tego działania, może spowodować zmianę sposobu działania w pożądanym kierunku. Je śli kontrola faktyczna jest nazbyt intensywna może zwalniać z poczucia odpowiedzialności, działający organ kontrolowany.

3.Następczą(następną)- dotyczy tylko działania, którego zostało zakończone, rezultatu działania. Ogranicza się tylko do wyniku działania, nie dotyka wcześniejszych etapów. Stanowi najmniejsze zagrożenie dla samodzielności działania podmiotu kontrolowanego. Z drugiej strony, z powodu że dotyczy tylko rezultatu, nie jest w stanie zapobiec pewnym błędom. Może mieć funkcje prewencyjne dla przyszłych tego typu działań, ale dla działania które zostało objęte kontrolą już nie.

Z puntu widzenia relacji organizacyjnej podmiotu kontrolowanego i kontrolującego:

Kontrola wewnętrzna-kontrolujący i kontrolowany należą do tej samej struktury organizacyjnej, np. kontrola prowadzona przez organy wyższego stopnia, ale jeśli miedzy podmiotami istnieje zależność organizacyjna, hierarchiczna.

Zalety kontroli wewnętrznej:

-podmiot kontrolujący zna świetnie specyfikę działania podmiotu kontrolowanego, co sprawia że ułatwia mu to kontrolę, czyni ją bardziej fachową

Wady kontroli wewnętrznej:

-ograniczona obiektywność-jeżeli podmiot kontrolujący jest zwierzchnikiem podmiotu kontrolowanego, to ten fakt może rzutować na obiektywizm kontroli w takim sensie, że jeśli wynik kontroli byłby negatywny to on może nie chcieć żeby ta informacja na zewnątrz się wydostała. W sferze wewnętrznej taka kontrola może mieć spore zalety.

Kontrola zewnętrzna: między organami kontrolującym i kontrolowanym, nie ma zależności, służbowej, hierarchicznej.

Kontrola zewnętrzna może być obarczona mniejszym profesjonalizmem.

21.05.2012

Kolejna klasyfikacja kontroli jest przy zastosowaniu kryterium zakresu kontroli:

• kontrola pełna (zupełna) – obejmuje ona całość działania kontrolowanej jednostki. Pod tym pojęciem rozumie się nie tylko pojęcie kontroli całości kompetencji kontrolowanego organu, ale także

• kontrola częściowa (ograniczona) – w jej ramach mieści się kontrola albo tylko z jednego punktu widzenia (ze względu na jedno kryterium), albo będzie obejmować część zakresu działania podmiotu kontrolowanego

Ze względu na kryterium podmiotu, któremu przysługuje inicjatywa uruchamiania kontroli:

• kontrola z urzędu – z inicjatywy tego kto będzie przeprowadzał kontrolę (np. NIK)

• kontrola na wniosek – chodzi tu o ten podmiot, który jest zainteresowany przeprowadzeniem kontroli, najczęściej ze względu na swój interes prawny lub interes faktyczny. Jest to najczęściej kontrola instancyjna, uruchamiana np. przez stronę składającą odwołanie od decyzji administracyjnej. Również sądowa kontrola administracji jest prowadzona na wniosek.

Kryterium podziału – charakter podmiotu sprawującego kontrolę:

• kontrola państwowa – klasycznym przykładem jest kontrola sprawowana przez NIK

• kontrola społeczna – kontrola sprawowana przez obywateli w ramach instytucji skarg i wniosków, czy stosowania skargi na uchwałę lub zarządzenie samorządu terytorialnego.

Kryterium jest cecha zawodowości którą podmiot sprawujący kontrolę ma się charakteryzować:

• kontrola, która jest sprawowana przez podmioty profesjonalnie przygotowane do sprawowania kontroli, które dysponują odpowiednimi kwalifikacjami w tym zakresie.

• kontrola niezawodowa, kontrola której administracja jest poddana. Taka kontrola, która jest sprawowana przez podmioty, które nie mogą legitymować się żadnymi zawodowymi kwalifikacjami kontrolnymi. Np. w samorządzie terytorialnym mamy radę gminy, powiatu, sejmik województwa, które realizują także uprawnienia kontrolne, a ich legitymacją jest to, że zostali wybrani w wyborach powszechnych, ale tak naprawdę nie mają zawodowych kwalifikacji do sprawowania kontroli.

Klasyfikacja przeprowadzana z punktu widzenia częstotliwości przeprowadzania kontroli:

• kontrola bieżąca – jest prowadzona stale, towarzyszy działaniu kontrolowanego podmiotu. Z punktu widzenia podmiotu kontrolowanego jest idealnym rozwiązaniem, zdejmuje wszelką odpowiedzialność za wykonanie zadania.

• kontrola periodyczna – jest prowadzona w ściśle ustalonych z góry odstępach czasu. Ta kontrola bywa krytykowana bo jakby termin planowanej kontroli jest z góry znany co pozwala podmiotowi kontrolowanemu przygotować się, dostosować się do niej. Jednocześnie takiej krytyce kontroli periodycznej towarzyszy to, że nie służy ona do tego żeby złapać na tym co się robi źle. Ma ona działać stymulująco na działania administracji.

• kontrola okazjonalna – jest prowadzona w miarę pojawiających się inicjatyw dla jej przeprowadzenia. Jest charakterystyczna dla kontroli podejmowanej na wniosek zainteresowanego podmiotu, nie da się przewidzieć częstotliwości tej formy kontroli. Ta postać kontroli może też być uruchamiana z urzędu, choćby wówczas gdy podmiot kontrolujący poweźmie wątpliwość co do tego co się dziele w podmiocie kontrolowanym pomiędzy okresami spodziewanej kontroli.

Ze względu na sposób jej przeprowadzenia:

• inspekcja – jest takim rodzajem kontroli, która polega na bezpośredniej obserwacji zachowania się (zarówno działania jak i zaniechania) podmiotu kontrolowanego.

• lustracja – kontrola o charakterze inspekcji, ale jest jakby nakierowana na badanie aktualnego stanu rzeczy, na badanie dostrzegalnych wyników jakiegoś badanego działania.

• rewizja – kontrola finansowa polegająca na konfrontowaniu stanu faktycznego ( np. posiadanych środków pieniężnych, innych składników pieniężnych) z dokumentacją. Polega na ocenie prawidłowości dysponowania tymi środkami pieniężnymi, składnikami mienia.

• wizytacja – to kontrola, która zmierza do oceny działalności kontrolowanej jednostki poprzez bezpośredni wgląd w jej działanie, co przybliża ją do inspekcji, ale wizytacja zmierza też do całościowej oceny kontrolowanej jednostki. Najczęściej dokonywania jest z punktu widzenia wykonywania nałożonych na nią zadań.

Cechy jakie musi posiadać prawidłowo zorganizowana kontrola:

1. bezstronność

2. fachowość

3. efektywność

W szerszym ujęciu są to:

1. oficjalność – sprowadza się do tego, że kontrola jest oficjalna wówczas jeśli jest prowadzona w urzędu. Wiąże się z pewnymi konsekwencjami: ponieważ jest to kontrola inicjowana przez podmiot, który później tą kontrolę prowadzi to jest ona skierowana na ochronę interesu publicznego, społecznego - w odróżnieniu od kontroli podejmowanej na wniosek, która jest podejmowana ze względu na ochronę interesu jednostki.

2. aktywność – pozostaje w ścisłym związku z oficjalną kontrolą. Zależy ona od inicjatora kontroli. Aktywność rozumiana jako pewne dążenie do tego żeby w danym okresie objąć działaniami kontrolnymi zarówno dużą ilość podmiotów jak również badać te kontrolowane podmioty z możliwie wszystkich punków widzenia co w rezultacie pozwoli na pełną, rzetelną ocenę będącą wynikiem owej kontroli. Podmiot kontrolowany powinien się w każdej chwili spodziewać kontroli.
   Kontrola nieoficjalna prowadzona na wniosek z owej aktywności nie zwalnia.

3. bezstronność – taka cecha kontroli, która o jej wartości przesądza. Z bezstronnością mamy do czynienia wówczas jeśli podmiot kontrolujący nie jest powiązany z podmiotem kontrolowanym, kiedy nie można przypisać my odpowiedzialności za działanie podmiotu kontrolowanego. Jest charakterystyczna dla kontroli zewnętrznej, która jest prowadzona przez podmiot niepozostający w żadnym związku z podmiotem kontrolowanym. Jest prowadzona przez niezawisłe organy tj. sądy administracyjne. Sądowa kontrola administracji jest uznawana za taką sztandarową kontrolę zewnętrzną charakteryzującą się ową bezstronnością. Tylko wtedy można liczyć na w pełni zobiektywizowaną ocenę podmiotu kontrolowanego, kiedy podmiot kontrolujący nie czyje się w żaden sposób związany z podmiotem kontrolowanym.

4. proporcjonalność – jest rozumiana jako takie zorganizowanie aparatu kontroli, aby mógł on objąć działaniami kontrolnymi wszystkie podmiotu, które są poddane kontroli. Chodzi o to, żeby podmiot kontrolowany wiedział że wszelkie sfery jego działania mogą być poddane kontroli. Proporcjonalność zakłada także że niedopuszczalne jest cały czas prowadzenie całkowitej kontroli bo odbiera to poczucie odpowiedzialności za swoje działanie podmiotu kontrolowanego.

5. fachowość – istotą fachowości kontroli jest to że podmiot kontrolujący powinien wiedzieć więcej od podmiotu kontrolowanego w zakresie przedmiotu kontroli. Tylko fachowość którą reprezentuje podmiot kontrolujący daje gwarancję prawidłowo przeprowadzonej kontroli. Brak fachowości jest wadą. Kontrola niezawodowa nie wymaga fachowości. Fachowość kontroli jest nie tylko wartością w tym znaczeniu że gwarantuje prawidłowość kontroli, ale ma także charakter instruktarzowy dla podmiotów, szczególnie po wyniku negatywnym. Podmiot kontroli wskazuje działania prawidłowe.

6. efektywność – ocena prawidłowości działania podmiotu kontrolowanego, ujawnienie wszelkich nieprawidłowości, które się zdarzają. Kontrola ma być także pewnym zabezpieczeniem prawidłowego działania na przyszłość. Efektywności upatruje się w tym, iż powinna być ona zainteresowana faktycznym skorygowaniem ujawnionych nieprawidłowości bo efektywność będzie się wyrażała w poprawnym działaniu organu w przyszłości. Efektywność daje o sobie znać nie tylko wtedy kiedy wynik jest negatywny, kiedy jest pozytywny też ale wymagana jest jeszcze fachowość. Jeśli kontroler oceni coś jako dobre to jest to jakaś projekcja na przyszłość, że tak należy dalej postępować. Jeśli kontrola będzie zbyt ogólnikowa to wtedy nie jest efektywna. Dzieje się tak, kiedy organ kontrolujący nie jest pewny, kiedy brak mu fachowości.

Przeczytać o RPO!