Proces wych i kształcenia fiz pewien uporządkowany ciąg systematycznej podejmowanych przez wychowawców (nauczycieli rodziców i innych) czynności o charakterze wychowawczym i kształcącym a umożliwiających wywołanie pewnych pożądanych przemian w sferze przekonań i nastawień wiedzy umiejętności sprawności i motorycznej wydolności odporności ustroju oraz budowy i postawy ciała wyznaczających zachowania wychowanka w stosunku do swej fizycznej postaci. Proces wych i kształcenia fiz składa się z środowiska wychowania, wychowania i wychowania fiz Środowisko wych pochodna ogółu warunków i wyznaczników zachowania człowieka, wytworzonych w antropogenezie obejmuje wpływy zamierzone i niezamierzone a głównie postawy , idee oraz działania i interakcje między ludźmi Wychowanie obejmuje wpływy zamierzone i świadomie ukierunkowane na zmiany w osobowości człowieka Wychowanie fiz w pierwszej kolejności nastawione jest na powodowanie pozytywnych zmian w świadomości jednostki i tworzenia właściwego zespołu postaw w stosunku do jej fiz postaci Główne typy działań w procesach wych. i kształcenia fiz DEMEL Wychowanie świadome i zamierzone ingerencje prowadzące do przemian w tej sferze osobowości jednostki która dotyczy jej stosunku do swej fizycznej cielesnej postaci Intelektualizacja Relacje związane z podejmowanymi systematycznymi czynnościami umożliwiającymi wychowankom opanowanie określonej wiedzy Uczenie się/Nauczanie Wyrabianie pewnych umiejętności i sprawności (nie związanych z doskonaleniem ciała) Kształcenie Nauczanie czynności ruchowych doraźną poprawę stanu wydolności fizycznej cech motoryki (np siły) postawy ciała czy odporności na bodźce środowiskowe (hartowanie) Funkcje wych fiz w ujęciu współczesnym wychowawcza prosomatyczna Działaniom towarzyszą czynności zmierzające do wytworzenia stosownych postaw i nastawień wobec ciała i jego potrzeb w tym przede wszystkim wychowanie do rekreacji fizycznej wychowawcza-prospołeczna Występujące sytuacje sprzyjają i wręcz narzucają konieczność kształtowania postaw kultury bycia współpracy współzawodnictwa obowiązkowości poszanowania prawdy własności społecznej poznawcza Kształtowanie pozytywnych postaw wobec kultury fiz i potrzeba przygotowania wychowanka do efektywnego samousprawniania się wymaga przekazywania i zdobywania pewnego zasobu wiedzy m.in. w zakresie rozwoju fiz, zdrowia i higieny człowieka . Znaczenia różnych form aktywności fizycznej kultury uczestnika walki sportowej itp. zdrowotno-higieniczna przejawia się poprzez walory zdrowotne (zwiększenie odporności nieswoistej ogólnej organizmu zabiegi hartujace zabiegi kompensacyjno korektywne odporność na przeziębienie) i higieniczne profilaktyka i w ogóle sztuka zachowania zdrowia morfo-fizjologiczna Znaczenie i wielkość zmian zachodzących w ustroju w zakresie budowy organizmu (wielkość ciała proporcje zewn stosunki miedzy komponentami tkankowymi) w powiazaniu z czynnościami (uk oddychania i krazenia,wydzielania dokrewnego, statycznoruchowy kształtująco-estetyczna Działania takie znajduja swój wyraz czy to w trosce o ładna budowe ciała czy tez w dbałości o przyjemny dla oka sposób motorycznego zachowania się nauczająco (dydaktyczno) sprawnościowa Tradycyjnie przed wych fiz stawia się zadania związane z wyuczaniem odpowiednich umiejętności ruchowo sprotowych (bieg skok rzut zwisy skłony podpory jazda na łyżwach itd)Oraz z kształtowaniem poszczególnych sprawności (siła szybkość) utylitarna działania zwiazane z troska o realizacje tej funkcji wyrażają się poprzez mniej czy bardziej bezpośredni związek wyuczanych umiejętności i sprawności z czynnościami występującymi w pracy zawodowej obowiązkach domowych sporcie zabawie twórcza funkcje te realizuje się wówczas kiedy wychowanek ma szanse eksponowania swoich pomysłów w doborze roznych form ekspresji ruchowej tworzy nowe sposoby działania samodzielnie rozwiazuje nie znane mu wczesniej zadania motoryczne podejmuje tworcze działania organizacyjne itp. hedonistyczno-wypoczynkowa Znaczenie tej funkcji sprowadza się do uwzglednienia aspektow zabawowych wypoczynkowych rozrywkowo kulturalnych zapelnienia czasu wolnego czy rozładowywaniu napiec psychicznych Prakseologia to nauka o normach i zasadach skutecznego działania. Na proces wych. i kształcenia fiz. muszą się składać zorganizowane działania wychowawcze, logicznie ze sobą powiązane i uporządkowane, tak aby były skuteczne prakselogo.cykl działania zorganiz w wych fiz uświadomienie celu istotą każdej pracy jest ściśle postawiony cel. Cel powinien być ograniczony i pożyteczny. Cele operacyjne trzeba odpowiednio podporządkować celom etapowym, jasno je sprecyzować i założyć ich realizację w logicznej kolejności diagnoza i prognoza są podporządkowane określonemu, a wcześniej zaprojektowanemu i uświadomionemu celowi. Zadaniem diagnozy jest dokonanie jak najbardziej szczegółowego i dokładnego przeglądu wszelkich uwarunkowań i dostępnych środków, po to, aby cel mógł zostać możliwie sprawnie osiągnięty. Diagnoza dotyczy zakresów: osobniczych, grupowych, społecznych. Prognoza dotyczy przewidywania stanu, jaki wychowanek jest w stanie osiągnąć w określonym czasie. Wyróżniamy prognozę: krótko-, średnio- i długoterminową realizacja w działaniu punktem wyjścia i przewodnikiem jest plan pracy. Przy wykonywaniu kolejnych czynności nauczyciel powinien uwzględnić to co zrobił wcześniej, jak i to co dopiero zrobić zamierza ocena i wnioskowanie pedagogiczne nauczyciel powinien dokonać pewnego namysłu i analizy efektów swojej pracy poprzez ich porównanie z zamierzonymi celami, wyciągnąć odpowiednie wnioski i poprawić nieprawidłowości dyspozycje kierunkowe W nowocześnie rozumianym procesie wych. fiz. chodzi o podejmowanie działań skierowanych na wyrabianie trwałych struktur i procesów poznawczych, emocjonalnych oraz schematów zachowania wobec KF (zdrowia, sprawności fiz., budowy i postawy ciała itd) Dyspozycje kierunkowe(wychowanie)- wszystko co odnosi się do sfery zmian psychicznych, osobowościowych, emocjonalno-wolicjonalnych Dyspozycje instrumentalne(kształcenie) odnoszą się do sfery zmian fizycznych, biologicznych, intelektualno-sprawnościowych. Kształtowanie wszelkich osobowościowych dyspozycji kierunkowych oznacza działanie, poprzez które N zmierza do tego , aby U przyswoił sobie określone trwałe pożądane postawy Oddziaływanie na postawy przez Aspekty poznawczy- przekazywanie informacji(argumentów) o przedmiocie postawy emocjonalny- element uczuciowo-motywacyjny związany z przedmiotem postawy behawioralny- podejmowanie określonych zachowań związanych z przedmiotem postawy Zasadnicze przesłanki nowoczesności Edukacja permanentna w-f należy traktować jako proces działań przebiegających przez całe życie, w którym szkolny w-f daje podstawy umiejętności i wiedzy i wdraża do samodzielnego kształcenia własnego ciała przez całe życie Prospekcja( wych dla przyszłości)rozbudzenie zamiłowań do ruchu i wysiłku fiz Autoedukacja- powinno się stosować metody nauczania i wychowania, które pobudzają do samodzielnego działania i myślenia, traktować U w sposób podmiotowy, tak aby przekazywana wiedza była internalizowana przez U Intelektualizacja- konieczność wzbogacenia w-f o wartości intelektualno-poznawcze, U powinien wiedzieć po co ćwiczy i jakie są potrzeby jego organizmu Humanizacja- nastawienie na lepsze zrozumienie sfery przeżycia ludzkiego, zorientowanie poczynań na emocjonalne „potrzeby przeżywania” cielesności Indywidualizacja- system klasowo-lekcyjny nie sprzyja indywidualizacji, realizować ją trzeba na zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych (zajęcia korekcyjne, gry i zabawy itp)Szkoła przedłużona i środowiskowa szkoła powinna stać się ośrodkiem szerzenia KF wśród dzieci i rodziców, preferowane będą formy, w których uczestniczyć mogliby także rodzice i in. Nauczyciele Główne tezy krytyki tradycyjnego modelu w-f 1Konieczność odejścia od myślenia o w-f w kategoriach klasowo-lekcyjnych. W-f to ustawiczne doskonalenie się w określonej dziedzinie postaw i wartości (Krajewski) 2Przeciwstawienie się biologizacji w-f. Należy zwiększyć inwencję U i jego wiedzę o w-f 3Trzeba zmienić program tak, aby uwzględniał nie tylko oddziaływanie na sprawność, ale także na postawy i wartości, należy powiązać go z in. Przedmiotami (Demel) 4Konieczność upodmiotowienia U (Zuchora) 5Konieczność kształtowania motywacji do działalności sportowo-rekreacyjnej (Wolańska) 6Nadmierna tendencja do form sportowych (Trześniowski) Propozycje modernizacji Pierwszą propozycję modernizacji, której autorem był Demel - stanowiły treści programowe i zaproponowano, aby scalić w jeden blok przedmiotowy: lekcje wf, pozalekcyjne formy wf, działalność szkolnej służby zdrowia, oświatę zdrowotną w szkole, lekcje higieny i nauki o człowieku. Inną wersję programową, która jest wyrazem poszukiwania szans na unowocześnienie wychowania fizycznego zaproponował Jaworski a) część pierwszą (obowiązkową) – mającą zapewnić podstawy wiedzy z zakresu kultury zdrowotnej i fizycznej b) część drugą (do wyboru)stanowił ją program aktywności ruchowej, na który składały się treści różnych dyscyplin sportowych. Kolejną propozycję przedstawił Zuchora, który postulował, aby elementami programów uczynić gry i zabawy, wych zdrowotne, rekreację, turystykę, sport

GILEWICZ Funkcja aktywności fiz stymulatywna zabiegi, które pobudzają rozwój całego organizmu. Cel:wszechstronność, optimum bodźców adaptacyjna przystosowanie do środ. Biogeograficznego do życia w danej społeczno, warunków które tworzy cywilizacja,także do obowiązków zawodowych i wzorów zach. Ruchowych kompensacyjna potrzeba skierowania procesów wynikających z nasilonej stymulacji i adaptacji na tor prawidłowy korektywna naprawcza,działania mają charakter leczniczy komponenty spr fiz wytrzym krążeniowo-oddech, skład ciała, gibkość, siła mięśniowa, wytrzymałość mięśn proces przebieg regularnie następujących po sobie zjawisk, pozostających między sobą w określonym związku przyczynowym Aktywność fizyczną uznano za podstawowy element Zdrowego stylu życia sposób na dobre samopoczucie i czerpanie radości z życia szanse na prawidłowy rozwój w dzieciństwie i przedłużenie aktywnego niezależnego życia w starości Zapobiegania chorobom w tym zwłaszcza układu krążenia które są główna przyczyną przedwczesnej niepełnosprawności i zgonów obniżona aktywność fizyczna jest jednym z głównych czynników ryzyka miażdżycy i chorób krążenia Radzenia sobie ze stresami których w nadmiarze dostarcza współcześnie codzienne życie Terapii wielu zaburzeń i chorób Hipodynamia prowadzi do 1atrofii mięśni 2atrofii tkanek i narządów 3osteoporozy 4obniżenia przemiany materii 5zwiększenia wydalania wapnia, fosforu, potasu, sodu, azotu i ujemnego bilansu wapniowego 6zmiany objętości płynów ustrojowych 7zmniejszenia odporności swoistej i odporności nieswoistej ustroju 8spadku wydolności fizycznej 9wzrost częstości skurczów serca w spoczynku i po wysiłku Hiperdynamia prowadzi do wyraźnego obniżenia odporności ustroju i tym samym przyczynia się do łatwego zapadania na różne schorzenia, a zwłaszcza choroby infekcyjne. Zjawisko tzw. przetrenowania objawy subiektywne to: pogorszenie samopoczucia, ogólne rozdrażnienie, stany apatii, bezsenność, osłabienie apetytu. Objawy obiektywne to: zaniżona sprawność i wydolność fizyczna, wydłużenie czasu reakcji, spadku ciężaru ciała Kształtowanie postaw prosomatycznych wiążą się z wych w kul fiz, a więc z tymi dyspozycjami, w realizacji których wychowania fiz bezpośrednio żadna inna dziedzina wych nie jest w stanie zastąpić Postaw prospołecznych wywołanie zmian w sferze osobistego poglądu na świat, tworzenia postaw społecznego zaangażowania,wyrabiania szacunku dla innych, kształtowania wrażliwości na wartości moralne, budzenia poczucia sprawiedliwości, uczciwości,obowiązkowości,kolezenskosci