Terapia środkami farmaceutycznymi skupia się na:
Ograniczeniu dolegliwości bólowych
Przyśpieszeniu wygojenia wrzodu
Unikanie powikłań
INHIBITORY POMPY PROTONOWEJ (IPP)
Blokada pompy protonowej pozwala prawie całkowicie ograniczyć sekrecie kwasu solnego. IPP są lekami pierwszego wyboru w terapii wrzodu trawiennego i refleksowego zapalenia przełyku. Wszystkie stosowane substancje są pochodnymi BENZIMIDAZOLU
OMEPRAZOL (Omeprazol-Egis, Polprazol, Helicid)
ESOMEPRAZOL (Nexium)
LANZOPRAZOL (Lanzul)
PANTOPRAZOL (Controloc)
RABEPRAZOL (Pariet)
Wyżej wymienione leki są pro lekami, które w kwaśnym środowisku zmieniają się najpierw w odpowiednio aktywne sulfonamidy
Są one stosowane w leczeniu
Choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
Zespołu Zollingera-Ellisona
Owrzodzeń i erozji w refleksowym zapaleniu przełyku
Profilaktyce nawrotów choroby wrzodowej
Znajdują zastosowanie w długotrwałej terapii
Potencjalne niebezpieczeństwo (powikłania, dzialania niepożądane):
Dolegliwości żołądkowo-jelitowe
Zawroty i bóle głowy
Wzrost stężenia enzymów wątrobowych
Zmiany na skórze
Ciężkie uszkodzenia wzroku prowadzące do obustronnej ślepoty
Przeciwwskazania:
Ciężkie uszkodzenia funkcji wątroby
Interakcje:
Diazepam
Warfaryna
Fenytoina
Inne leki ulegające biotransformacji w drodze utleniania
IPP zmniejszają resorpcję witaminy B12 i ketokonazolu oraz zwiększaja resorpcję digoksyny
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE (blokery H2, Antagoniści receptorów H2)
Blokują konkurencyjnie receptory histaminowe H2 w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Dzięki temu hamują podstawowa i stymulowaną przez histaminę sekrecję kwasów żołądkowych. Ponadto zmniejszają wydzielanie kwasu solnego pobudzane przez nerw błędny.
Leki o działaniu antagonistycznym receptora H2:
CYMETYDYNA (Cimetidine, Altramet)
RANITYDYNA (Zantac, Ranitidina, Ranci)
FAMOTYDYNA (Famogast)
NIZATYDYNA ( Nizax, Nizaxid, Gastrax)
Eliminują one objawy u pacjentów z chorobą wrzodowa a oraz przyśpieszają gojenie owrzodzeń
Antagoniści receptora H2 działają słabiej niż IPP dlatego są lekami drugiego wyboru
Blokery H2 wykorzystuje się również w profilaktyce (wrzodu stresowego) i zapobieganiu choroby wrzodowej.
Po zażyciu CYMETYDYNY może dojść do:
Zaburzenia potencji
Oligospermii
Ginekomastii
U starszych osób a także chorych z upośledzoną funkcją wątroby i nerek obserwowano tez stany splatania oraz halucynacje.
Podczas ciążu i laktacji leki przeciwhistaminowe wskazane SA w wyjątkowych sytuacjach
Interakcje:
Benzodiazepiny
Pośrednio antykoagulanty 9 z wyjątkiem fenprokumonu)
Lidokaina
Fenytoina
Teofilina
Nasilenie działań niepożądanych trój cyklicznych leków przeciwdepresyjnych
LEKI ZOBOJĘTNIAJĄCE
Neutarlizują lub wiążą kwas solny w żołądku
Leki powinny być zażywane 1-3 godziny po posiłku a także przed snem. Nie powinny być stosowane równocześnie z innymi lekami.
TLENEK MAGNEZU
U chorych z upośledzona funkcja nerek występuje niebezpieczeństwo hipermagnezemii. Przez efekt osmotyczny działają również przeczyszczająco
WODOROTLENEK GLINU
Oprócz działania zobojętniającego znajduje także zastosowanie w niewydolności nerek w celu obniżenia podwyższonego stężenia fosforanów we krwi
U pacjentów z prawidłową funkcja nerek podczas dłuższego stosowania powstaje niebezpieczeństwo hipofosfatemii, a w jej następstwie nadczynności przytarczycy i i osteomalacji
SUKRALFAT (Jego składnikami sa Glin i sacharoza)
Działania niepożądane:
Zaparcia
Przeciwwskazania:
Pacjenci z silnie upośledzoną funkcją nerek
Interakcje:
Zmniejszona resorpcja Tetracyklin
POCHODNE PROSTAGLANDYNY E (MIZOPROSTOL)
Jest pro lekiem szybko wchłanianym. Okres półtrwania w osoczu 20-40min.
Sprzyja czynnikom protekcyjnym i wpływa na receptory Prostaglandyn w kom. Okładzinowych, hamując tym samym wydzielanie kwasu solnego.
Poza leczeniem choroby wrzodowej stosuje się go u pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka w profilaktyce choroby wrzodowej jako lek towarzyszący podczas stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Działania niepożądane:
Biegunka
Bóle brzucha złe samopoczucie
Bóle głowy
Oszołomienie
Nasilone bóle menstruacyjne
Przeciwwskazania:
Kobiety w ciąży (skurcze macicy i poronienia)
Osoby z chorobami zapalnymi jelit
PARASYMPATYKOLITYKI
Hamują wydzielanie kwasu solnego i pepsynogenu poprzez konkurencyjna blokadę receptorów muskarynowych.
ATROPINA
PIRENZEPINA
Rzadko stosowane
ZWIĄZKI BIZMUTU
Wycofano je z użycia
Działaja ochronnie na błonę śluzową żołądka oraz wiążą kwasy żółciowe. Ponadto działają bakteriobójczo w stosunku do H.pylori.
Czas trwania terapii wynosi 408tyg z zachowanie 12 tygodniowej przerwy.
Działania niepożądane
Złe samopoczucie
Wymioty
Przeciwwskazania
Niewydolność nerek
Ciąża i laktacja
Interakcje
Tetracykliny są słabiej wchłaniane
ERADYKACJA HELICOBACTER PYLORI
O Eradykacji mówimy gdy po zakończeniu terapii nie wykazujemy w żołądku H.pylori przez co najmniej 4 tygodnie.
Środkiem pierwszego wyboru jest kombinacja:
INHIBIOTRA POMPY PROTEINOWEJ
AMOKSYCYLINY
KLARYTROMYCYNY
Metronidazol jest mniej skuteczny niż klarytromycyna
Rezerwowym schematem leczenia pozostaje leczenie 4 składnikami. Do wyżej wymienionych leków dodaje się jeszcze SOLE BIZMUTU
Zapalenie żołądka typu A
Środki zakwaszające np. Kwas Solny lub kwas cytrynowy
Zapalenie żołądka typu B
Należy przeprowadzić eradykację H.pylori.
Zapalenie żołądka typu C
Substancje ochraniające błonę śluzową żołądka np. IPP lub antagoniści receptorów H2
W zapaleniu żołądka zależnym od refluksu żółciowego zaleca się stosowanie leków pro kinetycznych i dodatkowo substancji wiążących kwasy żółciowe np. Leki zobojętniające
WRZODZEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO
AMINOSALICYLANY
Leczenie ostrych rzutów Colitis ulcerosa i profilaktyka
KWAS 5-AMINOSALICYLOWY (Mesalazyna, Salofalk)
Mechanizm działania Mesalazyny:
Hamowanie syntezy leukotrienów
SULFALAZYNA (Sulfalazin) gorsze wchłanianie
OLSALAZYNA (Dipentum) gorsze wchłanianie
Dzialania niepożądane Masalazyny i Olsalazyny
Biegunki
Bóle i zawroty głowy
Wzrost stężenia transaminaz w osoczu
Reakcje nadwrażliwości
Oligospermia oraz agranulocytoza SULFALAZYNA
GLUKOKORTYKOSTEROIDY
PREDNIZON (pianka Coliofam)
BUDEZONID (Entokort rek tal- wlewy, Budenofalk- doustnie)
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
Stosuje się w istocie te same leki co powyżej
Środkiem pierwszego rzutu jest MESALAZYNA, a drugiego METRONIDAZOL, który ma pozytywne działanie szczególnie w leczeniu przetok około odbytniczych
Ponadto w leczeniu zaostrzeń przewlekłych zapalnych chorób jelit zastosowanie znajdują leki IMMUNOSUPRESYJNE np. AZATIOPRYNA (Imuran) Ich działanie jest wolniejsze niż glukokortykosteroidów
Jeżeli dominującym objawem są zaparcia można spróbować leczenia środkami balastowymi
SELEKTYWNI ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW 5-HT3 - ONDASETRON
CZĘŚCIOWI ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW 5-HT4- TEGASEROD
LEKI PRZECZYSZCZJĄCE
Przyśpieszają wydalanie stolca
Przez pęcznienie pod wpływem wody ( ŚRODKI PĘCZNIEJĄCE)
Przez osmotyczną retencję wody ( ŚRODKI OSMOTYCZNIE CZYNNE)
Przez hamowanie resorpcji Na+ oraz wody ze światła jelita
Przez wzrost sekrecji wody do światła jelita
Środki działające poślizgowo, które ułatwiają defekcję
Leki pobudzające odruch defekcji (środki drażniące
Wskazania:
W celu wypróżnienia( oczyszczenia jelita przed badaniem RTG lub zabiegami operacyjnymi)
W celu ułatwienia (bolesnej) defekcji (np. w następstwie szczeliny odbytu)
W przewlekłej terapii opioidami
Działania niepożądane
Zaburzenia elektrolitowe, utrata potasu ( wyjatek srodki pęczniejące)
ŚRODKI PĘCZNIEJĄCE
Siemię lniane
Nasiona indyjskiej babki jajowatej (Angiocur)
Otręby pszenicy
Bazoryna
Nierozpuszczalna w wodzie mieszanina polisacharydów rośliny Traganta ( razem z innymi środkami zawartmi w preparacie NORMOLOC)
Należy zwrócić uwagę na wystarczajaca ilość wypijanych płynów
Łączy je się często z innymi środkami przeczyszczającymi
LEKI PRZECZYSZCZAJĄCE OSMOTYCZNIE CZYNNE
Niebezpieczensto wystapienia odwodnienia
Leki przeczyszczające w postaci soli
Siarczan magnezu
Siarczan sodu
Fosforany
Cytryniany
Najczęściej stosuje się sól emską i glauberską w ilości 10-20g w postaci roztworów izotonicznych
Podczas dłuższego stosowania może dojść do retencji wody w organizmie i rozwinąć się nadciśnienie tętnicze
Po podaniu leków zawierających jony magnezu należy liczyć się szczególnie u chorych z niewydolnością nerek, z osłabioną siłą mięśniową, zaburzeniem odruchów oraz ze spadkiem ciśnienia tętniczego, które są spowodowane niewystarczającym wydalaniem jonów tego pierwiastko
Alkohole cukrowe i cukry
Mannitol
Sorbitol
Laktitol
Laktoza
Laktuloza
Polietylenoglikol 4000 (Forlax)
Macrogol w postaci proszku wiąże spozywana razem z nim wodę i transportuje ją do jelita grubego. Następnie w jelicie zwiększa się ciśnienie osmotyczne i woda jest dodatkowo wydzielana do swiatła jelita.
ŚRODKI PRZECZYSZCZAJACE HAMUJĄCE RESORPCJĘ I ODWADNIAJĄCE
Mechanizm działania
Hamują resorpcję jonów sodu i wody przez blokadę ATP-azy zależnej od jonów sodu i potasu (działanie antyresorpcyjne)
Olej Rycynowy
Efekt przeczyszczający jest pewny i wolny od działań niepożądanych. Stosuje się go głównie w leczeniu ostrych zaparć
Glikozydy antrachinowe (aloes, kora kruszyny, owoc szakłaku pospolitego, liście strączyńca wąskolistnego, rabarbaru i inne)
W okresie ciąży należy wystrzegać się ich przyjmowania
Syntetyczne środki przeczyszczające z grupy di fenoli
Bisakodyl – działanie następuje po 6-10 godzinach, a po podaniu doodbytniczym po 30-60 minutach
Pikosiarczan sodu- Początek działania po 4-6 godzinach
Środki działające poślizgowo
Zawieraja dokusat sodu który działa na pow stolca powodujące jego zmiękczenie oraz ułatwienie przesuwania się tresci kałowej w jelicie
Substancje działające na odruch defekcji
Wielowartosciowe alkohole
Glicerol
Sorbitol
Środki działające osmotycznie
Postać czopków lub wlewek odbytniczych
Poleca się szczególnie u noworodków i małych dzieci