Anatomia 22.04.2013

Drogi nerwowe
1.Charakterystyka ogólna
2. Zasadnicza droga ruchowa
3. Drogi czuciowe

Ad1. Drogi nerwowe to wiązki aksonów o tym samym początku, przebiegu i końcu. (po prostu włókna nerwowe).
Drogi nerwowe przebiegają w 3 kierunkach:
-strzałkowy(drogi kojarzeniowe)łączą dwa ośrodki w tej samej półkuli,
poprzeczny (drogi spoidłowe)- łączą równoimienne ośrodki przeciwnych pólkul
- pionowym(rzutowe lub projekcyjne)- łączą ośrodki wyższe z niższymi (drogi ruchowe) lub ośrodki niższe z wyższymi (drogi czuciowe)
Podział dróg nerwowych projekcyjnych:
-drogi ruchowe – zasadnicza drogą ruchowa z obszaru zaopatrywanego przez nerwy rdzeniowe i zasadnicza droga ruchowa z obszaru zaopatrywanego przez nerwy czaszkowe
-drogi czuciowe- drogi somatosensoryczne(drogą czucia głębokiego[ układ grzbietowo-wstęgowy] i powierzchownego[bólu i temperatury, inaczej układ przednio-boczny]
- drogi zmysłowe :smakowa , węchowa, wzrokowa, słuchowa i statyczna

Ad2. Układy ruchowe związane sa z wykonywaniem ruchów dowolnych, w których są zaangażowane aż 5 grup neuronów i są to :jądra podstawy mózgu , jądra ruchowe móżdżku , ośrodki ruchowe pnia mózgu , układ piramidowy i neuron dolny.
Zasadnicze drogi nerwowe ruchowe dzielą się na drogi związane z obszarem zaopatrywanym przez nerwy rdzeniowe oraz obszarem zaopatrywanym przez nerwy czaszkowe. Sygnałem dla wykonaniu ruchu jest pobudzenie ośrodków asocjacyjnych kory mózgu( inaczej kory przedruchowej ) .sygnał ten uruchamia jądro podstawy mózgu, które odpowiadają za przyjęcie odpowiednej postawy ciała. Jądra ruchowe móżdżku odpowiadają za koordynację ruchu.I móżdżek i jądra podstawy mózgu przekazują te informacje do jąder ruchowych wzgórza i do kory ruchowej .
Zasadnicza droga ruchowa z obszaru zaopatrywanego przez nerwy rdzeniowe
Jest to droga dwuneuronowa, w której wyróżniamy pierwszy neuron ( tj. drogę korowo-rdzeniową czyli piramidową ) i drugi neuron ( droga rdzeniowo-mięśniowa czyli neuron dolny).
Pierwszy neuron zaczyna się w ośrodkach ruchowych kory płata czołowego (4 pole).początkowo przebiega na rozległym obszarze kory ruchowej , potem następuje ścieśnienie włókien w obrębie torebki wew międzymózgowia , skąd włókna przechodzą do śródmózgowia przebiegając znacznie szerzej i budując odnogi mózgu. Nastepnie kierują się do tyłomózgowia ( do mostu) budując wyniosłość podstawną oraz do rdzenia przedłużonego budując jego piramidy. W części dolnej r.przedłużonego większość włókien ( 90 %) ulega skrzyżowaniu w skrzyżowaniu piramid budując drogę korowo rdzeniową boczną ,około 10 % włókien nie ulega skrzyżowaniu budując drogę korowo-rdzeniową przednią. Wszystkie włókna 1 neuronu przebiegają do w alfa-motoneuronów rogów przednich r.kręgowego gdzie kończy się 1 a zaczyna 2 neuron.
W drodze tej ulega skrzyżowaniu neuron 1 w części dolnej rdzenia przedłużonego tworząc skrzyżowanie piramid.
* w obrębie torebki wew- miedzy j.soczewkowatym a gałką bladą
*droga korowo-rdzeniowa przednia biegnie tylko do neuromerów szyjnych
W motoneuronach rogów przednich r.kręgowego zaczyna się 2 neuron , który nazywamy inaczej neuronem dolnym lub drogą rdzeniowo-mięśniową . Kończy się on w mięśniach szkieletowych.
gaama motoneurony –odpowiedzialne za napięcie mięśniowe. Odpowiada on za skurcze mięśni i koordynację ruchów. Na neuron dolny mają wpływ wszystkie ośrodki ruchowe wcześniej wymienione.
Zasadnicza droga ruchowa dla obszaru zaopatrywanego przez nerwy czaszkowe
Również dwuneuronowa. Pierwszy neuron to droga korowo-jądrowa przebiegająca w oun od kory ruchowej aż do jader ruchowych nerwów czaszkowych . Neuron 2 to droga jądrowo-mięśniowa , która prowadzi od jąder do określonych mięśni. Większość jąder ruchowych n.czaszkowych otrzymuje podwójną innerwację tzn. otrzymuje wł z obydwu półkul mózgu a to oznacza , ze dochodzi do krzyżowania się włokien. Wyjątkiem jest część dolna jądra n.twarzowego, która otrzymuje tylko włókna z jednej półkuli drugostronnej .W związku z powyższym uszkodzenia części dolnej j.n.twarzowego uwidaczniają się klinicznie na części dolnej twarzy po stronie przeciwnej do uszkodzenia. Jądra ruchowe nerwów gałkoruchowych otrzymują info nerwowe nie bezpośrednio z kory lecz pośrednio poprzez ośrodki spojrzeniowe położone w śródmózgowiu.

Ad3.
Drogi czuciowe są zasadniczo trójneuronowe. Są to drogi wstępujące co oznacza, że rozpoczynają się na obwodzie właściwymi receptorami. Z receptorów zawsze wychodzą dendryty, które zmierzają do zwojów rdzeniowych lub zwojów czuciowych nerwów czaszkowych. W zwojach leżą ciała pierwszego neuronu . Ze zwojów do oun biegną zawsze wypustki długie (aksony). W drogach czuciowych 2 neuron zawsze ulega skrzyżowaniu i kończy się zawsze we wzgórzu w jądrze brzuśnym tylnym . Dla nerwów rdzeniowych drugi neuron biegnie do części bocznej tego jądra (jądro brzuszne tylno-bocznym) dla nerwów czaszkowych włókna kierują się do części przyśrodkowej (jądro brzuszne tylne przyśrodkowe) . 3 neuron ze wzgórza biegnie do kory czuciowej położonej w określonym płacie.

Droga czucia głębokiego
Trójneuronowa. 1 neuron zaczyna się w zwoju rdzeniowym , przebiega przez rogi tylne r.kręgowego , biegnie w pęczku smukłym i klinowatym do rdzenia przedłużonego , kończy się w jądrze smukłym i klinowatym r.przedłużonego. Drugi neuron rozpoczyna się w tych jądrach budując wstęgę przyśrodkową . Wstęga ta w części srodkowej r.przedłużonego ulegają skrzyżowaniu i kończą się w jądra brzusznym tylno-bocznym wzgórza. 3 neuron zaczyna się w jądrze brzusznym tylnym –bocznym i dochodzi do ośrodków czuciowych kory ( pole 3/2/1).

Droga czucia powierzchownego
Trójneuronowa. 1 neuron zaczyna się w zwoju rdzeniowym i dochodzi do rogu tylnego r.kręgowego. 2 neuron biegnie od rogów , ulega skrzyżowaniu w spoidle białym rdzenia kręgowego ( do krzyżowania dochodzi w każdym neuromerze -31 razy)i konczy się w jądrze brzusznym tylno-bocznym wzgórza. 3 neuron rozpoczyna się w tym jądrze i dochodzi do ośrodków czuciowych

objawy kliniczne uszkodzenia rdzenia kręgowego
całkowite poprzeczne uszkodzenia spowodowane urazem na wysokości górnych neuromerów szyjnych (śmierć) , na wysokości C5-Th11( tetraplegię, porażenie wszystkich mieści, zwieraczy, zniesienie wszystkich dróg czuciowych, po 1 ostrej fazie w miarę upływu czasu uzyskuje się niewielką samodzielność czynnościową , powrót odruchowych czynności zwieraczy , wracają odruchy napiecią miesniowego) od Th12 w dół ( paraplegia , porażenie dwukończynowe –od pasa w dół )
Połowicze poprzeczne uszkodzenia rdzenia – na wysokości uszkodzenia dochodzi do wystąpienia wąskiego pasa porażeń wiotkich . Poniżej miejsca uszkodzenia dochodzi do wystąpienia niedowładu spastycznego po stronie uszkodzenia. Po str. Uszkodzenia zanika czucie głębokie ale zachowuje się czucie powierzchowne , które zanika po drugiej stronie ciała. zespół Browmana Sequarda

Droga smakowa
Ma 3 neurony. Pierwszy jest w 2 zwojach czuciowych : zwój kolanka (dla brodawek grzybowatych) i zwój czuciowy n.IX(dla brodawek liściastych i okolonych). Drugi neuron jest wspólny i jest nim jądro pasma samotnego w rdzeniu przedłużonym. Jego aksony ulegają skrzyżowaniu i dochodzą do jądra brzusznego tylno-bocznego wzgórza.Trzeci neuron rozpoczyna się w tym jądrze i dochodzi do kory smakowej.

Droga węchowa
Ma 2 neurony. 1 neuron stanowią komórki nerwowo-zmysłowe węchowe jamy nosowej , której dochodzą do opuszki węchowej. 2 neuron to komórki mitralne opuszki węchowej , które tworzą pasmo węchowe i dochodzą do kory węchowej (na haku hipokampa -34)

Droga słuchowa
Ma co najmniej 4 neurony. Pierwszy to zwój spiralny nerwu ślimakowego. Drugi neuron tworzą jądra nerwu ślimakowatego , których aksony ulegają skrzyżowaniu i kończą się w jądrze wzgórka dolnego. Trzeci neuron zaczyna się w jądrze wzgórka dolnego i dochodzi do ciała kolankowatego przyśrodkowego. Czwarty neuron biegnie od ciała kolankowatego przyśrodkowego do kory słuchowej. Inne jądra słuchowe ( jądro oliwki górnej, wstęgi bocznej i ciała czworobocznego ) otrzymują pobudzenia z obu stron narządu słuchu.

Droga wzrokowa

Ma 4 neurony. Pierwszy to czopki i pręciki siatkówki. Drugi to komórki dwubiegunowe siatkówki. Trzeci to komórki zwojowe siatkówki. Tworzą one nerw wzrokowy , skrzyżowanie nerwów wzrokowych ( krzyżują się tylko części donosowe nerwów) i pasko wzrokowe, które dochodzi do ciała kolankowatego bocznego. Czwarty neuron to promienistość wzrokowa zaczynają się w tym ciele i dochodząca do kory wzrokowej.

Droga statyczna

Pierwszym neuronem sa komórki zwoju przedsionkowego n.VIII. Drugi neuron rozpoczyna się w jądrach przedsionkowych. Część włokien tworzy drogę statyczną filogenetycznie stara( 2neuronową) i filogenetycznie nową ( 3 neuronową). Połączenia filogenetyczne stare dochodzą do jądra wierzchu w robaku móżdżku i do rdzenia kręgowego. Połączenia filogenetycznie nowe dochodzą do jądra brzusznego tylno-bocznego wzgórza, gdzie rozpoczyna się 3 neuron, który kończy się w ośrodkach czuciowych kory (3,2,1).

Uszkodzenia dróg afa i eferentnych
Zasadnicza droga ruchowa z obszaru zaopatrywanego przez nerwy rdzeniowe
-uszkodzenie w obrębie pierwszego neuronu( korowo-rdzeniowy) porażenie spastyczne( powyżej skrzyżowania spastyka kontrlateralna, poniżej spastyka ipsilateralna)
-uszkodzenie w obrębie drugiego neuronu ( rdzeniowo-mięśniowego) niedowład wiotki
Zasadnicza droga ruchowa z obszaru zaopatrywanego przez nerwy czaszkowe
-uszkodzenie pierwszego neuronu we wszystkich drogach oprócz tej dotyczącej n.VII przebiega bezobjawowo, przy uszkodzeniu neuronu pierwszego w drodze związanej z nerwem VII-> opadanie kącika ust po stronie przeciwnej
-uszkodzenie drugiego neuronu tak przy porażeniu konkretnego mięśnia unerwianego przez ten nerw

Atakasja sznurowa –porażenie dróg czucia głębokiego, przy zamkniętych oczach nie wiemy w jakim ułożeniu jest nasze ciało

Całkowite uszkodzenie nerwu wzrokowego -> ślepota, uszkodzenia skrzyżowanie wzrokowego->niedowidzenie połowiczne dwuskroniowe(brak widzenia z części donosowych nerwów wzrokowych), uszkodzenie pojedynczego pasma lub promienistości->niedowidzenie połowiczne skrzyżowane jednoimienne .

Układ piramidowy (łac. systema pyramidale) – część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała. Układ piramidowy ma dwie drogi unerwiające ruchowo mięśnie. Pierwsza z nich to droga korowo-jądrowa, która unerwia mięśnie twarzoczaszki,szyi, a także część mięśnia czworobocznego. Druga to droga korowo-rdzeniowa, która unerwia resztę mięśni organizmu.