Wielka Brytania
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
Leży w zachodniej europie nad Oceanem Atlantyckim i Morzem Północnym. Wielka Brytania jest państwem unitarnym, w skład którego wchodzą cztery części składowe: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania, Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia.
ANGLIA to królestwo ze stolicą w Londynie, administracyjnie podzielone na 9 regionów, 46 hrabstw.
SZKOCJA również jest królestwem, jej stolicą jest Edynburg, administracyjnie podzielona na 12 regionów, 32 hrabstw.
WALIA to księstwo ze stolicą w Cardiff, podział administracyjny to 3 miasta, 9 hrabstw, 10 hrabstw miejskich.
IRLANDIA PÓŁNOCNA jest prowincją, ze stolica w Belfaście, podzielona na 26 dystryktów.
W skład Zjednoczonego Królestwa jeszcze wchodzą: wyspy Guernsey, Jersey i Wyspa Man, posiadają odrębny status dependencji(forma zależności terytoriów formalnie nie będących terytoriami zależnymi, ale de facto jej podległych) Korony brytyjskiej. Terytoriami zależnymi od Zjednoczonego Królestwa są: Gibraltar, Anguilla, Bermudy, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Falklandy, Georgia Południowa i Sandwich Południowy, Kajmany, Montserrat, Turks i Caicos, Św. Helena, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego i Pitcairn.
Gospodarka
Jedno z najlepiej rozwiniętych państw świata. Eksploatacja węgla kamiennego, ropy naftowej (brytyjsko-holenderski koncern Royal Dutch Shell), gazu ziemnego. Przemysł chemiczny (petrochemia, nawozy sztuczne), lotniczy, kosmiczny, elektrotechniczny, elektroniczny, metalurgiczny, metalowy, stoczniowy, włókienniczy, spożywczy, odzieżowy, skórzany. Duża koncentracja kapitału. Bank Anglii (od 1694), 4 wielkie banki prywatne.
Użytki rolne stanowią 72,3% powierzchni. Uprawia się: pszenicę, jęczmień, owies, buraki cukrowe, ziemniaki, chmiel (3 miejsce w Europie). Hodowla bydła, trzody chlewnej, owiec, drobiu. Silnie rozwinięte rybołówstwo, transport morski i lotniczy. Liczne porty morskie i promowe oraz międzynarodowe porty lotnicze. Od 1994 Eurotunel pod Kanałem La Manche.
USTRÓJ WIELKIEJ BRYTANII
Wielka Brytania nie posiada konstytucji, w tym sensie, że nie posiada jednolitego stanowionego aktu normatywnego, o najwyższej mocy prawnej. W Zjednoczonym Królestwie pod pojęciem konstytucji rozumie się całość norm prawnych i zwyczajów, określających podstawy ustroju państwa, zasady działań władz państwowych oraz relacji pomiędzy nimi. Do aktów prawa pisanego, uznanego za historyczne podstawy ustroju państwa należą:
- WIELKA KARTA SWOBÓD (1215 r.),
- PETYCJA PRAWA (1626 r.),
- HABEAS CORPUS ACT (1670 r.),
- BILL O PRAWACH (1689 r.),
- USTAWA SUKCESYJNA (1701 r.)
Natomiast obecnie struktura organów państwowych regulowana jest poprzez wiele aktów prawnych, m.in.:
- USTAWA O PARLAMENCIE (1911 r., zmieniona w 1949 r.),
- USTAWA O I IZBIE LORDÓW (1958 r., 1963 r., 1999 r.),
- USTAWA O MINISTRACH KORONY ( 1937 r., 1964r., 1975 r.)
- USTAWY O UNII ZE SZKOCJĄ Z 1707 r., IRLANDIĄ Z 1800 r,. O USTROJU IRALANDII Z 1920 r. (zmieniona w 1922 r. ustawą o wolnym Państwie Irlandzkim), z WALIĄ z 1536 r.
Kwestie ustroju w Wielkiej Brytanii regulowane są nie tylko poprzez prawo spisane, lecz także poprzez prawo precedensowe oraz tzw. konwenanse konstytucyjne czyli niepisane zwyczaje (common law), określające sposób zachowania się władz w określonych sytuacjach. Zostały one wykształtowane na drodze zwyczajów, ewolucji. Wynikają one z precedensów konstytucyjnych(to jednorazowe rozstrzygnięcia związanych ze stosowaniem konstytucji). I choć stanowią trwale reguły postępowania, nie są one regułami prawa w ścisłym znaczeniu.
PRAWO PRECEDENSOWE jest tworzone poprzez orzecznictwo sądów dotyczące konkretnych spraw rozstrzyganych na gruncie przepisów prawa powszechnego jak i prawa stanowionego. W taki oto sposób powstają precedensy – rozstrzygnięcia wiążące sądy w orzekaniu w sprawach podobnych.
Kolejnym źródłem prawa w Wielkiej Brytanii są dzieła, traktaty i podręczniki prawnicze – normy w nich zawarte traktowane są jako nakazy i dyrektywy interpretacyjne w procesie wykładni i stosowania prawa.
Zasady konstytucyjne:
Zasada rządów prawa: w ocenie sądów stanowisko wszystkich podmiotów (obywateli, korporacji prywatnych i publicznych, Korony) jest takie samo. Wszystkie te podmioty publiczne są związane w swej działalności prawem i poddane kontroli i ocenie sądów powszechnych.
Zasada podziału władzy: istnienie odrębnych organów władzy: ustawodawczej(parlamentu), wykonawczej(rząd) i sadowniczej (sądy). Brak tu jednak odrębności funkcjonalnej (możliwość wykonywania pewnej części określonej funkcji państwowej przez inny organ władzy) oraz odrębności personalnej (możliwość zajmowania przez tą samą osobę stanowisk w dwóch lub trzech władzach).
Zasada zwierzchnictwa parlamentu (supremacji/suwerenności):
ograniczenie roli monarchy i Izby Lordów w procesie stanowienia prawa, parlament dowolnie kształtuje system prawa. Inny organ nie może podważać roli parlamentu i ogłaszać ustaw za nieważne (choć sądy mogą odmówić ich stosowania). To parlament jest najważniejszym źródłem władzy w systemie organów państwowych.
Władza ustawodawcza – parlament
Parlament ma strukturę bikamerlaną, składa się z :
-Izby Gmin(659 deputowanych)
* wybory przeprowadzane tylko do Izby Gmin, w okręgach jednomandatowych
* brak określonej kadencji, maksymalnie 5 lat,
* na przedłużenie kadencji Izby Gmin potrzebna jest obligatoryjna zgoda Izby Lordów,
* rozwiązanie parlamentu i ogłoszenie wyborów: formalnie: panujący poprzez proklamacje
praktycznie: decyduje premier
*funkcjonowanie w systemie sesyjnym (sesja otwierana przez monarchę, który podaje przyczyny zwołania sesji oraz program działań rządu – coś jak expose premiera, sesję kończy tzw. prorogacja, odczytane przez Lorda Kanclerza, w którym królowa wydaje zgodę na ustawy uchwalone przez izby, podaje datę następnej sesji oraz ją kończy:)
*w parlamencie obowiązuje zasada dyskontynuacji prac ustawodawczych – projekt ustawy nie zaakceptowany podczas danej sesji musi być wniesiony ponownie podczas następnej sesji,
* kworum to 40 posłów,
*obradom towarzyszy speaker (wymóg bezstronności i neutralności politycznej, nie bierze udziału w głosowaniach), dokonuje on wykładni zasad procedury parlamentarnej, decyduje o kolejności udzielania głosu,
*spiker decyduje o tym, czy dany projekt ustawy ma charakter finansowy (wówczas nie głosuje Izba Lordów),
*ogłoszone decyzje speakera mają charakter precedensu,
*Izba Gmin zasiadają dwie partie – rządząca i opozycyjna (co wynika z dwupartyjnego sytemu wyborczego),
*deputowani partii opozycyjnej stanowią tzw. gabinet cieni,
*obie partie posiadają rzecznika dyscypliny partyjnej, tzw. whipa - przestrzeganie porządku obrad, dyscypliny partyjnej, whip partii rządzącej jest odpowiedzialny przed premiera i liderem Izby Gmin
* Lider Izby Gmin – członek gabinetu, zadanie to nadzorowanie realizacji rządowego programu prac ustawodawczych.
*w Izbie gmin obecni są reprezentanci 3 frakcji
Konserwatystów
Laburzystów
Liberałów
Frakcja, która zdobyła większość w wyborach formuje Rząd Jej królewskiej Mości i lider tej partii zostaje premierem zaś lider partii opozycyjnej tworzy gabinet cieni.
Wewnętrznymi organami Izby Gmin są komisje:
Komisja Całej Izby - cała Izba Gmin przekształcona na wniosek członka izby w quasi-komisję. Funkcje: rozpatrywanie projektów ważnych ustaw, np. dot. ustroju państwa czy projektów ustaw pilnych i niekontrowersyjnych.
Komisje Stałe lub Podstawowe – rozpatrują wszystkie ustawy poza ustawami podatkowymi i budżetowymi. Kompetencje tej komisji nie są stałe, to speaker decyduje o rozpatrywaniu określonego projektu ustawy.
Komisje Specjalne – działają jako komisje resortowe, powoływane w celu zajęcia się określoną sprawą. Komisja taka liczy do 15 osób. Posiadają możliwość prowadzenia czynności śledczych, np. wzywania świadków.
Komisje Wspólne – tworzone przez taką samą liczbę członków obu Izb; to połączenie dwóch komisji specjalnych. Każda z Izb powołuje swoją komisję i każda z komisji zdaje sprawozdanie przed swoją Izbą. Komisje Wspólne zajmują się szczególnymi przypadkami, określonym projektem ustawy. Powoływane są w trakcie każdej sesji.
Komisje Projektów Ustaw Prywatnych – skład i działanie tych komisji zależy od charakteru projektu, czyli od tego, czy został wniesiony sprzeciw wobec danego projektu czy tez nie. Jeśli tak, wówczas postępowanie przypomina proces (konfrontacja stron ) i rozpatruje to komisja złożona z 4 deputowanych. Jednak gdy nie ma sprzeciwu wobec rozpatrywanego projektu, wówczas komisja złożona z 4 deputowanych, kierowana jest przez przewodniczącego komisji budżetowej.
Ustawodawcza funkcja Izby Gmin:
Trzy typy projektów ustaw wnoszonych do parlamentu:
Ustawy publiczne: dotyczą spraw o znaczeniu ogólnym,
Ustawy prywatne: mogą je wnosić obywatele, zarząd korporacji i przedsiębiorstw, władze samorządowe. Dotyczą interesów indywidualnych.
Ustawy mieszane: odnoszą się do lokalnych spraw, maja charakter ogólnonarodowy.
Inicjatywa Ustawodawcza i Proces Legislacyjny w Izbie Gmin oraz Izbie Lordów:
Prawo inicjatywy posiadają jedynie członkowie parlamentu. Projekt ustawy wniesiony przez członka danej izby będzie rozpatrywany na sesji danej izby.
Etapy Procesu legislacyjnego:
Inicjatywa ustawodawcza (zgłoszenie projektu ustawy)
Pierwsze czytanie
Drugie czytanie
Skierowanie projektu pod obrady komisji
Rozpatrzenie przez izbę sprawozdania komisji
Trzecie czytanie
Głosowanie nad projektem w drugiej izbie
Promulgacja ustawy przez monarchę.
Kontrolna funkcja Izby Gmin:
Mowa tronowa i dyskusja nad polityka rządu
Debata budżetowa,
Dyskusja na wnioskiem wyrażającym poparcie dla polityki rządu w określonej dziedzinie,
Kontrola aktów normatywnych utworzonych przez organy wykonawcze,
Zajmowanie się sprawozdaniami rządu z realizacji wydatków publicznych,
Ma uprawnienia komisji specjalnych, tzn.: może przesłuchiwać świadków, żądać okazania dokumentów, zasięgania opinii z różnych źródeł (stowarzyszenia obywatelskie), zadać wyjaśnień poszczególnych ministerstw, zlecanie opracowania ekspertyz
Przekształcenie Izby Gmin w Komisje Całej Izby
Każdy deputowany może postawić dwa zapytania na piśmie dziennie ( odpowiedz do 2 tygodni)
Funkcja kontrolna pozycji nie przynosi skutków prawnych (rząd nie upadnie gdyż ma większość), jedynie polityczne – zwrócenie uwagi na dana kwestię przez opinie publiczną.
Urzędy Ściśle powiązane z Izba Gmin:
Urząd Kontrolera i Audytora Generalnego- kieruje Krajowym Urzędem Kontroli Finansów Państwa. Sprawdza, potwierdza i przestawia parlamentowi informacje na temat tego jak dysponują pieniędzmi deputowani.
Urząd Parlamentarnego Komisarza ds. Administracji – kontroluje urzędy administracji publicznej w wyniku wniesionej skargi przez obywatela.
Izba Lordów:
3 ustawy o Izbie Lordów;
- w Izbie może zasiadać kategoria lordów mianowanych dożywotnio przez monarchę w nieograniczonej liczbie oraz pozwolenie dla kobiet na zasiadanie w Izbie (1958 r.),
- wprowadzenie możliwości zrzeczenia się tytułu lorda, co powodowało nabycie biernego i czynnego prawa wyborczego (1963 r.),
- likwidacja automatycznego łączenia parostwa(posiadania tytułu arystokratycznego) z zasiadaniem w Izbie Lordów
Zróżnicowany skład Izby Lordów (zasiadają lordowie duchowni<26 biskupów i arcybiskupów kościoła anglikańskiego> i świeccy <lordowie dziedziczni-800 osób, dożywotnio mianowani-500 osób, lordowie prawa-21 lordów działających jako Najwyższy Trybunał Konstytucyjny >),
Tytuły szlacheckie nadaje monarcha
Funkcje przewodniczącego pełni Lord Kanclerz (ktoś w rodzaju europejskiego ministra sprawiedliwości)
Nie jest organem kadencyjnym, zbiera się na sesjach w terminach określonych w proklamacji królewskiej,
Kworum Izby Lordów stanowi Trzech Lordów (gdyby nad projektem głosowało mniej niż 30 lordów wtedy uchwała staje się przedmiotem kolejnego posiedzenia),
Skład Izby Lordów to głownie konserwatyści,
Na czele frakcji partii rządzącej stoi Lord Strażnik Wielkiej Pieczęci.
Komisje w Izbie Lordów:
Komisja Projektów Ustaw Publicznych
Komisje dla Projektów Ustaw Oprotestowanych
Cala Izba Lordów może pełnić rolę komisji,
Komisja ds. Wspólnot Europejskich
Funkcja Ustawodawcza Izby Lordów:
Musi wyrazić bezwzględną zgodę na uchwalenie ustawy o przedłużeniu kadencji I G
Weto zawieszające do ustaw przyjmowanych przez I G (opóźnia prace nie dłużej niż na rok)
Wydaje opinie na temat projektów nadesłanych z I G i innych ośrodków władzy
Odciąża I G tzn. zajmuje się takimi ustawami które są skomplikowane lub maja charakter techniczny a nie będące jednocześnie źródłami sporów w parlamencie,
Poprawianie ustawodawstwa
Przy udziale I G może badać dzięki specjalnej procedurze projekty ustaw prywatnych i europejskich.
Funkcja Sądownicza Izby Lordów:
Kompetencje sądownicze posiadają Lordowie Prawa pod przewodnictwem Lorda Kanclerza jako Najwyższy Trybunał Apelacyjny
Rozpatrują sprawy cywilne dla całego Zjednoczonego Królestwa
Rozpatrują sprawy Karne dla Anglii, Walii i Irlandii Północnej
Ma uprawnienia do podjęcia impeachmentu.
Głowa państwa
Wielka Brytania jest monarchią konstytucyjną, o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów, na czele państwa stoi dziedziczny monarcha. Od 1952 roku urząd ten sprawuje królowa Elżbieta Aleksandra Maria z dynastii windsorskiej(hanowerskiej). W ciągu historii coraz bardziej ograniczano władzę monarchy na rzecz parlamentu. Panujący symbolizuje jedność państwa oraz jest zwierzchnikiem anglikańskiego Kościoła Anglii.
Monarcha obejmuje władzę poprzez dziedziczenie, ta kwestia regulowana jest przez Ustawę Sukcesyjną z 1701 r. Mowa jest w niej o konieczności, by monarcha należał do kościoła anglikańskiego i by jego współmałżonek nie był katolikiem. Ogranicza ona również władzę królewską.
Jednak faktyczne sprawowanie władzy przez królową sprowadza się do 3 praw:
- prawa, aby się jej radzono,
- prawa do zachęcania,
- prawa do ostrzegania.
W związku z istnieniem tych praw wynikają obowiązki ministrów, takie jak:
- powiadamianie królowej o ważniejszych zamierzeniach rządu i zasięgania jej opinii,
- szczerość wobec panującego.
W Wielkiej Brytanii przyjęto dwie zasady dotyczące głowy państwa:
Król nie może czynić źle,
Król nie może działać sam.
Monarcha brytyjski nie ponosi żadnej odpowiedzialności (politycznej i konstytucyjnej). W związku z tym właściwy minister musi kontrasygnować akty woli królewskiej.
Natomiast w sferze prywatnej monarcha ponosi odpowiedzialność - ma bardzo szeroki immunitet, jednak inne osoby mogą wystąpić przeciwko niemu na drodze petycji skierowanej do sądów, by zgodziły się one rozpatrzeć pozew przeciwko panującemu.
Kompetencje głowy państwa:
-zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu;
-powoływanie i odwoływanie premiera i członków rządu;
-nadawanie tytułów arystokratycznych;
-mianowanie dostojników kościelnych;
-nadawanie orderów i odznaczeń;
-stosowanie prawa łaski;
-promulgacja ustaw;
-zawieranie i wypowiadanie traktatów;
-nawiązywanie i zrywanie stosunków międzynarodowych
-posiada prawo Veta absolutnego.
Rząd:
Rozgraniczenie dwu pojęć: rządu i gabinetu.
Najszersze znaczenie terminu rząd: KORONA (władza wykonawcza), czyli przywileje i uprawnienia zwierzchnie. Fizycznie Koronę uosabia monarcha lub słudzy Korony za pomocą których sprawuje władzę. Innymi słowy, Korona to cały aparat administracji państwowej opłacanej ze skarbu państwa.
Węższe znaczenie terminu rząd: SŁUDZY KORONY – ministrowie, wiceministrowie, ministrowie niższej rangi – administracja publiczna szczebla ministerialnego. Liczy ok. 100 osób. Raczej nigdy nie zbiera się w pełnym składzie, nie jest organem kolegialnym. Aby utworzyć stanowisko ministerialne konieczne jest jedynie zarządzenie monarchy a nie utworzenie ustawy.
Najwęższe znaczenie terminu rząd: GABINET – kierownicze, kolegialne ciało liczące zwykle ok. 20 członków, premier, ministrowie kierujący ministerstwami i kilku członków rządu bez teki.
Premierem, którego powołuje monarcha (z racji, że nie posiada dorady jego decyzja nie wymaga kontrasygnaty) zostaje przywódca partii która wygrała wybory do Izby Gmin, na jego wniosek monarcha mianuje ministrów. Wszyscy członkowie gabinetu pochodzą spośród członków Parlamentu, chociaż premier i ministrowie ponoszą odpowiedzialność polityczną przed I G to pozycja gabinetu jest bardzo silna.
Premier odpowiada ze realizacje polityki gabinetu i nadzoruje działalność resortów. Będąc szefem rządu jest też głównym doradcą królowej oraz formalnie liderem I G. nominuje ministrów i minuje urzędników cywilnej administracji państwowej, ambasadorów, sędziów, biskupów, ma prawa rozwiązania parlamentu i rządu, swobodnie dokonuje zmian w składzie rządu.
Rząd premiera Wielkiej Brytanii, Gordona Browna, zaprezentowany 28 czerwca 2007 roku.
Po zapowiedzianej dymisji rządu i premiera Tony'ego Blaira 27 czerwca 2007 roku, królowa Elżbieta II powierzyła funkcję kierowania rządem automatycznie nowemu liderowi brytyjskiej Partii Pracy - Gordonowi Brownowi, który w rządzie Blaira sprawował stanowisko kanclerza skarbu. 28 czerwca 2007 roku, premier przedstawił skład swojego gabinetu.
Wymiar sprawiedliwości
Wymiar sprawiedliwości należy do sądów, struktura sadownictwa jest złożona zróżnicowana. Istnieje odrębny system sądowniczy i prawny w Anglii wraz z Walią i odrębny w Szkocji. Do centralnych organów sądownictwa w Anglii i Walii należy:
Wysoki Trybunał („High Court”)
Wysoki Trybunał ma siedzibę w Londynie, choć sprawy mogą być rozpoznawane w innych miejscach Anglii i Walii. Wysoki Trybunał może rozpatrywać prawie wszystkie sprawy cywilne, choć w praktyce zajmuje się głównie sprawami bardziej złożonymi i o większym ciężarze gatunkowym. Jest podzielony na trzy wydziały(kanclerskiego, Ławy Królewskiej, rodzinnego), odpowiadające niektórym z dawnych sądów, które zastąpił w dziewiętnastym wieku.
Jest największym z trzech Wydziałów i zajmuje się szerokim zakresem spraw cywilnych, w tym powództwami o odszkodowanie wynikającymi z niedotrzymania umów oraz czynów niedozwolonych, sprawami o zniesławienie, sporami o charakterze handlowym oraz sprawami z zakresu prawa morskiego (sprawami cywilnymi związanymi z okrętami, np. zderzenie, uszkodzenie ładunku oraz ratunek).
Za pośrednictwem Sądu Administracyjnego Wysoki Trybunał pełni również funkcję nadzorczą nad licznymi sądami, trybunałami oraz organami i osobami prywatnymi pełniącymi funkcje publiczne (w tym ministrami rządowymi). Funkcja „kontroli sądowej” ma na celu zapewnienie, by decyzje podejmowane przez te organy lub osoby były podejmowane w sposób odpowiedni i zgodny z prawem i nie wykraczały poza zakres uprawnień nadanych im przez parlament.
Zajmuje się w szczególności sprawami majątkowymi, w tym zarządzaniem majątkiem osób zmarłych, interpretacją testamentów, niewypłacalnością oraz sporami dotyczącymi spółek kapitałowych i osobowych.
Zajmuje się sprawami rozwodowymi i małżeńskimi, sprawami dotyczącymi dzieci, np. przysposobieniem, testamentami bezspornymi oraz podziałem majątku osób, które zmarły bez pozostawienia testamentu.
Sąd Apelacyjny - Sąd Apelacyjny dzieli się na dwa Wydziały - Karny i Cywilny - i zwykle obraduje w Londynie. Wydział Karny, któremu przewodniczy Lord Naczelny Sędzia („Lord Chief Justice”), rozpoznaje odwołania od skazań i wyroków wniesione przez osoby, w stosunku do których Sąd Koronny wydał skazanie lub wyrok. Sąd może unieważnić lub utrzymać skazanie, bądź też zarządzić ponowny proces, a w przypadku odwołań od wyroków, zmienić wyrok (ale nie może wymierzyć wyższej kary). Jednakże po skierowaniu do Sądu Apelacyjnego przez prokuratora generalnego, sąd jest uprawniony do zwiększenia wymiaru kary, którą uważa za zbyt łagodną. Zwykle w Wydziale Karnym Sądu Apelacyjnego zasiada razem trzech sędziów, ale wydaje się tylko jeden wyrok.
Wydział Cywilny, któremu przewodniczy „Master of the Rolls”, rozpoznaje odwołania głównie od orzeczeń Wysokiego Trybunału oraz sądów okręgowych. W czasie takiego rozpoznania, sędziowie tego sądu mogą wydać dowolne orzeczenie, które, ich zdaniem, powinno było zostać wydane w sądzie niższej instancji. W niektórych przypadkach zarządza się ponowny proces. W Sądzie Apelacyjnym rzadko przesłuchuje się świadków. Orzeczenia opierają się zwykle na dokumentach, protokołach wcześniejszych rozpraw oraz argumentacji adwokatów występujących w imieniu stron. Zwykle w Sądzie Apelacyjnym zasiada razem trzech sędziów, każdy z nich może wydać wyrok, a orzeczenie sądu zapada większością głosów.
Sądy okręgowe („County Courts”)
Sądy okręgowe ustanowiono po raz pierwszy w połowie dziewiętnastego wieku; zajmują się one większością spraw cywilnych w Anglii i Walii. Mówiąc najprościej, mniej skomplikowane sprawy cywilne rozpoznają sądy okręgowe, natomiast bardziej złożone sprawy rozstrzyga Wysoki Trybunał.
Sąd Koronny („Crown Court”)
Sąd Koronny powstał w 1972 r. i zastąpił sesje sądowe w sprawach o nieruchomości oraz sesje kwartalne. Jest to sąd ogólnokrajowy obradujący w różnych ośrodkach w Anglii i Walii. Zajmuje się również poważnymi sprawami karnymi przekazanymi przez sądy pokoju. Sprawy rozpoznaje sędzia oraz ława przysięgłych złożona z 12 obywateli.
Sądy pokoju („Magistrates Courts”)
Sądy pokoju zajmują się głównie kwestiami karnymi i większość spraw o przestępstwa karne rozpoznawana jest w sądach pokoju. Sprawy dotyczące najpoważniejszych przestępstw kierowane są do rozpoznania do Sądu Koronnego. Sądy pokoju orzekają również w niektórych sprawach cywilnych, takich jak sprawy z zakresu prawa rodzinnego, sprawy o odzyskanie niektórych rodzajów należności, np. podatku lokalnego, oraz udzielanie licencji przedsiębiorstwom, np. punktom przyjmowania zakładów oraz koncesji na sprzedaż alkoholu pubom i restauracjom.
Sędziowie są mianowani przez monarchę, najwyższą instancję apelacyjną w sprawach cywilnych dla całego państwa, w sprawach karnych bez Szkocji stanowi Izba Lordów.
Partie polityczne
W Wielkiej Brytanii występuje dwupartyjny system. Przesłanki ustrojowe sprzyjają istnieniu takiego systemu (system większościowy + jednomandatowe okręgi wyborcze). Walka o władzę toczy się między socjaldemokratyczną Partią Pracy (Labour Party) oraz Partią Konserwatywną (The Conservative Party).
Pozostałe partie to:
Partia Liberalno-demokratyczna, Walijska Partia Narodowa, Szkocka Partia Narodowa, Partia Przymierza Irlandii Północnej, Partia Ulsterskich Unionistów, Demokratyczna partia Unionistów, Demokratyczna Lewica, Partia Zielonych, Front Narodowy.