Choroby przenoszone drogą płciową

1. Choroby przenoszone drogą płciową

Choroby przenoszone drogą kontaktów płciowych (tzw. STD – od Sexually-Transmitted Diseases) towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Dla podkreślenia drogi przenoszenia się tych chorób poprzez kontakty seksualne do niedawna jeszcze nadawano im nazwę "chorób wenerycznych" od imienia bogini miłości Wenus, w mitologii rzymskiej - Wenery. Do najczęściej spotykanych chorób przenoszonych drogą płciową należą:

Choroby bakteryjne:

kiła

rzeżączka

Choroby wirusowe:

AIDS

opryszczka genitaliów, opryszczka wargowa

WZW (HBV, HCV)

Choroby pasożytnicze

rzęsistkowica

świerzb

wszawica łonowa Ryc. Wirus HIV

1. AIDS

AIDS -angielskie Acquired Immune Deficiency Syndrome, czyli zespół nabytego niedoboru odporności. Przyczyną choroby są dwa typy wirusów HIV: HIV-1, odkryty w 1983 i HIV-2, odkryty w 1986. Różnią się budową, a także czasem wystąpienia objawów AIDS od zakażenia wirusem. W przypadku zakażenia wirusem HIV-2 czas ten jest dwukrotnie dłuższy i wynosi około 20 lat. W Polsce nie stwierdzono dotąd wirusa HIV-2.

AIDS stanowi problem globalny, wzrost zachorowań odnotowuje się na każdym kontynencie. Na całym świecie 38 milionów ludzi jest zarażonych HIV, codziennie zaraża się około 16 tysięcy osób. Największe ryzyko zakażenia występuje na obszarach Afryki Subsaharyjskiej i Karaibów. W niektórych państwach afrykańskich odsetek ludzi zakażonych wynosi 40%. 

Duży wzrost zachorowań zarejestrowano również na terenie Azji, szczególnie w Indiach, prawdopodobnie również w Chinach. Niepokojące jest także zwiększenie dynamiki epidemii AIDS w Europie Wschodniej, liczba zakażeń w tym regionie podniosła się dwukrotnie w stosunku do lat ubiegłych.

W Polsce od 1985 roku do początku 2007 oku zanotowano około 11 tysięcy przypadków zakażenia wirusem HIV. Co roku wykrywa się ok. 600- 660 nowych przypadków. 

HIV wnika do organizmu człowieka następującymi drogami: 
1) przez przetoczenie zakażonej krwi bądź preparatów krwiopochodnych
2) przez zakażone igły lub strzykawki wcześniej używane przez osobę zakażoną
3) przez zakażenie w czasie ciąży, porodu bądź podczas karmienia piersią
4) przez stosunek seksualny z osobą zakażoną

Po wniknięciu do organizmu człowieka, HIV łączy się z komórkami, które posiadają na swej powierzchni specjalne białka wychwytujące wirusa, tzw. receptory. Dzięki nim wirus może wniknąć do wnętrza komórki. Są one jak gdyby "drzwiami" do komórki. Zakażeniu HIV ulęgają tylko te komórki, które mają odpowiedni receptor (tzw. receptor CD4). Najwięcej takich receptorów posiadają na swojej powierzchni limfocyty T, należące do "centrum zarządzania" systemem immunologicznym człowieka. Do wniknięcia wirusa do komórek potrzebne są jeszcze tzw. koreceptory, których produkcja może być niedostateczna u niektórych osób w związku z zaburzeniami genetycznymi. Tłumaczy to fakt, że są osoby, które nie zarażają się wirusem HIV lub wirus namnaża się w ich organizmach bardzo słabo.
Jednak u większości ludzi wirus namnaża się bardzo intensywnie. Jego znaczna ilość jest niszczona przez układ odpornościowy. Z drugiej strony komórki tego układu są niszczone przez HIV. W konsekwencji przewagi wirusa nad zdolnością komórek układu odpornościowo ustrój przegrywa walkę z zakażeniem. W następstwie zmniejszania się liczby limfocytów w organizmie postępują zaburzenia odporności, w rezultacie u chorych rozwija się AIDS. HIV charakteryzuje się dużą zmiennością. Umożliwia mu to ucieczkę przed immunologicznymi mechanizmami obronnymi ustroju. Jest to również przyczyną trudności w opracowaniu skutecznych metod leczenia zakażeń i w pracach nad szczepionką przeciwdziałającą zakażeniu.

Od momentu zakażenia wirusem HIV do powstania pełnoobjawowego AIDS mija przeciętnie 10-12 lat. HIV w organizmie człowieka powiela się 10-20 miliardach kopii dziennie. Wiele z nich różni się od oryginału (mutacja wirusa). Niektóre te mutanty są nieszkodliwe i szybko giną, inne z kolei są oporne na działanie leków i szybko się mnożą. Wystarczy przerwać na jakiś czas kurację, aby wirus uodpornił się na leki. Można też zakazić się już odpornym wariantem wirusa. 70% pacjentów ma wirusa odpornego na jeden z typów leków. Lekarze zmieniają skład "koktajlu" leków antywirusowych w nadziei, że natrafią na słabą stronę uodpornionego wirusa. Wypróbowują też różne kombinacje. Gdy popularne koktajle przestają działać, stosuje się wszystkie preparaty razem. Amerykańscy lekarze nazywają to kitchen sink therapy, co swobodnie można przetłumaczyć jako "terapię zlewową". Ostatnio w Nowym Jorku odkryto nową bardzo niebezpieczną mutację HIV u 40 letniego mężczyzny z objawami rozwiniętego AIDS. Przypadek wzbudził niepokój lekarzy, ponieważ pacjent zachorował na AIDS zaledwie dwa miesiące po zakażeniu HIV. Wirus ten jest bardzo agresywny i nie reaguje na żaden znany zestaw leków. Istnieje również pewne prawdopodobieństwo, że szybki postęp choroby może wynikać z indywidualnych cech chorego mężczyzny.

Sposoby zakażenia wirusem HIV:

-kontakty seksualne,

-stosowanie nie sterylnych igieł i strzykawek (nie tylko narkomani ale dotyczy to również np. osób przyjmujących domięśniowo sterydy anaboliczne),

-przetaczanie zakażonej krwi lub stosowanie preparatów krwiopochodnych (od 1987 roku wszyscy dawcy krwi i narządów w Polsce są badani w kierunku nosicielstwa),

-zakażeniu wirusem HIV może również ulec dziecko od matki - nosicielki wirus: przed urodzeniem (przez łożyska), w czasie porodu lub po porodzie (poprzez karmienie piersią).

Profilaktyka chorób przenoszonych drogą płciową

Podsumowanie – praktyczne rady:

Aby uchronić się przed większością zakażeń przenoszonych drogą płciową należy stosować prezerwatywy przy każdym rodzaju aktywności seksualnej (oralnej, waginalnej, analnej). Aby uchronić się przed HIV/AIDS, warto pamiętać, że zarazić mogą się osoby w każdym wieku. Trzeba uświadomić sobie możliwe drogi zakażenia HIV i postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa. W grupie podwyższonego ryzyka są osoby utrzymujące kontakty seksualne z licznymi partnerami i nie używające prezerwatyw oraz ludzie, którzy nie przestrzegają norm bezpieczeństwa przy korzystaniu z igieł i strzykawek. 

Zarazić można się również poprzez transfuzję krwi, przyjmowanie preparatów krwiopochodnych, podczas dializy. Niezwykle istotnym jest więc zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa w szpitalach i innych placówkach zdrowia, jak również salonach kosmetycznych.

O tym, że niebezpieczeństwo zarażenia HIV dotyczy także osób starszych świadczą chociażby dane z USA. W ostatnim czasie w Stanach Zjednoczonych około 10% (75 000 osób) zdiagnozowanych przypadków AIDS to osoby w wieku powyżej 50 lat. Prawdziwa ilość starszych Amerykanów zarażonych HIV jest jednak większa, ponieważ ludzie w tym wieku rzadziej poddają się badaniom tego rodzaju.

Czego nie powinniśmy lekceważyć:

-owrzodzeń, nadżerek, guzków na narządach płciowych

-ropnego i śluzowo-ropnego wycieku z cewki moczowej

-wydzieliny ropnej i upławów z pochwy

-bólu, pieczenia podczas oddawania moczu

-częstego parcia na mocz

-świądu w okolicy genitaliów

-wysypek plamistych i plamisto-grudkowych na skórze  tułowia, kończyn oraz na -wewnętrznej powierzchni dłoni i stóp

-owrzodzeń na śluzówkach jamy ustnej (kontakty oralne), owrzodzeń na narządach płciowych po kontaktach pochwowych i analnych

-stanów zapalnych odbytu i brodawek w tej okolicy