FILOZOFIA EDUKACJI WYKŁADY

4.10.12

FILOZOF- to człowiek, który szuka prawdy

IDEOLOG- człowiek, który pewne założenie, przypuszczenie, a nawet hipotezę traktuje jako ostateczną prawdę. Nie liczy się z nikim, liczą się tylko i wyłącznie jego poglądy.

Poglądy na świat:

- religijny ( Bóg jest twórcą świata)

- materialistyczny ( wielki wybuch był inicjatorem)

- agnostycyzm ( wątpienie z materią i Boga)

18.10.12

FILOZOFIA- to umiłowanie mądrości. Jako nauka to spekulatywne, refleksyjne i systematyczne dociekania na temat wszechświata, Boga, człowieka, miejsca i sposobu, jaki człowiek zapisuje w świecie. Zajmuje się istotą człowieka i praw.

LOGIKA- wstęp do nauk filozoficznych. Pozwala na bazie zgromadzonych praw rzeczywistych, wnioskować o prawach, które nie nastąpiły jeszcze, ale nastąpią, np. synogizm- patrząc na człowieka i porównując go z innymi ludźmi, można powiedzieć, że każdy człowiek jest śmiertelny. Wiedza logiczna jest rzetelna i wyprzedza fakty. Demagogię można przy pomocy logiki zweryfikować i obalić. Logika ma zasadę niesprzeczności. Dany przedmiot w jednym czasie nie może istnieć i nie istnieć. Jeśli prawda w danym zdaniu jest, czyli zdanie jest prawdziwe, to znaczy, że jest ono prawdziwe. Logika to wspólny mianownik wszystkich typów osobowości. Prawidła logiki są stałe.

METAFIZYKA- bada wszelki byt. Oznacza to, że istnieje byt intencjonalny- myśli, intencja. W chrześcijaństwie już sama myśl jest faktem, od intencji zaczyna się działanie. Ból psychiczny i strach są też bytami lecz rozważa się je w innych kategoriach niż ból fizyczny. Metafizyka bada wszelki byt: Boga i człowieka, zmierza do poczucia istoty rzeczywistości. Stara się poznać materię bytu.

Anaksymander uważał, iż człowiek w momencie poczęcia otrzymuje fisis ( naturę). W ramach natury ludzkiej jest rozumność ( etyka, logika, wolność).

Zatem, jeśli metafizyka bada materię, to mówimy o naturze człowieka..

Ontologia- nauka o każdym bycie.

Metafizyka zadaje sobie pytania:

- co realnego pozostaje, gdy odrzucimy wszystkie nieistotne elementy człowieka? Czy do istoty człowieka należy kolor oczu, długość włosów, wzrost?

Istota człowieka nie leży w kolorze oczu. Człowiek to nie tylko fizyczność ( ciało).

- czy człowiek po śmierci nadal jest człowiekiem?

Okazuje się, że tak. Świadczy o tym fakt, że po śmierci człowiekowi także należy się szacunek.

- co jest istotą człowieka?

Ontologia oddziela elementy bez których człowiek nie byłby człowiekiem. Oddziela to, co zostaje relane, gdy odrzucimy wszystkie nieistotne elementy. Światopogląd wynika ze zrozumienia natury, Boga, otaczającego świata. Wynika z prób odpowiedzi na pytanie co jest i co nie jest realne.

- czy istnieje duchowy wymiar egzystencji czy tylko materialny?

- jak powstał wszechświat?

- czy światem rządzą jakieś prawa?

- czy tylko ludzie tworzą prawo?

Rozważania na ten temat doprowadziły do wniosków:

- zwolennicy idealizmu definiują rzeczywistość w kategoriach duchowych i materialnych obok realnych.

Niemieccy idealiści uważali, że prawdziwym bytem jest idea, myślenie. Materia jest tylko przypadłością, rozpadnie się. Wg nich prawdziwy byt bazuje na narodzie niemiecki. Inne, zbędne byty należy zniszczyć, ponieważ w ich Glowach nie ma prawdziwego bytu.

Kant uważał: „Żyj tak, by to jak żyjesz było prawem dla innych”. (kategoryczny rozkaz). Ten idealizm zapoczątkował ideologię nazizmu, doprowadził do wojny i ludobójstwa.

• Realiści- świat i rzeczywistość istnieje bez względu na to, czy ktoś to widzi lub nie.

• Pragmatyzm- pojęcie rzeczywistości opiera się na doświadczeniu i sprowadzają wszystko do praktycyzmu.

15.11.12 i 29.11.12

EPISTEMOLOGIA- ( episteme- poznanie)- to nauka o poznaniu, o wiedzy i jej sensie. Wyznacza podstawy wiedzy.

Odpowiada na pytania:

- w jaki sposób zdobywamy wiedzę?

- jaki proces poznawczy leży u podłoża wiedzy?

- na czym opieramy przekonanie, że coś jest prawdą?

- jak można zbadać ból?

- jak można zbadać prawdę i co może być tego podstawą?

( materializm- prawdą jest to, co można zbadać)

Pyta o kryteria prawdy:

- czy źródłem naszej wiedzy jest objawienie?

- czy źródłem wiedzy jest boskie objawienie czy subiektywne doświadczenie?

Wg różnych religii prawda znajduje się w Świętych księgach, natomiast postawa empiryczna za prawdę bierze badania.

Idee badające poznanie:

• Pragmatyzm- opiera się na ludzkich doświadczeniach

• Egzystencjalizm- u każdego człowieka uwarunkowane jest w cechach psychicznych

• Idealizm- w rzeczywistości polega poznawaniu idei, człowiek przypomina sobie, to co już wie i poznał

AKSJOLOGIA- coś co ma wartość; nazywana filozofią wartości. Wartości są cieniem filozofii- wartość to inaczej dobre, wszystko, co jest wartościowe jest dobre. Walor-mieć znaczenie. Początkowo termin ten oznaczał zdrowie, męstwo i występuje w muzyce, prawie, matematyce.

Filozofia wartości to filozofia dobra, sensu życia, znaczenia i celu. Wartość to coś, co jest celem pożądania, czymś do czego się dąży. Ma aspekt dynamiczny- dynamizm pomiędzy przedmiotem a wartością.

Mówiąc o wartościach należy wspomnieć o jej hierarchii, oraz wymienić ich rodzaje:

• Ekonomiczne- zaspokajają potrzeby człowieka

• Afektywne- uczuciowe, bardziej związane z naturą zmysłową i emocjami

• Intelektualne- dążenie do prawdy- wszystkie dyscypliny naukowe

• Moralne- przestrzeń wartości duchowych i kultury

• Religijne- jednoczą ze źródłem istnienia, czyli Bogiem

Wyodrębnienie problematyki wartości to dzieło ostatnich czasów, jednak istota wartości istniała od zawsze. Kiedyś wartością był stary człowiek- uosobienie mądrości. Czy dziś życie ludzkie jest dobre?

Elementem aksjologii jest etyka. To pole najbardziej oddziaływuje na człowieka ( powiedz mi co jest dla ciebie największą wartością, a powiem ci kim jesteś).

Aksjologia próbuje ustalić jakie zachowania są dobre, jakie złe. W jej ramach możemy mówić o etyce ( filozoficzne rozważania na temat wartości moralnych i zasad moralnego postępowania) i estetyce ( bada wartości związane z pięknem i sztuką- piękno jest najwyższą wartością).

Aksjologia XXI wieku pyta o wspólna wartość. Dlatego w ostatnich latach nabiera nowego znaczenia.

Poszukuje recepty na moralne zachowanie i piękno, cyzli ukazywanie młodym ludziom wartości, proponowanie twórczych zachowań.

Hierarchię wartości można opierać na:

- nacjonalizmie

- pragmatyzmie

- indywidualizmie

- racjonalizmie

Czy w szkołach powinno się utrwalać pewne wartości jako wiodące, czy wszystkie są jednakowo ważne?

Kwestie dotyczące wartości estetycznych mają miejsce w programach szkoły, są podstawą edukacji.

LOGIKA- to kolejny dział filozofii. Za pomocą logiki, w zdaniach, w których tkwi fałsz logiczny, nie można odpowiedzieć.

SYLOGIZM- to podstawowa jednostka w logice. Na podstawie dwóch poprawnie logicznych zdań, można wysnuć trzecie poprawne zdanie (np. Jestem człowiekiem. Ludzie są śmiertelni. Jestem człowiekiem więc umrę). Można wnioskować o faktach, które nastąpią.

LOGIKA bada reguły prawidłowego wnioskowania. Dzięki nim można formułować konkretne założenia.

Logika:

• dedukcyjna- zajmuje się rozumowaniem od ogólnych sądów lub reguł do konkretnych przypadków i zachowań.

• Indukcyjna- to rozumowanie, dochodzenie od poszczególnych przypadków do uogólnień.

Dedukcyjna i indukcyjna to prawidła, zasady właściwego rozwiązywania problemów.

PROBLEM WARTOŚCI W EDUKACJI.

Największą wartością w edukacji, celem wychowania i edukacji jest szczęśliwy człowiek.

Edukacja zakłada wartości, do których wychowuje, prowadzi wychowanka.

Istota wartości.

Wartość wiąże się z człowiekiem, jego godnością, prawami, celem życia. Niełatwo zdefiniować jej istotę. Mamy do czynienia z wartościami materialnymi, estetycznymi, moralnymi, duchowymi, religijnymi. Obiektywnie mówiąc nie są zależne od człowieka. Wartości istnieją bez względu na subiektywne poczucie wartości jednostki.

Wartości są obiektywne- istnieją bez względu na wszystko. Można doceniać tylko niektóre, ale pozostałe i tak będą istnieć. Ten obiektywny charakter staje się tożsamością człowieka.

Wartość jest doskonałością, dobrem, a każde dobro stanowi cel, pragnienie.

Struktura wartości:

Jest wtopiona w byt, są wartości wyższe i niższe. Każdej wartości pozytywnej odpowiada negatywna ( dobro- zło). Jest związana z ludzką osobą ( jest wartością dla kogoś). Przeżycie wartości dokonuje się u człowieka, ale podstawa wartości jest obiektywna i poza człowiekiem.

Hierarchia wartości, złożoność, różnorodność:

Nie wszystkie wartości stają na tym samym poziomie. Max Scheller wyodrębnił hierarchię:

- najniżej znajdują się zmysłowe

- witalne

- duchowe:

+ logiczne

+ estetyczne

+ etyczne

- na szycie wartości religijne ( kształtują wnętrze i kierują człowieka ku absolutowi)

Ponadto są wartości:

- pozytywne i negatywne

- absolutne i względne

Filozofowie ( Hartman) zakładaja, że hierarchia wartości niższych zakłada istnienie wartości wyższych, a wyższe zakładają istnienie najwyższych.

Są wartości obiektywne i to jest podstawą edukacji. Nauczyciel winien kierować się w kierunku wartości, nie zaś ideologii.