1. Powstanie zakrzepu w ukł żył gł pod pow gł najcz. Kkdd

2. Jest jedną z dwóch obok zatorowości płucnej manifestacji żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej

3. Epidemiologia: - ok 57 tys co rok; ryzyko wzrasta z wiekiem, po 65 rż jest 3xw większe niż w 50; najczęściej chorzy leżący, hospitalizowani

4. ETIOLOGIA:

   1. Triada VIRCHOWA tzn

      1. Zwolnienie przepływu krwi np. wskutek unieruchomienia kończyn lub ucisku żył

      2. Przewaga czynników prozakrzepowych nad inhibitorami krzepnięcia i czynnikami fibrynolitycznymi – trombofilie tj stany nadkrzepliwości wrodzone i nabyte

      3. Uszkodzenie ściany naczyniowej np. w wyniku urazu lub mikrourazów podczas operacji kończyny dolnej

5. Czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej:

   1. Wiek pow 40 lat

   2. Otyłość, tj BMI pow 30 kg/m2

   3. Przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, lub w wywiadzie rodzinnym genetyczne skłonności

   4. Urazy wielonarządowe, złamania miednicy, kości udowej i innych kości długich

   5. Niedowład kończyn, długotrwałe unieruchomienie

   6. Nowotwory złośliwe i leczenie przeciwnowotworowe

   7. Trombofilia wrodzona lub nabyta

   8. Sepsa

   9. Obłożna choroba leczona zachowawczo np. ciężkie zapalenie płuc

   10. Niewydolność serca III i IV NYHA

   11. Niewydolność oddechowa

   12. Ucisk na naczynia żylne np. guz krwiak

   13. Ciąża i połóg

   14. Żylaki kończyn dolnych, gł powyżej kolana czyli proksymalne

   15. Duże zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej

   16. Obecność cewnika w dużych żyłach

   17. Długotrwały lot samolotem

   18. Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, hormonalne terapii zastępczej

   19. Stosowanie leków stymulujących erytropoezę

6. Postacie a) kończyn dolnych

   1. Postać dystalna – najczęstsza, dot żyl piszczelowych tylnych i przednich oraz żył strzałkowych

   2. Postać proksymalna – dot żył podkolanowej, udowych, biodrowych, głównej dolnej. Wiąże się z dużym zagrożeniem zatorowością płucną

   3. Bolesny obrzęk – postać masywnej zakrzepicy żylnej z bólem i bardzo dużym obrzękiem:

      1. Białym – w wyniku dużego obrzęku dochodzi do skurczu tętniczek w skórze i zahamowania przepływu włośniczkowego

      2. Siniczy – najcięższa, zamknięcie niemal wszystkich żył w kończynie powoduje wzrost ciśnienia żylnego, utrudnienie napływu do przepełnionego łożyska i niedotlenienie tkanek – duże ryzyko utraty kończyny lub zgonu

7. Postać zakrzepicy żył kończyn górnych ZŻG

   1. Obejmuje zwykle pachową i podobojczykową ż

   2. Przyczyny to :

      1. Powikłanie cewnika wprowadzonego do żył centralnych

      2. Ucisk żyły podobojczykowej lub pachowej np. przez powiększone węzły, naciek, złamany obojczyk

      3. Nieprawidłowości anatomiczne – ucisk żyły podobojczykowej przez mm. pochyłe

8. Obraz kliniczny – OBJAWY

   1. 2/3 przypadków bezobjawowo zwykle w dystalnej i ustępuje samoistnie

   2. 1/3 przypadków jest objawowa; w 60-90% zakrzepica proksymalna ; i wiąze się z 50% ryzykiem zatorowości płucnej

   3. Chory odczuwa ból łydki podczas chodzenia

   4. Obrzęk podudzia lub całej kończyny, obwód większy niż 2 cm kończyny zdrowej

   5. Bolesność uciskowa, często ból przy zgięciu grzbietowym stopy czyli objaw Homansa

   6. Ocieplenie kończyny

   7. Poszerzenie żył pow utrzymujące się przy uniesieniu do 45 st; nie zapadają się

   8. Stany podgorączkowe

   9. W bolesnym obrzęku siniczym skóra ma kolor siny potem czarny; ogromny ból i obrzęk

   10. W bolesnym obrzęku białym kolor skóry jest biały

9. LECZENIE:

   1. Wczesne pełne unieruchomienie w pierwszej dobie po rozpoznaniu + heparyna. Leżenie z kończyną uniesioną i podpartą na całej długości. Leżenie z nogą ułożoną poziomo sprzyja narastaniu zakrzepicy. Od 2 dnia lub zmniejszenia dolegliwości bólowych, po założeniu opatrunku uciskowego, należy chodzić. (kompresjoterapia)

   2. Leczenie uciskiem – podst cel to zapobieganie zespołowi pozakrzepowemu. Stosujemy opatrunki uciskowe, potem pończochy II klasy ucisku na cały dzień a chory ma dużo chodzić. Na noc zdejmujemy. Materac „ w nogach „ uniesiony 10-15 cm na noc

   3. Leczenie przeciwkrzepliwe – heparyna we wlewie lub wstrzyknięciach

   4. Leczenie trombolityczne - rozpuszczanie skrzepliny i jej aspiracja mechaniczna za pomocą cewnika

   5. Umieszczenie filtra w żyle głównej

10. Zespół pozakrzepowy, nawet 40% po roku i więcej potem;

    1. Ból, obrzęk, ciężkość kończyn; napięcie i zaczerwienienie; leczenie heparyną, lekami przeciwzakrzepowymi; tromboliza; kompresjoterapia w ramach profilaktyki