1. Koniec ,, Zimnej wojny":

Pod koniec lat 80. i na początku 90. XX wieku miało miejsce wiele procesów i zdarzeń, które mogły świadczyć o zakończeniu zimnej wojny. Najczęściej wymienianym powodem załamania się systemu dwubiegunowego jest upadek Związku Radzieckiego 31 grudnia 1991. Natomiast, istnieje jeszcze kilka istotnych wydarzeń, na które należy zwrócić uwagę. Wśród nich często wymienia się następujące:

• Jesień Ludów. Rewolucje roku 1989, które obaliły ustroje komunistyczne i spowodowały upadek tego ustroju w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, począwszy od nasilenia ruchów opozycyjnych w Polsce do rozpadu Czechosłowacji.

• Zjednoczenie Niemiec. Ponieważ podział Niemiec na RFN i NRD był wynikiem konfliktu zimnowojennego między Wschodem a Zachodem, logicznym wydaje się wniosek, że upadek żelaznej kurtyny i zjednoczenie obu części państw niemieckich w październiku 1990 roku również miały oznaczać zakończenie zimnej wojny.

• Przyjęcie Paryskiej Karty Nowej Europy. 21 listopada 1990 w Paryżu została podpisana tzw. Karta Nowej Europy, proklamująca koniec trwającej niemal pół wieku konfrontacji dwóch bloków polityczno-wojskowych oraz początek „nowej ery demokracji, pokoju i jedności”.

• Rozwiązanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (28 czerwca 1991) i Układu Warszawskiego (1 lipca 1991). W 1991 roku zostały rozwiązane dwa najważniejsze sojusze Związku Radzieckiego – sojusz polityczno-wojskowy (Układ Warszawski) oraz sojusz gospodarczy (RWPG), co oznaczało ostateczny upadek systemu komunistycznego.

• Wycofanie wojsk rosyjskich z państw byłego Układu Warszawskiego. Terytorium Polski wojska radzieckie zaczęły opuszczać 8 kwietnia 1991 roku. 17 września 1993 roku została wycofana ostatnia grupa rosyjskich żołnierzy.

• Konsekwentnie realizowany przez Ronalda Regana program wyścigu zbrojeń doprowadził do ekonomicznego i politycznego osłabienia ZSRR (lata 1980-1988). Również po dojściu w 1985 roku Michaiła Gorbaczowa do władzy, w ZSRR pojawiły się reformy, które stopniowo usuwały w cień komunizm.

Koniec zimnej wojny radykalnie odmienił bezpieczeństwo międzynarodowe. Zniknęło zagrożenie globalnym konfliktem pomiędzy dwoma ówczesnymi super mocarstwami, pomiędzy dwoma dominującymi na scenie międzynarodowej blokami państw. Zniknęło widmo nuklearnej zagłady, które było silnie obecne w myśleniu o bezpieczeństwie jeszcze na początku lat 80. poprzedniego stulecia.

2.Międzynarodowe aspekty przemian w krajach Europy Środkowo- Wschodniej po 1989.

Z początkiem kwietnia 1989 roku odbyły się historyczne obrady Okrągłego Stołu, dzięki którym w Polsce mogły odbyć się pierwsze częściowo wolne wybory. Rozmowy “Okrągłego Stołu” stały się sygnałem do podobnych przemian w pozostałych krajach i demontażu całego systemu.

Miały one zapewniać opozycji 35 % miejsc w parlamencie, jednak w obliczu druzgocącego zwycięstwa Solidarności stanowiły ostateczną klęskę komunistów. We wrześniu powstał koalicyjny rząd Tadeusza Mazowieckiego.

Jesień Narodów zamknęła kilkuletni proces rozpadu porządku jałtańskiego w Europie Środkowo-Wschodniej, zaś ogół przemian do 1991 roku spowodował przede wszystkim odsunięcie partii komunistycznych od władzy w krajach znajdujących się w strefie wpływów ZSRR.

Węgry dokonały zmian w konstytucji, przeprowadziły referendum i w listopadzie 1989 uzgodniły termin wolnych wyborów. Także w listopadzie runął berliński mur, symbolizujący podział Europy i Niemiec, a NRD rozpoczęła proces reformowania systemu. Czechosłowacja rozpoczęła “aksamitną rewolucję”, w Bułgarii odsunięto od władzy T. Żiwkowa. Proces zmian zakończył się powstaniem grudniowym w Rumunii przeciwko N. Ceausescu.

Jesień Narodów spowodowała likwidację Układu Warszawskiego i RWPG, zakończenie konfliktu Wschód–Zachód.

Wydarzenia te stały się sygnałem dla pozostałej części krajów uzależnionych od ZSRR do podobnych działań. W maju na Węgrzech doszło do otworzenia granicy z Austrią, a w październiku w wyniku obrad Trójkątnego Stołu nastąpiło porozumienie partii komunistycznej i opozycji ustalono przeprowadzenie wolnych wyborów. Nowym prezydentem wybranym w 1990 roku został Arpad Goncz.  

23 sierpnia kraje bałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia utworzyły „bałtycki łańcuch” w proteście przeciw sytuacji swoich krajów, co przyczyniło się do odłączenia tych krajów od ZSRR w 1990 roku.
9 listopada doszło do tak spektakularnego wydarzenia, jak zburzenie muru berlińskiego, co stało się początkiem zjednoczenia Niemiec.

Skutki międzynarodowych aspektów przemian w krajach Europy Środkowo – Wschodniej po 1989 - (tzw. „Jesieni Ludów”):
a)odejście od dwubiegunowego podziału świata na dwa mocarstwa
b)początek współpracy państw Europy środkowej(Trójkąt Wyszehradzki[po rozpadzie Czechosłowacji Grupa Wyszehradzka]
c) „Ucieczka ze wschodu”:
-początek współpracy ze strukturami NATO w ramach programu ”partnerstwo dla pokoju”
-początek współpracy z Unią Europejską(UE) i jej odłamem o charakterze militarnym Unią
Zachodnioeurpejską(UZE).
-marginalizacja współpracy polityczno-gospodarczo z Rosją

d) upadek ZSRR w 1991 roku

3. Zjednoczenie Niemiec.

Ponowna jedność Niemiec w podzielonej na dwa systemy polityczno-ideowe Europie, w atmosferze zimnej wojny była niemożliwa. Dopiero polityka M. Gorbaczowa, pieriestrojka, dialog polityczny i rozbrojeniowy, a następnie zakończenie konfliktu Wschód-Zachód spowodowały, iż zmiana sytuacji państw niemieckich zaczęła przybierać realne kształty. Demokratyzacja krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a szczególnie przemiany w ZSRR wpłynęły na nasilenie tendencji zjednoczeniowych obu państw niemieckich. W NRD władze partyjne niechętnie odnosiły się do reform, wymusił je z końcem 1989 kryzys polityczny, gospodarczy i masowe ucieczki ludności do ambasad RFN. Symboliczny przełom nastąpił w 1989, gdy władze NRD zezwoliły na swobodę podróży do RFN i Berlina Zachodniego. W listopadzie 1989 zlikwidowano mur berliński zbudowany w 1961. Traktat moskiewski, podpisany 12 września 1990 przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, RFN i NRD, był wstępem do formalnego zjednoczenia Niemiec.

Premier NRD H. Modrow zaprezentował plan konfederacji państw niemieckich ze statusem neutralności. 28 listopada kanclerz RFN, H. Kohl, ogłosił 10-punktowy program pełnego zjednoczenia. Rozmowy Kohla z Gorbaczowem doprowadziły do zgody ZSRR na jedność niemiecką. W połowie lutego 1990 cztery mocarstwa zaakceptowały rozpoczęcie negocjacji w tej sprawie, w ramach konferencji 2+4.

W marcu społeczeństwo NRD opowiedziało się za tymi partiami, które chciały przyłączenia kraju do RFN. Umowa z 18 maja ustanawiała unię gospodarczą, walutową, socjalną i państwową. Paryska runda 2+4 w lipcu 1990 objęła też kwestię układów z Polską w sprawie potwierdzenia granicy i dobrosąsiedzkich stosunków.

12 września na ostatnim posiedzeniu w Moskwie podpisano układ o ostatecznym uregulowaniu sprawy Niemiec. Wszedł on w życie wraz z układem zjednoczeniowym RFN-NRD 3 października 1990.

4. Integracja europejska 1989- 2013( z krótkim, zwięzłym uwzględnieniem lat 1945- 1989).

 Zaczątkiem Unii Europejskiej (UE) była Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), założona w 1952 r. przez Belgię, Niemcy, Francję, Włochy, Luksemburg i Holandię. Założycielom przyświecała idea, by w celu utrwalenia pokoju w Europie wyłączyć spod kompetencji poszczególnych państw węgiel i stal – zasoby, które miały strategiczne znaczenie podczas obu wojen światowych.

Zachęcona sukcesem tego przedsięwzięcia szóstka krajów założycielskich postanowiła wkrótce objąć integracją także inne sektory gospodarki – na przykład rolnictwo – z zamiarem usunięcia barier handlowych i utworzenia wspólnego rynku. Tak w 1958 r. powstały Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) i Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom). W 1967 r. nastąpiło połączenie instytucji wszystkich trzech wspólnot. Z biegiem czasu do Wspólnot Europejskich (WE) (a od podpisania w 1993 r. traktatu z Maastricht – do Unii Europejskiej) przystępowały, w kilku rundach, kolejne kraje.

1 grudnia 2009 r. wszedł w życie traktat lizboński. Nie ma on charakteru konstytucyjnego – jest nowelizacją Traktatu o Unii Europejskiej (traktatu z Maastricht) i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (traktatu rzymskiego). Traktat lizboński ustanawia nowe ramy instytucjonalne Unii Europejskiej, do której należy obecnie aż 27 państw członkowskich. Dzięki niemu Unia ma się stać bardziej demokratyczna, przejrzysta i skuteczna. Celem traktatu jest także zwiększenie spójności i widoczności działań Unii na arenie światowej.

Integracja w kontekście Unii Europejskiej oznacza, że kraje wspólnie podejmują decyzje – innymi słowy zatwierdzają politykę – w rozmaitych dziedzinach: od rolnictwa po kulturę, od spraw konsumenckich po konkurencję, od ochrony środowiska i energetyki po transport i handel. Rozwój ekonomiczny w XIX w. sprzyjał projektom integracji gospodarczej, rozumianej jako strefy wolnego handlu, unie celne.

Realizowana współcześnie integracja europejska została oparta na zasadach równości i współpracy jej członków. Ma ona charakter wielopłaszczyznowy – odbywa się ona na różnych poziomach (Europa koncentrycznych kręgów).

Najwcześniejsza powojenna inicjatywa integracyjna związana jest z działalnością powstałej w związku z planem Marschalla Europejskiej Organizacji Współpracy Ekonomicznej. Przyjęcie przez państwa europejskiej pomocy finansowej od Stanów Zjednoczonych związane było z koniecznością utworzenia wspólnych organów oraz harmonizacji ekonomicznych przepisów prawnych. Stricte europejską inicjatywą było powstanie Rady Europy, która realizuje cele o charakterze politycznym, prawnym i kulturalnym.

Najbardziej zaawansowana integracja następuje w ramach Unii Europejskiej, gdzie poprzez instytucje ponadpaństwowe realizowana jest wspólna polityka gospodarcza, społeczna, a poprzez współpracę międzyrządową - międzynarodowa, bezpieczeństwa, sądownicza i spraw wewnętrznych.

Integracja gospodarcza realizowana jest przez EFTA, CEFTA a także w ramach EOG.

Inną gałęzią integracji europejskiej jest bezpieczeństwo i obronność realizowane w ramach struktur NATO i KBWE/OBWE.

Integracja europejska wyraża się także od lat 90. w rozwoju form integracji regionalnej w Europie Środkowo-Wschodniej oraz w procesie poszerzania UE o nowe kraje kontynentu. Otwarte pozostaje pytanie o przyszły kształt Europy, dyskusje toczą się wokół idei Europy Ojczyzn i Europy Ojczyzny, ściera się opcja europejska z opcją atlantycką.

5. Dominacja Zachodu, świat jednobiegunowy:

System międzynarodowy może przyjmować rożne formy w zależności od ilości biegunów - mocarstw kreujących stosunki międzynarodowe, a więc świat jednobiegunowy monocentryczny) – w stosunkach globalnych dominuje jedno główne mocarstwo (hipermocarstwo): np. Wielka Brytania w l. 1815-1914, lub USA po 1995. Zdaniem niektórych teoretyków system biegunowy nie występuje nigdy w czystej postaci, gdyż dominacji jedynego globalnego mocarstwa - tzw. "kreatora" - towarzyszy regionalna bądź sektorowa (w niektórych dziedzinach) dominacja kilku mocarstw – tzw. „moderatorów" - którymi są obecnie Unia Europejska, Rosja, Chiny, Japonia, Indie. Gdy jedno państwo posiada znaczącą przewagę nad pozostałymi, możemy mówić o systemie jednobiegunowym. System unipolarny, z jednym mocarstwem na czele ma wiele zalet, jak i wad. Można powiedzieć, że występowanie jednego dominującego państwa może zapobiec próżni władzy w stosunkach międzynarodowych. Państwa słabsze, mogą czuć się zmobilizowane do poprawy swojej sytuacji. Mobilizacja państw może spowodować ich rozwinięcie się, co zdecydowanie jest pozytywnym skutkiem. Zaletą jednobiegunowości, może być również rozpowszechnianie pozytywnych wartości, oczywiście, jeżeli państwem dominującym jest państwo demokratyczne, nastawione na przestrzeganie praw człowieka. Może ono zachęcać inne państwa do praktykowania podobnych zasad. Jednak wiąże się z tym ryzyko, że państwo będzie ingerować w sprawy innych i zagrozi ich suwerenności. Przewaga jednego państwa może być przyczyną uprzedzenia wobec niego. Awersja wobec hegemona może spowodować wśród innych państw, chęć ataku. Mimo, iż słabsze państwo może nie być w stanie poważnie zagrozić jego pozycji, to może zapoczątkować poważniejszy konflikt. Konflikt taki, może przerodzić się w wojnę, co przyniosłoby ogromne straty, a przede wszystkim spowodowałoby destabilizację międzynarodową.

Zbigniew Brzeziński, określając pozycję Stanów Zjednoczonych, stwierdził, że są pierwszym, a zarazem jedynym mocarstwem światowym, gdyż globalna władza Ameryki ma 4 wymiary:

1) globalny zasięg siły militarnej;

2) globalne oddziaływanie gospodarcze;

3) globalną atrakcyjność kulturową

i ideologiczną;

4) wymiar kumulujący trzy poprzednie: globalną siłę politycznego nacisku.

Bez większych wątpliwości można zgodzić się z powyższymi uwarunkowaniami, które stanowiły o wyjątkowości Stanów Zjednoczonych po zakończeniu zimnej wojny.

6. Fundamentalizm islamski, terror, Al- Kaida, 11.09.2001- przyczyny:

Fundamentalizm islamski jest koncepcją zakładającą że wszelkie aspekty życia powinny być podporządkowane religii, powinny być nadzorowane przez państwa . Państwo używa siły aby te aspekty były zgodnie z religią przestrzegane. Takie państwo nazywamy teokratycznym. Odmiany fundamentalizmu islamizmu nie jest jednolity islam, istnieją tak jak w chrześcijaństwie różne odmiany. Podział islamu jest od początku tej religii w VI w.n.e. Islam jest młodszy od chrześcijaństwa, więc znajduje się na tym poziomie jak 600 lat temu było chrześcijaństwo, które też było nietolerancyjne. Zjawisko fundamentalizmu islamskiego nie jest zjawiskiem młodym. W wieku XX zeszłego stulecia powstała organizacja „ Bracia Muzułmańscy”

Al-kaida – w j. polskim „baza”

Na skale państwową jest zjawiskiem świeżym bo zaczęła się w końcu lat 70. ubiegłego wieku w Iranie. Iran rządzony był przez Muhammea Rezema Pahladiego. Miał plany modernizacji Iranu, ale popełnił 2 błędy.: modernizacja miała się dokonać kosztem religii islamu, miała na celu przekształcić niektóre zasoby islamu, dlatego się nie powiodło bo wyznawcy Allaha się na to nie zgodzili.

Fundamentalizm został utworzony przez Talibów w Afganistanie. Ma charakter anty modernizacyjny. W części Iranu nieopanowanym przez Talibów istnieje prasa, telewizja etc, natomiast w części opanowanej przez Talibów takie zdobycze zostały zakazane, bo nie ma o nich wspomniane w Koranie. Talibowie są pewnego rodzaju sektą, najbardziej skrajną.

11.09.2001r

Ataki z 11 września były bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia tak zwanej „wojny z terroryzmem”, której pierwszym etapem był atak na rządzony przez talibów Afganistan, gdzie przebywał Osama bin Laden oraz zaostrzenie środków bezpieczeństwa (m.in. na lotniskach) i wprowadzenie w wielu krajach ustaw antyterrorystycznych, które w niektórych przypadkach ograniczają prawa obywatelskie. Nie brak głosów, że władze amerykańskie nadużywają zamachu do usprawiedliwienia ataków na Afganistan i Irak oraz ograniczenia praw obywatelskich. Zamach był również przyczyną poważnego kryzysu branży lotniczej i turystyki, pociągnął też za sobą poważne zmiany w procedurach bezpieczeństwa w USA i na całym świecie. Osama bin Laden ogłosił, że ataki na USA to przejaw „walki o wolność”. Atak na Word Trace Center miał miejsce 11 września 2001 roku o 8.46. Dwie wieże znajdowały się w Nowym Jorku w Staanch Zjednoczonych. Zamachu dokonało 19 porywaczy, którzy byli członkami arabskiej organizacji terrorystycznej Al- Kaida. Porwali oni 4 samoloty i obezwładnili pilotów i skierowali dwa z nich na WTC. Za głowną przyczyne ataku uważa się chęc zemsty przywódcy Al-Kaidy Osama bin Ladena na narodzie amerykańskich za ich ich interwencje w Iraku i Afganistanie. Osama bin Laden uważał, że prezydent i Amerykanie nie powinni wysyłać swoich wojsk na te tereny. Amerykanie zaś uważali, że m.im Irak wspiera terroryzm i posiada broń masowej zagłady. W zamachu na WTC zgineło około 3 tys. ludzi Skutki tego ataku całkowicie odmieniły Amerykę i jej mieszkanców. Przede wszystkim Osama bin Laden stał się osobą poszukiwaną na całym świecie ( został zabity dopiero w 2011 roku). Prezydent USA George Bush zdecydował o przeprowadzeniu inwazji na Zatokę Perską i pozbawieniu władzy m.in. Saddama Husajna.

7. Konflikt z Bliskim Wschodem( ze szczególnym uwzględnieniem polityczno- międzynarodowych aspektów obu wojen w Zatoce Perskiej- Irak).

Polityka Iraku: Kraje muzułmańskie prowadziły bezwzględna wojnę o dominacje w Zatoce Perskiej. Wojna trwała długo ale zakończyła sie niczym. Zniszczenie i osłabienie gospodarcze Iraku. Husayn zaatakował Kuwejt(Kuwejt jest państwem bardzo bogatym i na tym wszystkim chciał on ,,swoją rękę położyć"),doszczętne ograbienie, położenie reki na jego ropę naftowa w sierpniu 1990r. zaatakował i opanował Kuwejt-odniósł sukces z tym, że nie docenił reakcji świata zewnętrznego przede wszystkim USA.

-Irak i Kuwejt wchodziły w ONZ i była to nietypowa sytuacja, że jeden z uczestników ONZ napadało na innego sytuacja przybrała dla Iraku obrót niekorzystny ,kolosalną role odgrywały względy polityczne i gospodarcze. Dla USA nie było obojętne, kto będzie trzymał rękę na Zatoce Perskiej, na środku ropy naftowej-czy spokojny Kuwejt czy Irak. Dlatego USA zaczęło szeroka akcje antyiradzką i w końcu Rada Bezpieczeństwa wydała rezolucje na koalicje które chciałyby usunąć Sadana Husayna z Kuwejtu, jeśli on sam sie nie wycofa ,bo jeśli on sam sie nie usunie to zostanie siła usunięty. Ten stwierdził ,że nie będzie z Iraku wystepował, USA zwołało koalicje i wkroczyli do Kuwejtu w ciągu paru dni .Kuwejt został oswobodzony .W czasie tej wojny uświadomiła się ogromna przewaga militarna USA. Prezydent Bush miał taką przewagę nad Husaynem, że mógł go ,,zdmuchnąć jak świeczkę "ale tego nie zrobił, ponieważ Bushowi chodziło o to, żeby nie doprowadzić do destabilizacji Iraku, ponieważ jest to kraj roponośny. Wojna dowiodła: -dominującej roli USA -dowód na to, że nowy porządek światowy jest niemożliwy.

Przyczyny podane przez rząd USA

-znalezienie i eliminacja broni masowego rażenia oraz baz terrorystów.

-zdobycie cennych informacji na temat powiązań międzynarodowych organizacji terrorystycznych

Przyczyny przeciwników wojny

a) ekonomiczne

- przejąć kontrolę nad irackimi rezerwami ropy naftowej i gazu ziemnego – po to, aby utrzymać monopol dolara na rynku paliwowym (Irak jako jeden z nielicznych krajów rozliczał swoje kontrakty paliwowe w euro) aby udowodnić, że USA sprawuje pełną kontrolę militarną nad największymi zasobami paliw na świecie

-niedopuszczenie do wzrostu cen paliw na świecie, co mogłoby skutkować ogólnoświatowym kryzysem ekonomicznym

b) wewnętrzne

-utrzymać i powiększyć dopływ państwowych środków finansowych do sektora militarno-zbrojeniowego

-utrzymać i wzmocnić "wojenną" popularność prezydenta Busha, która zapobiega obarczaniu go winą za atak terrorystyczny na Nowy Jork

-eliminacja nieprzychylnego Izraelowi rządu – w regionie pozostają już tylko Syria i Iran

-kontynuacja strategicznego okrążania Iranu

8. Nowe centra potęgi gospodarczej i politycznej- Chiny, Indie i Brazylia.

Chiny: przez cały wiek XIX były pogrążone w słabości.Były zaprzeczeniem Japonii pod względem militarnym i gospodarczym. Chiny pogrążone były w wojnie domowej w latach 30. Z tej wojny zwycięsko wyszli...

Chiny są państwem komunistycznym. Stały się państwem atomowym, ale wciąż były zacofane gospodarczo. Po śmierci Mao Tse Tunga od '78r. Następuje powolny ale stały rozrost gospodarki Chin. Chiny są państwem komunistycznym o kapitalistycznej gospodarce. Od 78r rozwija się w tempie 10% pkp w skali rocznej. Było to zjawisko niespotykane w skali świata. Obecnie Chiny są na 2 miejscu jeśli chodzi o całokształt gospodarki.

Ogromny napływ inwestycji zagranicznych przekracz ok 500 tys milionów dolarów. W chińskiej gospodarce dominowały niskie płace i niskie podatki. W dobie globalizacji Chiny są dobrym miejscem do inwestowania kapitału. W związku z rozwojem Chin zaczęły pojawiać się pytania czy nie staną się one kimś, kim było wcześniej ZSSR? W Chinach znakomitą większość procesu rozbudowy miast i tworzenia ich od podstaw przeprowadzało państwo. Mogło to stanowić inspirację dla ekspertów, sugerujących planowe i kierunkowe działanie na rzecz urbanizacji także w Indiach.

Indie: Republika Indii, jest największą demokracją świata. Jest państwem federalnym. Posiadają ogromne zasoby bogactw naturalnych m.in. wysokiej jakości rudy żelaza, węgla, miki, manganu i złoża ropy naftowej. Dysponują wielkim potencjałem wykwalifikowanej siły roboczej. Od lat 90-tych ub. stulecia notują dynamiczny rozwój gospodarczy, dysponują ogromnym potencjałem militarnym, łącznie z bronią nuklearną. W 2008 roku wysłały statek kosmiczny na księżyc, zbudowany własnymi siłami. Indie są krajem o fascynującej, prastarej historii i kulturze, w którym tradycja spotyka się z nowoczesnością, a zarazem krajem ogromnych szans, modernizującej się gospodarce i rozwijających się nowoczesnych technologiach. Gospodarka Indii należy do najbardziej dynamicznie rozwijających się na świecie. Roczny wzrost PKB w ostatnich 7 latach – waha się w granicach 7-9 proc, W 2010 r. tempo wzrostu PKB Indii wyniosło 9,7%. Źródłem  dynamicznego wzrostu gospodarczego były dobre wyniki w sektorze usług oraz przemyśle. Najbardziej dynamiczne branże to: górnictwo, produkcja przemysłowa, informatyka, budownictwo, handel, hotelarstwo, usługi transportowe i telekomunikacja. Rynek indyjski jest rynkiem trudnym, przy czym przeszkody w działaniu na nim należy podzielić na formalne i nieformalne. Na to wszystko nakładają się jeszcze realia rynkowe. Istotnymi utrudnieniami w handlu są:

• wysoki poziom barier ochronnych (cła i podatki)

• liczne bariery pozataryfowe

• możliwość arbitralnych decyzji urzędniczych, podejmowanie ich w dowolnym czasie, lub nie podejmowanie w ogóle (czasami może oznaczać to paraliż jakichkolwiek działań).

• utrudnienia w pozyskiwaniu walut na import

• zawiły system gospodarczych regulacji prawnych (konieczność uzyskiwania w licencji eksportowych i importowych powoduje, że nawet dużym firmom nie opłaca się dokonywać jednostkowego importu)

• niejasne i skomplikowanie procedury celne

Brazylia: Brazylia jest najsilniejszym gospodarczo krajem Ameryki Pd. Jednak często przechodzi kryzysy polityczne i finansowe. W kraju tym ekonomika opiera się na rolnictwie, szybko rozwijającym się przemyśle, a także eksploatacji bogatych zasobów gospodarczych.

Równocześnie rząd Luli rozpoczął programy socjalne, których skala wciąż rosła. Program Bolsa Familia polegał na pomocy biednym w ten sposób, że rodziny dostawały kartę z kwotą pieniędzy, która była uruchamiana pod warunkiem posłania dzieci do szkoły i objęcia ich programem szczepień. Chodziło o zmniejszenie ubóstwa, zapewnienie minimalnego poziomu dochodów, ale też przecięcie międzypokoleniowego transferu nędzy i wykluczenia. ( akcja „zero głodu” )

Brazylii sprzyjała przede wszystkim wyjątkowa koniunktura na rynkach towarowych. Na eksportowaną przez nią żywność, głównie mięso i soję oraz minerały, był olbrzymi popyt w Azji. Gospodarkę ciągnął eksport. Z produkcją 2,6 mln baryłek dziennie Brazylia jest 12 na świecie producentem ropy, za Kuwejtem, a przed Nigerią, wskutek czego nie odczuła tak silnie jak importerzy netto szoku spowodowanego wzrostem cen paliw.

Globalne spowolnienie, w tym także w Azji, spowodowało, że w 2012 roku gospodarka Brazylii zaczęła jednak przygasać. PKB wzrósł zaledwie o 0,9 proc. rok do roku, co było najwolniejszym tempem wśród największych rynków wschodzących, czyli grupy BRIC, obejmującej oprócz Brazylii – Rosję, Indie i Chiny.

9. Szczególna pozycja Rosji- polityka zagraniczna Władimira Putina.

Okres prezydentury Putina jest uznawany za czas odbudowywania międzynarodowej pozycji Rosji i znaczącego wzrostu jej wpływów jednak kształt rosyjskiej polityki zagranicznej także pozostaje przedmiotem poważnych dyskusji zwolenników i przeciwników prezydenta Putina.

A)Stosunki z Ukrainą

Od wielu lat cechą charakterystyczną rosyjskiej polityki zagranicznej jest utrzymywanie silnych relacji z państwami byłego Związku Radzieckiego, przez krytyków odczytywane jako próby ingerencji w wewnętrzne sprawy tych państw. Od czasu pomarańczowej rewolucji stosunki rosyjsko-ukraińskie uległy wyraźnemu ochłodzeniu, a władze Federacji Rosyjskiej z prezydentem na czele wielokrotnie podejmowały próby nacisku na nowe kierownictwo polityczne Ukrainy.

b) Stosunki z Polską

Poparcie udzielone pomarańczowej rewolucji przez władze polskie stało się również przyczyną ochłodzenia relacji rosyjsko-polskich. Postawa prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, który uczestniczył w obradach ukraińskiego "okrągłego stołu" w roli negocjatora została oficjalnie skrytykowana przez Putina. W trakcie obchodów 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej, 9 maja 2005 Putin w okolicznościowym przemówieniu nie wymienił Polski wśród najważniejszych sojuszników ZSRR w koalicji antyhitlerowskiej. Strona rosyjska odmówiła również uznania za ludobójstwo zbrodni katyńskiej. Władze rosyjskie podjęły też wiele kroków, które zdaniem części obserwatorów spowodowały pogorszenie stosunków polsko-rosyjskich, m.in. 10 listopada 2005 wprowadzono zakaz importu produktów mięsnych pochodzących z Polski, zimą 2005 bez podania przyczyny przerwano dostawy gazu do Polski. Po objęciu funkcji prezydenta Polski przez Lecha Kaczyńskiego spekulowano o możliwości jego spotkania z Putinem, do czego jednak nie doszło. 8 lutego 2008, po raz pierwszy po kilkuletniej przerwie, wizytę w Moskwie złożył polski Prezes Rady Ministrów, Donald Tusk. Sam Władimir Putin jako prezydent przebywał w Polsce dwukrotnie: z oficjalną wizytą w dn. 16–17 stycznia 2002 dn. 27–28 stycznia 2005 jako gość uroczystości 60. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau oraz, już jako premier, 1 września 2009 r. podczas obchodów 70-lecia wybuchu II wojny światowej.

10 kwietnia 2010, w godzinę po katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku, prezydent Dmitrij Miedwiediew powołał Władimira Putina na szefa specjalnej komisji rządowej ds. zbadania przyczyn katastrofy.

C) Stosunki z Europą Zachodnią

Jednocześnie Putin budował przyjazne stosunki z niektórymi krajami Europy Zachodniej, zwłaszcza z Francją i Niemcami (dodatkowym atutem Putina w jego relacjach z władzami Niemiec jest jego biegła znajomość języka niemieckiego). Za sprawą pozytywnych relacji rosyjsko-francuskich i rosyjsko-niemieckich władze tych dwóch krajów zachodnich były niechętne krytyce poczynań rosyjskich w Czeczenii czy na Ukrainie. Jesienią 2005 międzynarodową (a w szczególności polską) opinię publiczną poruszył fakt zawarcia niemiecko-rosyjskiego porozumienia w sprawie budowy Gazociągu Północnego na Morzu Bałtyckim. Dodatkowym kontrowersyjnym faktem było wejście w skład rady nadzorczej firmy budującej Gazociąg byłego Kanclerza Niemiec Gerharda Schrödera, który jeszcze jako szef rządu zabiegał o zawarcie porozumienia w sprawie Gazociągu.

d) Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi

Inny wymiar mają z kolei stosunki Rosji ze Stanami Zjednoczonymi. Rosja formalnie poparła po 11 września 2001 amerykańską walkę przeciwko terroryzmowi, żądając jednocześnie uznania swoich działań wymierzonych przeciwko bojownikom czeczeńskim za część międzynarodowej wojny z terroryzmem. Z drugiej strony Rosja nie poparła interwencji sił sprzymierzonych w Iraku w 2003. Pogorszeniu się stosunków rosyjsko-amerykańskich sprzyjało również poparcie rządu USA dla "kolorowych" rewolucji w Gruzji w 2003 i na Ukrainie w 2004, w wyniku których władzę w tych krajach objęli politycy niechętni Rosji. Przyczyna leży też w sprzeciwie wobec budowy systemu obrony przeciwrakietowej w Polsce i Czechach, który nasilił się w 2007.