Metodologia 28.11

Metody o charakterze jakościowym
-indywidualny wywiad pogłębiony – najbardziej powszechny
- grupowe wywiady zogniskowane
- metodami/technikami obserwacyjnego

Metody instytucjonalne, prawnym/technika wywiadu, utożsamienie

Metody jakościowe
charakteryzują się wieloma cechami, których nie posiadają badania ilościowe.
wywodzą się one z antropologii i etnografii lat 20 XXw. -> Bronisław Malinowski „Argonauci południowego Pacyfiku”
Pol Radin -> autobiografia za którą zapłacił z jego komentarzem było paradygmatem wzorcu.
Pamiętnik Władka Wiśniewskiego publikowany w całości wraz z komentarzem -> Znaniecki.
Metodologia ugruntowała się podczas II WŚ

Pojęcie reprezentatywności – możliwość uogólnienia wyników badań na daną populację. (Cenzus- badanie całości w ilościowych) Tylko w badaniach ilościowych. W jakościowych nie możemy uogólniać na populację.
Jakościowe, odpowiadają na inne pytania badawcze -> dlaczego? A ilościowe -> ile?

Badanie ilościowe –np. ile popiera, ile neguje.
Ankieta lub wywiad ilościowy

badanie jakościowe – dlaczego popierają/negują
indywidualna/grupowa rozmowa, obserwacja.

Indywidualne wywiady pogłębione (individual interwiew) – In- Depth, IDI

Ze wzgl na pewne cechy znajdują się pomiędzy dialogiem filozoficznym a psychologicznym wywiadem terapeutycznym.
dialog filozoficzny (np. Platońskie) – nastawione na polemikę
wywiad terapeutyczny – nie polemizujemy, brak oceny, chęć zdobycia wiedzy

Podobieństwo: forma i struktura. Zadajemy pytania i oczekujemy odpowiedzi, dialog.

Wywiad terapeutyczny – celem jest pomoc rozmówcy, „produkcja wiedzy”
indywidualne wywiady pogłębione – „produkcja” wiedzy w sposób pytań i odpowiedzi, ale nie pomoc.

IDI – jest to pewna rodzina różnych, modyfikowanych technik, ale polegająca na rozmowie. Składa się z wielu typów, odmian. Polega na dialogu, jej celem jest zdobycie wiedzy o pewnym przedmiocie, który chcemy zbadać. Odpowiada na pytanie dlaczego coś się dzieje, ujawnia emocjonalne uwarunkowania, skłonności. Zdobycie wiedzy nt. JAK ktoś konstruuje opinię, a nie jaka ona jest. Ile jest w tym racjonalnego a ile nie.

Właściwie wywodzi się z powstałego z XIXw. Wywiadu dziennikarskiego. W XX w. wiele z tych elementów wrzucili antropologowie i etnografowie. Potem technika ta została zagarnięta przez psychologów. Wywiady takie powinni przeprowadzić psychologowie, psychologowie społeczni (najbardziej pogłębione i wrażliwie), mogą też socjologowie, ale będą mieli mniejszą wrażliwość i pogłębienie.

IDI to swoiste kontinuum.
3 zasadnicze typy wywiadu wyróżnionych ze wzgl na stopień standaryzacji:

IDI mało ukierunkowany
Badacz uznaje, że jest tylko słuchaczem, a ekspertem jest badany, badacz nie uznaje się nawet w najmniejszym stopniu ekspertem, nie ma negacji. Rządzi respondent, jaką historię ma do opowiedzenia. Ekspert zna tylko temat, nie ma pytań
IDI ukierunkowany
Równoważna rola respondenta i badacza. Badacz przygotowuje pewną listę pytań, ale nie wyklucza, że odpowiedzi respondenta mogą wywołać inne pytania. Nie uznaje się za eksperta, ale wie co nieco o danej dziedzinie, przygotowany, że rozmowa może zboczyć z kursu.

IDI ze standaryzowaną listą pytań
Badacz uznaje się za swoistego quasi eksperta , raczej nie dopuszczane są jakieś zmiany w toku wywiadu, rozmowy.

Etapy wykonywania IDI
* - i do IDI i do grupowych wywiadów zogniskowanych

1. Sformułowanie problemu i jego konceptualizacja.
   Muszę wiedzieć, jaki chcę badać obszar, poczytać, stworzyć PROBLEM BADAWCZY, TEZĘ, HIPOTEZĘ

2. Opracowanie narzędzia badawczego (ankieta albo kwestionariusz –ilościowe, IDI – scenariusz)
   przygotowanie pytań, odpowiedzi w stylu tak, nie –ankieta
   IDI – DLACZEGO? Obszerna, wielozdaniowa odpowiedź

3. „Dobór próby”* ( Dobór badanych, zasadniczo dobór próby dotyczy ilościowych, ale nazywa się je doborem próby)
   NIGDY NIE DOBIERA SIĘ BADANYCH W JAKOŚCIOWYCH RESPONDENTÓW, BRAK LOSOWANIA, BRAK WYZNACZENIA REPREZENTATYWNEJ GRUPY, O DOBORZE DECYDUJE BADACZ A NIE LOSOWANIE.
   należy zbadać tyle osób, aby osiągnąć nasycenie teoretyczne ( z kolejnych wywiadów jakościowych IDI nic nowego już nie wynika). Można zbadać i 3 osoby, zazwyczaj bada się ok. 10-30.
   Dobór dogodny/wygodny – rozmowa z pierwszym pasującym
   metoda kuli śniegowej – rozmowa z osobami, które znają odpowiednie inne osoby do danego badania
   dobór przypadków ekstremalnych (np. Braivik, nie Brunon K.)
   dobór przypadków typowych – wybór przeciętnych osób reprezentujących środowisko.

Technika maksymalnego zróżnicowania – dobranie skrajności w danym środowisku.

PRZY METODACH JAKOŚCIOWYCH NIE STOSUJEMY DOBORU ILOŚCIOWEGO. Dobór jest charakterystyczny dla metod jakościowych!

1. ze scenariuszem badania spotykamy się z badanym
   najlepiej w środowisku, gdzie respondent będzie czuł się dobrze, w miarę naturalne środowisko.
   Przygotowanie oświadczenia ( zgoda na nagrywanie), dyktafon, podpisanie zgody na ujawnienie/nie nazwiska w książce, publikacji, artykule.

Przedstawienie zasad rozmowy, wprowadzenie ( infoo tematyce itd.)

zadawanie pytań wdrażających
wiek, wykształcenie, czym zajmuje się na co dzień

modyfikacja scenariusza ( w badaniu jakościowym, w ilościowym nie można)

1. Transkrypcja*

Dosłowne przepisanie w formie elektronicznej wywiadu. Metody dokonywania transkrypcji (min.)
klasyczna – zależy nam przede wszystkim na tekście, a w mniejszym stopniu na przystanki, para werbalne zachowania respondenta.
co odnotować?
(.5) –zawieszenie na pół sek, (1) – na s
podniesiony głos WIELKIMI

[[do biura przyszła sekretarka]]

[śmieje się radośnie]

Metoda Jefferson – polega na zapisujemy cały obraz bardzo szczegółowo, najlepiej za pomocą kamery, odnotowanie najdrobniejszego zachowania respondenta, sposób mówienia, ruch, czasem zapisanie poprzez kilka kolumn – mowa, zachowanie innych, gestykulacja. Na ogół stosowane w psychologii.

1. Faza analizy*

Dwa główne nurty wykonywania analiz:
- metoda górnika ( wie, że pod ziemią leży coś obiektywnie cennego, poszukiwanie ukrytego kruszcu, badacz wie, że coś istnieje i będzie dążył do uzyskania założonych wartości. Daje kruszec.)
-metoda podróżnika ( nie szuka czegoś cennego, odkrywa, interesuje go wejście w interakcje, poobcowanie z obcymi mi ludźmi, kulturami. Daje opowieść.)

Odrębny element metod analizy:
analiza treści- wynaleziona prze politologów. Narodziła się w latach II WŚ w USA. Zastanawiano się nad zakresem i jakością wpływu zakresem propagandy społecznej. Analiza przekazów werbalnych i pisanych.
kodowanie – np. przy demokracji podział wywiadów na pro i anty demokratyczne.
np. zaznaczenie wypowiedzi dotyczących wolności, procedur, dialog.

Analiza lingwistyczna – wzięła się od egzogenezy tekstów średniowiecznych. polega na wielokrotnym czytaniu i wyciąganiu wniosków o wewnętrznych przekonaniach respondentów, nastawiony pozytywnie czy negatywnie, łagodnie czy nie. Skupia się na emocjach respondentów

1. Raport z badania*

Najczęściej opisowa, w postaci tabelek, wykresów. Musi zawierać elementy zasady doboru próby itd.

Wprowadzenie respondenta w rolę, zachęcenie do obszernej wypowiedzi
debrieffing – wyprowadzenie respondenta z roli, uspokojenie respondenta, odpowiedź na wszystkie pytania

Zwrócenie kosztów dojazdu respondentowi, coś

ETYKA* (IDI, FGI)
1.świadoma zgoda respondenta
informacja o publikacji, kto będzie miał dostęp do transkrypcji, gdzie publikowana
wiem, że celem badania jest, że będzie to tam i tam udostępniane

2.Wywiady mają być poufne. Osoba trzecia nie ma prawa mieć dostępu do badania, nawet innemu badaczowi.

3.Badacz musi pamiętać o konsekwencjach, jakie są konsekwencje dla nauki,

4.Rzetelność! Badaczowi pomaga wyłącznie jego własna wiedza, intuicja, jest on filtrem informacji, nie może świadomie próbować ich skrzywić.

Zogniskowany wywiad grupowy

FGI - Focus Group Interviews

Wynaleziono je w I poł lat 40 XX w. na potrzeby wojenne. Były prowadzone przez 2 uczonych amerykańskich – „jak wyborca podejmuje swój wybór w kampanii prezydenckiej” politologa Paula Lazarsfeld i socjologa Roberta Kinga Mertona . Zaczęli zastanawiać się w jaki sposób należy badać oddziaływanie propagandy wojennej. Odrzucili badanie opinii – wywiady indywidualne, wywiady kwestionariuszowe, prawdziwa opinia publiczna nie jest ujawniana w rozmowie 1:1. Pewne procesy ujawniają się jedynie w grupie. Aby badacz zobaczył opinię publiczną konieczne jest, by człowiek, obywatel przebywał w swoim naturalnym środowisku.
1. Grupowy wywiad zogniskowany – jest wielu badanych w jednym czasie i jednym miejscu. Okrągły stół – równość badanych, od 6-12

Zjawisko synergii i emergencji (?) wtedy wytwarza się prawdziwa opinia publiczna – coś, co jestem w stanie wypowiedzieć na forum i to obronić. Coś, co jestem w stanie utrzymać wśród innych.

2. zogniskowany – poświęcony jednemu, konkretnemu tematowi
3. Powinien trwać od 1,5-2 godz.
4. Moderator ma scenariusz, opisuje pewne problemy, mówią do moderatora, opisują pewne problemy, zazwyczaj jest nim psycholog/socjolog, albo polemizują między sobą. Moderator musi pilnować grupy, musi aktywizować tych, którzy nie mówią i de zaktywizować tych, którzy mówią za dużo.

5. pracowania focusowa– okrągły stół, za lustrem weneckim ( w podglądowi)– zleceniodawcy i asystent moderatora.

Rejestruje się obraz i ścieżka dźwiękowa, jest kamera, na ścianach są zamontowane mikrofony, ale ZA ŚWIADOMĄ ZGODĄ. Wie, że tylko badacz to obejrzy i zrobi z tego transkrypcję.

Techniki projekcyjne
technika uzupełniająca do grupowych wywiadów zindywidualizowanych, albo zogniskowanych. Są metodą uzupełniającą.
-stosuje się je gdy werbalizacja jest trudna lub wręcz niemożliwa. Dzieje się tak, gdy badamy pewną sferę intymną, pewne tabu.
-kiedy respondentowi brakuje erudycji, kiedy brakuje mu kompetencji, gdy nie można zapytać go wprost
- respondenci nietypowi, np. dzieci

Są ciekawym przerywnikiem, możemy uatrakcyjnić badania
są to badania, z których respondent nie zdaje sobie sprawy
powinno się je stosować, by poruszyć obie półkule mózgu respondenta

Technika „Chiński pokój”
technika personifikacji, też animalizacja
np. badamy wizerunek polityka, chcemy uatrakcyjnić raport dla polityka, który zamówił badanie, wykryć ukryte treści

Moderator (prow wywiad pogłębiony) mówi „a teraz proszę sobie wyobrazić, że polityk x jest zwierzęciem. Wg pana do jakiego gatunku by należał, jak by się zachowywał, czy byłby typowym zwierzęciem dla tego gatunku”

„marka x jest człowiekiem, jakiej jest narodowości, cyz jest typowym człowiekiem, jak się zachowuje, jakie ma relacje z innymi”

Technika balonika

Polega na tym, że respondentowi przedstawiamy komiksową planszę, na niej są osoby, nad którymi są dymki. Respondent ma je uzupełnić, by zinterpretował sytuację społeczną. Technika ta mówi wiele o samym respondencie, rozpoznajemy samą osobą a niekoniecznie jej podstawy.

*technika niedokończonych zdań
zostawianie respondentowi na ogół kilku wykropkowanych zdań.

Test apercepcji tematycznej
pokazanie 10 obrazków, respondent ma je zinterpretować i ułożyć z nich ciąg. Więcej mówi o respondencie niż o jego poglądach.

Nie udostępniane są takie wyniki innym dla dobra badanych, chęć zachowania monopolu władzy.

Technika drzewa
interpretacja rysunku drzewa

Technika collage
respondenci mają stworzyć kolarz ze zdjęć, sposób wycinania i łączenia, dobór kolorów jest interpretowany.

Techniki neurobiologiczne
bezpośredni pomiar aktywności elektrycznej różnych naszych organów.
np. elektroencefalografię. –badanie impulsów pochodzących z przednich płatów kory mózgowej, bo są tam ośrodki odpowiadające za odciąganie i przyciąganie.

Dobre – elementów, gdzie respondentów coś odpycha musi być ok. 30%

Okulografia
śledzenie ruchu gałek ocznych.

Złoty trójkąt Google – gdzie się znajduje nasz wzrok ( taki trójkąt z lewej i górnej krawędzi
pomiar aktywności mięśni, szczególnie mikroekspresje twarzy. Nie da się ich powstrzymać, jeśli bodźce są mocne, pomiar potliwości, rozszerzanie się źrenicy oka

Odmianą indywidualnych wywiadów grupowych są wywiady narracyjne
interesuje nas biografia respondenta – są przeprowadzone bez scenariusza, zajademy pytanie i respondent nawija, nie można mu przeszkadzać, bo ważna jest i treść i struktura i nie wolną jej zaburzyć

Metoda obserwacyjna

Zapoczątkował je Bronisław Malinowski, Luis Henry Morgan spędził pośród Irokezów wiele rytuałów.
William Rivers

1922 – Alfred Rettclive Brown – wyspiarze atamańscy

Obserwacja uczestnicząca jawna – Bronisław Malinowski jako pierwszy użył tego pojęcia

Mamy do czynienia z jakimś wejściem w sferę badaną. Badacz staje się członkiem życia w danej grupie.

Jakie elementy będziemy badali, na co będziemy patrzyli.

Obserwacja to prowadzenie dziennika ( za Malinowskiego) współcześnie raczej notowanie informacji na standaryzowanych kartach obserwacji. Wpisujemy tam datę, miejsca, informację dot. Kontekstu spotkania, przedmiotów.

Rodzaje metody obserwacyjnej

uczestnicząca

jawna* obserwacja ukryta

nieuczestnicząca

• Czasem wyróżniana jako obserwacja półukryta

Malinowski - obserwacja uczestnicząca jawna

Inwentarz osobowości (Badacza) czy ma jakieś uprzedzenia, stereotypy, zdanie nt sfery, którą chce poznać, czy ma jakieś oczekiwania, tezy, które ma udowodnić, czy łatwo się zraża i wyciąga wnioski czy nie, czy reaguje racjonalnie czy nie.
jakim badacz jest narzędziem?

„nie daj się usidlić” nie można zaprzestać na badaniu
badacz nie może być bierny
niczego nie można zakładać z góry

Standaryzowane notatki z obserwacji

Uczestnicząca – badacz wchodzi w jedną z ról w społeczności, ją wykonuje

Kamiński – obserwacja uczestnicząca ukryta (gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia)

Spędził w więzienie pół roku,

Ukryta – kiedy grupy są ekskluzywne, np. sekty, grupy przestępcze, gangi, specyficzne grupy świadomie odcinające się

Aspekt etyczny

Lata 70 XX w. – wiele badań naruszających etykę, iskrą było „Tearoom trade” Lauda Humphreys ( badał metodą obserwacji uczestniczącej ukrytej. Spisywał potem jego numery rejestracyjne, znajoma mu podawała adres takiej osoby, umawiał się na wywiad np. dotyczących sprzętu agd, w ten sposób zdobywał metryczkę – stan cywilny, status zawodowy.

Cezurą dla etyki w badaniach jest nawarstwienie tych eksperymentów

Kodeks norymberski 1947 – element świadomej zgody.

Uczestnicząca ukryta – np. laud humphreys, kamiński, Hoffman, Koneck, doktór Kazimierz, Alice Farrington, Peter Robinson
uczestnicząca jwana – Malinowski b., Robert Power, Richard willmot, anson Shupe, David Bromley

Nieuczestnicząca jawna – roetglisberger i Wiliam Dickson
ukryta nieuczestnicząca – Michael de certeau, Richard rottenburga, badania w Internecie

Wybrane przykładay badań metodoą studium przypadku:
przedmiotem może być, człowiek, grupa, organizacja, wspólnota terytorialna, np. wieś, miasteczko, miasto, kamienica

Okres, np. III RP, XXlecie międzywojenne, rządy Millera

Proces, zjawisko, np. proces wyboru prezydenta w II RP, zjawisko społeczne jak proces ułożenia ludności, pomarańczowa rewolucja, rewolucja goździków

Szczególnie popularna u ekonomistów, politolodzy stosują ją nieświadomie

Wynalazł ją badacz politologii – Robert Michels :niemiecka partia socjaldemokratyczna” był w niej, rozczarował się partią, uznał, że członkowie partii nie są szczerzy, oczekiwał równości, demokratycznych działa

Formułuje prawo spiżowe/żelazne prawo oligarchii
w książce „political parties” powinno być spiżowe, bo mówił o spiżu. Zawsze będzie decydowała grupa ,która się wyłoniła.

Czerwoni baronowie w SLD

Spiżowe prawo oligarchii działa zawsze i nieodmiennie.

Inne przykłady studium przypadku:

„Middletown” Hellen …?

Lata 20-20 XX w. – Middletown to nazwa grzecznościowa realnego miasta w USA = Muncie w stanie Indiana.

Badanie studium struktury społecznej.

Stiumium Milliama Loyd Warner „Yankeecity” zbadał Newburry Port

Dzieła te stworzyły istotę socjologii, zajeły się strukturą społeczną.