1b) Znaczenie korporacji transnarodowych we współczesnym świecie. 

Korporacje transnarodowe (KTN) są aktywnymi podmiotami środowiska międzynarodowego, wpływają na kształt i przebieg procesów w nim zachodzących, kierując się przy tym wymogami efektywności własnych przedsięwzięć i chęcią generowania możliwie największych zysków. Pobudzają one wzrost i efektywność gospodarczą, zwiększają konkurencyjność gospodarki, stymulują restrukturyzację przez przejęcia i fuzje, aktywizują lokalne zasoby i konkurencję na rynku, transmitują nowe metody i wzorce, wiedze i technologię, generują miejsca pracy, wyrównują poziom rozwoju kraju lub/i regionów, integrują działalność przedsiębiorstw i gospodarki oraz wpływają na procesy jakie zachodzą w gospodarce światowej. Celem KTN jest też uzyskanie efektywności ekonomicznej gwarantującej maksymalizację zysków tak w krótkim, jak i długim horyzoncie czasu oraz poszukiwanie nowych wymiarów ekspansji oraz innowacji.

1d) Globalizacja, a regionalizacja

• Regionalizm i globalizacja wzajemnie się wspierają w tym sensie, ze regionalizm staje się

często etapem w dochodzeniu do globalizacji. Wspieranie ma miejsce wtedy, gdy procesy

regionalne przyczyniają się do wzmocnienia sił konkurencji wewnątrz ugrupowań i w

stosunku do krajów trzecich;

• Regionalizm współczesny widziany jest przede wszystkim jako odpowiedz na

globalizację, tak by lepiej dostosować się do niej i ograniczać negatywne skutki. Może on

bowiem poprzez stymulowanie rynku i konkurencji w regionie wzmocnić siły

mikroekonomiczne niezbędne do podołania wyzwaniom globalizacji;

• Regionalizm i globalizacja są procesami przeciwstawnymi. Lekiem na zło globalizacji jest

stworzenie na poziomie regionalnym wspólnych instytucji nadzorujących banki i rynki

finansowe. Regionalizacja jest etapem prowadzącym do globalizacji, formą wzmocnienia

sił wewnętrznych, a zarazem formą ochrony przed negatywnymi zjawiskami globalizacji

1e) Globalne zagrożenia polityczno-społeczne we współczesnym świecie.

- rozwój kultury masowej powoduje zanik różnorodności kulturowej społeczeństw

- upadek mniejszych firm, które nie są w stanie sprostać konkurencji ze strony wielkich korporacji

- monopolizacja rynków przez koncerny międzynarodowe prowadzi do zawyżania cen towarów i usług

- zmniejszenie roli rządów państw na rzecz organizacji międzynarodowych

- większa konkurencyjność na rynkach światowych wymusza utrzymywanie niskich płac

- rozwój międzynarodowej przestępczości i terroryzmu

- cyberprzestępczość

- międzynarodowe powiązania gospodarcze i finansowe skutkują większą podatnością państw na kryzysy gospodarcze

2a UNIWERSALIZM, RELATYWIZM I ABSOLUTYZM KULTUROWY

A PRESJA GLOBALIZACJI.

Upływ czasu i postęp cywilizacji dokonują zmian w środowisku oraz w jego kulturze. Takie cechy kultur, jak język, systemy wartości, wierzenia czy zwyczaje nie gubią swojej istoty, jednak podlegają ewolucji. Im dynamiczniej rozwija się infrastruktura kulturowa, tym szybciej i bardziej zasadniczym zmianom podlega sama kultura. Znaczenie w procesie zmian mają takie czynniki jak intensywność oddziaływań zewnętrznych, poziom dyfuzji kulturowej.

Czynniki sprzyjające globalizacji:

• zwiększenie zasięgu oddziaływania środków masowego przekazu,

• upowszechnienie technik informatycznych i w konsekwencji rozszerzenie sieci i prędkości komunikacji, transferu kapitału, produkcji, usług,

• stworzenie warunków dla niezwykłej mobilności ludzi.

• Tym, co najbardziej otwiera wzajemnie na siebie kultury, jest niewątpliwie rozwój telewizji satelitarnej i kablowej, telekomunikacji, w tym telefonii komórkowej, komputeryzacji oraz transportu lotniczego i samochodowego

UNIWERSALIZM

Uniwersalizm- powszechność i wspólnota wartości. Rozumiany w sposób filozoficzny- powszechne lub upowszechnianie wartości są wyrazem wspólnej akceptacji, uzyskanej poprzez dialog i szukanie kompromisu. Uniwersalia muszą posiadać identyczną treść, nie kulturowo uwarunkowaną.

Podstawowe środowiska kulturotwórcze, to grupy etniczne, w krajach afrykańskich plemiona. Czynnikiem zasadniczo wiążącym społeczność pod względem kulturowym jest etniczność, na którą składają się m.in.

• wspólna pamięć historyczna,

• doświadczenia,

• język,

• wierzenia,

• systemy etyczne i obyczaje.

Inne czynniki wpływające na podobieństwo kultur, to:

• Bliskość geograficzna

• Przenikanie kulturowe

• Migracje

• Religia

• Podobieństwo instytucji społecznych i politycznych

• Wspólne w historii prądy myślowe, style w sztuce i architekturze

• Tożsame poczucie estetyki

W nowożytnej historii tylko islam i chrześcijaństwo pretendowało do miana kultur uniwersalnych. Kryterium wyróżniającym była religia. W cywilizacjach zachodnich słowo uniwersalizm było nawet łączone z przymiotnikiem „chrześcijański”.

Uniwersalne zjawiska kulturalne wg Graham P. Murdoch:

• Higiena

• Język

• Pokrewieństwo

• Rodzina

• Wychowanie

Wg Clyde May Kluckholm (szczegółowe cechy kulturowe):

• Zasada zachowania życia członków własnej grupy

Wg Claude Levi-Strauss:

• Tabu kazirodztwa

Wg Johana Huzinga:

• Pewne typy zabaw i gier

Wg Noana Chomsky:

• Podstawowe zasady gramatyki

Jednak żaden system wartości kulturowych nie uzyskał dotąd miana uniwersalnego.

Przeszkody w uznaniu systemu wartości jako uniwersalne, to m.in:

• utrwalona tożsamość grupy, dodatkowo potwierdzająca się w warunkach zagrożenia zewnętrznego.

• kryjący się za każdym uniwersalizmem etnocentryzm, tożsamość kulturowa.

W książce autor stawia tezę, iż we współczesnym świecie nie istnieje uniwersalizm kulturowy. Przykładem na to może być obalenie stwierdzenia Bhikhu Parek, który odwołując się do istoty człowieczeństwa wymienia wśród cech gatunkowych zdolność myślenia i marzeń, posługiwania się językiem i osądzania, a w konsekwencji tworzenia i zmieniania otaczającego nas świata. Zatem uważa, iż posiadając wspólne zdolności, pragnienia i potrzeby, ludzie musza mieć też podobne warunki do przetrwania i rozwoju, co mogą zapewnić wyłącznie uniwersalne wartości moralne, tj. jedność ludzkości, godność wartość ludzkiego życia, równość, zaspokojenie elementarnych potrzeb. Jednak niezależnie od naszego przywiązania do tych wartości, różne środowiska kulturowe odmiennie ją interpretują i traktują. Żadne prawo, ani nacisk opinii międzynarodowej nie są w stanie w krótkim czasie ich zagwarantować, jeśli nie uczyni tego społeczeństwo, w którym funkcjonuje jednostka. Aborcja, eutanazja, zasądzanie kary śmierci np. w krajach islamskich za handel narkotykami rodzi sprzeciw zwolenników uniwersalizmu praw człowieka. Są to zjawiska wciąż budzące kontrowersje, mające zwolenników jak i przeciwników. Twierdzenie o istnieniu uniwersalnych standardów praw człowieka, w rzeczywistości społecznej odzwierciedlają zaledwie upowszechniający od pewnego czasu sposób myślenia, a nie powszechnie absorbowany sposób postępowania. Uniwersalne są dziedziny i problemy regulacji kulturowych, natomiast sposoby tych regulacji są różnorodne. Można zatem mówić o tendencji do uniwersalizacji pewnych dóbr wartości, o trwającej dyskusji na temat wspólnych interesach i potrzebach. Procesy globalizacji mogą te tendencje utrwalać i pogłębiać, bądź też mogą wywołać skutek zupełnie kontrastowy.

RELATYWIZM KULTUROWY

RELATYWIZM:

• oznacza założenie, że wszystkie kultury są równe, tak samo dobre i wartościowe, gdyż nie istnieją obiektywne kryteria ich ocen. (w najprostszym socjologicznym i antropologicznym znaczeniu)

• Relatywizm to twierdzenie, że wszelkie oceny są ocenami względnymi, zależnymi od standardów lub innych ocen, a standardy i oceny wywodzą się z kultur. (Wg Clifforda Geertza)

• Jarome J. Shestack wywodzi ideę relatywizmu kulturowego z tezy greckiego filozofa Protagorasa, mówiącej, że „ człowiek jest miarą wszystkich rzeczy”, a następnie Platona, który w tezie tę jednostkę zastąpił wspólnotą .

• Do lat 80 nie posługiwano się pojęciem relatywizmu kulturowego, jednak obowiązywał odpowiadający mu tok myślenia.

POLEMIKA Z RELATYWIZMEM:

• Johan Gotfried von Harder głosił, że każdy naród ma jedyny w swoim rodzaju sposób bycia, nie ma wspólnych wszystkim narodom zasad, są jedynie zasady wiążące w skali regionu, co najwyżej kontynentu. Promował ideę „ducha narodu”. W oświeceniu obecna była koncepcja uniwersalizmu, jednak wspomniana idea żywotnie wpłynęła na treść następnej epoki-europejskiego romantyzmu, z jego gloryfikacją lokalnych zwyczajów i przesądów. Po II WŚ stała się funkcjonalna w kontekście rozliczeń z kolonializmem i właściwym mu postrzeganiem innych kultur jako pierwotnych, prymitywnych i barbarzyńskich, nie zasługujących na status równy kulturze Zachodu.

Wiodącą rolę w przywracaniu godności narodom poddanym kolonializmowi odegrała szkoła antropologii kulturowej, której przedstawiciele dowodzili odrębne, niezależne wartości wszystkich kultur, konieczność powstrzymania się Zachodu przed rozszerzaniu wpływów kulturowych na resztę świata oraz zaaprobowania różnić.

• Ann E. Mayer łączy relatywizm kulturowy z praktycznym doświadczeniem antropologów i sprowadza jego źródła do krytyki ewolucjonizmu, postrzegającego kulturę zachodnią jako kryterium ocen dla innych kultur i uważa za środek zapobiegający jej rosnącym wpływom.

Krytyka relatywizmu kulturowego :

• Wstrzymywanie się od negatywnych ocen ludzkich działań ma właściwości rozbrajające i dehumanizują ludzkość.

• Obok relatywizmu blisko jest nihilizm ( postawa odrzucająca wszelkie obowiązujące normy i wartości w życiu społecznym)

• Ustalenie tego, co jest ważne dla życia kulturowego jest tak trudne, że nie sposób zidentyfikować jego istotę i istotę związków międzykulturowych.

• Relatywizm wpływa na rozmywanie tożsamości i zapaść moralnej pewności siebie.

• Relatywizm odrzuca także Uniwersalna Deklaracja Różnorodności Kulturowej, która utrzymuje i popiera tożsamość kulturową w granicach prawa międzynarodowego. Jednak deklaracja ta nie uwzględnia faktu, że systemy moralne, w których źródłowo tkwi stosunek do praw człowieka, są najczęściej pochodne systemom norm religijnych lub koncepcjom filozoficznym i stanowią dystynktywne cechy poszczególnych kultur. Pozbawienie grup społ. możliwości ich kultywowania zagraża dezintegracją grupy poprzez pozbawienie jej czynnika spajającego (w wymiarze subiektywnym) oraz grozi sprowadzeniem odrębności kulturowych do jej materialnych aspektów. (w wymiarze obiektywnym). Te zaś najpowszechniej ulegają wzajemnemu upodobaniu w procesach globalizacji.

• Istnieje wiele argumentów przeciwko relatywizmowi, np.: wojny plemienne w Afryce, łamanie praw człowieka w Tybecie, dyskryminacja w krajach islamskich . Nie wydaje się jednak, żeby w którejkolwiek z wojen o podłożu etnicznym, jedną i wyłączną przesłanką podjęcia działań zbrojnych były odrębne cechy kulturowe. Zawsze obok nich stoją interesy polityczne, ekonomiczne, terytorialne. W stabilnie politycznie społecznościach różnice kulturowe nie zakłócają harmonijnego współżycia społeczeństw i pełnienia przez ich członków zwykłych ról społecznych.

Demokratyzacja Europy Zachodniej i Wschodniej umożliwiła wspólne określenie standardów moralnych w świecie. Pojawił się problem granic akceptacji odrębności kulturowych i tolerancji dla zachowań zasadniczo sprzecznych z tymi standardami, co doprowadziło do ambiwalentnego podejścia do tożsamości kulturowej. Zgoda na relatywizm kulturowy, z wyłączeniem relatywizmu moralnego, czyli zróżnicowanie, ale w pewnych nieprzekraczalnych granicach.

ABSOLUTYZM

Relatywizm kulturowy jest dla jego zwolenników obiektywizmem oraz uniwersalizmem norm moralnych. Z kolei jego przeciwnicy traktują go jako absolutyzm, ponieważ właśnie absolutyzm etyczny utrzymuje, że istnieje jedna moralność dla wszystkich ludzi, ze moralne standardy i wartości są wieczne i niezmienne. Marie Pauline Boh twierdzi, że wartości wszystkich kultur mogą rozwijać się i zbliżać do siebie bez absolutyzmu (czyli bez relatywizmu), nadmiernej ingerencji i narzucania wartości uznawanych za lepsze. Tylko wspólne działanie i synergia mogą wykluczyć z efektów procesów globalizacji „wyścig szczurów i walkę psów”.

REASUMUJĄC:

Globalizacja pociąga w kulturze za sobą 3 równolegle, ale niekompatybilne procesy:

1. Upodabnia infrastrukturę kulturową i upowszechnia materialne elementy kultur oraz rozszerza oddziaływanie kultury masowej, identyfikując z kulturą amerykańską.

2. Sprzyja promocji wartości etycznych kultury zachodniej, traktowanych jako uniwersalne przez ich zwolenników

3. Wyzwala wzmożony opór przeciwników dominacji kulturowej i homogenizacji kultury, manifestujący się tendencjami narodowymi, nacjonalistycznymi i kolektywnymi działaniami na rzecz zachowania tożsamości.

Żadne skrajne stanowisko wobec tych procesów (artykułowane działaniami), nie służy rozwojowi kulturowemu ani społecznemu. Nie służy także bezpieczeństwu wewnętrznemu i międzynarodowemu. Jeśli procesy ekonomiczne nie zdominują bez reszty interakcji międzynarodowych, przy założeniu, że kultura ulega zmianom w toku globalizacji, to tylko jej swobodny rozwój zapewni, że nie zasklepi się w sobie będąc wroga dla środowiska zewnętrznego ani nie utraci cech integrujących grupę. Inne podejście grozi chaosem wewnętrznym lub konfliktem międzynarodowym.

2b

Pozytywne i negatywne aspekty realizacji idei multikulti

Idea multikulti jest to tak zwana idea wielokulturowości według której społeczeństwo powinno cechować się występowaniem grup o różnym pochodzeniu czego przykładem są Stany Zjednoczone.

Negatywne:

-problemy ekonomiczne

-konflikty wewnętrzne

-zamieszki w kraju

-konflikty religijne

-izolacja społeczeństwa

-Chęć dominacji jednej kultury nad drugą

Pozytywne:

-dodatkowa siła robocza

3a
Proces międzynarodowej identyfikacji globalnych problemów środowiskowych.

Do końca lat sześćdziesiątych XX wieku dominującym rysem świadomości społecznej był społeczno-ekonomiczny i technologiczny optymizm. Panowało przekonanie, że dzięki nieustannemu postępowi naukowo-technicznemu, chemizacji i uprzemysłowienia rolnictwa, ludzkość poradzi sobie z wszelkimi problemami materialnymi. Dopiero bezpośrednie doświadczenie klęsk ekologicznych spowodowanych przez człowieka( Sevenso 1976, Bhopal 1984, Czarnobyl 1986) oraz nowe choroby cywilizacyjne i zagrożenia zdrowia i życia ludzkiego przez zanieczyszczone środowisko zwróciły uwagę opinii publicznej na kwestię stosunku człowieka do przyrody.

Powstały nowe kierunki badawcze zajmujące się ochroną i kształtowaniem środowiska przyrodniczego: sozologia, sozotechnika, inżynieria środowiskowa polityka ekologiczna i inne. Z końcem lat 60 kwestia zanieczyszczenia środowiska i zagrożeń biosfery staje na forum ONZ. W 1968 z inicjatywy UNESCO odbyła się w Paryżu międzynarodowa konferencja poświęcona przygotowaniu naukowego programu ochrony środowiska.

W 1972 Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanawia- opierając się na zaleceniu Konferencji Sztokholmskiej- nową agendę przy tej organizacji: Światowy Program Ochrony Środowiska z siedzibą w Nairobi. W 1992 roku w czerwcu odbyła się Światowa Konferencja Środowisko i Rozwój- Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro. Rezultatem tej konferencji było uchwalenie pięciu głównych dokumentów:

-Deklaracji z Rio- ukazującej podstawowe zasady stosunku człowieka do przyrody i stanowiącej ideologiczną podstawę międzynarodowych wysiłków na rzecz ochrony środowiska i światowego rozwoju

-Agendy 21 zawierającej sięgający XXI wieku program działań w zakresie ochrony środowiska oraz zalecenia dla rządów i organizacji międzynarodowych w tych kwestiach

-Konwencji o zmianach klimatu

-Konwencji o różnorodności biologicznej

-Deklaracji o międzynarodowej współpracy w celu ochrony lasów.

Dużą role w kształtowaniu myślenia ekologicznego w skali globalnej odgrywa Klub Rzymski- międzynarodowa organizacja społeczna, zrzeszająca około 80 uczonych, praktyków i polityków z całego świata. Założona w Rzymie w kwietniu 1968.

Uczeni opracowywali raporty dla Kluby Rzymskiego.

Pierwszym był „Granice wzrostu”- dotyczył wielkości i tempa ingerencji ludzi w środowisko przyrodnicze.

3b
Polityka ekologiczna, ekopolityka - świadoma i celowa działalność państwa (lub grupy państw) polegająca na racjonalnym korzystaniu z zasobów i walorów środowiska przyrodniczego, jego właściwej ochronie i umiejętnym kształtowaniu, na podstawie zdobytej przez ludzkość wiedzy teoretycznej i praktycznej. Państwo czyni to poprzez wprowadzanie praw i regulacji w ww. dziedzinach. W sektorze prywatnym termin ten oznacza podporządkowanie się tym celom albo poprzez realizację narzucanego przez państwo prawa, albo też dzięki własnym, wprowadzonym do użytku własnego regułom. Najważniejszym z problemów jest właściwe rozpoznanie stanu rzeczywistego środowiska naturalnego oraz mechanizmów, które powodują jego zanieczyszczenie. Podstawowym rozwiązaniem służącym ochronie środowiska jest wykorzystanie mechanizmów rynku. Negatywny wpływ działalności gospodarczej na środowisko naturalne uzasadnia interwencję władzy państwowej. Polityka ekologiczna oznacza włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych- czyli uwzględnianie ich na równi z celami gospodarczymi i społecznymi. Przykładem celu z zakresu polityki ekologicznej jest zachowanie i tworzenie miejsc pracy w dziedzinach mniej obciążających środowisko(tzw. “zielone miejsca pracy”).

Kierunki niezbędnych działań w polityce ekologicznej :

• racjonalizacja gospodarki energetycznej

• restrukturyzacja przemysłu

• zmniejszenie uciążliwości transportu

• racjonalizacja wykorzystania i zagospodarowania zasobów wodnych

• racjonalizacja wydobycia i użytkowania kopalin

• użytkowanie, ochrona, kształtowanie żywych zasobów przyrody

Narzędzia do realizacji tej polityki :

• narzędzia prawne i administracyjne

• narzędzia ekonomiczne – opłaty, subwencje, kary za nieprzestrzeganie warunków korzystania ze środowiska

• system kontroli i monitoringu (Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska)

• edukacja ekologiczna i badania naukowe

Zasady polityki ochrony środowiska :

• sprawca zanieczyszczenia płaci,

• zapobieganie (likwidacji zanieczyszczeń u źródła),

• partycypacja publiczna,

• subsydiarność (pomocniczość),

•transgraniczna ochrona środowiska (współpraca międzynarodowa)

3d
Kontrowersje wokół globalnych zmian klimatu.

Zmiany klimatu są istotnym problemem dla funkcjonowania społeczności międzynarodowej i to nie tylko ze względu na możliwe konsekwencje dla ludzkości. Są problemem budzącym sprzeczne, często wręcz emocjonalne opinie polityków, środowisk naukowych, korporacji i organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Politycy potrafią formułować całkowicie przeciwstawne opinie. W 1992 r., politycy państw członkowskich Forum Południowego Pacyfiku uznali globalne ocieplenie i związane z nim podnoszenie się poziomu mórz za najpoważniejsze zagrożenie dla regionu Pacyfiku i przetrwania niektórych państw wyspiarskich. Zmiany klimatu uznane więc zostały za bezdyskusyjny fakt, będący przyczyną zagrożeń o charakterze egzystencjalnym. Mimo to, kilkanaście lat później prezydent Czech Vaclav Klaus pisał o hipotezie globalnego ocieplenia, jako o nadużywaniu nauki przez antyliberalną ideologię nazywaną enwironmentalizmem. Oznacza to kwestionowanie i nie dostrzeganie zagrożenia globalnym ociepleniem. Z pewnością ocieplenie systemu klimatycznego nie budzi wątpliwości i jest widoczne w obserwowanym wzroście średniej temperatury powietrza globu i temperatury wody w oceanie, topnieniu lodowców oraz podnoszeniu średniego poziomu mórz w skali globu. Klimat

jest zjawiskiem zmiennym, dynamicznym, podlegającym ewolucji, co szczególnie widać w długim okresie, kiedy podlegał cyklicznym ochłodzeniom i ociepleniom. Erupcje wulkanów były przyczyną nieznacznego obniżenia temperatury globu. Jednakże obserwowane i generalnie niekwestionowane ocieplenie klimatu w końcu XX i na początku XXI w. może być – zwłaszcza przez zwolenników

jego „naturalnej” zmienności – interpretowane jako kontynuacja wychodzenia

z małej epoki lodowcowej. Państwa, stymulując procesy własnego rozwoju, dążąc do zaspokajania potrzeb własnych obywateli, przyczyniają się do zanieczyszczania atmosfery gazami szklarniowymi, co w konsekwencji stwarza zagrożenie dla całej społeczności międzynarodowej.

4a
Organizacja życia społeczno-politycznego w dobie globalizacji.

Globalizacja jest unifikacją istniejących modeli społeczno-politycznych, upowszechniającą wolnorynkową gospodarkę i demokrację liberalną. W wyniku procesu globalizacji politycznej powstały takie organizacje międzynarodowe jak: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Światowa Organizacja Handlu. Organizacje te wpływają na gospodarkę światową, a przez to ograniczają niezależność państw narodowych. W tym kontekście często wymienia się również Unię Europejską. Istotnym wymiarem globalizacji jest system organizacji pozarządowych wypełniający funkcje uzupełniające i wyręczające instytucje państwa opiekuńczego Globalizacja na nowo zdefiniowała dotychczasowe postrzeganie tożsamości. Tożsamość podlega zmianom, będącymi wynikiem otwartości społeczeństwa na nowe doświadczenia, dyfuzji elementów kulturowych w wyniku procesów globalizacyjnych. Tożsamość narodowa ustępuje wobec identyfikacji ze społeczeństwem globalnym Globalizacja jako proces historyczny będący zamknięciem fazy nowoczesności, charakteryzuje się głównie dominacją informatycznych technologii w gospodarce i liberalną wizją świata generującą jednak pewne czynniki, które pogłębiają fragmentaryzację więzi społecznej zapoczątkowaną na szerszą skalę procesami industrializacji i modernizacji. Pierwszym z nich jest narastający proces deinstytucjonalizacji wyrażający się głównie w słabnącej roli państwa narodowego, rodziny, biurokratycznie zorganizowanych struktur pracy i instytucji usług społecznych. Drugim czynnikiem są zmiany systemu prawno-normatywnego ewoluujące w kierunku zwiększania roli praw jednostki wobec jej obowiązków. Deinstytucjonalizacja nie oznacza zanikania formalnych zbiurokratyzowanych i hierarchicznych struktur, powstałych w okresie industrializacji i tworzących podstawę życia publicznego ani też instytucji opartych na tradycji. Proces ten charakteryzuje się raczej stopniowym ograniczaniem ich wiodącej roli w zaspokajaniu potrzeb i sprawowaniu realnej kontroli nad zachowaniami społecznymi oraz rosnący udział nietrwałych zasad i norm w regulacji ludzkich zachowań. Oznacza to z jednej strony ograniczanie sfery publicznej i rozszerzanie się sfery prywatnej, a z drugiej zmiany w formach zaspokajania potrzeb w sferze publicznej. Coraz więcej symptomów świadczy również o zmianie charakteru instytucji małżeństwa i rodziny. Zmalała bowiem liczba zawieranych małżeństw. Natomiast aktowi zawarcia związku towarzyszy coraz częściej spisanie zasad podziału dóbr w razie jego rozpadu pomiędzy małżonkami. Instytucja współzamieszkiwania bez formalnego związku staje się coraz bardziej popularna nie tylko w krajach Europy Zachodniej także w krajach mniej rozwiniętych jak Polska

4c
2 obrazy potęgi Zachodu:

I przytłaczająca, bezapelacyjna dominacja Zachodu i dezintegracja Związku Radzieckiego, a co za tym idzie kształtowanie świata zgodnie z celami głównych państw Zachodu. Jako jedyna cywilizacja przejawia zainteresowanie innymi kręgami kulturowymi i może wpłynąć na politykę, gospodarkę oraz bezpieczeństwo każdego innego kraju, czy regionu świata.

II Obraz cywilizacji schyłkowej, której udział na arenie międzynarodowej (w potędze politycznej, militarnej i gospodarczej) względnie zmniejsza się w porównaniu z innymi cywilizacjami, zanurza się we własnych problemach, jakimi są, m. in.: bezrobocie, deficyty budżetów państw, zanik etyki pracy, niski odsetek od oszczędności, czy przestępczość, dezintegracja społeczna i narkomania.

Obydwa obrazy są prawdziwe. W obecnej chwili Zachód dominuje, jednakże inne cywilizacje rosną w siłę, co osłabia pozycję Zachodu.

3 cechy schyłku Zachodu:

1. Proces powolny - jego potęga budowała się przez 400 lat i tak samo długo może zanikać.

2. Upadek nie jest procesem przebiegającym po linii prostej - odbywa się nieregularnie, z przerwami i zwrotami, a po okresach słabości Zachodu następują etapy umocnienia jego potęgi.

3. Władza polega na tym, że jedna osoba lub grupa jest w stanie zmienić postępowanie innej. Dzieje się to dzięki zachęcaniu, przymusu, namawianiu. Dlatego też osoba, która to czyni musi rozporządzać zasobami gospodarczymi, militarnymi, itp.. Zatem potęgę państwa ocenia się porównując zasoby, jakimi dysponują z zasobami państw, na które próbują wywrzeć wpływ. Na początku XX w. Zachód miał największą ilość, większości zasobów, mających wpływ na oddziaływania, a potem sytuacja ta przekształciła się na korzyść innych cywilizacji.

4d Dylematy i etyka globalizacji. 36-71

Jednym z globalnych problemów jest wpływ działalności ludzkiej na atmosferę ziemską. Człowiek przyczynił się do powstania dziury ozonowej czy efektu cieplarnianego . Światowe organizacje podejmują odpowiednie działania oby z nim walczyć lecz ludzkość nadal emituje duże ilości gazów cieplarnianych. Nadmierne ocieplenie klimatu może przyczynić się do zwiększenia liczby występujących kataklizmów, coraz częściej będą nam zagrażać choroby tropikalne, a w niektórych rejonach obniży się możliwość produkcji żywności. Bogate kraje poradzą sobie z tymi zmianami, lecz nie te narody, które nie posiadają odpowiednich środków. Należy zwrócić teraz na to uwagę z punktu widzenia etyki. Wysoko rozwinięte kraje, które głownie szkodzą naszej atmosferze przyczyniają się do przyszłych problemów z którymi ludzie z odległych krajów nie będą w stanie sobie poradzić. W 1995r. sprecyzowano warunki jakie zostały przedstawione krajom wysoko rozwiniętym w roku 1992 na konferencji ONZ, Dotyczyły one ograniczeń produkowania gazów cieplarnianych. Jednak nie rozwiązało to zmian klimatycznych. Ponadto kraje te nie zamierzają w znacznym stopniu ponieść odpowiedzialności za zmiany klimatyczne. Niektórzy ludzie wychodzą z założenia, ze bardziej opłacalne jest przekazanie funduszy przeznaczonych na redukcje emisji gazów dla krajów biednych tak by mogły dostosować się do późniejszych negatywnych zmian klimatycznych.

Podsumowując: Bogate kraje niszczą klimat w największym stopniu lecz negatywne skutki odczuwać będą tylko kraje niezamożne. Gdyby w ostatnim stuleciu kraje rozwinięte przypominały pod względem poziomu emisji pozostałe państwa świata, nie stalibyśmy obecnie przed problemem zmian klimatycznych spowodowanych przez człowieka